1. Wymienić elementy warunkujące proces przemieszczania. Zdefiniować i scharakteryzować ładunek.

Proces przemieszczania zależy od:

- ładunku

- drogi

- siły nadającej ruch

- pojazdu - taboru

- czasu i odległości

Ładunek - rzecz materialna, lub niematerialna od momentu nadania do momentu dostarczenia

2. Omówić czas i odległość.

Transport odbywa się w przestrzeni i czasie, w związku z czym można mówić o odległości przestrzennej i czasowej. Uwzględniając dodatkowo nakład pracy warunkujący przemieszczanie ładunku na określoną odległość, możemy mówić także o odległości ekonomicznej.

Odległość przestrzenna:

- liniowa - najkrótsza odległość między dwoma punktami (początkowym i końcowym)

- komunikacyjna - faktyczna odległość, jaką należy pokonać aby przemieścić się od punktu początkowego do końcowego.

Stosunek odległości liniowej do komunikacyjnej to współczynnik wydłużenia.

- przewozu - informuje na jaką przeciętną odległość przewożone były w określonym czasie ładunki (tonokilometry/tony)

Odległość czasowa - należy odróżnić czas dostawy od czasu przemieszczania. Stosunek czasu przemieszczania do czasu dostawy określa elastyczność transportowa środka transportu. Im ten stosunek jest korzystniejszy, tym elastyczność transportowa danego środka jest wyższa. Najkorzystniejszy jest transport samochodowy.

3. Wymienić i omówić cech charakterystyczne transportu leśnego.

- przemieszczanie ładunków realizowane jest w żywym organizmie leśnym

- ścisłe powiązanie operacji transportowych z innymi operacjami technologicznymi w procesie pozyskiwania drewna

- sezonowość

- zróżnicowana podatność transportowa różnych sortymentów drzewnych

- przestrzenne rozproszenie ładunków

- różnorodność warunków terenowych, drogowych i klimatycznych

- jednokierunkowość

- wysokie koszty transportu w pobliżu miejsca produkcji (zrywki)

4. Wymienić i omówić czynniki, od których zależy efektywność pracy transportowej, dobór środków transportu, technik pracy

- rozmiar pozyskania, który determinuje zadania transportowe

- rodzaj użytkowania i kategoria cięć

- struktura wymiarowa sortymentów, która określa podatność przewozową przemieszczanych ładunków

- przestrzenność pozyskania, od której zależy koncentracja ładunków

5. Definicja zrywki i jej cechy charakterystyczne.

Zrywka - zespół czynności obejmujący przemieszczanie drewna z miejsca ścinki przy pniu do punktów załadowczych lub składnic położonych przy drogach dostępnych dla środków wywozowych.

-związana z pojęciem transportu stanowi pierwszą, a zarazem najtrudniejszą i najkosztowniejszą jego fazę

- odbywa się na powierzchniach leśnych, w żywym organizmie leśnym, a więc w zespole bardzo czułym na każde niewłaściwe, szkodliwe działanie ludzkie

- odbywa się w takich warunkach i w takim terenie, gdzie nie mają dostępu środki transportu służące do wywozu drewna - stawia to specjalne wymagania przed sprzętem zrywkowym, jej organizatorami i wykonawcami

- zrywka leśna stoi na pograniczu użytkowania i zagospodarowania, na pograniczu produkcji drewna i jego przerobu

6. Siła uciągu i intensywność pracy konia.

Siła uciągu:

- normalna - pozwalająca na pracę w czasie całej zmiany roboczej bez negatywnych skutków dla zdrowia konia

- zwiększona - przekraczająca wartość normalnej s.u., wykorzystywana podczas pracy na krótkich odcinkach drogi (do 600m). Suma długości tych odcinków nie może przekraczać 10-20% drogi przebytej przez konia w ciągu całej zmiany roboczej

- maksymalna - suma normalnej i zwiększonej s.u.

