JEST TO ZLEPEK OPRACOWANI CHYBA NIE W WERSJI OSTATECZNEJ ALE INNEJ NIE MAM TROSZKE TO PRZERABIAJAC MOŻNA COS DOSTAC DOBREGO NP. 3 :)

I. FUNKCJONALIZM

Funkcjonalizm: W połowie XX wieku był dominującą perspektywą socjologiczną. Jako jego twórcę uznaje się ojca socjologii Augusta Comte. Porównał on system społeczny złożony z elementów, powiazanych ze sobą = tworzących istote z istota biologicza . Poprzez podobieństwo nauk przyrodniczych biologii (nauki pojedynczym organizmie) a socjologią (nauka o organiźmie społecznym). Z tego podobieństwa nauk wynika podobieństwo określeń socjologicznych do nazw używanych w biologii.

Funkcjonalizm odwołuje się do organizmu poprzez:

rzeczywistość społeczna traktowana jest jako system

procesy w tym systemie mogą być rozumiane jako wzajemne relacje miedzy jego częściami

system ma swoje otoczenie, jasno określone granice

.

Herbert Spencer funkcjonalizm analityczny porównywał on społeczeństwo do organizmu odnajdując cechy wspólne. W miarę odnajdywania zbieżności między nimi zaczął rozwijać określenie funkcjonalizm wymogów ( tzn. co jest niezbędne do funkcjonowania organizmu)

Emilie Durkheim

Cechy funkcjonalizmu:

holizm - całość systemu jest nieredukowalna do cech jego poszczególnych elementów

antyindywidualizm metodologiczny - przedmiotem analizy są role społeczne, pozycje, interakcje

Funkcjonalistyczne wyjaśnianie - wskazanie funkcji po co to zjawisko jest?

Radcliffe-Brown -> Bronisław Malinowski

Funkcjonalne wymogi systemu społecznego:

zasada uwarstwienia społecznego (stratyfikacja)

wspólne wyartykułowane cele i normy społeczne

socjalizacja(pierwotna i wtórna)

struktura kontroli dewiacji (instytucje)

rekrutacja nowych członków w procesie reprodukcji

Każdy system społeczny zmierza do równowagi equilibrium (równowagi)

Każdy system społeczny adaptuje się zmian zewnętrznych aby minimalizować zmiany wewnątrz systemu.

Funkcjonalizm normatywny (T.Parsons) kładzie szczególny nacisk na analizę norm i wartości obowiązujących w ramach systemu społecznego a szczególnie na ich role w utrzymaniu społecznej równowagi (ładu społecznego). Podstawą ładu jest społeczne powiązanie ról: aktor-> rola -> społeczeństwo.

Gdy interakcje zostają zinstytucjonalizowane, można powiedzieć, ze istnieje system społeczny. Instytucjonalizacja jest procesem, w którym powstaje i utrzymuje się struktura społeczna. Zinstytucjonalizowane związki ról (utrwalone wzory interakcji) składają się na system interakcji. Gdy dany system społeczny jest wielki i złożony z wielu wzajemnie powiązanych instytucji, wówczas instytucje te zazwyczaj są traktowane jako podsystemy.

Systemy działania charakteryzują się 4 rodzajami problemów lub imperatywów wiążących się z ich przetrwaniem:

adaptacja - jest związana z zapewnianiem ze strony środowiska wystarczających środków ułatwiających systemowi funkcjonowanie, a następnie rozdzielenie tych środków pomiędzy poszczególne segmenty systemu. (instytucje ekonomiczne)
 

osiąganie celów - odnosi się do ustalenia priorytetowych celów systemu oraz mobilizowania środków, jakimi dysponuje system dla ich osiągania. (instytucje polityczne)
 

integracja - oznacza problem koordynacji i utrzymania właściwych wzajemnych stosunków pomiędzy elementami systemu. (kultura)
 

kultywowanie wzorów - obejmuje dwa związane ze sobą zagadnienia: utrzymanie wzorów oraz kontrolowanie napiec wewnętrznych: (instytucje kontroli i edukacji , socjalizacji)

W utrzymywaniu wzorów chodzi o zapewnienie, by działający w systemie społecznym wykazywali „odpowiednie” charakterystyki (motywy, potrzeby, umiejętności odgrywania roli),

Kontrolowanie napiec dotyczy problemów rozładowania wewnętrznych napiec pomiędzy działającymi w systemie społecznym.

Teoria uwarstwienia Kingsley Davies oraz Wilbert Moore Ich zdaniem aby społeczeństwo mogło funkcjonować, realizować swoje zadania, rozwijać się zaspokajać potrzeby ludności musi być ustrukturalizowane, stratyfikacja społeczna jest nieunikniona i potrzebna. Społeczeństwo musi tworzyć różne pozycje i rozdzielać je między ludzi. Społeczeństwo aby funkcjonować musi umiejscawiać jednostki na różnych pozycjach, oraz musi te jednostki motywować do zajmowania tych pozycji a potem rozbudować pragnienie aspiracji do wykonywania obowiązków płynących z zajmowanej pozycji. Dzięki systemowi nagród i nierównomiernemu rozdziałowi dóbr społecznych istnieje możliwość obsadzenia pewnych pozycji ludźmi którzy spełniają określone wymagania.

Pewne role społeczne są mniej lub bardziej istotne w funkcjonowaniu społeczeństwa, zajmowanie ról wiąże się z podziałem nagród które maja zachęcić do postępowania zgodnie z wyznaczona rolą

3 rodzaje nagród:

• to co, przyczynia się do istnienia i wygody

• to co, służy rozrywce i dobremu nastrojowi

• to co, rozwija ego i samoocenę

4 typy uwarstwienia:

• religia (kapłani, wierni)

• władza (rządzący, rządzeni)

• bogactwo (bogaci ,biedni)

• wiedza (laik, ekspert)

Warunki zewnętrzne wpływające na uwarstwienie:

• złożoność systemu kulturowego (stadium rozwoju kulturowego)

• stosunki z innymi społeczeństwami

• liczebność społeczeństwa

Krytyka teorii:

Nie jesteśmy w stanie stwierdzić które pozycje są w społeczeństwie mniej lub bardziej istotne.

Funkcjonalizm strukturalny (R.K. Merton) koncentruje się głównie na strukturze społecznej jako systemie oraz na wyjaśnianiu funkcji poszczególnych elementów społeczeństwa przede wszystkim w utrzymaniu całego globalnego układu w stanie równowagi i w zapewnieniu mu ciągłości. Merton stawiał sobie za cel ograniczenie założeń funkcjonalizmu do minimum w przeciwieństwie do Parsonsa których chciał zbudować schemat analityczny umożliwiający wyjaśnienie całej rzeczywistoci. W związku z tym że podejście zbyt ogólne lub zbyt szczegółowe nasuwało pewne problemy Merton stwozył

Teorie sredniego zasięgu - dają one większe szanse teoretyczne ponieważ zostały stwaozone na mniejszym poziomie abstrakcji niż teorie ogólne i utrzymuja związek ze swiatem empirycznym

Podważa on Paradygmaty funkcjonalne jego zdaniem teoria funkcjonalna zawiera trzy problematyczne tezy:

FUNKCJE - Dające się obserwować skutki, które przyczyniają się do adaptacji i modyfikacji danego systemu.

JAWNE - konsekwencje obiektywne, które przyczyniają się do modyfikacji lub adaptacji systemu, a które są zamierzone i uznane przez jego uczestników,

UKRYTE - nie są ani uświadomione ani zamierzone,

DYSFUNKCJE - Obserwowalne rezultaty, które owa adaptacje czy modyfikacje pomniejszają.

Tabelka typów indywidualnego przystosowania się wg Mertona

Typy indywidualnego przystosowania się	cele	środki
KONFORMIZM	+ akceptacja celów	+ akceptacja środków
INNOWACJA (np. kradzież)	+	- nie akceptuje środków
RYTUALIZM (pracuje bo musi) lęk i konieczność klasy niższe, średnie	- (cele się rozmywają)	+
WYCOFANIE (alkoholik, narkoman, samotniczy typ adaptacji najbardziej nieodpowiedni)	-	-
BUNT (grupowy charakter)	+/- odrzucenie celów i zastąpienie ich innymi	+/- odrzucenie środków i zastąpienie ich innymi

Teorie funkcjonalne

1. Perspektywa funkcjonalna Hirokawy i Gourana (PKS s. 237-249)

Profesorowie komunikacji Randy Hirokawa i Dennis Gouran uważają, że jeżeli członkowie zespołu są autentycznie zaangażowani, wykazują się znośną inteligencją i stają przed ambitnym zadaniem, które wymaga nowych danych, świeżych pomysłów albo klarownego myślenia - to interakcje grupowe wpływają pozytywnie na ostateczną decyzję. Hirokawa nazywa takie decyzje rozwiązaniami wysokiej jakości. Gouran wspomina zaś o właściwych decyzjach. Obaj teoretycy traktują rozmowę jako narzędzie społeczne, które pomaga grupie wyciągnąć trafniejsze wnioski.

