CHRONOBIOLOGIA - WSZYSTKIE PYTANIA Z RÓŻNYCH LAT:

• Jaką rolę pełni sekwencja LD (światlość/ciemność) w regulacji rytmu: głównego dawcy czasu (synchronizatora) rytmu

• Kiedy organizm wykazuje rytm endogenny: w warunkach stałego oświetlenia: LL lub DD

• Jakie czynniki mogą być dawcą czasu: rytmiczne czynniki egzogenne

• Kiedy następuje wewnętrzna, spontaniczna desynchronizacja (zwłaszcza u ludzi): przy braku dawcy czasu w warunkach długotrwałego i silnego LL

• Które z rytmów utrzymują się po zniszczeniu jąder nadskrzyżowaniowych: głębokiej temperatury ciała (u gryzoni: rytm pokarmowy, poziom K⁺ w moczu, poz. kortyzolu w osoczu, faza REM)

• Jeżeli dawca rytmu (czasu) jest poza zakresem synchronizacji to: przechodzi w rytm swobodnie biegnący (jeśli usunie się dawcę czasu to zwierze przejdzie na rytm wolnobiegąjacy)

• Jakiego typu mogą występować desynchronizacje? Proszę podać ich nazwy (pyt. otwarte): przejściowa wewnętrzna desynchronizacja, wymuszona wewnętrzna desynchronizacja, spontaniczna wewnętrzna desynchronizacja

• Kiedy następuje rozszczepienie fazy rytmu zwłaszcza u chomika:w długotrwałych warunkach LL

• W jakim okresie rytmu swobodnie biegnącego w warunkach DD można pulsami światła opóźnić lub przyspieszyć jego fazę: we wczesnym i późnym okresie fazy aktywnej

• Co reprezentuje Krzywa Odpowiedzi Fazowej (PRC - zmiany wrażliwośći zegara biol.na dawców czasu): wrażliwość zegara biologicznego

• Za czym przemawia zjawisko desynchronizacji wewnętrznej?: za obecnością dwóch lub większej ilości oscylatorów endogennych

• za obecnością tylko jednego oscylatora endogennego: za brakiem oscylatora endogennego nie występuje

• Gdzie jest zlokalizowany tzw. „zegar biologiczny” ssaków?: w jądrach nadskrzyżowaniowych podwzgórza (SCN)

• Jaki jest mechanizm synchronizacji między neuronami SCN?: sympatyczny i niesympatyczny

• Kiedy występuje szczyt wydzielania kortykosteronu (kortyzolu - tak jak melatonina)?: przed początkiem aktywności, niezależnie od fazy oświetlenia

• Kiedy stres najbardziej podnosi poziom kortykosteronu?: w okresie najniższego poziomu

• Komórki jądra sinawego są odpowiedzialne za regulację: fazy snu REM

• Jaka struktura jest zaangażowana w przenoszenie do SCN pobudzeń niefotycznych?: listek ciał kolankowatych bocznych

• Główne drogi do SCN przewodzące pobudzenia fotyczne i niefotyczne to: (pyt. otwarte): GHT - droga kolankowate-podwzgórzowa (od listka ciał kolankowatych bocznych do SCN - N), RHT - droga siatkówkowo-podwzgórzowa (od siatkówki do SCN - F), OT - droga serotoninergiczna (od siatkówki do listka ciał kolankowatych bocznych - N)

• Przy szczycie jakiego hormonu SCN daje sygnał do wyrzutu LH?: estradiolu

• Kiedy występuje szczyt wydzielania melatoniny?: w nocy, niezależnie od aktywności

• „Masking effekt”- efekt maskujący rytmu (zmiana przebiegu badanego rytmu) to: efekt bodźca zmieniającego rytm bez wpływu na pracę zegara biologicznego

• Jaki czynnik jest najważniejszym dawcą rytmu u osób niewidomych?: czynniki socjalne

• Przyjmuje się, że jądra szwu uczestniczą w regulacji fazy snu: non-REM

• W wielooscylatorowej teorii regulacji rytmów najważniejszym oscylatorem są: jądra nadskrzyżowaniowe podwzgórza (SCN)

• Czy neurony GnRH u szczura mają receptory estrogenowe Eα: nie posiadają

• Czy obszary mózgu zawierające komórki GnRH mają wzajemne połączenia z SCN?: tak

• Które jądra szwu mają wzajemne połączenia z SCN? pośrodkowe (MRN)

