OSMOZA- swobodna dyfuzja wody przez półprzepuszczalne błony komórkowe.

ŻRÓDŁA WODY:

-1200cm^3- napoje

-1000cm^3- woda z pokarmu

-300cm^3- woda metaboliczna

STRATY WODY:

-1500cm^3- mocz

-900cm^3 parowanie p. skórę

-100cm^3- z kałem

Zwierzęta_amonioteliczne

(głównie wodne)

Zwierzęta_ureoteliczne:(wydalają mocznik, ssaki dorosłe płazy)

Zwierzęta_urikoteliczne (wydalają kwas moczowy, gady[bez krokodyli] ptaki)

UKŁAD WYDALNICZY:

Nerki i drogi wyprowadzające mocz(moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa)0

Lewa nerka jest wyżej niż prawa

Z nerkami połączone są: tętnica nerkowa, żyła nerkowa i moczowód.

Do nerek przylegają gruczoły nadnercze

KORA NERKI ->RDZEŃ NERKI-> PIRAMIDY NERKOWE-> UJŚCIE PRZEWODÓW MOCZOWYCH-> TĘTNICA-> ŻYŁA-> MIEDNICZKA NERKOWA-> KIELICHY NERKOWE

Jednostką czynnościowo- strukturalną jest nefron, składa się z torebki nefronu/Bowmana oraz kanalika nerkowego. Jego ściany zbudowane są z jednowarstwowego płaskiego nabłonka. Każda torebka nefronu otoczona jest kłębuszkiem nerkowym, tworząca razem z nim ciałko nerkowe/Malpighiego. Kanalik nerkowy składa się z nabłonka jednowarstwowego sześciennego. Proste odcinki kanalika tworzą pętle nefronu.

Mocz powstaje w wyniku trzech procesów

FILTRACJA

Zachodzi w kłębuszku nerkowym, powstaje przesącz o składzie podobnym do osocza krwi zwanym moczem pierwotnym. Filtracji ulega: woda, witaminy, aminokwasy, jony sodu, potasu, wapnia, magnezu, chloru, glukoza.

RESORPCJA (WCHŁANIANIE WZROTNE)

-Resorpcja zachodzi w kanaliku krętym I rzędu, resorpcji ulegają: jony sodu, potasu, magnezu, wapnia, glukoza, woda, Cl-

-Resorpcja zachodzi w pętli Henlego. Resorpcji ulęgają: woda na drodze osmozy, jony sodu i chloru na drodze transportu aktywnego zranienia występującego nefronu i jony sodu i chloru na drodze transportu biernego zranienie zastępującego nefronu i z pętli nefronu.

-Resorpcja z kanalika krętego II rzędu. resorpcji ulegają: jony: sodu, chloru, wapnia na drodze transportu aktywnego, woda na drodze osmozy, ale w obecności hormonu.

SEKRECJA

Zachodzi w kanaliku krętym II rzędu, sekrecji ulęgają: NH3(amoniak) na drodze dyfuzji, jony H,K, na drodze transportu aktywnego.

ZAGESZCZANIE MOCZU

Zachodzi w kanaliku zbiorczym. Woda opuszcza cewke na drodze osmozy.

W ciągu minuty, przez nerki przepływa 1dm^3 krwi, 15% tego ulega przefiltrowaniu do nefronu. W ciągu doby w nerkach powstaje 200dm^3 moczu pierwotnego i 1,5-2dm^3 moczu ostatecznego.

W moczu powinna nie pojawiać się glukoza, gdyż jest całkowicie resorbowana z kanalików nerkowych.. Stężenie glukozy we krwi nie może się podnieść powyżej poziomu 8,5-10 milimoli/dm3.(Progiem nerkowym) dla glukozy. Przekroczenie tego progu prowadzi do cukromoczu, co może być objawem cukrzycy. Niektóre choroby, np. zapalenie ciałek nerkowych oraz cięższe zatrucia, mogą powodować, że w moczu pojawi się białko(białkomocz). Badanie moczu może także wykazać żółtaczkę (zapalenie wątroby) albo ciąże.

