|
Bakterie Gram-dodatnie, G+ - bakterie barwiące się na fioletowo w barwieniu metodą Grama.W budowie komórki bakterii G+, w przeciwieństwie do Gram-ujemnych, nie wyróżnia się zewnętrznej błony komórkowej. Ściana komórkowa bakterii G− jest cieńsza od bakterii G+.
Bakterie Gram-ujemne (w skrócie G−) to bakterie barwiące się na czerwono w barwieniu metodą Grama.W budowie komórki bakterii G−, w przeciwieństwie do Gram-dodatnich, wyróżnia się zewnętrzną błonę komórkową. Ściana komórkowa bakterii G− jest cieńsza, zawiera mniej warstw peptydoglikanu (mureiny).\Bakterie G+ zatrzymują fiolet krystaliczny i nawet po odbarwianiu acetonem lub etanolem pozostają ciemno zabarwione. Tymczasem G− wiążą niewiele fioletu i łatwo się odbarwiają. Później dobarwiane są zwykle na czerwono. Rozróżnianie bakterii G+ i G− sprowadza się więc do rozróżnienia czy po barwieniu, odbarwianiu i dobarwianiu są różowe lub czerwone (Gram-ujemne), czy też fioletowe do brązowych (Gram-dodatnie).
Pałeczka okrężnicy (łac. Escherichia coli) - Gram-ujemna bakteria należąca do rodziny Enterobacteriaceae. Wchodzi w skład fizjologicznej flory bakteryjnej jelita grubego człowieka oraz zwierząt stałocieplnych. W jelicie ta symbiotyczna bakteria spełnia pożyteczną rolę, uczestnicząc w rozkładzie pokarmu, a także przyczyniając się do produkcji witamin z grupy B i K. Nazwa bakterii pochodzi od nazwiska jej odkrywcy, austriackiego pediatry i bakteriologa Theodora Eschericha. E. coli spotyka się w jelicie człowieka i zwierząt jak również powszechnie w glebie i wodzie, gdzie trafiają z wydzielinami i kałem. Bakterie E. coli mogą kolonizować skórę i błony śluzowe jamy ustnej oraz układu oddechowego.
Salmonella - rodzaj bakterii z rodziny Enterobacteriaceae, grupujący Gram-ujemne względnie beztlenowe (fermentujące glukozę) pałeczki. Bakterie te są średniej wielkości, zwykle zaopatrzone w rzęski. Należą do bakterii względnie wewnątrzkomórkowych - rezydują w komórkach zarażonego organizmu. Czynnikami chorobotwórczymi rodzaju Salmonella są:antygeny (polisacharydy znajdujące się w ścianie komórkowej): somatyczny (antygen O) - będący endotoksynąwirulencyjny (antygen Vi) - właściwości antyfagocytarne, który jest specjalnym otoczkowym polisacharydem. U ludzi bakterie te wywołują najczęściej dolegliwości żołądkowo-jelitowe nazywane potocznie zatruciem pokarmowym. Objawy chorobowe, występujące zwykle po 18-24 godzinach od zakażenia, to: bóle brzucha, gorączka, biegunka, czasami nudności i wymioty. Po przebyciu choroby pałeczki mogą być wydalane z kałem przez kilka tygodni lub miesięcy bez jakichkolwiek objawów chorobowych. Do zakażenia może dojść przez żywność zanieczyszczoną odchodami zakażonych zwierząt, przez produkty żywnościowe pochodzące od zwierząt zakażonych (jaja, mięso, mleko), od zakażonych zwierząt i ludzi wydalających pałeczki z kałem, zarówno chorych, jak i zdrowych (nosicieli).
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, Human Papilloma Virus) - wirus z rodziny Papillomawirusów. Istnieje około 100 typów tego wirusa, z których część może być przyczyną łagodnych zmian w postaci brodawek na skórze, część powstawania łagodnych zmian w postaci kłykcin kończystych, a część nowotworów złośliwych jak rak szyjki macicy. Przyjmuje się, że nawet około 50% populacji ludzkiej w ciągu swojego życia przechodzi zakażenie HPV. Wirus ten jest przenoszony poprzez kontakt z naskórkiem, co powoduje powstawanie tzw. kurzajek czy brodawek stóp, albo drogą płciową u osób aktywnych seksualnie. Niemniej jednak, w niektórych przypadkach infekcji odmianami wirusa typowymi dla narządów rodnych, może dojść np. podczas porodu, gdzie matka zaraża wirusem dziecko. U wielu osób HPV znajduje się w fazie latencji, innymi słowy nie ujawnia się, a dzięki działaniu układu immunologicznego zakażenie ustępuje samoistnie. W przypadkach osób wykazujących objawy immunosupresji, czyli osłabienia odporności, może dojść do przewlekłego zakażenia HPV, a w następstwie do powstania nowotworów.