• Co wpływa na siłę sprzężenia rytmu z dawcą czasu w warunkach LD: kontrast intensywności pomiędzy L a D

• Kiedy występuje względna koordynacja rytmu: przy słabym dawcy czasu (słabo sprzęga się z nowym zegarem)

• Aftereffect- efekt następczy jest wynikiem: wpływu długotrwałej poprzedniej synchronizacji

• Czy z wydłużaniem się fazy jasnej szerokość i amplituda szczytu aktywności elektrycznej neuronów SCN zmienia się: z wydłużeniem się fazy jasnej amplituda obniża się a szczyt aktywności wydłuża

• W jakim okresie doby ma miejsce szczyt aktywności neuronów SCN?: w okresie subiektywnego dnia

• Czy ekspresja genu mPer1 neuronów SCN wykazuje okołodobową rytmikę: tak, ze szczytem w subiektywnym dniu

• W aktywności lokomotorycznej gryzoni estrus charakteryzuje: przyspieszenie fazy aktywnej i podniesienie aktywności

• Która z populacji komórek SCN wykazuje najszerszy szczyt aktywności elektrycznej: duża

• Co to jest efekt maskujący?: Zmiana przebiegu badanego rytmu

• Co to jest Krzywa Odpowiedzi Fazowej?: PRC reprezentuje zmiany wrażliwości zegara biologicznego na dawców czasu.

• Które z rytmów utrzymują się po zniszczeniu jąder nadskrzyżowaniowych: Głębokiej temperatury ciała

• Jakie rytmy zachowują się po zniszczeniu jąder nadskrzyżowaniowych: U gryzoni rytm pokarmowy, Głęboka temperatura ciała u naczelnych, Poziom K⁺ w moczu, Poziom kortyzolu w osoczu, Faza REM

• Za co odpowiedzialne są oscylatory X i Y u człowieka?: Oscylator X: Głęboka temperatura ciała, Rytm snu REM, Wydzielanie kortyzolu, Wydzielanie K⁺ z moczem / Oscylator Y: Temperatura skóry, Rytm snu non - REM, Wydzielanie hormonu wzrostu, Wydzielanie Ca²⁺ z moczem, temp.skóry

• Wymień trzy reguły Aschoffa. Której z nich nie stosuje się do wszystkich zwierząt: Intensywne światło wydłuża okres rytmu swobodnie biegnącego u zwierząt aktywnych nocą, odwrotnie u zwierząt dziennych (skraca), W intensywnym świetle u zwierząt nocnych obniża się stosunek czasu aktywności do czasu spoczynku ( u dziennych rośnie), Okres rytmu swobodnie biegnącego w stałej ciemności skraca się u zwierząt nocnych i jest krótszy niż 24h. (sprawdza się u gryzoni nocnych, u dziennych raczej się nie sprawdza) - DOBRZE

• Co warunkuje powstawanie rytmów biologicznych: powyższe trzy czynniki (ruch Ziemi dookoła wł. osi i Słońca, ruchy księżycowe wzgl. Ziemi

• Jakie w przybliżeniu okresy mają poszczególne rytmy: Okołodobowy (cirkadialny) - ok.24h, Ultraradialny - mniej niż 24h, Infradialny - więcej niż 24h

• W jakim okresie rytmu okołodobowego może nastąpić pod wpływem błysku światła przesunięcie fazy tego rytmu: Na początku i końcu subiektywnej nocy

• W jakim okresie rytmu swobodnie biegnącego w warunkach DD można pulsami światła opóźnić lub przyspieszyć jego fazę: We wczesnym i późnym okresie fazy aktywnej

• Co to jest Krzywa Odpowiedzi Fazowej?: PRC reprezentuje zmiany wrażliwości zegara biologicznego na dawców czasu.

• Które z rytmów utrzymują się po zniszczeniu jąder nadskrzyżowaniowych: Głębokiej temperatury ciała

• W jakich warunkach dochodzi do rozproszenia rytmów: Silne światło, Lezja SCN, Uszkodzenia mózgu - NIE, Zmiany poziomu hormonów, Więcej niż 1 oscylator, Słaby oscylator II-rzędowy

• Co to jest efekt następczy: efekt pozostałości poprzedniego środowiska

• Kiedy dochodzi do względnej koordynacji: dawca czasu słaby, słabo sprzęga się z nowym zegarem