4 FUNKCJE SKUTECZNEGO PODEJMOWANIA DECYZJI:

Hirokawa i Gouran wskazują na analogię pomiędzy małymi grupami a systemami biologicznymi. Organizmy żywe muszą spełniać szereg funkcji tj. oddychanie, krążenie, i usuwanie resztek pokarmu - aby przetrwać i rozwijać się w środowisku podlegającym ciągłym zmianom. Wg Hirokawy i Gourana proces grupowego podejmowania decyzji musi spełniać analogicznie 4 wymogi (inaczej: wymagane funkcje skutecznego podejmowania decyzji) dotyczące zadania, aby jego członkowie mogli dojść do rozwiązania o wysokiej jakości.

Oto te funkcje :

1. Analiza problemu

2. Ustanowienie celu

3. Ustalanie alternatywnych rozwiązań

4. Ocena pozytywnych i negatywnych cech

Ad.1. Analiza problemu

Czyli czy jest coś, co wymaga poprawek lub zmiany? Aby odpowiedzieć Na to pytanie członkowie muszą być zdolni o realistycznego spojrzenia na aktualną sytuacje.

Hirokawa przestrzega, że każdy błąd w ocenie sytuacji potęguje się w momencie, gdy uczestnicy podejmują końcową decyzję. Wskazuje też, że klasycznym przykładem błędu analizy jest nierozpoznanie istniejącego realnie zagrożenia. Kiedy członkowie grupy zdadzą sobie sprawę istnienia problem , muszą jeszcze ocenić jego charakter, skalę i prawdopodobne przyczyny.

Ad.2. Ustanowienie celu

Grupa musi dokładnie wiedzieć co chce osiągnąć. Dlategoteż Hirokawa i Gouran jako drugą wymieniają dyskusję na temat celów zamierzeń. Zespół powinien ustalić kryteria oceny prawdopodobnych rozwiązań. Jeśli wymóg ten nie zostanie spełniony istnieje spore prawdopodobieństwo, że przy wyborze grupa będzie się kierować osobistymi uprzedzeniami, albo wewnętrzną polityką organizacji, a nie rozsądkiem.

Ad.3. Ustalanie alternatywnych rozwiązań

Hirokawa i Gouran podkreślają znaczenie rozmaitych alternatywnych rozwiązań, spośród których można dokonać wyboru. Jeśli nikt nie zwraca uwagi na konieczność wygenerowania możliwie najliczniejszych opcji to prawdopodobnie grupa będzie dysponowała stosunkowo niewielką ich liczbą, a zatem możliwości znalezienia odpowiedniego rozwiązania będą ograniczone.

Ad.4. Ocena pozytywnych i negatywnych cech

Kiedy grupa zgromadzi już szereg opcjonalnych rozwiązań, jej członkowie powinni dokładnie rozważyć względne zalety każdego wyjścia, oceniając je według ustalonych kryteriów. Taka analiza punkt po punkcie bynajmniej nie jest czymś oczywistym. Hirokawa i Gouran przestrzegają, że grupy są skłonne do pewnego niedbalstwa na ogół potrzebny jest ktoś, kto będzie przypominał innym konieczności rozważenia zarówno pozytywnych, jak negatywnych aspektów każdej możliwości.

Hirokawa wskazuje, że niektóre zadania grupowe prowokują stronniczość pozytywną tzn. że szukanie pozytywnych aspektów różnych rozwiązań staje się ważniejsze niż identyfikowanie cech negatywnych. Istnieją też zadania powodujące stronniczość negatywną - w takim wypadku nieatrakcyjne aspekty danej opcji mają większą wagę od pozytywów.

ustalanie PRIORYTETÓW - pod tym pojęciem można rozumieć wyznaczanie logicznej kolejności działań albo decydowanie o tym, które z tych działań jest najważniejsze. Dla Hirokawy i Gouran

a obie te kwestie nieistotne. Podkreślają oni, ze prawdopodobieństwo podjęcia decyzji o wysokiej jakości jest największe, kiedy wypełnione zostaną wszystkie 4 funkcje; żadna pojedyncza funkcja nie jest ważniejsza od pozostałych. Ponadto, jeśli grupa dobrze zrealizuje te funkcje to nie ma specjalnie znaczenia, jaką drogę wybierze. Hirkokawa dodaje jednak, że grupy, które skutecznie rozwiązują szczególnie trudne problemy, proces podejmowania decyzji przebiega podobnie.

Proces skutecznego podejmowania decyzji zaczyna się od analizy problemu, następnie przechodzi do ustanowienia celu i zgromadzenia alternatywnych rozwiązań, ostatnią czynnością jest przed dokonaniem ostatecznego wyboru jest ocena pozytywnych i negatywnych aspektów każdej opcji.

Hirokawa przyznaje, ze czasem specyficzne wymagania związane z konkretnym zadaniem sprawiają, że ta czy inna funkcja traci na znaczeniu (np., jeśli zadanie jest dla wszystkich oczywiste to zdefiniowanie problemu i ustanowienie celu ma mniejszy wpływ na jakość rozwiązania)

rola komunikacji w pełnieniu funkcji - Większość teoretyków komunikacji uważa, że dyskusja między członkami zespołu ma znaczący wpływ na jakość grupowej decyzji. Hirokawa choć nie odrzuca tego tradycyjnego poglądu, jest przekonany, że komunikacja odgrywa bardziej aktywną rolę. Postrzega on dyskusję grupową jako narzędzie czy środek wykorzystywany przez uczestników do konstruowania rzeczywistości społecznej, w której zapadają decyzje. Dyskusja sama w sobie wywiera wpływ na końcowy produkt grupy. Opóźnieniami w drodze do osiągnięcia celów mogą być: niedostateczna znajomość sprawy, fałszywe dane, błędne założenia, niedokładna ocena opcji, nielogiczne wnioski, zbyt silny wpływ niektórych członków na grupę. Zdarza się że to rozmowa wiedzie uczestników na manowce, ale z drugiej strony to komunikacja może ich poprowadzić na nowo do celu.

Stąd też Hirokawa i Gouran opisują trzy typy komunikacji zachodzącej w grupach odejmujących decyzję:

1. Sprzyjająca interakcja -popychająca we właściwym kierunku (4 funkcje)

2. Zakłócająca interakcja - odwraca uwagę uczestników, opóźnia albo umniejsza ich zdolność do realizowania 4- ch funkcji

3. Przeciwdziałająca interakcja - stosowana do zawracania na właściwy szlak

Badacze ci, sugerują, że większość komentarzy ze strony członków zespołu kwalifikuje się raczej do zakłócających. Dlatego wyciągają wniosek, że skuteczny proces grupowego podejmowania decyzji być może należałoby traktować jako efekt komunikatów przeciwdziałających - ktoś musi coś powiedzieć, żeby zwrócić grupę w pożądanym kierunku. Zaproponowany przez Hirokawę Zorientowany na Funkcje System Kodowania Interakcji wymaga od badacza klasyfikowania każdej wypowiedzi, która stanowi dokończone stwierdzenie indywidualnego uczestnika, wyraźnie pełniącego konkretną funkcję w procesie interakcji grupowej. W praktyce Hirokawa zdaje sobie sprawę, ze pojedyncza wypowiedź może spełniać wielorakie funkcje i że słowa, które na pozór wydaja się pomocne mogą w rzeczywistości zakłócać proces podejmowania decyzji i odwrotnie.

badania w warunkachlabolatoryjnch - Hirokawa należy do naukowców przekonanych, ze celem badania jest testowanie teorii.

praktyczne wskazówki dla amatorów i ZAWODOWCÓW - Przeciętny człowiek może wykorzystać perspektywę funkcjonalną, by wpływać na poprawę jakości grupowych decyzji. Powinno się

TEORIE SYSTEMOWE: P. WATZLAWICK: PODEJŚCIE SYSTEMOWO - PRAGMATYCZNE (TZW. SZKOŁA PALO ALTO)

Zbigniew Nęcki (1996) „Komunikacja międzyludzka”, Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu; str. 28-34

• praktyczne zastosowanie: psychoterapia rodzin (teza: choroba psychiczna stanowi wynik zaburzenia stosunków interpersonalnych wewnątrz rodziny - stwierdza się to Co się dzieje, a nie dlaczego to się dzieje)

• 1/5 część całej komunikacji - wymiana informacji; reszta - proces definiowania, potwierdzania, negocjowania i redefinicji istoty relacji z innymi

• główne założenia systemowe:

• istnieje tworzony przez komunikację system społeczny, do którego należy każdy człowiek (proces komunikacji jest stały)

• akty komunikacyjne to zachowania obserwowalne (wnoszą wkład w proces wymiany interpersonalnej i kształtują takie stosunki społeczne, które bez komunikowania by nie istniały)

• system komunikowania jest sekwencją wydarzeń, zachodzą one jedne po drugim w danym czasie nie można przerwać procesu komunikowania w trakcie kontaktu z druga osobą, gdyż każdy akt obserwowalnego zachowania może być źródłem informacji dla obserwatorów tego zachowania. Milczenie też jest komunikowaniem)

• każdy akt komunikowania ma dwa aspekty:

• zawartości merytorycznej

• określenia relacji miedzy rozmówcami

• trzy najbardziej destrukcyjne zjawiska komunikacyjne (w odniesieniu do zagadnień patologii)

• dyskwalifikacja, poniżanie partnera

• dziecko (z dumą): Popatrz mamo, złapałem robaczka!

