Scharakteryzuj koncepcje i zasady zarządzania jakością w przedsiębiorstwie.
Obecnie znanych jest wiele definicji dotyczących jakości. Najczęściej jakość określa się jako sumę cech i charakterystyk produktu lub usługi, które dają możliwość zaspokojenia określonych bądź ukrytych potrzeb klienta. Zarządzanie przez jakość to ciągłe udoskonalanie wszystkiego co robimy w całej organizacji przy użyciu powszechnie znanych metod i przy udziale wszystkich pracowników.
Według Deminga, prekursora ruchu jakości w Japonii, jakość powinna być wytwarzana w przedsiębiorstwie przez wszystkich i na wszystkich poziomach. Koncepcja Deminga opierała się na sterowaniu jakością procesów i produktów, które przebiegają w cyklu działań, zwanym „kołem Deminga” oraz na stosowaniu 14 zasad w pracy kierownictwa przedsiębiorstwa. Zasady Deminga brzmią następująco:
1. Stworzenie stałych celów w odniesieniu do usprawniania jakości produktów i usług, które są ukierunkowane na uzyskanie przewag konkurencyjnych.
2. Zastosowanie nowej filozofii zarządzania.
3. Rezygnacja z metod masowej kontroli jako sposobu na zapewnienia jakości.
4. Zaprzestanie powszechnych praktyk wyboru kooperantów wyłącznie na podstawie kryterium ceny.
5. Ciągłe i niekończące się ulepszanie procesu produkcji oraz usług, które powodują poprawę jakości, produktywności oraz zmniejszenie kosztów.
6. Wprowadzenie nowoczesnych metod doskonalenia zawodowego.
7. Wprowadzenie instytucjonalnego przywództwa
8. Odrzucenie strachu tak aby wszyscy mogli pracować wydajniej dla przedsiębiorstwa.
9. Przełamanie barier pomiędzy działami przedsiębiorstwa.
10. Eliminacja wszelkich form promocji zachęcających do osiągania poziomu "zero defektów" oraz wysokiej produktywności.
11. Likwidacja substytutów autentycznego przywództwa oraz likwidacja zarządzania przez cele.
12. Likwidacja barier, które nie pozwalają robotnikom i menedżerom z dumą wykonywać swej pracy.
13. Wprowadzenie intensywnych programów szkoleniowych oraz zachęcanie do ciągłego samodoskonalenia.
14. Zaangażowanie wszystkich pracowników w proces transformacji.
Zestaw zasad opracowanych przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) przedstawia się następująco:
Koncentracja na kliencie
Przywództwo
Zaangażowanie pracowników
Podejście procesowe
Systemowe podejście do zarządzania
Ciągłe doskonalenie
Podejmowanie decyzji w oparciu o fakty
Obustronnie korzystne relacje z dostawcami
Cykl Deminga (Cykl PDCA) mówi o ciągłym doskonaleniu przebiegającym w czterech następujących po sobie etapach. Poszczególne etapy tej koncepcji polegają na:
Planowanie - w tym etapie określony zostają sposób działania, który doprowadzić ma do określonego celu jakościowego.
Wykonanie - ten etap polega na wykonaniu wcześniej zaplanowanych działań.
Sprawdzenie - w tym etapie bada się wyniki wcześniej podjętych działań. Sprawdza się stopień wykonania celów zawartych w planie.
Poprawienie - na podstawie wniosków wyciągniętych podczas sprawdzania doskonali się procesy oraz dostarcza pomysły i rozwiązania, które można zawrzeć w kolejnym planie.
Six Sigma jest jedną z najnowszych koncepcji zarządzania jakością. Wywodzi się z USA, gdzie wprowadzono ją w zakładach Motorola. Polega na eliminacji defektów i strat w jak najwcześniejszej fazie procesu. Stosowanie tej metody opiera się na pracy w zespołach projektowych DMAIC. Nazwa ta pochodzi od pierwszych liter nazw cyklów postępowania przy realizacji projektu - Define (definiuj), Measure (mierz), Analyze (analizuj), Improve (poprawiaj), Control (nadzoruj). Każdy zespół projektowy stosuje metodykę Six Sigma, która dąży do zidentyfikowania i analizy przyczyn problemu, a następnie do usprawnienia procesu w taki sposób, aby spełniał zdefiniowane wymagania klienta.
Inną koncepcją jest kompleksowe zarządzanie jakością (TQM). W koncepcji TQM każdy czynnik w przedsiębiorstwie lub w jego otoczeniu ma wpływ na jakość, toteż każdy aspekt działalności należy realizować uwzględniając podejście projakościowe. Istotą TQM jest zintegrowanie celów przedsiębiorstwa z celami jego klientów. Realizacja celów przebiega przy pełnym zaangażowaniu pracowników organizacji i przy wiodącej roli kadry kierowniczej. Struktura organizacji kierującej się zasadami TQM podporządkowuje się kulturze pracy zespołowej, a kanały komunikacyjne i powiązania wykraczają poza granicę jednostek organizacyjnych.
Kaizen jest koncepcją ciągłego doskonalenia, usprawniania. Polega ona na zaangażowaniu wszystkich pracowników organizacji, niezależnie od szczebla, w stałe poszukiwanie pomysłów udoskonalenia wszystkich obszarów organizacji. Wszyscy pracownicy mają za zadanie ciągłą analizę procesów, zasad postępowania, sposobów i standardów pracy. Pozwala to na odnalezienie i wyeliminowanie błędów w działaniu przedsiębiorstwa. Zadaniem kadry menedżerskiej jest prowadzenie polityki ciągłego doskonalenia organizacji za pomocą małych kroków, które powoduje, iż rezultaty nie są zauważalne od razu, lecz po upływie pewnego czasu.
Do koncepcji zarządzania jakością zaliczamy także Lean Manufacturing (szczupła produkcja). Podstawowym założeniem tej koncepcji jest eliminacja czynności, wchodzących w skład procesów produkcyjnych realizowanych w przedsiębiorstwie, nie dodających wartości produktowi będącemu efektem tych procesów. Celem jest ograniczenie marnotrawstwa, metodą - zarządzanie od surowców po produkt końcowy płynnym przepływem wartości produktu. Zapasy są na minimalnym poziomie, lub też nie ma ich w ogóle, materiały dostarczane są w zależności od zapotrzebowania na zasadach Kanban, czasy postojów maszyn podczas przezbrajania skrócone są do minimum.
Wśród koncepcji zarządzania jakością wyróznić jeszcze możemy: Benchmarking, Reengineering, Total Quality Control, Total Quality Commitment, Company Wide Quality Control, FMEA, TAGUCHI, QFD.