Energia- zdolność ciała do wykonywania pracy

naturalna- słonce, wiatr

sztuczna- akumulator

Rodzaje energii

a) mechaniczna

-kinetyczna-energia ruchu

-potencjalna

*położenia

*sprężystości(energia odkształcenia)

b)cieplna- ruch atomów i cząsteczek w dowolnym ciele. Ilość zderzeń cz. powoduje wzrost temp.

c)promienista- ruch fotonów

d)elektryczna-wzajemne oddziaływanie ładunków spoczynku i ruchu

e)chemiczna- wzajemne oddziaływanie atomów i cząsteczek

f)jądrowa- wzajemne oddziaływanie cząstek jądra atomu

Zasada zach. Energii- jeżeli mamy układ izolowany to w tym układzie suma energii jest stała.

Maszyna- sztuczny układ mechaniczny, który dzięki dostarczonej wewnątrz energii wykonuje ruchy potrzebne do wykonania pracy mechanicznej. Ruch elementów maszyny występuje pod wpływem działania sił lub momentów sił.

Maszyny

-mechaniczna- przetwarza jakąś energie na energie mechaniczna

-elektryczne

Aparat- zachodzą w nim procesy fizyczne, chemiczne stworzony jest do określonych funkcji, ale nie do wykonywania pracy

Narzędzia- elementy do bezpośredniego działania pracy.

-ręczne- używa je człowiek(steruje, napędza)

-maszynowe-montowane do maszyn (maszyna napędza, steruje człowiek)

-zmechanizowane- steruje i napędza maszyna

Mechanizm-jest to zespół ruchomych elementów połączonych tak, że przy poruszaniu jednego z nich pozostałe poruszają się w ściśle określony sposób.

Podział maszyn: silniki i maszyny robocze, sprzęgło, hamulec, przekładnia

Silniki: są to maszyny, które pobierają energię z zewnątrz źródła i przetwarzają tą energie na mechaniczną, która jest potrzebna do wykonania pracy.

Podział silników w zależności od dostarczanej energii:

I: wiatrowe- wykorzystują energię wiatru

II: wodne- wykorzystują energie strumieni wodnych

*koła wodne- nadsiębierne, podsiębierne

*turbina wodna-wykorzystuje energię w strumieniach cieczy. Ma energię kinetyczną oraz energię statyczną

-akcyjna

-reakcyjna-kiedy ciśnienie w turbinie jest większe od ciśnienia atmosferycznego

III: cieplne- silniki, w których pali się coś(np. kloce drewniane)

*parowe-(1: 1781 r. -Watt)

- koło zamachowe- akumulator energii sprawność 10%-20%. ( duży i „brudny” ma dużą bezwładność)

-turbiny parowe- nowoczesne maszyny mają duże moce, są niewielki, posiadają wysokie obroty, maja prostą budowę, lepszą sprawność 20%- 30%

a) akcyjne- cała energia cieplna zmienia się w kinetyczną. Koła są mało stopniowego 10-20

b) wielostopniowe 30 do100 para rozpręża się stopniowo.

-spalinowe- wykorzystują energie cieplna paliwa

1824- Carnot- wsławił rozprawę o Sile poruszającej ognia

1860- Lenor- pierwszy silnik parowy bez sprężania

1862- sprężenie mieszanki gazowej

1876-Otto-1-szy silnik spalinowy na gaz (4-ro suwowy)

1883-Daimler- silnik spalinowy na benzynę

1885- Benz- dodał do silnika świece

1893-95-Diesel- opatentował i wybudował silnik wysokoprężny. Spala się tam olej silnikowy. Obecnie silniki te mają sprawność poniżej 30% spala się tam mieszanka powietrza z benzyny w stosunku 1:15

silnik Diesla- ma wyższe ciśnienie, większą sprawność ok.36% nie ma świec. Spala się olej. Powietrze spręża się do max ciśnienia, po czym następuje wtrysk paliwa i automatycznie silnik się zapala.

1956-Winkel-(silnik Winkla) trudny do wykonania

Silniki elektryczne:

-prądu stałego- mają możliwość regulacji obrotów od 0 do max .Nie wolno włączyć do sieci przy pełnym napięciu

-prądu zmiennego- nie mają regulacji obrotów

Sprzęgła- zespół elementów służących do połączenia dwóch obrotowych części maszyny: wału czynnego i biernego. Zadaniem sprzęgła jest nadanie ruchu obrotowego i obciążenia.

Podział na:

I(wzajemne położenie osi)

-proste-są wówczas, gdy osie obu elementów są na 1 osi.

Przegubowe- są wówczas, gdy osie są pod kątem.

II -sztywne

-podatne

III-kształtne

-cierne

Hamulec-element, który wytraca energię mechaniczną i zamienia w inną energie.

Podział na funkcję:

I-zatrzymujące- normalnie są wyłączone. Włącza się tylko wtedy, kiedy ma zatrzymać np wał

-trzymające-cały czas jest włączony

-pionowy- imitują obciążenie

Podział na kryteria:

Sposób włączenia siły hamującej:

-promieniowe-wzdłuż promienia działa siła

-osiowe- siła włączającą działa w śród osi

-taśmowe- siła działa stycznie do przedmiotu

Konstrukcja elementu hamującego:

-klockowe-elementem, który hamuje jest klocek

-szczękowe,(bębenowe)- szczęka(szczęka wewnątrz)

-tarczowe-tarcza

-stożkowe- stożek

-taśmowe -taśma

Przekładnia - mechanizm lub układ maszyn służący do przeniesienia ruchu z elementu czynnego (napędowego) na bierny (napędzany) z jednoczesną zmianą parametrów ruchu, czyli prędkości i siły lub momentu siły.