Matka (z potępieniem): Natychmiast idź umyć te brudne łapy!

dyskwalifikacja transakcyjna (druga wypowiedź nakłada się na pierwszą w sposób enigmatyczny, niejasny)

• dorastający syn (z wyrzutem): Traktujesz mnie ciągle, jakbym był dzieckiem. Przecież mam 18 lat!

matka z pobłażliwością: Ależ jesteś moim dzieckiem.

• zasada mieszania w głowie - budzenie u rozmówcy niepewności wobec jego własnych odczuć, poglądów, spostrzeżeń)

• „to co wiesz, czujesz, myślisz, dostrzegasz, słyszysz itd. jest fałszywe. Ja Ci powiem, jak to jest naprawdę”

taka komunikacja może wytworzyć stały nawyk niewiary we własne siły, w swe możliwości poznawcze i spowodować zerwanie bezpośredniego kontaktu z rzeczywistością.

• przekaz paradoksalny zawiera w sobie błąd logiczny i powoduje dwuznaczność, niemożliwą do rozwiązania bez dodatkowej pomocy ze strony nadawcy.

• „wszyscy Kreteńczycy kłamią”

• Matka (do córki): Żądam, byś była bardziej samodzielna

wypowiedzi paradoksalne tworzą sytuację bez wyjścia. zachodzą następujące warunki interpersonalne:

• relacja komplementarna, najczęściej rodzic - dziecko

• przekaz zbudowany na wewnętrznej sprzeczności (neguje to co afirmuje, afirmuje to co neguje)

• istniejąca sytuacja jest nie do uniknięcia, relacje są trwałe, partnerzy nie są zdolni lub nie chcą rozwiązania sytuacji poprzez działania na poziomie metakomunikacyjnym

• koncepcja ta zakłada cykliczność systemu przekazu: ani środowisko, ani sam pacjent nie jest wyłącznym źródłem komunikacji patogennej

• podstawowe założenia na temat relacji patologicznych w stosunkach wewnątrzrodzinnych:

• system komunikacyjny podporządkowany jest pewnym regułom grupowym, regularnościom wzajemnych zachowań (każde złamanie obowiązujących aktualnie reguł wymaga przeciwdziałania w celu utrzymania stabilności systemu)

• systemy komunikowania działające prawidłowo, zdrowo, cechują się mniejsza sztywnością, są plastyczniejsze niż systemy nieprawidłowe, chore

• systemy „chore” nie dopuszczają zmiany - nie ma metakomunikacji

• funkcja terapii podobna do funkcji metakomunikacji - inspiruje system do wprowadzenia nowych zasad porozumiewania się i kontaktowania. Tworzy się perspektywę spojrzenia z dystansu - pozwala ona członkom rodziny spojrzeć na sytuację z innego poziomu, z zewnątrz.

- stałe, ugruntowane wzory komunikowania się, funkcjonalne dla jednych członków rodziny, lecz niebezpiecznie ograniczające innych, można zmienić wprowadzając bardziej partnerskie, demokratyczne sposoby komunikowania się, dając prawo głosu słabszym i nakaz słuchania silniejszym

AKSJOMATY KOMUNIKACJI:

1. człowiek nie może się nie komunikować (człowiek nie może nie wywierać wpływu)

2. komunikacja = treść + relacja (aspekt relacji pozwala zaklasyfikować aspekt treści, co przenosi go na poziom metakomunikacji)

• METAKOMUNIKACJA - komunikacja o komunikacji, mówiąc coś, myślę, o sobie, o odbiorcy i co odbiorca sądzi o mnie)

treść	relacja
co?	jak?
kanał werbalny	kanał niewerbalny
komunikacja	metakomunikacja
aspekt poznawczy	aspekt afektywny

3. aspekt afektywny ( charakter związku zależy od tego, jak każda ze stron akcentuje sekwencję komunikatów)

• „co charakterystyczne - i co pozwala zaliczyć tę sekwencję do problemów akcentowania - to żywione przekonanie, ze tylko reaguje na postawy partnera, nie prowokując jej) komunikacja w związku to sinusoida (dla każdego partnera rozpoczyna się w innym miejscu)

• komunikacja jest zawsze albo symetryczna, albo komplementarna

• rodzaj komunikacji wynika z podziału władzy

PRZEFORMUŁOWANIE: zmiana przebiegu gry poprzez zmianę reguł

• „oznacza zmianę konceptualnej i/lub emocjonalnej oprawy czy też punktu widzenia, w którego kontekście doświadczana jest sytuacja, i umieszczenie tej sytuacji w innej oprawie, która równie dobrze (lub nawet lepiej) pasuje do „faktów” tej samej konkretnej sytuacji, a tym samym zmienia całe jej znaczenie”

(Weick - marta!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!)

TEORIE KONFLIKTU

1. Klasyczna teoria konfliktu: Marks - oparta o klasę społeczną, związaną z odmiennymi interesami ekonomicznymi

2. Teoria konfliktu w ujęciu kulturowym: szkoła Frankfurcka, S. Hall (brytyjskie badania kulturowe)

1. kultura traktowana politycznie ( stałe procesy tworzenia znaczeń)

2. kultura jest wytworem struktury społecznej, a jednocześnie struktury społeczne kształtują kulturę - struktura społeczna utrzymuje się dzięki kulturze

3. źródłem konfliktu są: rasa, etniczność, płeć, wykształcenie, religia, miejsce zamieszkania, przynależność do organizacji politycznych.

4. struktura społeczną związaną jest ze stratyfikacją ( zasada dominacji - podporządkowania, hierarchia)

5. konflikt - to walka o ZNACZENIA (znaczenia mogą dekomponować strukturę społeczną)

6. kultura jest IDEOLOGICZNA- nie jest neutralna

7. ideologia jest zestawem idei, które ciągle musza być potwierdzane w toku codziennych aktów społecznych

8. aparat ideowy: - system edukacyjny, medialny, polityczny, językowy, rodzinny

9. każdy system ideologiczny ma za zadanie wspieranie jednej wersji rzeczywistości społecznej

LEWIS ALFRED COSER

• Konflikt należy postrzegać nie jako dysfunkcje, ale jako czynnik pozytywny,

• Źródeł sytuacji konfliktowej dopatruje się w aspiracjach i ambicjach jednostek,

• Trwanie konfliktu:

• Im mniej ograniczone są cele przeciwników w konflikcie, tym bardziej konflikt będzie się przedłużał. Im większe jest emocjonalne zaangażowanie członków, im większa jest sztywność struktury, w której zachodzi konflikt, i im bardziej pozorny charakter konfliktu, tym mniej prawdopodobne, ze cele stron konfliktu będą miały ograniczony charakter,

• Im mniejsza jest zgoda co do celów konfliktu, tym bardziej długotrwały będzie ten konflikt,

W tych dwóch twierdzeniach L. Coser podkreśla fakt, ze długotrwałe będą takie konflikty, w których dążyć się będzie do osiągnięcia szerokiej gamy celów, lub też w których cele te są nieokreślone. Gdy cele są ograniczone i starannie wyartykułowane, możliwe jest rozpoznanie, kiedy zostaną osiągnięte, dysponując zaś wiedzą o warunkach osiągnięcia celu można łatwiej położyć kres konfliktowi.

