Młodszy wiek szkolny 7 - 10 lat

Klasy I - III nauczanie zintegrowane

Rozwój fizyczny	Rozwój psychiczny	Rozwój motoryczny
Rozpoczęcie nauki w szkole przypada na stabilną fazę fizycznego rozwoju dziecka. Sylwetka w tym wieku przeciętnego dziecka jest szczupła. Górna część ciała proporcjonalnie słabiej rozwinięta (klatka piersiowa często zapadnięta, wąskie ramiona, odstające łopatki). Okres ten rozpoczyna się od wymiany uzębienia mlecznego na stałe. Mięśnie stanowią zaledwie 27% masy ciała. Okres ten charakteryzuje tzw. Mała stabilizacja. Przyrosty roczne wysokości i ciężaru ciała są powolne, lecz systematyczne. Kościec wzmacnia się dając stabilniejszą podstawę przyczepom mięśniowym. Substancja chrzęstna sprawia, że rzadko w tym wieku zdarzają się złamania. Częstotliwość pracy serca jest większa niż u dorosłego. Utrzymuje się duże światło naczyń krwionośnych i niskie ciśnienie. Stosunkowo małą pojemność oddechową organizm kompensuje zwiększoną częstotliwością oddechów. Dziecko szybko się męczy i szybko wypoczywa. Różnice w rozwoju dziewcząt i chłopców są nieznaczne.	W okresie tym dzieci przystosowują się do grupy rówieśniczej, okresowo tworzą między sobą zespoły dobierane w zależności od podejmowanej zabawy, dążą do towarzystwa i wspólnego działania, ale nie maja jeszcze poczucia wspólnoty celów i działań. Im młodsze dziecko tym mniej jest zdolne do trwania przez dłuższy czas w jakiejś jednokierunkowej stałej czynności psychicznej. W czynnościach dziecięcych obserwujemy dużo naśladownictwa. Związane jest to z obrazowo - konkretnym charakterem pamięci w tym wieku.	Jest to korzystny etap w rozwoju dziecka. Zaczyna się ono upodabniać w wyglądzie, ruchach i zachowaniu do osobnika dorosłego. Przejawy sprawności charakteryzują się przewagą procesów pobudzania nad hamowaniem. Dziecko w tym czasie jest bardzo aktywne, lubi ćwiczyć i na ogół jest zdolne ruchowo. Sprawia to, że układ ruchowy, a w konsekwencji cały organizm wzmacnia się. Mimo wyraźnego wzrostu ogólnej sprawności i dziecko posiada trudności w szybkim reagowaniu i koordynacji ruchowej oraz w lokalizacji i precyzji ruchu. W ćwiczeniach angażuje duże grupy mięśniowe.

Zloty wiek rozwoju 11 - 13 lat

Klasy IV - VI

Rozwój fizyczny	Rozwój psychiczny	Rozwój motoryczny
Dzieci w tym wieku posiadają proporcjonalna budowę ciała. Jest to w dalszym ciągu okres pewnej stabilizacji w rozwoju fizycznym i motorycznym obserwuje się nieco mniejsze przyrosty wysokości ciała (średnio rocznie 4,5 - 5,5 cm), nieco większe masy ciała oraz wzmacnianie mięśni i połączeń kostno stawowych. Dziecko odznacza się najwyższą odpornością organizmu na choroby, a w rezultacie najmniejszą umieralnością. Panuje w organizmie pewna równowaga fizjologiczna i harmonia, która charakteryzuje się dobrą sprawnością narządów wewnętrznych jak serce, płuca, układ trawienia. Skład krwi upodabnia się do dorosłego, a tętno staje się regularne. Układ nerwowy stopniowo nabiera cech równowagi, co powoduje, że maleje niepokój ruchowy dziecka.	Im starsze dziecko w młodszym wieku szkolnym tym łatwiej potrafi się skupić na jednej czynności psychicznej. Pamięć dziecka coraz bardziej uzyskuje wprawę w abstrakcyjnym logicznym zapamiętywaniu. Dzieci dążą do porównywania swych sił i zdolności. Zaczynają utożsamiać się z grupą i identyfikować z nią. Procesy hamowania i pobudzania znajdują się we względnej równowadze. Chętnie uczą się nowych ruchów, cechuje je odwaga we własnych poczynaniach, czasami bezrefleksyjne brawurowe naśladownictwo. Dziecko w tym wieku jest zrównoważone, nie zastanawia się nad swoimi stanami emocjonalnymi, jest łatwe do prowadzenia i wychowania, spokojne, grzeczne, życzliwe, wybuchy gniewu, jakie się przydarzają są gwałtowne, lecz krótkotrwałe.	Wiek ten jest często nazywany okresem dziecka doskonałego lub wiekiem łatwej nauki ruchu. W tym czasie dzieci mogą zadziwiać możliwościami opanowania wielostronnych umiejętności ruchowych. Sprawność ich ma ścisły związek z uprawianiem ćwiczeń ruchowych. Obserwujemy wysoki poziom ogólnej sprawności. Dynamicznie rozwijają się zwinność, szybkość i skoczność. Dzieci charakteryzuje harmonia i płynność ruchów. Zmniejsza się rozrzutność ruchowa. Poczucie równowagi osiąga swoje apogeum ok. 12 roku życia. U dziewcząt wiek 10 - 12 lat jest najlepszym okresem do kształtowania wytrzymałości. Widoczne są wszechstronne zainteresowania ruchowe. Często jest to okres rozpoczęcia wczesnej specjalizacji sportowej, możliwej dzięki większej umiejętności koncentrowania się, wytrwałości i systematyczności. Cechy te sprzyjają uczeniu się ruchów. Przyswojone ruchy odznaczają się wysokim poziomem techniki, dobrym rytmem, dokładnością, poprawną strukturą i elastycznością.

