PROCESY PSYCHICZNE - to ogół stanów świadomych i nieświadomych, które mają wpływ na powstanie myśli, przekonań, marzeń, pragnień, motywów również świadomych i nieświadomych. Są to te stany które wywierają wpływ na zachowanie się człowieka.

Procesy psychiczne dzielimy na:

1. Poznawcze

2. Emocjonalno - pobudzeniowe

3. Wykonawcze

PROCESY POZNAWCZE - procesy dzięki, którym człowiek uzyskuje pewną wiedzę o otaczającym go świecie, w sposób pośredni i bezpośredni. Zaliczamy tu wrażenie spostrzeżenie, pamięć, uwagę, wyobraźnię, mowę, myślenie

WRAŻENIA - podstawowy proces poznawczy. Elementarny i jednorodny proces poznawczy powstający pod wpływem jednego bodźca jednego rodzaju. Dając odzwierciedlenie pojedynczej cechy przedmiotu np.: barwa, dźwięk, smak. Wrażenia różnią się od siebie czterema cechami:

	charakterem
	intensywnością
	jakością
	czasem trwania

Wrażliwość to zdolność odbierania wrażeń czyli pobudliwość na pewne bodźce. Bodźce dzielimy na podprogowe, nadprogowe i progowe. Próg możliwości - najmniejsze wrażenie wywołane przez najmniejszy bodziec dla danego receptora. Próg czułości - najmniejsza zauważalna zmiana wywołana przez bodziec.

Rodzaje wrażeń:

	odzwierciedlające cechy przedmiotów znajdujących się poza nimi (smakowe, węchowe)
	odzwierciedlające ruchy poszczególnych części i stan poszczególnych narządów wewnętrznych (mięśniowo ruchowe, równowagi i ustrojowe)

Wrażenia zależą od:

4. Sytuacji wewnętrznej - jakości, siły, ilości bodźców, czasu trwania

5. Stanu psychofizycznego organizmu

6. Poziomu inteligencji i wiedzy w danej dziedzinie

7. Czynnik: od czasu trwania i nastawienia na odbiór

Po dłuższym czasie działania bodźca przestajemy odczuwać (wrażliwość się zmniejsza) jest to tzw. adaptacja

SPOSTRZEŻENIA - odzwierciedlenie świadomości człowieka zespołów powiązanych ze sobą cech, szczegółów, przedmiotów oddziaływujących na nasze zmysły. Etap wyższy od wrażenia. Proces bezpośredniego poznawania otaczającej rzeczywistości. Mamy zawsze do czynienia z kompleksami pobudzeń jednego lub kilku ośrodków zmysłowych. Żeby zinterpretować spostrzeżenie trzeba umieć odbierać wrażenia. Podstawowy materiał dzięki któremu gromadzimy informacje.

Zależą od:

	możliwości percepcyjnych człowieka
	doświadczeń indywidualnych (szybko i dobrze spostrzegamy)
	zainteresowania - (stopnia zainteresowania) to co kogo interesuje
	koncentracji uwagi - podnosi jakość spostrzegania
	umiejętności obserwowania - jak uczeń gestykuluje, wypowiada się
	przedmiotu - (nowy, zaskakujący)

APERCEPCJA - zależność spostrzeżeń od wiedzy, poglądów, zainteresowań, stosunku do otaczającej rzeczywistości.

Spostrzeżenia:

	obiektywne - spostrzegamy to co istnieje rzeczywiście, interpretuje i niczego nie dodaje
	subiektywne - spostrzegamy nie tylko to co istnieje ale znacznie więcej.

PAMIĘĆ - Możemy wykorzystać wcześniej poznane informacje w momencie, gdy ich potrzebujemy. Fizjologiczne podłoże pamięci jest jeszcze badane. Funkcja pamięci nie składa się tylko z procesu zapamiętywania. Żeby coś sobie przypomnieć trzeba sobie zapamiętać. Funkcje pamięci:

1. Zapamiętać

2. Przechować

3. Odtworzyć

Ad 1) Zapamiętywanie

	spontaniczne
	celowe - uczenie się

Sensowność decyduje o tym, że lepiej zapamiętujemy. Zainteresowanie, ocenianie, zrozumiałość, powtórki, motywacja do uczenia. Gdy znajdziemy sens w tym co chcemy zapamiętać to zapamiętujemy łatwiej, trwałej, szybciej. Powtarzanie ułatwia zapamiętywanie. Motywacja do tego co się uczymy pomoże zapamiętać. Zainteresowanie - jeśli się czymś interesujemy to zapada nam to w pamięć. Ocenianie informacji co do ich ważności pomaga zapamiętywać.

