Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania
Wydział Psychologii
Psychologia emocji i motywacji (ćwiczenia)
Prowadzący: mgr Emilia Wrocławska-Warchala
Rok akademicki 2009/2010
PROGRAM ZAJĘĆ
Problematyka i cele zajęć:
Celem ćwiczeń jest poznanie podstawowych sposobów badania emocji i motywacji, ważnych tak z praktycznego, jak i z naukowego punktu widzenia. Zasadniczą część zajęć wypełni nabywanie umiejętności stosowania podstawowych metod diagnozujących różne aspekty emocjonalnej i motywacyjnej sfery osobowości człowieka. Uzupełnienie stanowić będzie prezentacja metod i metodologii mniej znanych, lecz o uznanej przez psychologów wartości.
Kryteria zaliczenia:
obecność na zajęciach - dopuszczalna jest jedna nieobecność w semestrze; kolejne nieobecności muszą być usprawiedliwione i zobowiązują do odpowiedzi przy okazji kolokwium na dodatkowe pytanie z materiału przerobionego na opuszczonych zajęciach
przygotowanie do zajęć oraz aktywność podczas zajęć
wypełnianie omawianych testów psychologicznych
zaliczenie kolokwium końcowego - test pisemny.
Literatura podstawowa:
Gasiul, H. (2002) Teorie emocje i motywacji. Warszawa: Wyd. UKSW
Lewis,M., Haviland-Jones, J.M. (2005). Psychologia emocji. Gdańsk: GWP.
Siek, S. (1993) Wybrane metody badania osobowości. Warszawa: Wyd. ATK
Siek, S., Grochowska, A. (2001). Wybrane metody badania osobowości, tom 2. Warszawa: Wyd. UKSW.
www.practest.com.pl Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego; na stronie tej można zapoznać się z testami psychologicznymi i ich wstępnymi opisami; zorientować się w podstawowych, opublikowanych i opracowanych psychometrycznie narzędziach stosowanych przez psychologów.
Do każdego tematu podana jest poniżej osobna literatura.
TEMAT |
GŁÓWNE ZAGADNIENIA |
Liczba godzin |
Nr zajęć i data |
|
|
Omówienie programu ćwiczeń i wymagań. Sposoby badania emocji - ogólna charakterystyka. Podstawowe terminy.
|
1 |
I 27.02 |
|
|
||||
Emocje w perspektywie biologicznej |
Psychofizjologiczne wskaźniki emocji. Wariograf jako metoda badawcza wykorzystująca psychofizjologiczne wskaźniki emocji. |
1 |
I 27.02 |
|
Emocje w perspektywie obserwatora
|
Behawioralne metody pomiaru emocji. Behawioralne metody rozpoznawania ukrywanych emocji i wykrywania kłamstwa wg P. Ekmana. Ekspresje mimiczne emocji. System Kodowania Ruchów Twarzy (FACS) P. Ekmana, W. Friesena.
|
1
|
I 27.02
|
|
Emocje w perspektywie podmiotu
lęk
gniew
emocje samoświadomościowe
empatia
inteligencja emocjonalna
projekcyjne metody badania emocji |
Podstawy psychometrii: kryteria dobroci testów psychologicznych. Kwestionariusz Aprobaty Społecznej. |
2
|
II 13.03 |
|
|
|
|
III |
|
|
Skala Nastroju UMACL |
1 |
III 13.03 |
|
|
Lęk - ujęcia teoretyczne i metody pomiaru. Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (STAI) C. Spielbergera |
1 |
III 27.03 |
|
|
Skala ekspresji gniewu (SEG) Ogińskiej-Bulik i Juczyńskiego |
1 |
III 27.03 |
|
|
TOSCA (Test of Self-Conscious Affect) J. Tangney
|
1 |
III 27.03 |
|
|
|
1 |
IV 17.04 |
|
|
Inteligencja emocjonalna - modele teoretyczne, znaczenie praktyczne i metody pomiaru. Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej (PKIE) A. Matczak; Skala Inteligencji Emocjonalnej -Twarze (SIE-T) A. Matczak i in.
