t: Pinokio - pajac z drewna. Opis postaci.


Cele operacyjne:

Po lekcji uczeń wie, jakie informacje powinny znaleźć się w opisie postaci. Zna ich prawidłową kolejność. Zdaje sobie sprawę z faktu, iż zbyt częste powtarzanie tego samego wyrazu staje się błędem językowym.
Umie zastąpić wyraz jego bliskoznacznym odpowiednikiem. Wskazuje elementy wyglądu bohatera, potrafi poprzeć je cytatami z lektury. Nazywa charakterystyczne cechy osobowości postaci.
Postawy:
Uczeń jest przekonany, że na nagrodę zasługuje ten, kto czyni dobrze.

Metody:
- wykorzystanie techniki „słoneczka”
- rozmowa dydaktyczna
- praca z tekstem literackim

Materiały:
- tekst książki Carlo Collodi „Pinokio”
- karta pracy przygotowana przez nauczyciela

Przebieg zajęć:

1. Nauczyciel nawiązuje do pracy domowej, przypomina, iż zadaniem dzieci było wyszukanie fragmentów lektury, które informują o wyglądzie i najbardziej charakterystycznych cechach Pinokia.
2. Praca metodą „słoneczka”. Dzieci wykorzystując cytaty z lektury uzupełniają dwa wykresy:
- elementy wyglądu pajaca (drewniana kukiełka, okrągła głowa, brzuch w kształcie walca, brak uszu...)
- charakterystyczne cechy bohatera (najpierw: leniwy, lekkomyślny, niegrzeczny...; później: dobry, pracowity, kochający...)
3. Nauczyciel mówi, że zebrane słownictwo można wykorzystać do opisania pajacyka. Prosi o przypomnienie wiadomości na temat opisu postaci i kolejności podawanych w nim informacji. Wspólnie z dziećmi dobiera wyrazy bliskoznaczne do wyrazu: Pinokio. Przestrzega, iż zbyt częste stosowanie w tekście tego samego wyrazu, staje się błędem językowym.
4. Nauczyciel rozdaje dzieciom karty pracy. Poleca, aby dokładnie przeczytały polecenia i wykonały ćwiczenie - uporządkowanie fragmentów opisu (Załącznik nr 1)
5. Uczniowie odczytują przygotowany na podstawie ćwiczenia opis postaci Pinokia. Wszyscy zwracają uwagę na poprawną kolejność podawanych informacji i właściwe stosowanie wyrazów bliskoznacznych.
6. Na podstawie tekstu opisu uczniowie odpowiadają na pytanie nauczyciela: Dlaczego Pinokio zasłużył na nagrodę i stał się chłopcem? ( Ponieważ się zmienił na lepsze. Dobre postępowanie zawsze zasługuje na nagrodę).
7. Zadanie pracy domowej: Przepisz do zeszytu wykonane na karcie pracy ćwiczenie.

Załącznik nr 1
Pinokio

- Uporządkuj podane niżej informacje w taki sposób, aby utworzyły opis Pinokia. Nie zapominaj o kolejności podawanych informacji (przedstawienie postaci, wygląd sylwetki, sposób ubierania, opis głowy- elementów twarzy, najważniejsze cechy, twój sąd o postaci).
- Pamiętaj, iż zdanie początkowe i końcowe stanowią wstęp i zakończenie pracy.
- Unikaj powtórzeń tych samych wyrazów. Słowo Pinokio zastępuj: pajacyk, kukiełka, bohater książki, bohater lektury, on ( jego, go).
- Jeśli chcesz, możesz uzupełnić tekst swoimi zdaniami.
- Każdą nową myśl rozpoczynaj akapitem.

1. Pinokio był szczupły i mały. Miał chude, zrobione z patyków, ręce i nogi. Jego brzuszek przypominał walec. Lekki i zwinny poruszał się szybko i energicznie.
2. Nie można uznać Pinokia za szczególnie eleganckiego i zadbanego. Ubranie Pinokia stanowiły bowiem: bluzeczka z tapety, buciki z kory brzozowej i czapeczka z chleba.
3. Pinokio, tytułowy bohater książki Carla Collodi, to pajac z drewna wystrugany przez Dżepetta.
4. Głowa Pinokia była okrągła, a nos długi i spiczasty. Organ ten powiększał swe rozmiary, gdy niegrzeczny Pinokio mówił nieprawdę. Duże usta uśmiechały się łobuzersko, zdradzając zamiłowanie Pinokia do psot i żartów.
5. Pinokio sprawiał wiele kłopotów swemu twórcy.
6. Oczy Pinokia przypominały paciorki, a bujna czupryna zakrywała brak uszu.
7. Pinokia cechowały: egoizm, lekkomyślność, łatwowierność, brak szacunku dla starszych.
8. Początkowo oceniałem Pinokia źle. Jednak, gdy przeżywszy wiele złych przygód, poprawił się, zasłużył na moją sympatię. Stał się: dobry, opiekuńczy, pracowity i życzliwy. Dzięki temu zamienił się w człowieka.
9. Bywał też kapryśny i niegrzeczny.
10. Uważam, że Pinokio - chłopiec to wzór do naśladowania dla wielu dzieci.


W podobny sposób można opracować opis postaci tytułowego bohatera „Akademii pana Kleksa”. Na podstawie zaprezentowanego niżej ćwiczenia uczniowie kształcą umiejętność nie tylko poprawnego opisywania, ale też wykorzystywania tekstu literackiego:


Opis Ambrożego Kleksa

Uporządkuj opis pana Kleksa. Pamiętaj o właściwej kolejności podawanych w pracy informacji. Uzupełnij tekst przymiotnikami.

Uczniowie cenią go za dobroć, sprawiedliwość i fantazję. Według mnie profesor jest postacią pozytywną. Stworzył wspaniałą szkołę, którą opuszczali chłopcy dobrzy, wrażliwi, o rozwiniętej wyobraźni. Szkoda, że nie istnieje naprawdę.

Kleks jest postacią fantastyczną. Profesora cechuje ........... wzrost. Nie można określić jego tuszy, „albowiem cały tonie po prostu w swoim ubraniu”.

Nasz bohater ma bardzo .......... nos. Trzymają się na nim ........... binokle.

Głowa Kleksa stanowi widok wprost ............ . Pokrywa ją ........... , mieniąca się kolorami tęczy czupryna. Okala ona ............. twarz, którą porasta .......... , wciąż .......... broda.

Ubiór pana Ambrożego składa się z: ............ spodni o dużej ilości kieszeni, aksamitnej, ............ kamizelki, długiego ............. surduta. Uwagę zwraca też .......... kołnierz i zdobiąca go ........... kokardka.

Ambroży Kleks to czarodziej obdarzony .............. umiejętnościami. Potrafi leczyć ........... sprzęty, sporządzać potrawy z kolorowych szkiełek, powiększać przedmioty za pomocą ........ pompki.

Osłaniają one ............ i ............ oczy. Osobliwymi ozdobami na twarzy profesora są piegi i bujne, ......... wąsy.

Ambroży Kleks jest ............ bohaterem książki Jana Brzechwy pt.: „Akademia pana Kleksa”. Jest on założycielem ............ szkoły dla chłopców. Uczy w niej dziwnych i oryginalnych przedmiotów.

---