Ad 2) Przechowywanie

Dzięki przechowywanym informacjom możemy lepiej i łatwiej żyć. Zapamiętywanie jest przeciwieństwem przechowywania. Nie ma jednej teorii dlaczego zapamiętujemy.

Ad 3) Odtwarzanie

Przypominanie, skorzystanie z przechowywanych informacji, im wcześniej przypominamy, tym więcej pamiętamy.

Rodzaje pamięci:

1. Mechaniczna - bezsensowna

2. Logiczna - sensowna

3. Mimowolna - nie zależy od nas to, że zapamiętujemy

4. Dowolna

5. Świeża - bezpośrednia, natychmiastowa, wynik badamy zaraz po nauce

6. Trwała

Informacje z pamięci świeżej wędrują dopiero do trwałej.

Nasza pamięć charakteryzuje się:

	trwałością
	szybkość
	wierność
	gotowość
	zakres

Trwałość - czas trwania wiedzy w pamięci

Szybkość - w różnym stopniu jest wyrażona i tak jedni szybciej drudzy wolniej zapamiętują. Ile trzeba powtórzeń by materiał został odtworzony.

Wierność - jak wiernie ci pamięć odtwarza,

Gotowość - łatwość odtwarzania, szybkie rozpoznanie i posługiwanie się wiedzą

Zakres - (pojemność), ile potrafimy zapamiętać. Ilość zapamiętanych treści w danym czasie.

Typy pamięci:

1. Wzrokowa

2. Słuchowa

3. Ruchowa

Akcent kładziony jest na jeden typ. Łatwiej korzysta się z jednego typu.

Proces zmiany i modyfikacji zachowania zależy od uczenia się i procesu dojrzewania.

MYŚLENIE - Odzwierciedlenie istoty cech przedmiotów i zjawisk oraz stosunków między nimi zachodzącymi nie działających bezpośrednio na nasze zmysły.

Proces poznawczy, w którym odzwierciedlane są struktury i funkcjonalne stosunki różnych elementów rzeczywistości.

Dzięki myśleniu możemy informacje które przechowujemy przekształcać. W proces myślenia zaangażowane są 3 zjawiska - materiał stanowi:

1. Informacje

2. Operacje

3. Reguły

Ad 1) Bierzemy z pamięci, materiałem do myślenia są także pojęcia, spostrzeżenia, wyobrażenia

Ad 2) Podstawowe transformacje przy pomocy, których zmieniamy materiał myślenia:

	analiza
	synteza
	porównywanie
	abstrahowanie
	uogólnienie

Gdybyśmy nie sortowali operacji nie moglibyśmy ich transformować.

Ad 3) Reguły myślenia mogą być zawodne i niezawodne. Strategie, metody, które porządkują nasze operacje myślenia. Niezawodne reguły myślenia to algorytmy, zawodne reguły myślenia to heurystyki. Reguła myślenia - ciąg operacji, cykl operacji. Może być właśnie zawodny i niezawodny. Nasze myślenie jest częściej zawodne.

Poziom myślenia:

1. Myślenie sensoryczno - motoryczne -- do 2 roku życia

2. Konkretno - obrazowo - ruchowe -- przedszkole

3. Wyobrażeniowe -- szkoła

4. Abstrakcyjno - teoretyczno - pojęciowe - dorośli

MOWA - myślenie ściśle związane z mową, która odgrywa ważną rolę w procesach myślenia. Dzięki mowie przedmioty i zjawiska otrzymują nazwy. Można więc operować symbolami przedmiotów i zjawisk. Mowa należy do drugiego układu sygnałowego dostępnego tylko człowiekowi. Pierwszy układ jest wspólny dla zwierząt i ludzi (gest).