Rozmnażanie bezpłciowe:

-pączkowanie(drożdże, koralowce, stułbia)

-fragmentacja(rozgwiazdy, niektóre robaki)

-powielanie organów(rośliny)

MĘŚKI UKŁAD ROZRODCZY:

Jądra, nasieniowody, prącie, najądrza, gruczoł krokowy(prostata)

W jądrach znajduje się sieć kanalików, a w nich znajdują się spermatogonia, w okresie dojrzałości płciowej, część z nich dzieli się mitotycznie, a część zaś mejotycznie. Powstają haploidalne plemniki

We wnętrzu jądra znajduje się ciało jamiste, które w pewnym momencie(;p) wypełnia się krwią.

EJAKULACJA- wytrysk(ok. 300-400 mln plemników, jeśli jest ich mniej niż 40 mln, mówimy o oligospermi)

ŻEŃSKI UKŁAD ROZRODCZY:

Wzgórek łonowy, wargi sromowe większe, przedsionek pochwy, wargi sromowe mniejsze, łechtaczka, gruczoły przedsionkowe większe (gruczoły Bartholina), błona dziewicza. Wewnętrzne narządy płciowe znajdują się w tzw. miednicy mniejszej Stanowią je: pochwa, macica, jajowody, jajniki.

Jajniki, kształtem przypominają migdały, komórki jajowe dojrzewają w pęcherzykach jajnikowych(pęcherzykach Graafa)

CYKL MIESIĄCZKOWY:

Cykl menstruacyjny - to cykliczne fizjologiczne zmiany w organizmie kobiety, wywołane zmianą poziomu hormonów płciowych. Jeden cykl trwa przeciętnie 28 dni.

Fazy cyklu menstruacyjnego

-Faza menstruacji- krwawienia miesiączkowego trwa przeciętnie 4-5 dni.

· Złuszcza się nabłonek śluzowy macicy

· Pod koniec fazy przysadka mózgowa (niewielki gruczoł leżący pod mózgiem) wydziela hormon folikulotropinę (FSH).

· Folikulotropina pobudza jeden z pęcherzyków jajnikowych do wzrostu i wydzielania estrogenów.

- Faza przedowulacyjna - trwa przeciętnie do 13 dnia cyklu.

· W jajniku pęcherzyk pierwotny dojrzewa i pod koniec tej fazy staje się pęcherzykiem Graafa.

· Komórki błony śluzowej dzielą się i rośnie grubość błony śluzowej macicy.

- Faza owulacji - trwa przeciętnie 1 dzień między 13 a 14 dniem cyklu.

· Przysadka mózgowa wydziela hormon tuteinizujący (LH)

· Hormon tuteinizujący powoduje pękanie pęcherzyków Graafa i uwolnienie oocytu II rzędu do jajowodu.

- Faza poowulacyjna

· Rośnie grubość błony śluzowej macicy

· W jajniku powstaje ciałko żółte, które wydziela progesteron

· Pod wpływem progesteronu błona macicy wydziela odżywczy płyn, z którego będzie korzystać zarodek.

·, Gdy dojdzie do zapłodnienia to pod koniec tej fazy powstaje ciałko białawe, które nie wydziela progesteronu i od owulacji zachodzi kolejny cykl.

·, Gdy dojdzie do zapłodnienia w tej fazie to kosmówka (błona płodowa zarodka) wydziela hormon zwany ludzką gonadrotropiną woskową, która podtrzymuje aktywność ciałka żółtego

1.Noworodkowy (1 miesiąc życia)

2. Niemowlęcy (od miesiąca do roku po urodzeniu)

3.Poniemowlęcy (od 1 do 3 roku życia)

4. Dzieciństwa (od 3 do 9,12 roku życia)

5.Dojrzewania ( u dziewcząt od 9 roku życia a u chłopców od 12 roku życia)

6. Okres dojrzałości ( od 20-25 do 40 lat)

7. Wiek średni (od 40 do 65 lat)

8. Starość (od 65 lat do śmierci)

Bruzdkowanie(podziały mitotyczne)

Implantacja(zagnieżdżenie zarodka w macicy)

Gastrulacja(formują się listki zarodkowe[ekto, mezo i endo DERMA]powstają z nich narządy[struna grzbietowa, cewka nerwowa])

Organogeneza(powstają narządy ostateczne)

---