Intensywność pracy - wyrażana w % masy konia

- lekka - do 13%

- średnio ciężka - 13-15%

- ciężka - 15-18%

- bardzo ciężka - 18-20%

7. Wady i zalety zrywki konnej

Zalety:

- ze względu na niską wydajność zrywki, ścinka ręczna i zrywka mogą stanowić jedną operację technologiczną

- niewielkie uszkodzenia gleby i pozostającego po zabiegu drzewostanu

- możliwość użytkowania małych składnic (szczególnie w górach, przy szczupłości miejsca)

- możliwość stosowania wąskich szlaków zrywkowych

- niskie koszty inwestycji

- brak hałasu i spalin

Wady:

- konieczność ponoszenia kosztów utrzymania bez względu na „zatrudnienie” konia

- długi czas dojazdu na powierzchnie robocze

- długie przerwy w pracy (karmienie) obniżające wydajność

- możliwość zrywki jedynie małych ładunków

- dłuższy czas operacji spowodowany niską wydajnością

- utrudnione mygłowanie

- na zamarzniętym gruncie lub śniegu koń wymaga specjalnych podków, a na podłożu skalistym nie może w ogóle pracować

- duża liczba nawrotów na tym samym szlaku może prowadzić do poważnych uszkodzeń gleby

- wysokie koszty siły roboczej i koni coraz bardziej ograniczają konkurencyjność zrywki konnej

8. Osprzęt do zrywki drewna ciągnikami rolniczymi

- mygłownica

- wciągarka linowa

9. Skidery linowe i chwytakowe

Skidery linowe - zrywka całych drzew, strzał, lub dłużyc w cięciach rębnych i trzebieżach starszych klas wieku.

- napęd na 4 koła - duża siła uciągu

- duża średnica i szerokość kół - mały nacisk jednostkowy

- układ jezdny niezależny - przegubowy - mały promień skrętu (duża zwrotność)

- odpowiedni rozkład mas - przód obciąża silnik i kabina, tył - ładunek

- sterowanie hydrauliczne

-bezpieczna kabina

- elementy osłaniające instalację, silnik

- moc silnika 40 do ponad 100 kN

- jedno- lub dwubębnowa wciągarka (może być sterowana drogą radiową) o sile uciągu 30-80 kN

-tylna ława osłonowo - podpierająca (płyta oporowa)

- mygłownica

Skidery chwytakowe - konstrukcyjnie inne od linowych (na tylnej części ramy znajduje się wysięgnik z chwytakiem hydraulicznym). Konstrukcja taka wyklucza w zasadzie możliwość stosowania ich w trzebieżach.

- napęd na 4 koła

- układ jezdny niezależny - przegubowy

- starowanie hydrauliczne

- wspomaganie na każdy most

- osłona tylnych kół

- jednobębnowa wciągarka ze zdalnym sterowaniem

- chwytak hydrauliczny z funkcją ograniczonego obrotu

- bezpieczna kabina

- moc 85 - 120 kN

- siła uciągu na wciągarce do 50 kN

- udźwig chwytaka - 80 kNm

10. Charakterystyka klembanków

1. Ciągniki produkowane jako klembanki (sześcio- lub ośmiokołowe)

2. Ciągniki typu skider z ławą kłonicową

3. Ciągniki typu forwarder z ławą kłonicową (z demontażem lub bez części kłonic)

Budowa:

Ciągnik + oprzyrządowanie technologiczne

- rama przednia (oś przednia, silnik o mocy 85-245 kN, kabina, czasami mygłownica)

- rama tylna (oś tylna, żuraw o wysięgu 5-10m, ława o ładwoności 8-12m3, czasami płyta, jednobębnowa wciągarka)

11. Charakterystyka forwarderów

Ciągnik wyposażony w żuraw i własną przestrzeń ładunkową ograniczoną zestawem kłonic.