Funkcje mowy:

	oddziaływanie na innych - polecenia, instrukcje.
	komunikacyjna - przekazywanie innym co się wie.

PROCESY EMOCJONALNO POBUDZENIOWE - pozwalają na podjęcie działań mobilizując energię i ustosunkowanie się do otaczającej nas rzeczywistości.

EMOCJE - to zjawiska psychiczne wyrażające nasz stosunek do otoczenia. Człowiek w swoich działaniach odnosi się do ludzi, rzeczy, zjawisk, działań innych ludzi i ten stosunek może być mniej lub więcej uświadomiony. Emocje to przeżycia proste przebiegające gwałtownie i trwające względnie krótko. Związane najczęściej z potrzebą zaspokojenia potrzeb biologicznych.

Posiadają 3 cechy:

	Znak - pozytywne nastrojenie +, i negatywne -
	Intensywność - siła z jaką przeżywamy, stopień pobudzenia układu nerwowego
	Treść - strach, niepokój, znudzenie, miłość

Stanowią ważny przedział w życiu człowieka. W spotkaniu z drugim człowiekiem możemy i nie możemy zgadnąć jakie on ma emocje. Człowiek posiada takie środki, którymi uzewnętrznia swoje emocje.

Ekspresję emocji możemy obserwować za pomocą (mimiki, pantomimiką), pozwala nam pokazać co przeżywamy. Nad ekspresją możemy panować (tuszować ją). Dzieci nie panują nad ekspresją.

Emocje każdy wyraża swoje emocje na swój sposób. Jedyną emocją tak samo wyrażaną jest śmiech.

Teoria Langego wypatrywała podłoża emocji w fizjologii człowieka. Canon podważył tę teorię. Łuria powiedział, że to związki czasowe w pobudzeniu pewnych struktur decydują o przeżywaniu emocji.

Teoria oceny poznawczej - uwzględnia to co wiemy na temat emocji. Zawsze potem pojawia się ocena tego co odebrałem z otoczenia. Coś robimy w kierunku percepcji lub nie. Percepcja ma źródło w otoczeniu i w sobie.

Świat i ja buduje swoje emocje. Z ciała płynie jakość pobudzenia. Jak ja ocenię to co postrzegam taka będzie intensywność emocji. Siłę emocji funduje organizm, temperament, układ nerwowy. Emocje mają wpływ na to co przyswajamy w danym momencie. Istnieje ścisła zależność między tym co w danym momencie przeżywamy (siłą i treścią emocji) a naszym poznaniem. Siła wpływa na jakość poznania. Im sprawniejsze procesy umysłowe tym mniejszy wpływ emocji.

Zasady pomagająco - przeszkadzające:

	brak emocji - (obojętność) - z bodźca czerpiemy tylko informacje.
	minimalny stan natężenia emocji sprzyja procesom umysłowym bez względu na znak (ułatwia pracę umysłową)
	emocje o średniej sile mają wyraźny wpływ na przebieg czynności poznawczych i korespondują wprost z treścią emocji (podniecenie, zniecierpliwienie)
	emocje o silnej sile (na max), wyłancza mechanizmy regulacji zachowania. Wszystkie czynności podporządkowane procesom emocjonalnym. Osoba ślepa na to co się dzieje wokół niej, realizuje tylko swój stan emocjonalny (szał, furia).

UCZUCIA - przeżycia bardziej trwałe, utrzymują się przez dłuższy okres, są aktywizowane przez korę mózgu i związane są zaspokojeniem potrzeb wyższego rzędu (potrzeby psychospołeczne)

Fizjologiczne podłoże emocji i uczuć

Powstają one pod wpływem układu nerwowego i gruczołów wydzielania wewnętrznego. W powstawaniu zaangażowane są ośrodki podkorowe, układ wegetatywny, trzustka, kora nadnerczy. Obserwujemy też objawy zewnętrzne, że jesteśmy w pobudzeniu:

gęsia skórka, zaczerwienienie, pocenie, bladość, nadmierne wydzielanie śliny, szybsze lub wolniejsze oddechy, wyraz twarzy.