L.A. COSER - teorie konfliktu:

1. Konflikty (w pewnych warunkach) mogą wzmacniać integrację systemu

2. Warunki konfliktu:

1. kwestionowanie prawomocności systemu:

• APATIA

• KONFLIKT (stan pobudzenia emocjonalnego) - może wystąpić, jeśli: źle funkcjonuje: 1) socjalizacja 2) kontrola społeczna

Prawdopodobieństwo konfliktu jest większe:

1. im mniej organizacji wewnętrznych w systemie

2. im silniejszy stopień upośledzenia (deprywacja absolutna) określonej grupy

3. im bardziej członkowie grup upośledzonych dążą do członkostwa w grupach uprzywilejowanych

Konflikt

1. natężenie: (konflikt jest silniejszy im większe zaangażowanie członków grupy w konflikt )

• (silniejszy w grupach pierwotnych niż w grupach wtórnych)

• silniejszy, i bardziej interesy ulegają obiektywizacji, ponad interesy własne jednostek)

1. gwałtowność (czy konflikt dotyczy interesów czy wartości)

• im bardziej dotyczy wartości - tym gwałtowniejszy

1. trwanie: konflikt twa dłużej:

• im mniej organiczne są cele przeciwników

• im mniejsza zgoda, co do celów konfliktu

5. Funkcje konfliktu:

1. wobec stron konfliktu:

• wyznacza granice zbiorowości( my, oni)

• sprzyja scentralizowaniu struktury podejmowania decyzji

• może podnieść solidarność członków grupy

• może wpłynąć na wyeliminowanie dewiacji i stłumienie różnic w poglądach (konflikt może wymuszać konformizm)

1. wobec całości systemu:

• może podnieść możliwości adaptacji systemu, zwiększyć jego integrację, wzmocnić elastyczność systemu

• może być sygnałem dla posiadających władzę, żeby podjęli działanie, bo jest problem

RALF DAHRENDORF

Domaga się miejsca dla „konfliktowego modelu społeczeństwa”. Konfliktowy model społeczeństwa opiera się na czterech założeniach diametralnie przeciwstawnych założeniom modelu funkcjonalistycznego:

1. Każde społeczeństwo w każdym momencie podlega procesom zmiany - zmiana jest wszechobecna.

2. W każdym społeczeństwie w każdym momencie występuje niezgoda i konflikt - konflikt społeczny jest wszechobecny.

3. Każdy element w społeczeństwie przyczynia się do jego dezintegracji i zmiany.

4. Każde społeczeństwo opiera się na przymusie stosowanym przez jednych jego członków w stosunku do innych.

Funkcjonalizm ukazuje system społeczny w stanie równowagi. Teoria konfliktu ma odpowiedzieć na pytanie, co te równowagę narusza i doprowadza do zmiany systemu. Konflikt podejmujemy jako walkę pomiędzy grupami społecznymi i wtedy musimy odpowiedzieć sobie na trzy pytania:

1. W jaki sposób ze struktury społeczeństwa wyłaniają się grupy pozostające ze sobą w konflikcie?

2. Jakie formy może przybierać walka miedzy takimi grupami?

3. Jak konflikt miedzy takimi grupami wpływa na zmianę struktury społecznej?

Szukając odpowiedzi na te pytania, Dahrendorf najpierw stwierdza, ze w stosunkach społecznych wszechobecne są stosunki zależności. Wszelka organizacja społeczna jest oparta na zróżnicowaniu pozycji wyższych i niższych, „każda pozycja w imperatywnie skoordynowanej grupie może być przypisana komuś, kto sprawuje władze, bądź komuś kto władzy podlega”. Interesy mających władze i tych, którzy są władzy pozbawieni są ze sobą sprzeczne: pierwsi są zainteresowani w utrzymaniu statusu quo, drudzy natomiast w jego zniesieniu. Konflikt nie wyburza od razu, gdyż początkowo owe interesy są utajone, a ich nosiciele nie tworzą jeszcze grup w pełnym słowa znaczeniu, lecz tylko quasi-grupy, które staja się grupami wówczas, gdy interesy staja się jawne tj. zostają uświadomione. Przekształcanie się interesów utajonych w jawne, quasi-grup w grupy, oznacza wybuch konfliktu, który powoduje szybsza lub wolniejsza zmianę statusu quo.

ZIS (zrzeszenie imperatywnie skoordynowane) Pojecie wprowadzone przez M. Webera, będące podstawowa jednostka analizy w teorii konfliktu R. Dahrendorfa.
To rodzaj związku pomiędzy jednostkami opartego na panowaniu. Wg Dahrendorfa każda pozycja w grupie może być przypisana albo sprawującemu władzę, albo władzy podporządkowanemu.

R. DAHRENDORF - TEORIE KONFLIKTU

1. Krytyka teorii funkcjonalnej (wytykanie utopii, idealizacji; zarzut, że funkcjonalizm nie zwraca uwagi na konfliktową naturę rzeczywistości społecznej). Dahrendorf nie odrzuca teorii funkcjonalnej, uważa ją zaś za jednostronną.

2. U Marksa arena konfliktów to: klasy społeczne (niewolnicy, feudałowie, chłopi, klasa kapitalistyczna) - najważniejszy czynnik ekonomiczny (nierówny dostęp do dóbr)

3. U Dahrendorfa możemy mówić o konflikcie o WŁADZĘ (dobro rzadkie, społeczna rywalizacja o dostęp do władzy)

4. ZIS - zrzeszenie imperatywnie skoordynowane (to rodzaj związku pomiędzy jednostkami opartego na panowaniu- każda wiązka ról, zorganizowana))

ZIS utrzymuje w ładzie porządek społeczny. Jeżeli wiązki ról nie mają świadomości własnych, odrębnych interesów to będą to quasi grupy. jak ta świadomość zostanie uwidoczniona - grupy interesów

5. Warunki niezbędne do zaistnienia konfliktu:

1. techniczne (ideologia, kadra przywódcza)

2. polityczne (dopuszczenie przez grupy dominujące organizowania się grup niedominujących)

3. społeczne (członkowie quasi grup muszą mieć warunki do komunikacji)

KONCEPCJE SZKOŁY FRANKFURCKIEJ

Teorie konfliktu:

1. Analiza współczesnego społeczeństwa i kultury masowej.

2. Główni przedstawiciele:

1. Max Horkheimer

2. Theodor Adorno

3. Herbert Marcuse

3. Szkoła Frankfurcka - paramarksistowski ruch niemiecki, skupiony wokół Instytutu Badań Społecznych założonego w 1923 r we Frankfurcie nad Menem (Instytut nie identyfikował się z żadną z partii, stąd określenie „szkoły frankfurckiej” jako marksizm gabinetowy lub marksizm bez proletariatu i związana z tym postawa niezaangażowanego intelektualisty)

4. W historii szkoły wyróżniamy trzy okresy:

1. europejski (od powstania (1923) do emigracji jej czołowych teoretyków do USA

• „teoria krytyczna” wg Horkheimera:

• niezależność w stosunku do istniejących doktryn

• przekonanie o zasadniczym schorzeniu całej istniejącej cywilizacji, która wymaga globalnego przekształcenia, nie zaś cząstkowych napraw

• świadomość, że analiza istniejącego społeczeństwa jest sama składnikiem tego społeczeństwa tzn. że teoria jest funkcją życia społecznego, a sens idei filozoficznej, religijnej, socjologicznej jest zrozumiały tylko przez odniesienie do interesów różnych grup społecznych.

• krytyka pozytywizmu, empiryzmu i racjonalizmu ( postulat badań dedukcyjnych zamiast indukcyjnych)

• samo myślenie o społeczeństwie jest faktem społecznym

• teoria ma mieć charakter aktywny, destrukcyjny, jako krytyka totalna - nie ma tylko opisywać świata

1. amerykański (1939-1949)

• ścisła współpraca Adorno i Horkheimera

• próby nadania teorii krytycznej bardziej pozytywnej, konstruktywnej formy i dążenie do przekształcenia jej w swoistą filozofię historii

• określenie stosunku szkoły do socjologii amerykańskiej

• kontynuacja badań nad autorytetem i rodziną

• za wszelkie zło tkwiące we współczesnym społeczeństwie przemysłowym obwiniano: „duch oświecenia” i kulturę w ogóle

• krytyka racjonalizacji jako zasady podporządkowania świata

• zachodnioniemiecki (lata 50-te i 60-te)

dopisać ania

S. Hall badania kulturowe
Badał przede wszystkim media jednak sam swoje badania nazywał badaniami kulturowymi ponieważ uwzględniał szerszy kontekst kulturowy.
W kulturze stale toczy się walka pomiędzy biednymi i bogatymi a media sprzyjają tym którzy aktualnie mają do nich dostęp. Tak powstaje i utrzymuje się ideologia przewodnia.
U podłoża założeń S. Halla znajduja się prace (teoretyków szkoły frankfurtskiej) Hegemonia kulturowa - przewaga posiadających nad nie posiadającymi przekazywana i podtrzymywana przez media, oraz dyskurs (M. Foucault) którego funkcja pierwotną jest tworzenie znaczeń.

Kultura to jego zdaniem zajmuje przede wszystkim produkcją i wymiana znaczeń - „dawaniem i braniem znaczenia” - między członkami społeczeństwa lub grupy.
Stwierdzenie że dwoje ludzi należy do tej samej kultury oznacza, że interpretują świat w sposób mniej więcej jednakowy. Potrafią wyrazić siebie swoje myśli i uczucia wobec świata w sposób zrozumiały dla nich obojga.