Herpeswirusy (łac. Herpesviridae, od gr. herpeton - pełzać) - rodzina wirusów grupująca gatunki o następujących wspólnych cechach: Symetria: ikosaedralna Otoczka lipidowa: występuje, wywodzi się z otoczki jądrowej komórki gospodarza. Na mikrografiach elektronowych ma ona wygląd workowaty, ale jest to głównie efekt wpływu związków chemicznych użytych do sporządzenia preparatu wirusa Kwas nukleinowy: dsDNA, forma liniowa Replikacja: jądro komórkowe, zachodzi poprzez stadium kolistego DNA Wielkość: sam nukleokapsyd ma 100 nm średnicy, kompletny wirion z osłonką wykazuje zaś średnicę 120-200 nm Gospodarz: kręgowce Cechy dodatkowe: występuje tegument, przyjmujący wygląd gęstszej elektronowo strefy wokół nukleokapsydu (nie mylić z otoczką lipidową) Herpeswirusy pasożytują na zwierzętach i wyodrębniono ponad 100 ich gatunków. Spośród nich 8 przypadków to wirusy wywołujące choroby u człowieka. W przyjętej obecnie taksonomii oznaczone są one symbolami HHV-1 do HHV-8.
Choroby prionowe-dotycza wszystkich kręgowców mogą być równocześnie dziedziczne i zakazne charakteryzuja się tym ze zawsze sa śmiertelne, bardzo rzadko występują (gęstość 1:1 000 000, sa to choroby dotyczące mozgu (robia się dziury, encyfalopatie gąbczaste), maja dlugi czas rozwoju, śmierć nastepuje w ciagu roku od wystapienia objawow, rozwija się bezobjawowo. Glowne objawy to drzenie rak, agresja, zapominanie, jakanie się, nieskoordynowane ruchy. Na początku myślano ze choroby te sa wywolane przez wirusa (choroba zwana kuru). Gajuszek na początku lat 50-tych przeprowadzal badania na Papui Nowej Gwinei wśród plemienia u którego wlasnie występowało kuru, otrzymal za to Nobla w 1953r. Prussiner- Nobel za badania na zwierzetach. Kulczycki- polski neurolog badajacy CJD do 2000r opisal 3 przypadki tej sporadycznej choroby.
Choroba Creutzfelda Jacoba: 1 grupa-choroby genetyczne, są to tzw. Rodzinne przykłady choroby CJD. -dziedziczna smiertelna bezsenność, -GSS(bardzo rzadka- postepuje otepinie) 2 grupa(choroby zakazne), -postac jatrogenna choroba która zostaje wywolana przy udziale lekarza, piguly, ratownika. Jest to choroba przy wywolana przy udziale medykow. Nieumyslne zakazenie pacjenta. Wystepuje przy przeszczepie rogowki, opony twardej, zakazenie to wystepuje nie tylko u ludzi starych ale i młodych, - warianty choroby CJD wystpuje u młodych ludzi i jest scisle zwiasany z choroba wściekłych krow. Do zakazenia dochodzi droga pokarmowa. Objawy to silne pobudzenie ruchowe przechodzące w agresje, urojenia, splatanie umysłowe. 3 grupa - postac sporadyczna, nie jest przenoszona z człowieka na człowieka. Wystepuje u starszych osob. Rozwija się u pacjenta ok. 20-30lat, objawy to mimowolne ruchy, zaburzenia równowagi, oczopląs, postępujące otępienie.
Choroby zwierzece: 1. scrapie- wystepuje u owiec, objawy to swedzenie skory przez co zrzucanie welny, biegunka zakazna. Choroba wystepuje szczególnie w Szkocji. 2. Choroba wściekłych krow - choroba atakuje mozg i rdzen kregowy przez co duza zakażalność, jelita, sledziona, nerki przez to srednia zakażalność, skora to niska zakażalność. Nie stwierdzono zakażalności w mleku. Prussinen wykazal, ze istnieje w mozgu czynnik etiologiczny w miejscach gdzie sa zakazenia, wykazal obecność bialka PrP. Wykazal brak kwasu nukleinowego, materialem zakaznym było samo bialko. Badania wykazaly ze bialko komorkowe PrPk ,które wystepuje u człowieka na 20 chromosomie, występują również u gadow, ptakow, itd. Wystepuje one glownie w śledzionie, watrobie, rogowce. Bialko to reguluje wystepowanie wapnia w neuronach, PrPk wystepuje w cyklu aktywności snu, odpowiedzialne jest również za możliwość uczenia się, przyswajanie. PrPSc jest to mutacja punktowa na 20 chromosomie.