Podział:

a) ze względu na ilość kół:

cztero-, sześcio-, ośmiokołowe

b) ze względu na wielkość możliwego do zerwania ładunku

- małe - do 8 ton

- średnie - 8 - 12 ton

- duże - powyżej 12 ton

c) ze względu na przeznaczenie

trzebieżowe, zrębowe, uniwersalne

Budowa:

- ciągnik bazowy + oprzyrządowanie

- ciągnik bazowy zbudowany z ramy przedniej i tylnej połączonych przegubem

Na ramie przedniej:

- silnik o mocy 80 - 200 kN

- komfortowa, bezpieczna kabina z oświetleniem roboczym

- napędzana oś przednia z pojedynczymi, lub w okładzie tandemowym, kołami

- skrzynia rozdzielcza

Na ramie tylnej:

- napędzana oś tylna z kołami w układzie tandemowym

- oprzyrządowanie typowe dla forwardera - żuraw o wysięgu 6-14m, chwytak, zestaw kłonic pozwalający uzyskać przestrzeń ładunkową o pojemności 15-18mp, siatka osłonowa

12. Definicja szlaku operacyjnego. Funkcje i podział szlaków operacyjnych.

Szlak operacyjny - pasy powierzchni leśnej, celowo pozbawionej drzew i krzewów, odpowiedniej szerokości i w odpowiednich odstępach, przeznaczone do prowadzenia różnych prac z zakresu głównie pielęgnowania lasu i pozyskiwania drewna.

Funkcje:

- produkcyjne - związane z poborem drewna z lasu (ścinka, zrywka, okrzesywanie, przerzynka, zrębkowanie)

- proekologiczne - ograniczenie szkód w drzewostanie (na pozostałych drzewach i w glebie), ułatwienie prowadzenia zabiegów ochronnych(opryskiwanie, opylanie, zwalczanie pożarów)

Podziały:

a) szlaki zwykłe i zbiorcze

b) dla trakcji mechanicznej i konnej

13. Czynniki, które należy uwzględnić podczas projektowania szlaków operacyjnych

- cel hodowlany i rodzaje cięć przewidywane do jego realizacji

- warunki drzewostanowe - skład gatunkowy, priorytety ochronne dla poszczególnych jego składników, wiek, zadrzewienie itp.

- warunki terenowe - dostępność z uwagi na ukształtowanie terenu i nośność gruntu (omijanie miejsc o nadmiernym pochyleniu, szczególnie narażonych na erozję, podmokłych)

- warunki klimatyczne, kierunek panujących wiatrów, zagrożenie od okiści

- sieć dróg wywozowych, punktów przeładunkowych, kierunki wywozu

- przewidywane technologie pracy, szczególnie przy pozyskaniu i zrywce drewna oraz maszyny, ich parametry i zdolności trakcyjne

- tendencje rozwojowe technologii leśnych i konstrukcji maszyn w nich stosowanych

14. Zasady projektowania szlaków operacyjnych na nizinach

1. cięcia pielęgnacyjne - czyszczenia późne i trzebieże wczesne

a) ciągnik rolniczy z wciągarką lub zrywka konna

- szerokość szlaku ok 3m, w odstępach ok. 50m

b) ciągnik rolniczy z nasiębierną przyczepą kłonicową i żurawiem lub forwarder

- szerokość ok 3,5m, odstępy 30m

c) agregat zrębkujący na podwoziu forwardera

- szerokość ok 4m, odstępy 20-30m

2. trzebieże późne

a) metoda całej strzały, zrywka konna, skiderem lub ciągnikiem rolniczym - półpodwieszona lub wleczona

- szerokość szlaku do 3,5m

-odstępy nie większe niż 50m lub 40m dla d-stanów z samosiewu

b) metoda sortymentowa ze ścinką pilarką i zrywką forwarderem

-szerokość ok 4m, odstępu równe podwójnej sumie wysięgu żurawia (ok 30m)

c) metoda sortymentowa ze ścinką harwesterem i zrywką forwarderem

- szerokość szlaku ok 4m, w odstępach równych podwójnej sumie wysięgu harwestera (ok 20m)

d) metoda sortymentowa ze ścinką drzew pilarką w środkowej części działki (na pasie w odległości 10-20m od szlaku) i harwesterem ze szlaku na pasach przy szlakach i zrywka forwarderem

- szerokość szlaku 4m, odstępy 30-40m

3. rębnie zupełne

- zrywkę należy wykonywać po powierzchni zrębu do składnic przyzrębowych lub miejsc załadunku

