Pojęcie „patologia”.

Termin „patologia” (z grec. pathos - cierpienie, logos - nauka) początkowo był używany wyłącznie w medycynie. Dopiero pod koniec XIX wieku zaczęto odnosić go do zjawisk społecznych. Wykorzystywano wówczas termin do określania działań ludzkich przeciwstawnych ideałom własności, solidarności rodzinnej i sąsiedzkiej, konserwatywnego porządku.

Od końca XIX wieku powstało wiele definicji patologii społecznej:

Słownik języka polskiego 1979, t.2:

Patologię społeczną stanowią „zjawiska społecznego zachowania się jednostek i grup społecznych sprzeczne z wartościami danej kultury”.

(Słownik Wyrazów Obcych PWN, patologię opisuje w kategoriach medycznych)

A.Podgórecki, Zagadnienie patologii społecznej, Warszawa 1976, s. 24.

Określa ją „... jako destruktywne i autodestruktywne zachowanie ludzi, grup lub całych społeczeństw”

Dalej twierdzi, że przez patologię społeczną należy „...rozumieć ten rodzaj zachowania, ten typ instytucji, ten typ funkcjonowania jakiegoś systemu społecznego, który pozostaje w zasadniczej nie dającej się pogodzić sprzeczności ze światopoglądowymi wartościami, które w danym społeczeństwie są akceptowane”

W.Okoń, Słownik pedagogiczny, Warszawa 1981, s. 221

(definicja quasi enumeratywna) jest to „...nauka o przyczynach, objawach i zwalczaniu takich chorób społecznych, jak przestępczość, pijaństwo, lekomania itd.”

K.Olechnicki, P.Załęcki, Słownika socjologiczny, Toruń 1997.

Brak pojęcia „patologia społeczna”

M.Jarosz, Problemy dezoraganizaxcji rodziny, Warszawa 1979.

Uważa, że patologia społeczna jest zbiorem różnorodnych typów dewiacji społecznych.

Reasumując:

Patologia społeczna to postawy i zachowania, które naruszają podstawowe normy etyczne oraz wyrządzają mniej lub bardziej wymierne szkody społeczne.

Są to rozmaite formy społecznego „zła” (zachowania, cechy osobnicze, postawy, stan zdrowia, sposób bycia, pewne cechy stosunków między ludźmi i grupami społecznymi itd.

Na określenie szkodliwych zjawisk społecznych używane są zamiennie różne terminy. Jedni nazywają je „patologią społeczną”, inni „dezorganizacją społeczną”, a jeszcze inni „dewiacją”.

„dezorganizacja społeczna” to zakłócenie wzorców i mechanizmu stosunków międzyludzkich.

„dewiację” natomiast traktuje się jako „odchylenie od normy (nawet zboczenie) będące rezultatem pewnych napięć w strukturze społecznej i kulturowej.

Stosowanie wielu terminów wynika ze zwracania przez autorów uwagi na różne zagadnienia tkwiące w tym samym problemie.

1

1

---