Klasyfikację uczuć i emocji ustala się na podstawie siły:

	silne, mocne
	słabe

Ze względu na charakter:

	nieprzyjemne
	przyjemne

Ze względu na treści:

	intelektualne
	społeczne
	moralne
	estetyczne

Ze względu na stopień komplikacji:

	proste - sytość
	złożone - przyjaźń, miłość
	głębokie

Ze względu na trwałość:

	Nastroje - dłużej trwający stan emocjonalny jest względnie słaby (dobrego samopoczucia, przygnębienia
	Afekty - silne gwałtowne i krótkotrwałe przeżycia emocjonalne. Wywołane przez wściekłość, przerażenie, rozpacz. Znosi możliwość kontrolowania siebie. Zależą od cech osobowościowych. Nie zależą od woli. Podłożem afektów są niezaspokojone ambicje i konflikty zewnętrzne.
	Wzruszenia - przebiegają z wyraźnymi objawami wegetatywnymi. Silne emocje.

Emocje powstają w sytuacjach:

	zagrożenia
	ograniczenia
	pozbawienia
	zaspokojenia

PROCESY WYKONAWCZE - wpływają na organizowanie działań jednostki - sterują działaniem, dzięki nim tworzą się ciągi uporządkowanych czynności, kształcą one nawyki, umiejętności i sprawności. Czynnikami aktywizującymi człowieka do działania są potrzeby, zadania i cele. Czynnikami ukierunkowującymi są motywy.

DZIAŁANIE - aktywny udział jednostki w dążeniu do osiągnięcia określonego celu. (zabawa, nauka, praca)

POTRZEBA - to brak w organizmie czegoś, co jest niezbędne do utrzymania równowagi organizmu i dobrego funkcjonowania.

POTRZEBY wg.: MASLOVA

1 - Samorealizacji

2 - Estetyki

3 - Poznawcze

4 - Uznania i szacunku

5 - Przynależności i miłości

6 - Bezpieczeństwa

7 - Fizjologiczne

1 - 3 P. PSYCHOSPOŁECZNE

4 - 7 P. PODSTAWOWE

FRUSTRACJA - wiąże się ściśle z potrzebą, stan psychiczny, pojawia się za każdym razem gdy na drodze do zaspokojenia potrzeby staje jakaś przeszkoda.

Przeszkody:

zewnętrzne

	czynna - zależne od człowieka
	bierna - naturalne przeszkody

wewnętrzne - konflikt motywacyjny (konflikty co ukierunkowują działanie)

zarówno a i b są pozytywne (obie możliwości są dobre).

- i +, aby uzyskać coś pozytywnego trzeba się poświęcić.

- i -, co robić aby jak najmniej bolało, najmniej ponieść strat.

Przy frustracji występują:

	regresja - powrót do prymitywnych form dzialania
	fiksacja - zamknięcie się w kręgu zachowań, wykonywanie czynności, które nie przynoszą korzyści a nawet przynoszą straty
	rezygnacja

STRES - jest też emocją, ale nie tylko. Niespecyficzna reakcja organizmu na stawiane przed nim wymagania. Stan wzmożonego napięcia emocjonalnego i podniesionej aktywizacji całego ustroju. Włanczają się mechanizmy obronne i może dochodzić do dezorganizacji zachowania (robimy głupoty). Stres jest wywoływany przez stresory - czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Niespecyficzna reakcja (nie wiemy co zrobić, jak się zachować) to wtedy wywołuje się w nas reakcję stresową.

Najpierw jest:

8. Alarm - coś jest nie tak, coś nowego się pojawiło niespodziewanego.

9. Obrona - organizm wytwarza mechanizmy lub substancje by przetrwać trudny czas.

10. Reakcja wyczerpania - występuje jeśli nie rozładujemy stresu, nie podejmiemy działań, które obniżają stres.

Stresory:

	sytuacje frustracyjne - można zaspokoić potrzeby
	sytuacje deprawacji - nie można myśleć o zaspokojeniu potrzeby (złamanie nogi)
	sytuacje bolesne - żal po stracie osoby bliskiej, ból fizyczny i psychiczny
	sytuacje zagrożenia - może się pojawić sytuacja od 1 - 3

MOTYW - niezaspokojona potrzeba

---