Węglowodory nasycone - związki organiczne węgla z wodorem zawierające w cząsteczkach wiązanie wielokrotne pomiędzy atomami węgla.
Wiązanie wielokrotne - podwójne lub potrójne wiązanie występujące w cząsteczkach związków organicznych.
Alkeny - węglowodory łańcuchowe nienasycone, zawierające w cząsteczkach jedno wiązanie podwójne pomiędzy atomami węgla
Alkiny - węglowodory łańcuchowe nienasycone, zawierające w cząsteczkach jedno wiązanie potrójne pomiędzy atomami węgla
Spalanie całkowite - proces spalania, którego produktami sa dwutlenek węgla i woda.
Półspalanie - proces spalania Którego produktami sa tlenek węgla (II) i woda
Spalanie całkowite- proces spalania, którego produktami sa węgiel i woda
Szereg homologiczny - szereg związków organicznych o podobnej budowie i właściwościach, w którym każdy człon posiada w cząsteczce o jedna grupę CH2 więcej niż poprzedni. Alkany - węglowodory nasycone, których czast. Zawierają tylko wiązania pojedyncze pomiędzy atomami węgla
Polimeryzacja - reakcja łączenia sie pojedynczych cząsteczek związku chemicznego (monomerów) w wielocząsteczkowy układ - polimer.
Monomer - cząsteczka Związku chemicznego ulęgająca polimeryzacji.
Polimer - produkt reakcji polimeryzacji
Związkami organicznymi nazywa sie większość związków węgla. Wyjątkiem sa: tlenki węgla, sole kwasu węglowego (weglany) oraz kilka innych, rzadziej spotykanych związków.
Termin "chemia organiczna" określa sie gałąź chemii zajmująca sie badaniem i otrzymywaniem związków, których do niedawna nie umiano otrzymać laboratoryjnie, lecz jedynie uzyskać z roślin lub zwierząt - czyli organizmów.
Alkany.
Węglowodory nasycone - w których wszystkie połączenia miedzy atomami węgla sa wiązaniami pojedynczymi .
Wzór ogólny : CnH2n+2
WEGLOWODORY sa zwiazkami zbudowanymi z atomów wegla i wodoru.
Alkany o lancuchowych szkieletach czasteczek charakteryzuja sie tym, ze kazdy ze skrajnych atomów wegla w lancuchu jest polaczony trzema atomami wodoru, a pozostale atomy wegla z dwoma atomami wodoru, np.:
CH3 - CH2 - CH2 - CH2 - CH3 pentan
Tego typu alkany nazywa sie alkanami normalnymi, alkanami.
Szeregiem homologicznym nazywa sie związki o podobnej budowie, różniące sie jedna lub większą ilością grup - CH2 -. Takim szeregiem sa n-alkany. Wzory i nazwy najprostszych alkanów:
Metan CH4 heksan C6H14
etan C2H6 heptan C7H16
propan C3H8 oktan C8H18
butan C4H10 nonan C9H20
pentan C5H12 dekan C10H22
Istnieją alkany o łańcuchach rozgałęzionych; często maja one taki sam wzór sumaryczny, jak alkany . Zjawisko to nazywa sie izomeria.
Izomeria polega na występowaniu związków o tym samym wzorze sumarycznym, ale różnych wzorach strukturalnych. Najprostsze izomery w przypadku alkanów to:
CH3 - CH2 - CH2 - CH3 n-butan
CH3 - CHCH3 - CH3
izobutan (nazwa systematyczna - 2-metylopropan)
Obydwa wzory strukturalne odpowiadają temu samemu wzorowi sumarycznemu C4H10
Czyli przedstawiają izomery butanu.
Zasady nazewnictwa alkanów:
- wybieramy najdłuższy łańcuch węglowy;
- określmy położenie podstawników w stosunku do najdłuższego łańcucha tak, aby liczby określające położenie były najmniejsze;
- jeśli przy określonym atomie węgla występuje większą liczba podstawników tego samego rodzaju, wtedy dodajemy przedrostki di, tri, tetra, odpowiednio dla dwóch, trzech i czterech podstawników.
Przykłady:
CH3 - CHCH3 - CH2 - CH3
2-metylobutan
CH3 - CH2 - CH3CCH3 - CH2 - CH3
3,3-dimetylkopentan
Otrzymywanie metanu
- synteza :
C + 2H2 --> CH4 reakcja ta zachodzi w temperaturze 500 stopni Celsjusza
- ogrzewanie mieszaniny octanu sodu z wodorotlenkiem sodu :
CH3COONa + NaOH --> CH4 + Na2CO3
- reakcja węglika glinu z kwasem (np.solnym):
Al4C3 + 12HCl --> 4AlCl3 + 3CH4
Otrzymywanie innych alkanów :
- uwodornienie węglowodorów nienasyconych :
C2H4 + H2 --> C2H6
C2H2 + 2H2 --> C2H6
katalizatorami w powyższych reakcjach sa najczęściej: Pt, Pd, Ni.
- reakcja Wurtza :
2C2H5Cl + 2Na --> 2NaCl + C4H10
Właściwości chemiczne alkanów
Charakterystyczne dla alkanów sa reakcje podstawienia (rodnikowego):
CH4 + Cl2 --> CH3Cl + HCl
chlorometan
CH3Cl + Cl2 --> CH2Cl2 + HCl
dichlorometan
CH2Cl2 + Cl2 --> CHCl3 + HCl
trichlorometan
CHCl3 + Cl2 --> CCl4 + HCl
tetrachlorometan
Powyższe reakcje nazywa sie następczymi (produkt jednej reakcji jest substratem kolejnej reakcji). Reakcje te zachodzą według mechanizmu rodnikowego; pod wpływem światła powstają rodniki:
Cl2 ---> 2Cl
Reaktywne rodniki Cl wchodzą w dalsze reakcje.
Połączenie rodników metylowych prowadzi do powstania produktu ubocznego:
CH3 + CH3 --> C2H6
- całkowite utlenienie
CH4 + 2O2 --> CO2 + 2H2O
METAN CH4 - gaz bezbarwny, bez zapachu, palny, tworzy z tlenem lub powietrzem mieszaniny wybuchowe; występuje w gazie ziemnym; reaguje z chlorowcami dając w wyniku chlorowcopochodne i chlorowodór.