Twórcami dyskursu są wszyscy których głos ma jakieś znaczenie np. właściciel gazety, redaktor, autor książki można mówić o tzw. Władzy dykursu - kontrolowanie dużej ilości mediów (nie wszystkie podmioty maja ta samą siłę)
W badaniach komunikacji masowe nie ma sensu mówienie o znaczeniu przy jednoczesnym pominięciu władzy

Dominująca grupa narzuca swoja ideologie poprzez całą mozaikę symboli które kształtują dyskurs publiczny.

Programowanie dyskursu; najpierw mass media musza zakodować znaczenia, następnie odbiorca je dekoduje , przyswaja i podejmuje działania na ich podstawie. Jednak podczas dekodowania może wystąpić opór wobec dominującego przekazu ponieważ ludzie mogą być uparci i odczytywać komunikat w sposób bardziej zbliżony do własnych interesów.

Wyróżnia się trzy opcje dekodowania:

1. Działanie w obrębie dominującego kodu. Media produkują komunikat; masy go konsumują. odczyt odbiorcy zgodny jest z preferowanym.

2. Zastosowanie kodu możliwego do wynegocjowania. odbiorca przyswaja ogólne zasady dominującej ideologii, lecz odrzuca ja w konkretnych przypadkach.

3. Zastąpienie danego kodu innym. Odbiorca dostrzega brak obiektywizmu w mediach i podejmuje zorganizowany wysiłek, by zdemitologizować podawane wiadomości

teoria harding wood marta

kramer marta1111111111111111

TEORIA WYMIANY SPOŁECZNEJ

1. Teoria wymiany kształtuje się w opozycji wobec funkcjonalizmu. Krytykuje go za to, że bada wpływ jakiegoś zjawiska na system społeczny, a nie zadaje pytania dlaczego zjawisko zaistniało, a także za to, że funkcjonaliści nie zwracają uwagi na jednostkę tylko system. Krytykuje ahistorycyzm.

2. Teoria wymiany, pyta dlaczego dane zjawisko zaistniało i pokazuje jak struktury społeczne są tworzone i utrzymywane przez jednostkowe ludzie wybory i decyzje.

3. Podstawowe pojęcia:

1. ekonomiczny utylitaryzm (założenie o racjonalność - maksymalizacja zysków, minimalizacja kosztów, kalkulacja kosztów: zysk - strata - MILL)

2. antropologiczny funkcjonalizm (Malinowski, wymiana ma sens społeczny- integracja społeczeństwa - wymiana KULA)

3. psychologiczny behawioryzm (pod wpływem bodźca, człowiek dąży do uzyskania jak największej liczby nagród, a jak najmniejszej liczby kar)

2

Behawioralna teoria wymiany (George C. Homans)

Podstawowe pojęcia:
BODZIEC - sygnały płynące ze środowiska, na które organizm odpowiada działaniem,
DZIAŁANIE - zachowania przejawiane przez organizm nakierowane na uzyskiwanie nagród i unikanie kar,
NAGRODA - zdolność przysługująca bodźcowi do świadczenia gratyfikacji lub do realizowania potrzeb organizmu,
KARA - umiejętność bodźca wyrządzania krzywdy, zaszkodzenia lub zablokowania możliwości zaspokojenia potrzeb,
WARTOŚĆ - wielkość nagrody jaka przynosi bodziec,
KOSZT - nagroda, jakiej trzeba się zrzec, lub kara, na jaka trzeba się narazić podejmując określona linie działania,
PERCEPCJA  - zdolność do postrzegania, rozważania, oszacowania nagród i kar,
OCZEKIWANIE - wielkość nagród, kar lub kosztów, jakie organizm wiąże z określonym bodźcem,

Elementarne zasady zachowania społecznego:

Twierdzenie o sukcesie: Jeśli jakieś działanie spośród innych podejmowanych przez jednostkę działań jest częściej wynagradzane, tym bardziej staje się prawdopodobne podjecie przez nią tego działania.

Twierdzenie o bodźcu: Jeśli w przeszłości wystąpienie określonego bodźca lub zespołu bodźców było powodem otrzymania nagrody za jakieś działanie, to im bardziej aktualny bodziec podobny jest do tych występujących w przeszłości, tym bardziej prawdopodobne, ze jednostka podejmie to lub podobne działanie.

Twierdzenie o wartości: Im większą wartość ma dla jednostki rezultat jej działania, tym bardziej prawdopodobne, ze będzie ona podejmować to działanie.

Twierdzenie o deprawacji - nasyceniu: Im częściej w niedawnej przeszłości jednostka otrzymywała określoną nagrodę, tym mniej wartościowa staje się dla niej każda następna nagroda tego samego typu.

Twierdzenie o agresji - uznaniu

A. Jeśli działanie jednostki nie doprowadzi do otrzymania przez nią oczekiwanej nagrody, lub otrzyma karę, której się nie spodziewała, zareaguje gniewem, pojawia się większe prawdopodobieństwo, ze jednostka ta będzie zachowywać się agresywnie.

B. Jeśli działanie jednostki przyniesie jej oczekiwana nagrodę, a zwłaszcza, jeśli nagroda będzie wyższa niż się spodziewała, lub nie spotka ja oczekiwana kara, zareaguje zadowoleniem, wzrośnie prawdopodobieństwo przejawiania przez te jednostkę zachowania cieszącego się uznaniem.

Twierdzenie o racjonalności: Wybierając pomiędzy alternatywnymi działaniami jednostka wybierze takie, dla którego, jak wynika z jej obserwacji, wartość rezultatu pomnożona przez prawdopodobieństwo otrzymania go jest większa.

Ludzie dokonują kalkulacji dotyczących alternatywnych kierunków działania. „postrzegają” lub kalkulują wartość nagród, które można by uzyskać poprzez różnorodne działania.

STRUKTURALNA TEORIA DZIAŁANIA (PETER M. BLAU)

Zasady wymiany:

1. Im więcej korzyści oczekują ludzie od siebie wykonaj określone czynności, tym bardziej prawdopodobne, ze wykonują oni czynności tego rodzaju.
   

2. Im częściej ludzie wymieniają wzajemne nagrody, tym bardziej prawdopodobne, ze pojawia się obopólne obowiązki, które będą kierować dalszymi wymianami pomiędzy nimi.
   

3. Im bardziej naruszone są wzajemne obowiązki stosunku wymiany, tym częściej pokrzywdzeni skłonni będą stosować negatywne sankcje wobec partnerów wymiany naruszających normę wzajemności.
   

4. Im więcej oczekiwanych nagród jednostka uzyskuje w wyniku określonej czynności, tym mniej wartościowa jest ta czynność i tym mniej prawdopodobne jej podjecie.
    Im bardziej ustabilizowane są stosunki wymiany, tym bardziej prawdopodobne, ze będą rządzone normami „sprawiedliwej wymiany”.

5. Klasy nagród: Pieniądze, akceptacja społeczna, szacunek i poważanie, uległość)

levi strausse ania

WYMIANA TRANSAKCYJNA E. BERNE'A

1. Potrzeba kontaktu społecznego jest równie ważna jak potrzeby biologiczne

2. człowiek jest istotą potrzebującą do życia przede wszystkim uwagi i aprobaty ze strony innych.

3. We wczesnym dzieciństwie kontakt odbywa się dzięki dotykowi, w okresie późniejszym miejsce dotyku zajmują najróżniejsze formy komunikowania się, głownie przez język i system znaków niewerbalnych

4. Utrata kontaktu dotykowego z rodzicami wymaga kompensacji, człowiek uczy się wielu świadomych i nieświadomych sposobów zdobywania uwagi otocznia. Podstawowym sposobem staje się prowadzenie gier.

5. „GRY” polegają na wciągnięciu partnera w kontakt, na nawiązaniu bezpośredniej komunikacji, która potrwa tak długo, aż doprowadzi do uzyskania „wypłaty”, pożądanej gratyfikacji.

