RODZAJE STAWÓW
(liczba osi)

-stawy jednoosiowe

•staw zawiasowy - staw łokciowy

•staw obrotowy - staw promieniowo-łokciowy

•staw śrubowy - staw zęba kręgu obrotowego

-stawy dwuosiowe

•staw eliptyczny - staw promieniowo-nadgarstkowy

•staw siodełkowaty - staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka

-Stawy wieloosiowe

•staw kulisty wolny - staw ramienny

•staw kulisty panewkowy - staw biodrowy

-Stawy nieregularne

•staw płaski - staw krzyżowo-biodrowy

•

•

STAŁE (TYPOWE) ELEMENTY STAWÓW

•powierzchnia stawowa - czyli główka (część wypukła) i panewka stawowa (część wklęsła), bywają także powierzchnie stawowe płaskie - kość krzyżowa z miednicą

•torebka stawowa - otacza cały staw, ograniczając go od otoczenia zapobiega nadmiernym przesunięciom kości oraz stabilizuje staw

•jama stawowa

NIESTAŁE ELEMENTY STAWU

Więzadła (łac. ligamentum)

Pasma wytrzymałej tkanki łącznej, które zwykle łączą kości między sobą, wzmacniając ruchome połączenia między kośćmi.

Mogą również łączyć kości poza stawami stabilizując układ szkieletowy.

•obrąbek stawowy

wał chrząstki włóknistej, np. w stawie barkowym powoduje pogłębienie panewki, chroni główkę przed uderzeniem

Łąkotki

•dwa elastyczne twory, zbudowane z tkanki chrzęstnej włóknistej leżące pomiędzy kością udową a piszczelową, będące elementami dodatkowymi stawu kolanowego. Wyróżniamy łąkotkę boczna i łąkotkę przyśrodkową, nieco różniące się wielkością. Ich zadanie polega na:

•pogłębieniu i dopasowaniu do siebie powierzchni stawowych stawu kolanowego (pomiędzy kością udową a piszczelą)

•umożliwienie ruchów obrotowych w zgiętym stawie kolanowym, poprzez przesuwanie się ich na powierzchni stawowej górnej kości piszczelowej.

•Dzielą staw kolanowy na dwa piętra: górne i dolne. W piętrze górnym (łąkotkowo-udowym) wykonywane są przede wszystkim ruchy zginania i prostowania kolana, natomiast w piętrze dolnym (łąkotkowo-piszczelowym) przede wszystkim ruchy rotacyjne

ŁĄKOTKI

•Łąkotka przyśrodkowa Łąkotka przyśrodkowa (łac. meniscus medialis) jest dłuższą i szerszą z łąkotek, a swoim kształtem przypomina literę C.

•Łąkotka boczna (łac. meniscus lateralis) jest krótsza i bardziej zakrzywiona, przez co tworzy prawie pełny pierścień.

KALETKI MAZIOWE

•Kaletka maziowa (łac. bursa synovialis) - rodzaj wytworu błony maziowej, mający postać zbudowanego z tkanki łącznej worka o pęcherzykowatym kształcie, zwykle komunikującą się z jamą stawową i wytwarzającą maź stawową. Dzięki temu posiadają one gładką i wilgotną powierzchnię.

TRZESZCZKI

Powstają w różnych miejscach na skutek kostnienia ścięgien (tzw. trzeszczka łac. os sesamoideum). Najbardziej charakterystycznymi trzeszczkami są: rzepka (łac. patella), kość prącia (łac. os penis, baculum), skostnienia w sercu u parzystokopytnych, skostnienia występujące w powiekach krokodyli

KOSMKI MAZIOWE

•Kosmki maziowe (villi synoviales) - małe wypustki, które pokrywają błonę maziową, biorą udział w wydzielaniu mazi stawowej.

STAW-RUCHOMOŚĆ

•Poszczególne stawy różnią się zadaniami biologicznymi, a więc mają odmienną budowę i ruchomość.

•Na wykonywanie ruchów we wszystkich płaszczyznach pozwalają stawy wieloosiowe, np. kuliście uformowane stawy barkowy oraz biodrowy.

•Mniejszą ruchomość cechuje stawy dwuosiowe, np. siodełkowo ukształtowana powierzchnia stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka pozwala na jego ruchy w dwóch płaszczyznach.

•Stawy jednoosiowe umożliwiają ruch tylko w jednej płaszczyźnie. Przykładem może być zawiasowy staw ramienno-łokciowy czy też obrotowy staw między najwyższymi kręgami kręgosłupa

---