4. rębnie złożone gniazdowe

-szlaki projektuje się po wyznaczeniu gniazd

- powinny przebiegać po najkrótszej linii łączącej gniazda z drogami wywozowymi

- generalnie nie wolno wyznaczać szlaków poprzez odnowione gniazda (wyjątkowo w sytuacji, gdy odnowienie zajmuje duże powierzchnie i nie ma możliwości ominięcia)

15. Zasady projektowania szlaków operacyjnych na terenach górskich

1. O możliwości zastosowania określonych środków zrywkowych decydują przede wszystkim maksymalne dopuszczalne dla nich spadki terenu:

- zrywka linowa lub grawitacyjna - powyżej 40%

- specjalistyczne ciągniki leśne - do 40%

- konie - 18%

- ciągniki rolnicze z osprzętem - 15%

2. Szerokość szlaku w górach i odstępy między nimi

Skider - 3,5m; forwader - 4m; ciągnik - 3, koń - 2m; kol linowe - 2 - 4m

Odstępy między szlakami dla ciągników ok 30-50m, dla kolejek zwykle 30-60m

3. Przebieg szlaków w stosunku do warstwic

- jako zasadę należy przyjąć projektowanie szlaków prostopadle do warstwic (skośnie wyjątkowo w sytuacji przekroczenia nachylenia dopuszczalnego dla danego środka)

16. Systemy linowe w leśnych kolejkach linowych.

1. Kolejki bez liny nośnej i wózka

- 2 liny - pociągowa i powrotna

- 3 liny - powrotna, pociągowa i pomocnicza

2. Kolejki z liną nośną i wózkiem

- 2 liny - lina nośna i pociągowa

- 3 liny - nośna, pociągowa, powrotna

- 4 liny - nośna, pociągowa, powrotna, pomocnicza

17. Różnice między kolejkami linowymi półstacjonarnymi, przejezdnymi i z samobieżnym wózkiem.

Kolejki przejezdne:

Zestaw: system 3-4 linowy z liną nośną, pociągową, powrotną i pomocniczą, wózek, pojazd kolejki

Montaż: rozciągnięcie liny pomocniczej, rozciągnięcie i zakotwiczenie liny nośnej, rozciągnięcie liny pociągowej i powrotnej, zawieszenie wózka, napięcie liny

Obsługa: operator kolejki, osoba przy załadunku, osoba przy rozładunku

Kolejki samobieżne:

Zestaw: lina nośna z urządzeniem napinającym, samobieżny, sterowany radiem wózek

Montaż: rozciągnięcie i zakotwiczenie liny nośnej, zawieszenie wózka i napięcie liny nośnej

Obsługa: osoba przy załadunku, osoba przy rozładunku

19. Jak wpływa nachylenie, nośność i nierówności terenu na dostępność powierzchni dla środków zrywkowych

Każda z tych cech terenu wymaga stosowania specjalnych typów sprzętu zrywkowego, co utrudnia pracę. Nachylenie: pkt 15, nośność, pkt26

20. Wpływ sposobów zrywki drewna na szkody w środowisku leśnym

Szkody można podzielić na:

- szkody w środowisku leśnym - uszkodzenia drzew, nalotu, podrostu, runa

- uszkodzenia gleby i wpływ jej ugniatania na systemy korzeniowe

- zanieczyszczenia części częściami zamiennymi maszyn, olejami, smarami itp.

Biorąc pod uwagę trzy rodzaje zrywki - wleczona, półpodwieszona i nasiębierna można stwierdzić, że najgorsza jest wleczona. W II klasie wieku szkody od wleczonej wynoszą 10%, a od nasiębiernej 1%. Nasiębierna jest najmniej szkodliwa dla środowiska leśnego. Należy jednak pamiętać, że stopień uszkodzeń wzrasta wraz z klasą wieku d-stanu.

Uszkodzenia gleby przy zrywce wleczonej wynoszą 15-25%, a przy nasiębiernej 4%. Przy zrywce wleczonej występują duże opory czołowej powodujące zagłębianie się odziomka.