6. W skarbcu gier Berne wyróżnia takie ich rodzaje jak:

1. gry życiowe, trwające całymi latami (np. Alkoholik, Dłużnik, Kopnij mnie, Teraz cię mam, ty sukinsynu, Patrz, co przez ciebie zrobiłem)

2. gry małżeńskie (np. Kochanie, Kozi róg, Sąd, Oziębła kobieta, Udręczona, Gdyby nie ty, Patrz, jak bardzo się starałem, Kochanie)

3. gry seksualne (np. Perwersja, Walczcie ze sobą, Gwałt, Gra w pończoszkę, Awantura)

4. gry towarzyskie (np. Wada, Ależ to okropne, Spryt, Dlaczego ty nie - tak ale)

5. gry przestępcze (np. Policjanci i złodzieje, Jak się stąd wydostać, Wytnijmy numer Józkowi)

6. gry terapeutyczne (np. Cieplarnia, Ja tylko próbuję ci pomóc, Ubóstwo, Wieśniaczka, Psychiatria, Głupi, Drewniana noga)

7. gry konstruktywne( np. Pracowite wakacje, Szarmancki, Filantrop, Lokalny mędrzec,  Będziecie jeszcze dumni, że mnie znacie)

7. We wszystkich tych grach podstawą jest system komunikowania, uzależniony od jednej z trzech struktur osobowości, stanów ego:

1. STAN RODZIC (R)
   Zawiera postawy i zachowania pochodzące od rodziców. „R” karze, nagradza, krytykuje, ochrania. Odpowiada za wychowanie, tradycję, wartości, kulturę, etykę, sumienie.

2. STAN DZIECKO (DZ)
   Zawiera popędy, uczucia, zachowania z dzieciństwa

3. STAN DOROSŁY (D)
   Obiektywnie ocenia rzeczywistość, zbiera informacje, wysnuwa wnioski, podejmuje decyzje. Jest zorganizowany, elastyczny, inteligentny

8. "...Jednostkę stosunków społecznych nazywamy transakcją. Jeżeli dwoje lub więcej ludzi spotyka się w gromadzie, prędzej czy później któryś z nich przemówi lub w inny sposób okaże, że zauważa inne osoby. Nazywa się to bodźcem transakcyjnym . Wówczas inna osoba odezwie się albo uczyni coś, co będzie w pewien sposób związane z tym bodźcem, a co nazwiemy reakcją transakcyjną. Prosta analiza transakcyjna polega na postawieniu diagnozy stwierdzającej, który ze stanów ego wysłał bodziec transakcyjny i który wykonał reakcję transakcyjną...

9. Analizując typy sytuacji komunikacyjnych Berne wyróżnia:

1. transakcje komplementarne (charakteryzują się płynnym, bezkonfliktowym przebiegiem komunikacji np. dziecko - dziecko, rodzic - rodzic)

2. transakcje skrzyżowane, konfliktowe (np. rodzic - dziecko)

10. POSTAWY ŻYCIOWE Każdy człowiek od urodzenia potrzebuje kontaktu fizycznego i psychicznego z innymi ludźmi. Udzielanie wsparcia (zauważanie potrzeb) jest najważniejszą treścią stosunków między ludźmi. Wsparcie może być:

1. pozytywne: „Ty jesteś OK.”, zaspokaja potrzebę bezpieczeństwa, własnej wartości

2. negatywne: „Ty nie jesteś OK.” („Ty i Twoje potrzeby nie liczą się”), obniża poczucie własnej wartości.

11. Już w dzieciństwie kształtuje się poczucie własnej wartości i sądy o wartości innych. Te sądy potwierdzane lub korygowane przez doświadczenie kształtują określoną postawę życiową w relacjach międzyosobowych.
    Ludzie prezentują cztery główne filozoficzne postawy życiowe w relacjach:

1. 1. Ja jestem OK. - Ty jesteś OK.
   - mocna, zdrowa realistyczna postawa „wygrywającego” (osobowość integralna, asertywna)

2. Ja nie jestem OK. - Ty jesteś OK.
   - postawa osoby bezradnej, z poczuciem niższości, wycofującej się

3. Ja jestem OK. - Ty nie jesteś OK.
   - postawa osoby, która czuje się ofiarą wykorzystywaną przez innych. Prowadzi do izolacji lub agresji.

Ja nie jestem OK. - Ty nie jesteś OK.
- postawa przegrywającego, osoby, która utraciła radość i sens życia




TEORIA PENETRACJI SPOŁECZNEJ IRWINA ALTMANA I DALMASA TAYLORA

Em Griffin (2003) Podstawy Komunikacji Społecznej, Gdańsk, GWP str. 154-163

1. Teoria penetracji społecznej opisuje w jaki sposób ludzie osiągają bliskość we wzajemnych relacjach

2. Struktura osobowości: wielowarstwowa cebula:

1. ja publiczne (powierzchnia, dane biograficzne)

2. ja półprywatne (prywatne postawy wobec ... )

3. rdzeń osobowości (system wartości, struktura Ja, emocje)

3. Osiąganie bliskości poprzez zwierzenia: (manifestowanie bezbronności)

1. budowanie bliskości polega na penetracji głęboko ukrytych obszarów.

2. głębokość klina wrzynającego się w nasze warstwy (głębokość penetracji) jest odpowiednikiem stopnia otwartości człowieka

4. Głębokość i szerokość zwierzeń - głębokość penetracji oznacza stopień intymności

1. wymiana informacji peryferyjnych zachodzi częściej i wcześniej niż wymiana informacji o charakterze osobistym ( kiedy czubek klina zaledwie dochodzi do sfery intymnej, w zewnętrznych warstwach jest już wycięte szerokie przejście)

2. proces zwierzania się jest oparty na wzajemności, zwłaszcza na wczesnych etapach formułowania się związku (uczciwa wymiana)

3. proces penetracji na pierwszym etapie przebiega gwałtownie, ale szybko ulega spowolnieniu, kiedy klin dosięgnie ściśle upakowanych warstw wewnętrznych

4. depenetracja stanowi proces stopniowego wycofywania się warstwa po warstwie (wycofywanie się z relacji polega na odbieraniu tego, co wcześniej obie strony wymieniły między sobą na etapie formułowania związku)

5. Regulowanie bliskości na podstawie bilansu zysków i strat (jeżeli zyski przewyższą koszty możliwości nawiązania bliższego kontaktu - to on nastąpi)

1. człowiek stara się uzyskać maksimum zysków przy minimalnych kosztach. Im wyżej szacujemy wynik relacji, tym bardziej atrakcyjne jest dla nas zachowanie, które może doprowadzić do uformowania związku

2. teoria wymiany społecznej zakłada, że ludzie umieją trafnie określać opłacalność rozmaitych interakcji i ze starcza im rozsądku na wybranie działania, które zapewni im optymalny rezultat.

3. teza: decyzja o otworzeniu się (bądź nie) przed druga osobą jest podejmowana na podstawie wyniku równania „zyski - koszty”

4. we wstępnym etapie związku: korzyści(podobieństwo pod względem wyglądu, wychowania, poglądów) negatywy (różnice zdań, odbieganie od normy). W miarę rozwoju związku zmieniają się oczekiwania uczestników co do charakteru interakcji (zażyłe przyjaźnie bazują na wspólnym systemie wartości i wyrażaniu uznania, a powierzchowne różnice mogą być nawet źródłem przyjemności)

6. Satysfakcja - poziom odniesienia (PO) satysfakcja relacyjna (stopień zadowolenia bądź frustracji wywołany wynikiem relacji (zyski - koszty))

1. PO dla danej osoby stanowi wartość progową, powyżej której wynik wydaje się człowiekowi atrakcyjny

2. PO dla relacji przyjacielskich, miłosnych czy rodzinnych jest ustalane na podstawie indywidualnej historii kontaktów interpersonalnych. Wartość związku oceniamy przez porównanie do doświadczeń z przeszłości

3. ocena związku zależy w dużej mierze od kolejności wydarzeń.

7. Stabilność - alternatywny poziom odniesienia (APO) wartość jest wyznaczana przez maksymalne zyski osiągalne poza analizowanym związkiem.

1. APO to minimalny wynik motywujący jednostkę do pozostawania w danym związku

2. kiedy pojawia się możliwość atrakcyjniejszej relacji lub kiedy wynik spada poniżej istniejącego APO, następuje wzrost niestabilności związku (teoria zachowania ekonomicznego)

3. koncepcja ta pozwala wyjaśnić dlaczego niektórzy ludzie pozostają w związkach, w órych są wykorzystywani

8. Względne wartości Wyniku, PO, APO w dużej mierze decydują o tym, czy dana osoba zdecyduje się zaryzykować bezbronność, po to by zacieśnić więź. W optymalnej sytuacji obie strony uznają, że: Wynik > APO > PO

9. Krytyka: hamowanie penetracji społecznej:

1. najbardziej intensywna penetracja nie w fazie początkowej, lecz środkowej

2. rozwój przyjaźni przebiega w formie gwałtownych cięć a nie stopniowego zagłębiania ostrza

3. uwzględniono różnice rodzajowe

4. początkowo rozpad związku polega na odwróceniu procesu penetracji, sukcesywnym wycofywaniu się - aktualnie zrywanie związku bardziej chaotyczne

potrzebą człowieka jest dążenie do bliskości, ale z drugiej strony także silna potrzeba prywatności model dialektyczny (dla międzyludzkich relacji społecznych typowe są: otwartość (dążenie do kontaktu) oraz skrytość (dążenie do odizolowania się). Efektem jest cykliczne następowanie zwierzeń na przemian z wycofywaniem się)

INTERAKCJONIZM SYMBOLICZNY

Terminu „symboliczny interakcjonizm” po raz pierwszy użył HERBERT BLUMER w 1937 roku. Nazwa ta dobrze oddaje podstawowy obszar zainteresowania całej orientacji koncentrującej się na analizie procesów wzajemnych oddziaływań, pojętych jako wymiana symbolicznych znaczeń. Wymiana zachodzi miedzy świadomymi, ciągle definiującymi sytuacje partnerami. Konsekwencją tych procesów jest ukształtowanie osobowości partnera i funkcjonowanie grup społecznych.

