Bezpieczeństwo i higiena pracy w szkole
Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy stosuje się do publicznych przedszkoli (w tym również specjalnych), szkół podstawowych i ponadpodstawowych (w tym również specjalnych i artystycznych oraz szkół bibliotekarskich i animatorów kultury), a także innych placówek zwanych „szkołami”. Przepisy rozporządzenia stosuje się także do zajęć organizowanych przez szkołę poza jej terenem. Dyrektor szkoły zobowiązany jest do zapewnienia uczniom oraz pracownikom danej placówki bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz nauki w czasie pobytu w szkole, jak również podczas zajęć organizowanych przez szkołę poza jej terenem. Dyrektor jest również zobowiązany do organizowania dla swoich pracowników różnych form szkolenia w zakresie tematyki bezpieczeństwa i higieny pracy, zapoznawania ich na bieżąco z nowymi przepisami, instrukcjami i wytycznymi w tym zakresie oraz do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem przepisów.
Budynki szkoły oraz przynależne do nich tereny i urządzenia powinny odpowiadać ogólnym warunkom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz posiadać urządzenia przeciwpożarowe - zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym zakresie. Sale jak i inne pomieszczenia znajdujące się na terenie szkoły powinny być odpowiednio oświetlane, ogrzewane (w salach lekcyjnych powinna być zapewniona temperatura co najmniej 15oC), wentylowane (przed każdymi zajęciami pomieszczenia powinny być wywietrzane) oraz odpowiednio oznakowane. Stoliki uczniowskie, krzesła i inny sprzęt szkolny powinny być dostosowane do wzrostu uczniów i rodzaju pracy.
Jeżeli miejsce, w którym mają odbyć się zajęcia, lub stan
znajdujących się w tym pomieszczeniu urządzeń technicznych może stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa uczniów, nauczyciel jest obowiązany nie dopuścić do zajęć lub je przerwać, wprowadzając uczniów z zagrożenia miejsca, oraz powiadomić o tym fakcie dyrektora szkoły. W pomieszczeniach szkolnych, a w szczególności w gabinecie lekarskim, pokoju nauczycielskim, laboratoriach, pracowniach i warsztatach szkolnych oraz pokoju nauczycieli wychowania fizycznego, kierownika internatu oraz kuchni, powinny znajdować się apteczki wyposażone w niezbędne środki do udzielania pierwszej pomocy wraz z instrukcją o zasadach jej udzielania. Nauczyciele, szczególnie prowadzący zajęcia w warsztatach, laboratoriach, pracowniach chemicznych lub fizycznych, a także zajęcia wychowania fizycznego, powinni być przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy.
Znajomość podstawowych zasad bhp jest warunkiem odpowiedzialnej pracy każdego nauczyciela. Do obowiązków nauczyciela w klasie należą:
nauczyciel ma obowiązek wejść do sali pierwszy, by sprawdzić czy warunki do prowadzenia lekcji nie zagrażają bezpieczeństwu zarówno uczniów jak i jego. Szczególną uwagę powinien zwrócić na stan szyb w oknach (czy nie są uszkodzone), stan instalacji elektrycznej (czy np. nie są powyrywane kontakty), czy nie ma mebli tak zniszczonych, by mogło to zagrażać bezpieczeństwu. Gdy jednak pojawią się takie usterki nauczyciel ma prawo odmówić prowadzenia zajęć w danym miejscu,
przed rozpoczęciem lekcji winien zadbać o wywietrzenie sali, zapewnić właściwe oświetlenie i temperaturę w niej,
nauczyciel decyduje o przebiegu zajęć. Ustala zasady korzystania z sali lekcyjnej. Przed rozpoczęciem lekcji opisuje jej przebieg i informuje o środkach ostrożności, które należy przedsięwziąć, aby nie narazić uczniów i siebie na niebezpieczeństwo, podczas zajęć nauczyciel nie może pozostawić uczniów bez żadnej opieki. Jeśli musi wyjść, powinien zgłosić to nauczycielowi z sali obok, lecz sytuacja taka nie zwalnia go od odpowiedzialności za uczniów,
uczniów chcących skorzystać z toalety nauczyciel zwalnia pojedynczo.
w razie stwierdzenia niedyspozycji ucznia (jeśli stan jego na to wskazuje) należy go skierować w towarzystwie drugiej osoby do pielęgniarki szkolnej. Jeśli zaistnieje taka potrzeba udzielić mu pierwszej pomocy. O zaistniałej sytuacji należy powiadomić rodziców dziecka. Jeśli jest to nagły wypadek, powiadomić dyrektora,
powinien on także kontrolować właściwą postawę uczniów w czasie lekcji i korygować zauważone błędy,
dba o czystość, ład i porządek podczas trwania lekcji i po jej zakończeniu,
powinien po skończonej lekcji sam otworzyć drzwi, by nie dopuścić do gwałtownego ich otwarcia przez wybiegających uczniów .
każdy nauczyciel ma obowiązek zapoznać się i przestrzegać instrukcję bezpieczeństwa pożarowego w danej szkole. Winien też dbać by uczniowie zostali zapoznani ze szkolnym regulaminem przeciwpożarowym, a także z: zasadami postępowania w razie zauważenia ognia, sygnałami alarmowymi na wypadek zagrożenia, z planami ewakuacyjnymi, oznakowaniem dróg ewakuacyjnych,
nauczyciele zobowiązani są do przestrzegania ustalonych godzin rozpoczynania i kończenia zajęć edukacyjnych oraz do respektowania prawa uczniów do pełnych przerw międzylekcyjnych.
w czasie przerw uczniowie pozostają pod nadzorem i opieką nauczycieli. Organizację i harmonogram dyżurów nauczycieli ustala dyrektor szkoły po uwzględnieniu potrzeb szkoły.