21. Scharakteryzować tabor wywozowy

Pojazdy:

-samochody ciężarowe

-ciągniki drogowe (samochodowe) typu siodłowego

-sporadycznie ciągniki rolnicze

Przyczepy i naczepy:

- skrzyniowe

- kłonicowe do drewna długiego i krótkiego

- półprzyczepy kłonicowe do drewna długiego (rozworowe i bezrozworowe)

22. Podstawowe regulacje prawne w wywozie drewna

23. Wskaźniki techniczno-ekonomiczne określające ilość, jakość i pracę taboru

1. wskaźnik gotowości technicznej:

At = Dgt/Di

Di - dni kalendarzowe w danym okresie sprawozdawczym

Dgt - wozodni gotowości technicznej = Di - Dh (dni napraw)

2. wskaźnik wykorzystania taboru

A = De/Di

De - wozodni eksploatacyjne = Di - Dh - Dp (dni postoju)

3. wskaźnik wykorzystania taboru technicznie sprawnego

Agt = De/Dgt

4. średnia odległość jazd ładownych

L = Kł/n

Kł - przebyta droga; n - liczba jazd ładownych

5. średnia odległość przewozu ładunku

Lq = Pz/Qz

Pz - wykonana praca przewozowa; Qz - suma przewiezionych ładunków

24. Wskaźniki techniczno-ekonomiczne określające pracę przewozową

1. wskaźnik wykorzystania przebiegu

B = Kł/K = Kł/Kł+Kp+Ko

Kp - przebieg pusty; Ko - przebieg zerowy; Kł - przebyta droga

2. wykorzystanie ładowności

C = Qz/q-n

q - nośność; n - liczba jazd ładownych; Qz - suma przewiezionych ładunków

3. wykorzystanie czasu pracy

F = Tj (czas jezdny)/T = Tj/Tj + Tz(załadunek) + Tw (wyładunek) + Tp

4. średnia prędkość techniczna

Vt = K/Tj

5. średnia prędkość eksploatacyjna

Ve = K/T = K/Tj + Tz + Tw + tp

25. Podział składnic

1. składnice spedycyjne z minimalnymi funkcjami obróbczymi

- leśne punkty przeładunkowe

- zbiorcze składnice spedycyjne (zwykle przeładunkowe)

2. składnice (składy) obróbcze drewna z minimalnymi funkcjami spedycyjnymi

- centralne, uprzemysłowione składnice drewna typu rosyjskiego i amerykańskiego

- centralne, zmechanizowane i zautomatyzowane składnice typu austriackiego i niemieckiego (drewna długiego; całego drzewa lub w odcinkach)

- przyzakładowe składnice surowca, często zmechanizowane z automatycznymi liniami obróbczymi

3. składnice związane z liniami kompleksowego wykorzystania arbomasy

26. Klasy nośności gruntu z przykładami środków zrywkowych możliwych do zastosowania na gruntach o określonej nośności.

I - > 200 kPa, wszystkie typy środków zrywkowych

II - 150 - 200 kPa - j.w.

III - 100 - 150 kPa - ciągniki rolnicze, zrywka konna, maszyny leśne

IV - 50 - 100 kPa - maszyny leśne

V - < 50 kPa - zrywka powietrzna, lub specjalistycznie przygotowane maszyny leśne

27. Możliwość zmniejszenia szkód pozyskiwaniowych na zagęszczeniu gleby

- właściwa organizacja pracy pozwalająca na zmniejszenie ilości przejazdów

- zmniejszenie wielkości jednego ładunku

-zastosowanie szerszego ogumienia zmniejszającego nacisk

- o ile to możliwe stosować mniejsze pojazdy lub konie

- stosowanie szlaków operacyjnych

28. Koszty pracy maszyn zrywkowych

Koszty stałe - amortyzacja, ubezpieczenie, koszt garażowania i konserwacji, spłata kredytu

Maszyny o niewielkim wykorzystaniu rocznym charakteryzują się wyższymi jednostkowymi kosztami utrzymania.