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA:

1. Ludzie działają na bazie znaczeń, jakie maja dla nich rzeczy.
   

2. Znaczenia pochodzą z interakcji.
   

3. Znaczenia są modyfikowane przez ich interpretacje, dokonywane przez ludzi w aktualnych sytuacjach.

Trzema podstawowymi dla interakcjonizm społecznego kategoriami analizy są:

JAŹŃ(self)	INTERAKCJA	SPOŁECZEŃSTWO
Jednostkowa tożsamość z samym sobą, świadomość swojej odrębności	Wzajemne oddziaływanie na  siebie dwóch lub więcej jednostek, polegające na obustronnym wpływaniu na swoje zachowania.	Forma życia zbiorowego ludzi, oparta na interakcjach pomiędzy jednostkami, które tworzą samowystarczalna zbiorowość.

GEORGE HERBERT MEAD - Koncepcja „konwersacji gestów”
 
Konwersacja gestów jest podstawowym zjawiskiem wyjaśniającym przystosowawcze zachowanie zwierząt, zachodzi ona zresztą także w świecie ludzkim. Dla człowieka rola tak pojętej konwersacji gestów jest jednak dość ograniczona, bowiem podstawowym sposobem reagowania staja się działania świadome.

Szeroko pojęta komunikacja odbywa się zatem już na poziomie oznakowanym. Kluczowym twierdzeniem Meada staje się teza, iż świadomość ludzka wylania się z procesów konwersacji gestów uwarunkowanych potrzeba współdziałania i aktywnością jednostek w stosunku do środowiska. Dzięki wzajemnym reakcjom na gesty partnerów, wytwarza się świadomość powiązania własnych gestów z cudzymi reakcjami.

Punktem przełomowym staje się - moment w którym gesty staja się symbolami znaczącymi tzn. kiedy nadawca nie działa już instynktownie, ale świadomie i celowo, przewiduje określona reakcje odbiorcy na swój własny gest.

HERBERT BLUMER
 
Podstawowa myślą Blumera jest to, iż działanie każdej jednostki, a tym bardziej interakcja miedzy jednostkami, jest swoistym, twórczym procesem samookreślającym swój przebieg i nie dającym się sprowadzić do jakichkolwiek czynników wyjściowych. Znaczenia obiektów nie są nigdy z góry jednoznacznie ustalone, są każdorazowo ujmowane i modyfikowane przez proces interpretacyjny.

Jednostka kształtuje swoje działania w procesie oddziaływania na sama siebie, dawanie sobie wskazówek, identyfikowania swych dążeń i pragnień, ustalania celu i wreszcie modyfikowania definicji sytuacji w zależności od zmieniających się okoliczności.

TEORIA ŚWIADOMOŚCI - SKRYPTÓW

Zbigniew Nęcki (1996) „Komunikacja międzyludzka”, str. 40-43

• poszukiwanie granicy między świadomą kontrolą własnego zachowania a działaniami nieświadomymi, nie podlegającymi procesom werbalizacji

• SKRYPT - to spójna sekwencja wydarzeń, których oczekuje się w danej sytuacji. To wyobrażenie scen, osób i ich zachowań, które mają być zrealizowane w danych warunkach. Skrypt odnosi się do oczekiwania wydarzeń w sytuacjach typowych, powtarzalnych. W okolicznościach nowych, nie znanych zastosowanie pojęcia skryptów nie jest możliwe.

• Sekwencje komunikacyjne podlegają także konwencjonalizacji

• Wraz z doświadczeniem życiowym ludzie doskonalą swe „scenariusze” i w sytuacjach konwencjonalnych realizują je coraz sprawniej, następuje automatyzacja zachowań, mechanicznie powtarzanych w kolejności przewidzianej „:scenariuszem”. Poziom samoświadomości jest bardzo niski, wzrasta dopiero wtedy, gdy cos nie pasuje, tzn. gdy:

• Sytuacja jest całkowicie nowa, dotychczas wykorzystywane skrypty do niej nie pasują

• Czynniki zewnętrzne blokują zastosowanie istniejącego i adekwatnego „scenariusza”

• Sytuacja dopuszcza zastosowanie „scenariusza” gotowego, lecz łączy się to ze szczególnie dużymi kosztami, wysiłkiem

• Istnieją dane, by przypuszczać, że zastosowanie się do gotowego „skryptu” przyniesie negatywne skutki

• Sytuacja jest wieloznaczna, nie wiadomo więc, który z możliwych skryptów uruchamiać

• w centrum zainteresowana tej teorii leży problematyka:

• autoprezentacji społecznej (self-monitoring - autokreacja interpersonalna) odnosi się do wiedzy o własnych sposobach prezentowania się wobec innych i wykorzystania tej wiedzy do kreowania takiej wersji samego siebie, jaką uważa się za najbardziej pożądaną w danej sytuacji

• i komunikowania w warunkach wysokiego poziomu samoświadomości

• cechy bezpośrednio związane z komunikowaniem u osób o wysokiej zdolności do autokreacji. Osoby te:

• z większą łatwością odczytują wymagania sytuacji i dostosowują się do niej, tj. mówią to, co trzeba i we właściwy sposób

• łatwiej i wyraźniej przejawiają swe uczucia

• maja silną potrzebę utrzymywania intensywnych kontaktów społecznych, są gadatliwe, nie wytrzymują milczenia w rozmowie

• są bardziej wrażliwe na reakcje innych osób, tj. na działanie sprzężenia zwrotnego

• większą sprawność w podejmowaniu zachowań komunikacyjnych i lepsze wywiązywanie się z ról tak nadawcy, jak odbiorcy. Najlepiej jednak porozumiewają się ludzie o podobnym natężeniu „autokreacji”

• zagadnienia podejmowane na gruncie teorii samoświadomości - „skryptów”:

• problem atrybucji i percepcji partnera (w odniesieniu do tworzenia obrazu intencji komunikacyjnych)

• analiza wkładu własnego i cudzego w przebieg porozumiewania się

• kwestia potrzeby redukcji niepewności poprzez zdobywanie odpowiednich informacji o partnerze w celu dopasowania zachowania do wyobrażonych oczekiwań społecznych i zwiększać szanse na osiągnięcie postawionego celu (informacje związane z czynnikami statusu społecznego: płeć, wiek, wykształcenie, zawód rozmówcy)

• człowiek preferuje zachowania quasi-automatyczne, chce stosować schematyczne scenariusze wszędzie tam, gdzie można. Nowe i w pełni uświadomione postępowania komunikacyjne pojawiają się stosunkowo łatwo, gdy zawodzą sposoby już dawno opanowane.

• Powtarzalność i związany z nią automatyzm to wynik zasady ekonomiczności działania

TEORIA WYMIANY SPOŁECZNEJ

Behawioralna teoria wymiany (George C. Homans)

Podstawowe pojęcia:
BODZIEC - sygnały płynące ze środowiska, na które organizm odpowiada działaniem,
DZIAŁANIE - zachowania przejawiane przez organizm nakierowane na uzyskiwanie nagród i unikanie kar,
NAGRODA - zdolność przysługująca bodźcowi do świadczenia gratyfikacji lub do realizowania potrzeb organizmu,
KARA - umiejętność bodźca wyrządzania krzywdy, zaszkodzenia lub zablokowania możliwości zaspokojenia potrzeb,
WARTOŚĆ - wielkość nagrody jaka przynosi bodziec,
KOSZT - nagroda, jakiej trzeba się zrzec, lub kara, na jaka trzeba się narazić podejmując określona linie działania,
PERCEPCJA  - zdolność do postrzegania, rozważania, oszacowania nagród i kar,
OCZEKIWANIE - wielkość nagród, kar lub kosztów, jakie organizm wiąże z określonym bodźcem,

Elementarne zasady zachowania społecznego:

Twierdzenie o sukcesie: Jeśli jakieś działanie spośród innych podejmowanych przez jednostkę działań jest częściej wynagradzane, tym bardziej staje się prawdopodobne podjecie przez nią tego działania.

