
LABORATORIUM Z TECHNOLOGII WODY I ŚCIEKÓW
TEMAT : INDEKS OSADU
Wykonali:
Adrian Turek
Paweł Twardowski
Rafał Pietrowicz
Joanna Merda
Gr. 36 B
Wstęp teoretyczny.
Proces samooczyszczania ścieków osadem czynnym polega na usuwaniu zanieczyszczeń ze ścieków przez napowietrzanie ich w specjalnych zbiornikach - komorach napowietrzania , zawierających osad czynny , a następnie oddzieleniu w osadnikach wtórnych oczyszczonych ścieków od osadu czynnego.
Osad czynny jest skupiskiem kłaczków mikroorganizmów wodnych , zwłaszcza bakterii , pierwotniaków, które rozwijają się intensywnie w warunkach zwiększonej podaży substratów i tlenu.
W procesie osadu czynnego usuwane są ze ścieków organiczne związki rozpuszczone, zawiesiny i koloidy.
Zasada usuwania substancji organicznych zawartych w ściekach przy oczyszczaniu osadem czynnym polega na utlenianiu substancji organicznych, część jest asymilowana w postaci przyrostu biomasy osadu czynnego, a część ulega autooksydacji. W pierwszej kolejności rozkładowi ulegają związki węgla, a następnie połączenia azotowe przechodzące w azotyny i azotany.
Do parametrów technicznych metodą osadu czynnego należą:
Obciążenie ładunkiem zanieczyszczeń,
Indeks osadu,
Czas napowietrzania ścieków z osadem czynnym,
Wiek osadu czynnego,
Stężenie zawiesin osadu czynnego,
Indeks osadu (Indeks Mahlmanna) charakteryzuje zdolność zawiesin do sedymentacji. Indeks osadu jest to objętość osadu czynnego po jego sedymentacji w ciągu 0,5 godziny w jednolitrowym leju Imhoffa na 1 g osadu. Indeks osadu określamy ze wzoru :

 [ml/g]
gdzie:
IO - indeks osadu , [ml/g]
V - objętość osadu po 0,5 h zagęszczenia w 1 litrowym cylindrze , [ml/g]
X - całkowite stężenie biomasy w komorze , [g/dm3]
Im mniejsza jest wartość indeksu , tym korzystniejsze są własności sedymentacyjne osadu.
Dobrze sedymentujący osad czynny powinien się charakteryzować indeksem w granicach
50-150 [ml/g]. Wartości wyższe wskazują na pęcznienie osadu wywoływane najczęściej przez bakterie nitkowate.
Cel ćwiczenia.
Celem ćwiczenia jest wyznaczenie indeksu osadu czynnego pobranego z komór napowietrzania w oczyszczalni ścieków w Zielonej Górze.
Wykonanie ćwiczenia.
Do leja Imhoffa wlewamy 1 [dm3] osadu czynnego i w czasie (okresie) 90 [min] sedymentacji odczytujemy objętości wydzielonego osadu. Po 30 [min]sedymentacji odczytujemy objętość wydzielonego osadu, która jest nam niezbędna do wyznaczenia indeksu osadu czynnego. W osadzie przed procesem sedymentacji oznaczamy ilość zawiesin metodą wagową. W tym celu do wysuszonego do stałej wagi tygla wlewamy 50 [ml] osadu : po odparowaniu cieczy suszymy zawartość w temperaturze 105 [oC] do stałej wagi. Posiadając te dwie wartości jesteśmy w stanie wyznaczyć indeks osadu.
Wyniki badań:
Po przeprowadzeniu powyższych czynności otrzymaliśmy następujące wyniki:
| 
 objętość osadu po zagęszczenia w 1 litrowym cylindrze 
 | |||
| czas | objętość osadu | czas | objętość | 
| t[min] | V[ml/dm3] | t[min] | V[ml/dm3] | 
| 0,5 | 1000 | 16,0 | 792 | 
| 1,0 | 975 | 17,0 | 783 | 
| 1,5 | 950 | 18,0 | 776 | 
| 2,0 | 945 | 19,0 | 770 | 
| 2,5 | 940 | 20,0 | 762 | 
| 3,0 | 930 | 22,0 | 746 | 
| 3,5 | 925 | 24,0 | 740 | 
| 4,0 | 920 | 26,0 | 721 | 
| 4,5 | 910 | 28,0 | 709 | 
| 5,0 | 900 | 29,0 | 700 | 
| 5,5 | 895 | 30,0 | 695 | 
| 6,0 | 892 | 31,0 | 689 | 
| 6,5 | 888 | 35,0 | 669 | 
| 7,0 | 884 | 40,0 | 636 | 
| 7,5 | 879 | 45,0 | 607 | 
| 8,0 | 871 | 50,0 | 580 | 
| 8,5 | 864 | 55,0 | 568 | 
| 9,0 | 860 | 60,0 | 538 | 
| 9,5 | 854 | 65,0 | 519 | 
| 10,0 | 852 | 70,0 | 500 | 
| 11,0 | 843 | 75,0 | 488 | 
| 12,0 | 831 | 80,0 | 475 | 
| 13,0 | 823 | 85,0 | 465 | 
| 14,0 | 810 | 90,0 | 450 | 
- objętość osadu po 0,5h zagęszczeniu w 1 litrowym cylindrze : V = 695 [ml/dm3] ,
- masa tygla : m = 102,2808 [g] ,
- masa tygla z wysuszoną biomasą : m = 103,5582 [g] ,
Znając wagę biomasy określamy całkowite stężenie biomasy w komorze ze wzoru:

 [g/dm3]
gdzie:
V - objętość próby,[cm3]
a - masa tygla z osadem czynnym po wysuszeniu , [g]
b - masa pustego tygla , [g]

 [g/dm3]
Znając całkowite stężenie biomasy w komorze X, oraz objętość osadu po 0,5 h zagęszczeniu w 1 litrowym cylindrze V możemy wyznaczyć indeks osadu czynnego ze wzoru:

 [ml/g]
gdzie:
IO - indeks osadu , [ml/g]
V - objętość osadu po 0,5 h zagęszczenia w 1 litrowym cylindrze , [ml/g]
X - całkowite stężenie biomasy w komorze , [g/dm3]

 [ml/g]
Indeks osadu IO wynosi 27,2 [ml/g]
Wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia:
Osad czynny pobrany z komór napowietrzania w oczyszczalni ścieków w Zielonej Górze , charakteryzuje się indeksem osadu IO = 27,2[ml/g]. Osad ten posiada bardzo dobre właściwości sedymentacyjne. W badanej próbce osadu czynnego, który znajdował się w cylindrze przed rozpoczęciem ćwiczenia można było zaobserwować , iż próba jest normalna. Oznacza to , że osad znajdował się na dnie a nad nim była klarowna ciecz.
Z tego można było wywnioskować , że sedymentacja przebiegnie właściwie , a uzyskana wartość indeksu osadu czynnego wskazywała na bardzo dobre właściwości sedymentacyjne.
Z wykresu zależności objętości osadu do czasu sedymentacji wynika , że osad badany jest za młody. Aby wykres był idealny powinniśmy przeprowadzić proces sedymentacji w próbce o mniejszej objętości.
Uniwersytet Zielonogórski
Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska
Zakład Sieci i Instalacji Sanitarnych
Zielona Góra 2002/2003 r