|
1 |
IV 17.04 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
IV 17.04 |
|
|
|
|
VI |
|
|
Preferencja barw jako wskaźnik doświadczenia emocjonalnego. Test Kolorów M. Luschera; Test Piramid Barwnych R. Heissa, P. Halder; |
3 |
V 08.05 |
|
|
||||
Potrzeby jako źródło motywacji |
Potrzeby w ujęciu H. Murraya - metody badawcze: Autoportret Steina Test Apercepcji Tematycznej (TAT) H. Murraya. Potrzeby w ujęciu Szondiego - Test Szondiego. |
2 |
VI 22.05 |
|
Siła woli |
Skala Kontroli Działania ACS-90 |
1 |
VI 22.05 |
|
Wartości jako źródło motywacji |
Wartości - ujęcia teoretyczne i metody badawcze.
|
1 |
VII 05.06 |
|
Samoaktualizacja - potrzeba realizacji siebie |
Cechy osób samorealizujących się wg A. Maslowa. Metoda pomiaru samoaktualizacji: Personal Orientation Inventory (POI) E. Shostroma.
|
1
1 |
VII 05.06
VII 05.06 |
|
Poszukiwanie sensu jako podstawa motywacji |
Poszukiwanie sensu w ujęciu psychologii personalistycznej V. Frankla. Metoda badania poczucia sensu życia: Skala Sensu Życia (PLT) J. Crumbaugha, L. Maholicka
Wpisy do indeksów dla osób, które zaliczyły kolokwium w terminie O |
1
1
1 |
VIII 19.06
VIII 19.06
VIII 19.06 |
LITERATURA:
Pogrubioną czcionką oznaczona jest literatura obowiązkowa.
Zajęcia I
Emocje w perspektywie biologicznej - psychofizjologiczne wskaźniki emocji
Emocje w perspektywie obserwatora - behawioralne metody pomiaru emocji
Ekman, P. (2003). Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i małżeństwie. Warszawa: WN PWN. R. 4 „Jak słowa, głos i ciało zdradzają kłamstwo”, s. 74-111.
- Gasiul, H. (2002) Teorie emocje i motywacji. Warszawa: Wyd. UKSW, Rozdz. IX, s. 214-221.
- Brody, L.R., Hall, J.A. (2005). Płeć, emocja i ekspresja. W: M. Lewis, J.M. Haviland- Jones (red.). Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, s. 431-445.
Keltner, D., Ekman, P. (2005). Wyrażanie emocji twarzą. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.). Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, ss.307-318.
- Draheim, S. E. (2001). System kodowania ruchów twarzy (FACS) jako metoda mierzenia zachowań mimicznych: procedura-rzetelność-zastosowania. Psychologia-etiologia-genetyka, 3-4, s. 97-113.
www.paulekman.com - strona internetowa Paula Ekmana, na której można znaleźć wiele ciekawych artykułów dotyczących badań nad behawioralnymi wskaźnikami emocji
Zajęcia II
Podstawy psychometrii: kryteria dobroci testów psychologicznych.
Kwestionariusz Aprobaty Społecznej (KAS)
Nastrój
- Drwal, R., Wilczyńska, J. (1980). Opracowanie Kwestionariusza Aprobaty Społecznej. Przegląd Psychologiczny, t. XXIII, nr 3, s. 569-583.
Brzeziński, J. (1996). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, Rozdz. 15-18, s. 455-548.
Goryńska, E. (2005). Przymiotnikowa Skala Nastroju (UMACL). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Hornowska, E. (2003). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 25-31, 49-55, 80-99.
Zajęcia III
Lęk jako stan i jako dyspozycja.
Gniew. Emocje samoświadomościowe: zażenowanie, duma, wstyd, poczucie winy
- Forgas,J.P.,Vargas,P.T. (2005). Wpływ nastroju na społeczne oceny i rozumowanie.W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.). Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, ss. 446- 465.
- Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: PTP, s. 12-28, 47-54.
- Lemerise, E.A. Dodge, K.A. (2005). Rozwój złości i wrogich interakcji. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.). Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, ss.745-757.
- Lewis, M. (2005). Emocje samoświadomościowe: zażenowanie, duma, wstyd, poczucie winy w: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.). Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, s. 780-795.
- Ohman,A. (2005). Strach i lęk z perspektywy ewolucyjnej, poznawczej i klinicznej. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.). Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, ss.719-740.