Twierdzenie o bodźcu: Jeśli w przeszłości wystąpienie określonego bodźca lub zespołu bodźców było powodem otrzymania nagrody za jakieś działanie, to im bardziej aktualny bodziec podobny jest do tych występujących w przeszłości, tym bardziej prawdopodobne, ze jednostka podejmie to lub podobne działanie.

Twierdzenie o wartości: Im większą wartość ma dla jednostki rezultat jej działania, tym bardziej prawdopodobne, ze będzie ona podejmować to działanie.

Twierdzenie o deprawacji - nasyceniu: Im częściej w niedawnej przeszłości jednostka otrzymywała określoną nagrodę, tym mniej wartościowa staje się dla niej każda następna nagroda tego samego typu.

Twierdzenie o agresji - uznaniu

A. Jeśli działanie jednostki nie doprowadzi do otrzymania przez nią oczekiwanej nagrody, lub otrzyma karę, której się nie spodziewała, zareaguje gniewem, pojawia się większe prawdopodobieństwo, ze jednostka ta będzie zachowywać się agresywnie.

B. Jeśli działanie jednostki przyniesie jej oczekiwana nagrodę, a zwłaszcza, jeśli nagroda będzie wyższa niż się spodziewała, lub nie spotka ja oczekiwana kara, zareaguje zadowoleniem, wzrośnie prawdopodobieństwo przejawiania przez te jednostkę zachowania cieszącego się uznaniem.

Twierdzenie o racjonalności: Wybierając pomiędzy alternatywnymi działaniami jednostka wybierze takie, dla którego, jak wynika z jej obserwacji, wartość rezultatu pomnożona przez prawdopodobieństwo otrzymania go jest większa.

Ludzie dokonują kalkulacji dotyczących alternatywnych kierunków działania. „postrzegają” lub kalkulują wartość nagród, które można by uzyskać poprzez różnorodne działania.

Strukturalna teoria działania (Peter M. Blau)

Zasady wymiany:

1. Im więcej korzyści oczekują ludzie od siebie wykonaj określone czynności, tym bardziej prawdopodobne, ze wykonują oni czynności tego rodzaju.
    

2. Im częściej ludzie wymieniają wzajemne nagrody, tym bardziej prawdopodobne, ze pojawia się obopólne obowiązki, które będą kierować dalszymi wymianami pomiędzy nimi.
    

3. Im bardziej naruszone są wzajemne obowiązki stosunku wymiany, tym częściej pokrzywdzeni skłonni będą stosować negatywne sankcje wobec partnerów wymiany naruszających normę wzajemności.
    

4. Im więcej oczekiwanych nagród jednostka uzyskuje w wyniku określonej czynności, tym mniej wartościowa jest ta czynność i tym mniej prawdopodobne jej podjecie.
    Im bardziej ustabilizowane są stosunki wymiany, tym bardziej prawdopodobne, ze będą rządzone normami „sprawiedliwej wymiany”.

FUNKCJONALIZM

Jest orientacja teoretyczna rozwinięta głownie na gruncie koncepcji E. Durkheima przez T. Parsonsa i R.K. Mertona. Funkcjonaliści postrzegają społeczeństwo jako zorganizowany kompleks wzajemnie ze sobą powiązanych instytucji zmierzających do integracji i zapewnienia równowagi całemu systemowi społecznemu.

Funkcjonalizm normatywny (T.Parsons) kładzie szczególny nacisk na analizę norm i wartości obowiązujących w ramach systemu społecznego a szczególnie na ich role w utrzymaniu społecznej równowagi (ładu społecznego).

Gdy interakcje zostają zinstytucjonalizowane, można powiedzieć, ze istnieje system społeczny. Instytucjonalizacja jest procesem, w którym powstaje i utrzymuje się struktura społeczna. Zinstytucjonalizowane związki ról (utrwalone wzory interakcji) składają się na system interakcji. Gdy dany system społeczny jest wielki i złożony z wielu wzajemnie powiązanych instytucji, wówczas instytucje te zazwyczaj są traktowane jako podsystemy.
Dążąc do rozwijania pojęć, które odzwierciedlałyby właściwości wszystkich systemów działania, Parsons stworzył zespól kategorii oznaczających niektóre zmienne właściwości tych systemów.

Afektywne zaangażowanie	Afektywna neutralność
Całościowość	Aspektywność
Uniwersalizm	Partykularyzm
Osiąganie	Przypisanie
Orientacja na własną osobę	Orientacja na kolektyw

Systemy działania charakteryzują się 4 rodzajami problemów lub imperatywów wiążących się z ich przetrwaniem:

1. adaptacja - jest związana z problemem zapewnienia ze strony środowiska wystarczających środków ułatwiających systemowi funkcjonowanie, a następnie rozdzielenie tych środków pomiędzy poszczególne segmenty systemu.
    

2. osiąganie celów - odnosi się do ustalenia priorytetowych celów systemu oraz mobilizowania środków, jakimi dysponuje system dla ich osiągania.
    

3. integracja - oznacza problem koordynacji i utrzymania właściwych wzajemnych stosunków pomiędzy elementami systemu.
    

4. kultywowanie wzorów - obejmuje dwa związane ze sobą zagadnienia: utrzymanie wzorów oraz kontrolowanie napiec wewnętrznych:

• W utrzymywaniu wzorów chodzi o zapewnienie, by działający w systemie społecznym wykazywali „odpowiednie” charakterystyki (motywy, potrzeby, umiejętności odgrywania roli),
   

• Kontrolowanie napiec dotyczy problemów rozładowania wewnętrznych napiec pomiędzy działającymi w systemie społecznym.

FUNKCJONALISTYCZNA WIZJA SYSTEMÓW SPOŁECZNYCH

A

G

G

G

L

I

L

I

L

I

A - adaptacja G - osiąganie celów L - kultywowanie wzorów I - integracja

Wizja całościowego systemu działania:
KULTURA eliminowanie napiec
STRUKTURA SPOŁECZNA - integracja
OSOBOWOŚĆ - osiąganie celów
ORGANIZM - adaptacja

Funkcjonalizm strukturalny (R.K. Merton) koncentruje się głównie na strukturze społecznej jako systemie oraz na wyjaśnianiu funkcji poszczególnych elementów społeczeństwa przede wszystkim w utrzymaniu całego globalnego układu w stanie równowagi i w zapewnieniu mu ciągłości.

Paradygmat analizy funkcjonalnej stanowi rdzeń koncepcji, procedury i zasad wnioskowania analizy funkcjonalnej.

1. Jakim elementom przypisuje się funkcje?

2. Koncepcje dyspozycji subiektywnych.

3. Koncepcje konsekwencji obiektywnych (funkcji, dysfunkcji).

FUNKCJE - Dające się obserwować skutki, które przyczyniają się do adaptacji i modyfikacji danego systemu.

JAWNE - konsekwencje obiektywne, które przyczyniają się do modyfikacji lub adaptacji systemu, a które są zamierzone i uznane przez jego uczestników,

UKRYTE - nie są ani uświadomione ani zamierzone,

DYSFUNKCJE - Obserwowalne rezultaty, które owa adaptacje czy modyfikacje pomniejszają.

4. Koncepcje jednostki, której dana funkcja służy.

5. Koncepcje wymogów funkcjonalnych.

6. Koncepcje mechanizmów, poprzez które funkcje są spełniane.

7. Koncepcje alternatyw funkcjonalnych.

8. Koncepcja kontekstu strukturalnego.

9. Koncepcja dynamiki i zmiany.

10. Problemy uprawomocnienia analizy funkcjonalnej.

11. Problemy implikacji ideologicznych analizy funkcjonalnej.

Teoria funkcjonalna zawiera trzy problematyczne tezy:

1) tezę o funkcjonalnej jedności systemów społecznych,
2) tezę o funkcjonalnej uniwersalności elementów sytemu,
3) tezę o niezbędności funkcjonalnej elementów dla systemów społecznych

JEDNOŚĆ - Wszystkie części systemu społecznego współdziałają wystarczająco harmonijnie, czyli zgodnie wewnętrznie, nie powodują trwałych konfliktów, których nie można rozwiązać ani uregulować.

UNIWERSALNOŚĆ - Wszystkie unormowane formy społeczne i kulturowe maja funkcje pozytywne. „W każdym typie społeczeństwa, każdy obyczaj, obiekt materialny, idea i wierzenia spełniają jakąś żywotna funkcje, maja do spełnienia jakiś cel, stanowią niezbędną cześć ...” - B. Malinowski

NIEZBĘDNOŚĆ - Postulat niezbędności składa się z dwóch założeń:

• Istnieją pewne funkcje, które są niezbędne w tym sensie, ze bez nich społeczeństwo, grupa czy jednostka nie przetrwa.

• Pewne formy kulturowe czy społeczne są konieczne do wypełniania owych funkcji.









---