Do powinności nauczyciela podczas organizowania wycieczki szkolnej uczniów poza teren szkoły należy odpowiedzialność za zdrowie i bezpieczeństwo powierzonych mu uczniów. Ponad to nauczyciel zobowiązany jest:
Opracować program wycieczki i regulamin pobytu i przedłożyć je celem uzyskania akceptacji.
Wpisać wyjście/wyjazd do szkolnego rejestru wycieczek
Uzyskać zgodę rodziców (opiekunów prawnych), najlepiej pisemną, na udział ich dzieci w wycieczce poza teren miejscowości w której znajduje się szkoła. Jeśli u ucznia wystąpią przeciwwskazania zdrowotne nie zezwalające na jego uczestnictwo w wycieczce -zostaje on zwolniony z uczestniczenia w niej.
Przestrzegać warunków opieki nad uczniami:
a)sprawdzanie stanu liczby uczniów w czasie zwiedzania, przed i po przejeździe lub przybyciu do punktu docelowego,
b)pamiętać, że tzw. „czas wolny” nie zwalnia nauczyciela od odpowiedzialności za bezpieczeństwo uczniów, nauczyciel zobowiązany jest do stałego dyscyplinowania uczestników wycieczki. W chwili wypadku to nauczyciel koordynuje przebieg akcji ratunkowej, ponosi pełną odpowiedzialność za podjęte działania,
Dba by:
w miejscowości usytuowania szkoły grupa wycieczkowa nie przekraczała 30 uczniów na jednego opiekuna (kiedy zmienia się pobyt poza miejscowość gdzie znajduje się szkoła 15 uczniów na jednego opiekuna),
podczas turystyki kwalifikowanej (góry, woda) 10 uczniów na jednego opiekuna,
jeśli wycieczka udaje się w rejony powyżej 1000 m n.p.m. oraz w Parkach Narodowych musi być ona prowadzona przez przewodnika z odpowiednimi kwalifikacjami,
na wycieczkę należy zabrać dobrze wyposażoną apteczkę pierwszej pomocy.
nauczyciel może wyrazić zgodę na kąpiel jedynie w kąpieliskach strzeżonych, pod stałą obserwacją i nadzorem nauczyciela i ratownika, w grupach liczących nie więcej niż 15 uczniów,
podczas wycieczki rowerowej grupa nie może przekroczyć 15 osób (razem z opiekunem), każdy uczestnik musi legitymować się kartą rowerową.
Nauczyciel podczas wystąpienia wypadku ucznia, powinien:
zapewnić natychmiastową pomoc uczniowi, który uległ wypadkowi,
jeśli zachodzi potrzeba wezwać pogotowie ratunkowe,
zawiadomić o wypadku szkolną służbę zdrowia, dyrektora szkoły, pracownika służby bhp.
niezwłocznie zawiadomić o wypadku rodziców (prawnych opiekunów) poszkodowanego ucznia lub osobę sprawującą nad nim opiekę.
Dzieci często nie zdają sobie sprawy z niebezpieczeństw, na jakie są narażone w swoim najbliższym otoczeniu. Dlatego też często nieświadomie uczestniczą w zdarzeniach, których następstwem są wypadki. Wypadki mają miejsce w salach gimnastycznych, na korytarzach, schodach, boiskach, placach gier i zabaw. Najczęściej jednak wśród czynników stwarzających sytuacje zagrożenia dominują niefrasobliwe zachowania uczniów - lekceważenie zasad bezpieczeństwa, brak wyobraźni, niedbalstwo. Dlatego też kształtowanie wśród dzieci od najmłodszych lat odpowiednich postaw, rozwijanie wiedzy i umiejętności bezpiecznych zachowań jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania wypadkom. Jest to zadanie zarówno dla rodziców, odpowiedzialnych za życie i zdrowie własnych dzieci, dla szkoły, w której uczniowie spędzają wiele godzin na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, jak też dla wszystkich tych, którym bliska jest problematyka ochrony zdrowia i życia człowieka. Dlatego udział uczniów w pracach na rzecz szkoły i środowiska może mieć miejsce po zaopatrzeniu ich w odpowiednie urządzenia i sprzęt oraz zapewnieniu właściwej opieki i bezpiecznych warunków pracy.
W celu zapewnienia poprawy bezpieczeństwa dzieci i młodzieży szkolnej na drogach publicznych szkoły powinny:
1) prowadzić wśród uczniów systematyczną pracę nad zaznajomieniem ich z przepisami ruchu drogowego,
2) organizować różne formy pracy sprzyjające opanowaniu przepisów ruchu drogowego i podnoszeniu umiejętności poruszania się po drogach,
3) współdziałać z instytucjami i organizacjami zajmującymi się zagadnieniami ruchu drogowego.
Bibliografia:
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 17 sierpnia 1992 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach publicznych. Dz. U. 92 nr 65 poz. 331 z późniejszymi zmianami
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 1 grudnia 1998r. W sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Dz. U. z dnia 10 grudnia 1998 r.
Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U. Nr 180, poz. 1860