PrPk- jest wrazliwa na enzymy proteolityczne, czynniki fizyko-chemiczne. Budowa: αhelisa oraz wrazliwa na srodki dezynfekujące. PrPSc- oporne na enzymy, oporne na czynniki fizyko-chemiczne, oraz na srodki dezynfekujące. Budowa : ßharmonijka. Wrazliwe na fenol. Przyczyny zakazen: zakazenie przez krew, w trakcie szczepien, przez inhalacje płynów zakazonych prionami, jeżeli matka jest zarazona to priony przechodza przez łożysko. Diagnostyka wykrywania prionow - objawy neurologiczne, przy dziedzicznych CJD pojawia się bialko 14-3-3, doświadczenia na zwierzetach, nie ma przeciwciał dla prionow. Obecnie prowadzi się proby leczenia za pomoca Phemactill'a. Klonowanie - klonowanie nazywa się osobniki rozmnażające się wegetatywnie czyli z jednego organizmu, wystepuje u bakterii. W warunkach naturalnych występują klony w postaci bliźniąt jednojajowych. Powtarzanie blizniakow jj można porównać do rozmnazania się wegetatywnego. Po polaczeniu plemnika z k.jaj. powstaje blastocysta (grupa Komorek) otoczona blona która się nazywa wezlem zarodkowym, który nastepnie staje się cialem właściwego zarodka, zachowuje się jak jedna Komorka. Matka może wydac klon 4 osobowy. Oocyt- gameta zenska w jajniku lub wydobyta z niego przed owulacja. John Wilmuth wykazal ze jest możliwe uzyskanie potomstwa bez udzialu zapłodnienia. Potencjalnie kazda Komorka dorosłego organizmu posiada pelen zestaw genow niezbędnych do zycia danego organizmu, geny te dziela się na 2 grupy: a)geny noszace inf wyspecjalizowane działające w określonych tkankach. W innych tkankach sa zablokowane. B) geny warunkujace szereg funkcji podstawowych zyciowych, sa to geny działające caly czas. Komorki roznych tkanek roznia się zestawem określonych genow w innych, we wczesnych okresach rozwoju zarodka geny wyspecjalizowane nie działają. Jedynie działają komorki Totipotencjalne czyli macierzyste(takie z ktorej rozwijaja się określone tkanki) można z niej sklonowac caly organizm. Podczas „hodowli” większość kom jest uspiona. W których powstaja bialka transkrypcyjne które sa obecne w plazmie. Bialka te wiaza się z fragmentami DNA i tworza zmiane strukturalna genow oraz blokuja oraz aktywuja aktywność genow. Samo glodzenie nie jest skazane na powodzenie, pobranie jadra - wymazanie pamieci genu. Zgranie cykli komorkowych czyli zgranie cykli podziałowych, glodzenie powoduje zgranie tych cykli poprzez ich pierwsze uspienie a nastepnie pobudzenie pradem. Cytoplazma ma wazna role przy powstawaniu nowego organizmu. Zwierzeta transgeniczne to takie do których wprowadza się obcy mat genetyczny. Komorka glodzona to taka która jest idealnym dawca lub biorca jadra komorkowego.
Antybiotyki- substancje wytwarzane przez zywe organizmy glownie przez grzyby i bakterie. Leki te mogą być uzyskiwane polsyntetycznie lub syntetycznie, maja zdolność powodowania wzrostu bakterii ale tez zabijania ich, dotyczy to nie tylko bakterii ale tez grzybow i pierwotniakow nie działają na wirusy. Nazwa pochodzi od greckiego anty i bios czyli przeciw zyciu, wprowadzil to pojecie Fleming odkrywcy penicyliny, antybiotyk powinien mieć cechy: nie może być toksyczny wobec organizmu wyższego, nie może działać alergicznie, powinny dobrze rozpuszczac się w plynach, nie powinny ulegac rozpadowi enzymatycznemu, powinien być trwaly chemicznie, nie powinny wywoływać odporności bakterii, nie powinny laczyc się z bialkami surowicy krwi ponieważ ten kompleks dziala slabiej niż sam antybiotyk. Nie ma antybiotyku który by posiadal wszystkie te cechy! Aktywnosc antybiotyku można zbadac In-vitro i In vivo. In vitro - MIC- minimalna inhibicja koncetracynja, hamuje wzrost ale nie zabija, MBC- minimalna dawka bakteriobojcza. Aktywnosc kliniczna leku: najnizsza jednorazowa dawka skuteczna wyrazona w mikrogramach lub w jednostkach na 1kg masy ciala, najnizsza dobowa dawka leku która nie daje objawow przedawkowania. Wazna znajomość dawki leku podawanego na 1kg masy ciala na dobe oraz droga podawania.
Szczepienia
Rodzaje uodpornień: - czynne- stosowane w celu zapobiegania chorobom. Immunoterapia- leczenie szczepionkami. Szczepionki stosowane w immunoprofilaktyce: zabite wirusy/bakterie, szczepy zywe atentowane-zawierajace zdolności uodparniające, produkty bakterii oraz szczepionki podjednostkowe-zawieraja określone elementy bakterii które sa odpowiedzialne za chorobotwórczość. Szepienia przeciw grypie zalecane sa dla osob pow 50 r.z, osoby przewlekle chore na drogi oddechowe i krazenie, kobiety w ciazy, pracownicy służb medycznych oraz publicznych.