- Siek, S.(1993). Wybrane metody badania osobowości. Warszawa: Wydawnictwo ATK, s. 212-222.
- Wrześniewski, K., Sosnowski, T., Matusik, D. (2002) STAI - Inwentarz Stanu i Cechy Lęku. Podręcznik. Warszawa: PTP PTP.
Zajęcia IV
Empatia, inteligencja emocjonalna
- Davis, M.H. (1999) Empatia. O umiejętności współodczuwania. (Jolanta Kubiak: tłum.) Gdańsk: GWP.
- Eisenberg,N. (2005). Empatia i współczucie. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.). Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, ss.849-862.
- Hoffman, M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP.
Jaworowska, A., Matczak, A. (2001). Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej (INTE). Podręcznik. Warszawa: PTP PTP, s. 5-20, 33-54, 63.
Jaworowska, A., Matczak, A. (2005). Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej (PKIE). Podręcznik. Warszawa: PTP PTP, s. 4-10, 17-18, 25, 30-33.
Matczak, A., Piekarska, J., Studniarek, E. (2005). Skala Inteligencji Emocjonalnej - Twarze (SIE-T). Podręcznik. Warszawa: PTP PTP, s. 10-25, 34, 42-53.
Rembowski, J. (1989). Empatia - studium psychologiczne. Warszawa: PWN.
Węgliński A. (1989). Trafność Kwestionariusza Rozumienia Empatycznego innych ludzi. W: R. Ł. Drwal (red.). Techniki kwestionariuszowe w diagnostyce psychologicznej. Lublin: Wyd. UMCS.
Zajęcia V
Projekcyjne metody badania emocji
Bielecki, J. (1995). Wprowadzenie do badania testem kolorów Luschera. Studia z Psychologii. 5, s. 10-39.
Gasiul, H. (2002). Teorie emocji i motywacji. Rozważania psychologiczne. Warszawa: Wyd. UKSW. s. 201-213.
Luscher, M. (1998). Diagnostyka kolorami Maxa Luschera. Warszawa: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
Popek, S. (2003). Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Strelau, J. (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP, tom I, s. 491 - 502.
Heiss R., Halder, P. (1998). Test Piramid Barwnych. Warszawa: Erda, wybrane teksty.
Stasiakiewicz, M. (2004). Test Rorschacha. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zajęcia VI
Potrzeby jako źródło motywacji.
Siła woli, wytrwałość w działaniu
- Łukaszewski, W., Marszał-Wiśniewska, M. (2006). Wytrwałość w działaniu. Wyznaczniki sytuacyjne i osobowościowe. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Marszał-Wiśniewska, M. (2002). Adaptacja Skali Kontroli Działania J. Kuhla (ACS-90). Studia Psychologiczne, 40, 77-102.
- Siek, S. (1993) Wybrane metody badania osobowości. Warszawa: Wyd. ATK, R. III „Wybrane metody badania potrzeb psychicznych”, s. 153-183.
Zajęcia VII
Wartości jako źródło motywacji.
Samoaktualizacja - potrzeba realizacji siebie
Brzozowski, P. (1995). Skala Wartości Schelerowskich - SWS. Podręcznik. Warszawa: PTP PTP.
Brzozowski, P. (1996). Skala Wartości /SW/. Polska adaptacja Value Survey M. Rokeacha. Podręcznik. Warszawa: PTP PTP.
Maslow, A. (1990). Motywacja i osobowość. Tłum. Paula Sawicka, Warszawa: PAX. (szczególnie R. 11 „Ludzie samorealizujący się: studium zdrowia psychologicznego”, s. 212-250).
Szewczyk, W., Uchnast, Z. (1978). Metoda pomiaru samoaktualizacji E.L. Shostroma. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej. Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne, 1, 28 - 44.
Zajęcia VIII
Poszukiwanie sensu jako podstawa motywacji
Frankl, V.E. (1984). Homo patiens. Tłum. Roman Czernecki, Józef Morawski. Warszawa: PAX.
Popielski, K. (1993). Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia. Lublin: RW KUL.
Siek, S. (1993) Wybrane metody badania osobowości. Warszawa: Wyd. ATK, s. 446-453.
Kolokwium
- wszystkie lektury zaznaczone pogrubioną czcionką
6