Faza dojrzewania 14 - 17 lat

Klasy I - III gimnazjum

Rozwój fizyczny	Rozwój psychiczny	Rozwój motoryczny
To okres szybkich zmian cech morfologicznych i fizjologicznych. Objawem zewnętrznym jest tzw. Skok pokwitaniowy, który charakteryzuje się szybkim przyrostem wysokości ciała. Wzrastanie całego ciała nie jest jednak równomierne. Za wzrostem kośćca nie nadąża rozwój mięśni. Środek ciężkości jest przesunięty ku górze, mogą, więc mieć miejsce zaburzenia statyki ciała. Zwiększona jest groźba powstawania wad postawy. Dziecko w tym okresie łatwiej się męczy i intuicyjnie unika zbytnich wysiłków.	Dziecko w tym okresie cechuje się dużą pobudliwością nerwową, dużą intensywnością i zmiennością uczuć. Wiek ten może być trudny dla dziecka, ponieważ przejście od dziecinności do dorosłości zwykle nie odbywa się gładko i nieraz przybiera w postępowaniu postać buntu lub protestu przeciw obowiązującym normom i obyczajom. Dzieci w tym okresie stają się niespokojne, wybuchowe, a nawet bywają krnąbrne. Typowym objawem wkroczenia w ten okres jest nieśmiałość. Dla nastolatka aprobata społeczna jest bardzo ważna. Występuje przejściowe zachwianie równowagi podstawowych procesów nerwowych: pobudzenie przeważa nad hamowaniem.. Osobnicy stają się niespokojni, drażliwi, łatwo uzewnętrzniają swoje uczucia. Obawa przed wyśmianiem, przy możliwych kłopotach koordynacyjnych nie sprzyja podnoszeniu sprawności ruchowej na wyższy poziom. Pojawia się zwiększona wrażliwość na wszystko, co dzieje się wokół i dotyczy własnej osoby, oczekiwania bardzo poważnego traktowania własnych przemyśleń, prepozycji.	Zanim nastąpi pełna harmonia budowy i funkcji organizmu, przez pewien okres trwa dysharmonia, która uzewnętrznia się w całym zachowaniu ruchowym. Rozchwiane procesy pobudzania i hamowania wywołują niepotrzebne przyruchy, dające obraz zniecierpliwienia. Równocześnie widoczna jest swoista ociężałość ruchowa i skłonność do przyjmowania niedbałych, wypoczynkowych postaw. Zdolność uczenia się nowych ruchów może być nieco mniejsza. Można zaobserwować pewną niechęć do działania, bardziej widoczną u dziewcząt niż u chłopców. Stopniowe dojrzewanie doprowadza do wyraźnego zróżnicowania się ruchów. U chłopców przed dojrzewaniem dominuje zwinność, pod koniec siła, szybkość lokomocyjna oraz skoczność. Dziewczęta w czasie pokwitania i po nim charakteryzuje obniżenie ruchliwości a ich zachowanie motoryczne stopniowo staje się bardziej płynne i harmonijne.

Faza dojrzałości 18 - 21 lat

Klasy I - III szkoła średnia

Rozwój fizyczny	Rozwój psychiczny	Rozwój motoryczny
Okres ten to czas stabilizacji, względnej równowagi metabolicznej, harmonii i piękna. Po dojrzewaniu wzrost ulega zwiększeniu tylko w nieznacznym stopniu. Młody człowiek przybywa na wadze pełniej. Mijają objawy dysfunkcji układu wegetatywnego. Człowiek akceptuje swoją płciowość. Następuje zakończenie procesów kostnienia. Przyrost szerokości obręczy barkowej szczególnie u chłopców. U dziewcząt są widoczne szersze biodra w stosunku do barków, mniejsza masa mięśni w odniesieniu do ciężaru ciała, inne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej niż u chłopców.	Pojawia się zdolność abstrakcyjnego myślenia. Pamięć jest sensowna. Młody człowiek jest bardziej zrównoważony. Rozwinięta jest wyobraźnia co uwidacznia się w marzeniach i twórczości.	Jest to okres optymalny w zakresie motoryczności. Człowiek staje się odporny fizycznie, silny i wytrzymały - sprawny fizycznie. To czas korzystny dla wysokich osiągnięć sportowych. Zanika szorstkość i kanciastość ruchów. Zwiększają się możliwości wysiłkowe, zdolność do długotrwałej pracy, poprawia się koordynacja ruchowa, duża możliwość koncentracji uwagi. Wydolność fizyczna młodzieży trenującej jest wyższa niż młodzieży nietrenującej, a różnice te pogłębiają się wraz z wiekiem. Ważne jest by aktywność ruchowa człowieka była utrzymana. Nieunikniony spadek sprawności fizycznej może mieć znacznie wolniejszy przebieg, jeśli będą stosowane racjonalne ćwiczenia ruchowe. Obniżenie sprawności prędzej następuje w wysiłkach zwinnościowych i szybkościowych, a wolniej w siłowych. Umiejętności ruchowe podtrzymywane, ćwiczone doskonalą się i schematyzują.

---