Pytanie 5.Etyka zawodu doradcy.
Etyka jest jednym z bardzo ważnych aspektów pracy doradcy zawodowego. Kodeks etyczny doradców został opracowany przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Poradnictwa Edukacyjno-Zawodowego (IAEVG) w 1995 r. Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych RP przyjęło ten kodeks w 2005 r. Wskazuje on doradcom drogę, wyznacza zasady, których trzeba przestrzegać.
Naczelną zasadą etyczną w działaniach doradczych i jednocześnie ich celem jest czynienie dobra, które przejawia się na różne sposoby: poczucie dobrostanu psychicznego klienta, rozwój osobisty, rozwiązanie problemów, odnalezienie własnej drogi, podniesienie jakości życia. Skoro dobro jest ostatecznym, najbardziej ogólnym celem działania doradczego, to można też wymienić bardziej konkretne zasady, których przestrzeganie ma do niego doprowadzić doradcę i jego klienta. Do tych zasad należą:
Wolność/dobrowolność
Zasada ta oznacza, że decyzja o tym, czy skorzystać z usług doradcy zawodowego, zawsze powinna należeć do klienta. Nie można nikogo zmuszać do tego, by korzystał z pomocy doradcy. Są 2 główne przyczyny, dla których należy przestrzegać tej zasady. Po pierwsze, stosowanie przymusu jest rodzajem przemocy i narusza godność osobistą człowieka. Po drugie, wymuszona relacja doradcza z reguły jest nieefektywna, marnuje się na nią czas i klienta, i doradcy, ponieważ klient niewspółpracujący nie dokona żadnych zmian w swoim życiu.
Poufność
Zasada poufności mówi, że doradca ponosi odpowiedzialność za przestrzeganie tajemnicy przebiegu i efektów usługi doradczej. Zachowanie tajemnicy rozmów doradczych jest warunkiem skuteczności działań poradnictwa. Żeby sesje indywidualne były udane, klienci muszą ufać doradcy, być otwarci i szczerzy. Aby zdobyć zaufanie, doradca powinien ich zapewnić, że informacje, które uzyska, nie zostaną nikomu ujawnione oraz dochować takiej obietnicy. Złamanie tej zasady może nie tylko zniszczyć zaufanie do doradcy, lecz także przynieść wymierne szkody klientowi, którego tajemnice zostały ujawnione.
Równe traktowanie
Zasada równości oznacza, że dostęp do usług poradnictwa zawodowego nie może być uzależniany od jakichkolwiek czynników, takich jak: miejsce zamieszkania, wiek, płeć, wyznanie, narodowość, rasa, niepełnosprawność, orientacja seksualna, pochodzenie społeczne, przekonania polityczne i inne. Doradca zawodowy musi dołożyć wszelkich starań, by tak samo angażować się w pracę dla dobra wszystkich klientów bez względu na sympatię bądź antypatię do nich, a także bez wględu na cechy wymienione wyżej.
Odpowiedzialność
Doradca zawodowy ponosi odpowiedzialność za swoją pracę przed sobą, przed klientem i przed społeczeństwem. Musi być gotowy na ponoszenie konsekwencji swoich działań, zatem powinien postepować tak, by jego praca była jak najwyższej jakości. Stałe doskonalenie zawodowe, przyznawanie się do niewiedzy i kierowanie klienta do innego specjalisty, gdy zajdzie taka potrzeba, wybór odpowiedniego stylu doradztwa - to obowiązki doradcy zawodowego i jednocześnie wyzwania, przed którymi staje, i którym musi sprostać, żeby móc nazywać siebie odpowiedzialnym doradą.
Poszanowanie godności/szacunek
Doradca musi pamiętać o tym, że klientów należy szanować i nie wolno robić nic, co mogłoby naruszyć ich godność osobistą. Godność jest nieodłącznym atrybutem każdej jednostki ludzkiej i dlatego należy szanować każdego człowieka, bez względu na to, kim jest, jakich wyborów życiowych dokonuje, jakie wartości i motywy nim kierują. Nawet, gdy klient postępuje niewłaściwie i sam nie szanuje ludzi, nadal należy mu się szacunek, ponieważ ocenę jego czynów należy odróżnić od potępienia go jako osoby.
Poszanowanie prywatności
Relacji doradczej raczej nie należy przenosić na teren prywatny - doradca powinien unikać zaprzyjaźniania się z klientem, dołączania do grona jego znajomych. Doświadczanie ciepła, akceptacji, troski i pomocy ze strony doradcy jest dla klienta na ogół bardzo przyjemne i może on pragnąć przenieść te satysfakcjonujące odczucia do swojego życia prywatnego i spotykać się z doradcą prywatnie. Doradca musi jednak pamiętać, że w trosce o klienta i o siebie powinien „wygaszać” takie dążenia, ponieważ relacja doradcza nie jest wiernym odzwierciedleniem relacji osobistych. Próba zaprzyjaźnienia się z klientem może doprowadzić do zranienia i rozczarowania go, wykorzystania doradcy i zaprzepaszczenia efektów doradztwa.
Uczciwość
Kolejną zasadą, której należy przestrzegać, jest uczciwość. Doradca powinien być uczciwy wobec klienta (czyli mówić mu zawsze prawdę w sposób, który nie rani, nie budzić fałszywych nadziei, nie obiecywać „na wyrost”, nie „indoktrynować” lub „reedukować” klienta zamiast mu pomagać), wobec instytucji, dla której pracuje (czyli nie markować pracy, tylko solidnie i z zaangażowaniem pomagać klientom).