Temat grudnia: Posłuszeństwo

Jak wychowywać w dzisiejszych czasach? Kim chcemy, aby dzieci były w przyszłości, w jakie umiejętności je wyposażyć, jakie przekazać wartości? Pojawia się u nas nauczycieli, rodziców, wychowawców refleksja, czy ma to być wizja wychowania wzbogacona o te elementy, których nam samym kiedyś zabrakło, czy też o te, które z różnych względów uważamy za ważne dziś? Na jaki obraz i podobieństwo mają być kształtowane nasze dzieci? W relacjach z dziećmi obowiązuje zasada walizki: co włożysz - w późniejszym czasie wyjmiesz.

Wychowanie w rodzinie zaczyna się z chwilą przyjścia dziecka na świat. To rodzice decydują o rodzaju wychowania, o tym na ile ich dzieci mogą podlegać naciskom czy oddziaływaniom innych środowisk lub instytucji ( np. przedszkole) oraz jakie to mają być środowiska i instytucje. Odpowiedzialne wychowanie wiąże się również z wymogiem konsekwentnego stosowania odpowiednich metod wychowawczych. Wychowanie nie jest skuteczne i owocne, jeżeli opiera się na nakazywaniu, straszeniu, kontrolowaniu czy przymuszaniu. Powinniśmy rosnąć razem z dziećmi. Nie oznacza to, że powinniśmy pozwalać na wszystko, ale powinniśmy dostosować swoje wymagania do wieku, możliwości i potrzeb dzieci.

Pierwszym miejscem, gdzie rozpoczyna się proces wychowawczy jest dom rodzinny, kolejnym środowisko przedszkolne. Celem działalności współczesnego przedszkola jest stworzenie dziecku możliwie najkorzystniejszych warunków wszechstronnego rozwoju. Przedszkole, podobnie jak dom rodzinny, obok funkcji stymulujących pełni funkcje opiekuńczo-wychowawcze. Dziecko przechodzące kolejne fazy rozwoju bywa uparte, niegrzeczne, stara się uzyskać co chce i za wszelką cenę. Aby zdobyć to czego zapragnie wykorzystuje wszelkie znane i sprawdzone środki wyrazu. Podczas codziennych obowiązków domowych czy przedszkolnych odmawia wykonania polecenia bądź zwykłej czynności. I tu pojawia się utrapienie prawie wszystkich rodziców, nauczycieli czy opiekunów- brak posłuszeństwa. Posłuszeństwo dziecka wobec rodziców bądź nauczycieli jest poddawaniem się ich woli. W procesie wychowawczym, w trosce o prawidlowy rozwój dziecka i wpajanie mu wartości posłuszeństwa skuteczne sa formy perswazji i pokazywania skutków złego zachowania i konsekwentne egzekwowanie zasad i nakazów. Należy starać się by dziecko zrozumiało, że istnieje konkretna przyczyna, dla której nie może robić danej rzeczy. W każdej stuacji należy wytłumaczyć przyczynę naszego postępowania wobec dziecka. Takie formy wywołują trwalsze zmiany w zachowaniu, ponieważ mały człowiek rozumie argumentację rodziców i choć nie zawsze się z nią zgadza, wykona to, o co rodzice proszą. Konsekwentne przestrzeganie zasad i ustalenie granic sprawia, że dzieci szybciej i bez gniewnego oporu realizują oczekiwania rodziców.

Kształtowanie w dzieciach wartości posłuszeństwa jest możliwe poprzez stosowanie w procesie wychowawczym tzw. pozytywnej opieki. Najkorzystniej oddziaływają na dzieci wsparcie emocjonalne, pochwały i nagrody za dobrze wykonane obowiązki i zadania.