Podział:I

-kontaktowe

-bezkontaktowe

Podział na rodzaj kół:II

-kształtne

-gładki(cierne)

III

-równoległe

-kątowe

IV

-przyspieszające (multiplikatory)

-zwalniające (reduktory)

V

-jedno stopniowe(1zestaw kół)

-wielostopniowe(1 zestaw kół nie wystarcza)

VI

-przełożenie stałe

-przełożenie zmienne

Przekładnia - mechanizm lub układ maszyn służący do przeniesienia ruchu z elementu czynnego (napędowego) na bierny (napędzany) z jednoczesną zmianą parametrów ruchu, czyli prędkości i siły lub momentu siły.

Maszyny robocze dzielimy je ze względu na:

-transportowe

-produkcyjne używane do zmiany kształtu, barwy itp. Służą do przekształcenia przedmiotów w gotowy wyrób.

-energetyczne- przekształcają energię mechaniczną w inny rodzaj energii

Technologie:

a)chemiczne-farbowanie

b)mechaniczne

-procesy odlewania- wszystko to, co jest związane z hutami

-procesy kształtowania- lutowanie, spawanie, skrawanie

-procesy obróbki cieplej i cieplo-chemcznej -nanoszenie specjalnych powłok lub zmiany struktury.

Procesy obróbki:

*Plastycznej- bez wiórowy wykorzystuje plastyczność metalu pod wpływem wysokiej temp.

Zalety-mniej pracochłonna, mniej kosztowna

Wady- mała dokładności wymiarowa

-walcowanie- szybkie, brak odpadów, mała dokładność

-przeciąganie

-wykrywanie

-tłoczenie

*Skrawalnej-wykonuje się w obrabiarkach polega na usuwaniu warstwy z określonego przedmiotu przy pomocy narzędzi skrawalnych. tj:

-kształtowe

-punktowe

-obwiedniowe- przedmiot obraca się a krzywka przesuwa się i obraca. Kontakt między nimi jest punktowy.

1 Toczenie-odbywa się w tokarkach

toczyć można :wałek, stożek, gwint

tokarki:

-rewolwerowe(z głowicą rewolwerową)

-tarczowe-do dużych średnic, posiada dużą tarczę

-karuzelowe

2Wiercenia

wiertarką można: wiercić rozwiercać, gwintować

Podział wiertarek: I-ze względu na wielkość:

-słupowe

-stojakowe-promieniowe

II -rewolwerowe

-promieniowe

Frezowanie- odbywa się we frezarkach.

Narzędzie we frezowaniu obraca się a przedmiot przesuwa się. Usuwane są kolejne warstwy przedmiotu.

Frezowanie:

-walcowe(frez ma kształt walca)

-czołowe( frez czołowy)

4 Wytaczanie na wytaczarkach

Narzędzie się obraca i przesuwa się wzdłuż przedmiotu. Przedmiot się nie porusza

5 Szlifowanie: szlifuje się: płaszczyzny, wałki i otwory

Szlifierki do:

-płaszczyzn

-wałków

-otworów

Przy szlifowaniu jest używana tarcza szlifierska. Tarcz obraca się dokoła a przedmiot porusza się.

6. Struganie i dłutowanie

7 Przeciąganie na przeciągarkach- jedno narzędzie o coraz to większych wymiarach kształtuje żądany element.

8 Przecinanie na przecinarkach: Rodzaje przecinarek:

-ramowe

-taśmowe

-tarczowe

Maszyny energetyczne:

-pompy- przetłaczają płyny lub ciecze z przestrzeni o mniejszym ciśnieniu do przestrzeni o większym ciśnieniu

a)pompy wyporowe(tłokowe)- uzyskuje się wysokie ciśnienia

b)pompy wirowe- duża wydajność, uzyskuje się mniejsze ciśnienie

-sprężarki, dmuchawy, wentylatory-obsługują głównie gazy.

Sprężarki:

a)objętościowe

b) wirowe

-prądnice

Podział transportu:

1 -wewnętrzny

-zewnętzrny

2 ruchem -przerywanym (dźwignice) ograniczony zasięg

-ciągłym(przenośniki

3-daleki-np.kolejowy,lotniczy

-bliski

4 środki transportu dla: - ciał stałych

-cieczy i gazów (wentylatory i pompy

5 -masowy(niepoliczlne)

-drobnicowy(policzalne)

Przenośniki- urządzenia mechaniczne o ciągłym ruchu roboczym bez ruchu jałowego

a)cięgnowe- zawierają cięgno(najczęściej jest to taśma): taśmowe ,taśmowo liniowe, płytowe lub członowe, kubełkowe, podwieszone ,zabierakowe

b)bez cięgnowe: impulsowe, grawitacyjne, śrubowe(ślimakowe), wstrząsowe

c)z czynnikiem pośredniczącym:

-wodne-najczęściej używane w kopalniach albo w cukrowni

-pneumatyczne-używana na poczcie

dźwignice- maszyny robocze do przenoszenia rzeczy na krótkie odcinki.

Podział:

I-proste

-złożone

II- bez konstrukcji stalowej( podnośniki- dźwigniki, cięgniki i wózki- mają cięgna)

-z konstrukcją stalową(suwnice, żurawie, obrotnice)

suwnice: pomostowe, bramowe, kontenerowe

żurawie: bramowe,słupowe,wieżowe,samochodowe

---