Koszty zmienne związane są z wykorzystaniem w procesie produkcji czynników zmiennych, których ilości zmieniają się w zależności od zmian rozmiarów produkcji

- koszt części zamiennych i napraw

- koszt paliwa, smarów i olejów

- płaca operatora

29. Próg rentowności przy zrywce drewna - definicja, sposób określania jego wysokości.

Równanie kosztów

y= Ks + JKz * x

Ks - koszty stałe,

JKz - jednostkowe koszty zmienne,

x - ilość m3 zerwanego drewna.

Przychody

y= p * x

p - koszt, stawka drewna

p * x = Ks + JKz * x

x = Ks / (p - JKz)

30. Podstawowe zasady bhp przy zrywce i wywozie drewna.

Zrywka.

Zabrania się:

- dotykania lin i drewna będących w ruchu

- przechodzenia przez liny, ciągnione drewno lub przebywania na nim w czasie ruchu

- przebywania przed dłużycami, obok nich lub w zasięgu zrywanych dłużyc i pracy lin

- podciągania dłużyc przy bocznym ustawieniu ciągnika w stosunku do kierunku ułożenia dłużyc

- przejazdu bez ładunku przy nie nawiniętych na bęben i wlokących się po ziemi linach

- jazdy ciągnikiem przez zmurszałe i nieoznakowane mostki, kłody, pniaki itp.

- zrywania drewna ze zrębu nie oczyszczonego lub dokonywania zrywki na zrębach zupełnych z pozostawionymi pojedynczo drzewami

- używania do zrywki lin powiązanych, z uszkodzonymi zamkami

- obciążania lin ponad ich nominalną wytrzymałość

- siadania pomocnika obok kierowcy w czasie pracy ciągnika

- przebywania pomocnika poniżej dłużyc na stoku podczas zakładania linek zaczepowych

- przy pracy forwarderem przebywania w zasięgu pracy żurawia (chyba podwójna długość wysięgu ramienia, ale pewien nie jestem)

Zabrania się zakładania mygieł:

- bez zalegarowania i bezpośrednio na zrębie

- przy drogach publicznych i nie gwarantujących bezpiecznej jazdy z uwagi nawierzchnię lub nieoznakowane mostki

- w miejscach uniemożliwiających dokonanie bezpiecznego załadunku

Wywóz.

Zabrania się:

- ładowania drewna powyżej wysokości kłonic i przebywania na ładunku drewna w czasie ruchy pojazdu

- dokonywania załadunku w czasie burzy, gwałtownych opadów i silnego wiatru, oraz ręcznego przetaczania drewna długiego na mygle i pojeździe bez użycia łomów i obracaków

- przebywania między legarami, pod przyczepą oraz między przyczepą a ładowanym drewnem

- przechodzenia przez naciągnięte liny oraz przebywania w zasięgu ich pracy

- przechodzenia po ładunku w czasie spinania łańcuchów kłonic oraz na mygle w czasie rozciągania lin ładunkowych

- załadunku drewna na drogach publicznych

- załadunku drewna urządzeniami dźwigowymi w odległości mniejszej niż 5 m (licząc od maksymalnego wysięgu żurawia) od linii niskiego napięcia i 15 m od linii wysokiego napięcia

- opuszczania stanowiska będącego pod obciążeniem przez operatora

- przeciążenia pojazdu ponad określone dla danego typu normy dopuszczalnej ładowności

- jazdy po stoku z wyłączonym silnikiem

Ładunek drewna powinien być ułożony równomiernie tak by nie naruszał równowagi i stateczności pojazdu i aby nie wystawał poza jego obrys. przemieszczane drewno należy zabezpieczyć przed zsuwaniem się łańcuchami i liną. Drewno świeżo korowane lub oblodzone zabezpiecza się dodatkowo linami wciągarki. Po ruszeniu z ładunkiem, a następnie po wyjeździe z drogi leśnej na drogę publiczną należy zatrzymać pojazd i upewnić się, czy ładunek jest p[oprawnie ułożony w kłonicach lub burtach przyczepy oraz czy kolce w kłonicach, łańcuchy kłonicowe i liny opasujące ładunek są właściwie umocowane.

Dziękuję,

Adrian Koter :P

---