Oto kilka zasad pozytywnej opieki:

• wyznaczenie dziecku odpowiednio dla wieku jasnych zasad i granic, których należy przestrzegać,

• informowanie dziecka o oczekiwaniach wobec jego zachowania,

• utrwalanie pozytywnego zachowania, chwaląc i nagradzając dziecko nawet jeżeli tylko podejmuje próby oczekiwanych zachowań ( nagroda informuje o sukcesie),

• ostrzeganie i informowanie dziecka kiedy zaczyna się nieodpowiednio zachowywać,

• rozpoznawanie i ignorowanie tych zachowań, które mają na celu zwrócenie naszej uwagi,

• odpowiedni system nagród i kar: kiedy pomimo wcześniejszych upomnień i ostrzeżeń dziecko przekracza ustalona zasadę bądź akceptowane przez nas granice, należy zastosować odpowiednią karę. Kara informuje dziecko o porażce, skłania do skorygowania czynności i zmiany zachowania. Wielokrotnie powtarzane upomnienia i ostrzeżenia o ukaraniu powodują, że dziecko szybko przyzwyczaja się do tego i po prostu przestaje słyszeć. Kiedy musimy ukarać dziecko, należy zastosować karę zaraz po przewinieniu i upewnić się czy kara jest proporcjonalna do przewinienia. Kara wymierzona po czasie i nieadekwatna do przewinienia powoduje skutek odwrotny od zamierzonego. Małe dziecko po dłuższej chwili nie pamięta za co ma być ukarane i karę odbierze jako dowód odrzucenia i braku miłości, straci zatem motywację bycia dobrym i kochanym,

• konsekwencja- konsekwentne przestrzeganie zasad i ustalenie granic sprawia, ze dzieci szybciej i bez gniewnego oporu realizują oczekiwania rodziców. Jej brak utrudnia tworzenie się nawyków prawidłowego zachowania, posłuszeństwa.

Techniki dyscyplinowania w przedszkolu i w domu:

• modlitwa,

• przydzielanie dzieciom konkretnych zadań, ról ( w przedszkolu-dyżurny, pomocnik; w domu- podział obowiązków)

• odpowiednie ustawienie dzieci podczas wyjścia z sali,

• higiena posiłków (spożywanie posiłków przy stole, każde dziecko ma swoje miejsce, wszystkie dzieci siedzą przy stolikach, aż skończy się czas posiłku, dzieci krzyczące podczas posiłku, po dwukrotnym upomnieniu siadają same przy oddzielnym, smutnym stoliku)

• odebranie dziecku zabawki czy przedmiotu niewłaściwej zabawy, przedstawienie zagrożenia jakie stwarza,

• naturalne konsekwencje - umożliwienie dziecku doświadczenia logicznych konsekwencji jego zachowania,

• odsunięcie i pozostawienie dziecka na krótką chwilę w neutralnym, spokojnym miejscu. Zaleca się aby czas kary nie przekraczał minuty dla każdego roku dziecka,

• powtarzanie poprawnego zachowania - dziecko które źle się zachowało musi powtórzyć czynność zachowując się poprawnie, a w razie potrzeby powtarzać kilka razy lub przez kilka minut,

• nie należy ulegać „zakupowym „ zachciankom, tłumacząc dziecku powód naszej decyzji.

Rodzaj nagród:

• pochwała- podnosi samoocenę, wzmacnia zachowania pożądane

• wyrażenie aprobaty

• przydzielenie funkcji i ról ( dodatkowe przywileje)

• uznanie ( podziw, przytulenie, okazywanie miłości)

• sprawienie przyjemności ( wspólny spacer, zabawa, rozmowa)

• darzenie zaufaniem

• wspólne atrakcyjne spędzenie czasu ( wyjazd, wycieczka )

Znaczenie na przyszłość:

Jako dorosły człowiek będzie mężnie znosić życiowe przeciwności, będzie miał otwarty umysł, potrafiąc odnaleźć się w każdych okolicznościach a to dlatego, że jako małe dziecko nauczył się przeciwstawiać sobie samemu i nie robić zawsze tego na co ma ochotę, lecz godzić się z tym, że musi być posłuszny.

---