Cele polityki strukturalnej UE na lata 2007-2013
Na lata 2007-2013 zdefiniowano trzy cele polityki strukturalnej:
Cel „Konwergencji“ ma na celu przyspieszenie konwergencji gospodarczej najmniej rozwiniętych regionów (PKB/cap. pod 75 % średniej UE), poprawę warunków na rzecz wzrostu zatrudnienia poprzez inwestycje w zasoby materialne i kapitał ludzki, na rzecz innowacyjności i społeczeństwa opartego na wiedzy, na rzecz zwiększenia zdolności dostosowania się do zmian ekonomicznych i społecznych, na rzecz ochrony środowiska i wzrostu efektywności administracji.
Cel „Konkurencyjność regionów i zatrudnienie“ zakłada realizację zapisów Strategii Lizbońskiej na szczeblu regionalnym, jak też skupia sie na wyraźnym podniesieniu zatrudnienia w regionach o wysokiej stopie bezrobocia i gorzej funkcjonującym
rynku pracy.
Cel „Europejska współpraca terytorialna“ inspirowany jest dotychczasowymi
doświadczeniami w zakresie Inicjatywy Wspólnotowej NTERREG i skupia się na wspieraniu wspólnych programów współpracy trans granicznej, współpracy obszarów ponadnarodowych oraz tworzeniu sieci na rzecz współpracy i wymiany doświadczeń w ramach całej UE. Dla Republiki Czeskiej w ramach tych funduszy wydzielono
23,6 miliarda euro, dla Polski 59,7 miliarda euro.
Zasada programowania polityki strukturalnej (Komisja - STRATEGICZNE WYTYCZNE WSPÓLNOTY, kraje członkowskie - NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA)
Zasada programowania jedna z najważniejszych konsekwencji reformy z 1988 r. w polityce regionalnej zrezygnowano z dofinansowywania pojedynczych projektów na rzecz kompleksowych zintegrowanych programów rozwoju regionalnego. Na państwach członkowskich spoczywa obowiązek przygotowania Narodowego Planu Rozwoju. NPR zawiera diagnozę różnych wskaźników rozwoju oraz docelowe działania. które maja rozwiązać najbardziej palące problemy, jakie działania państwo będzie podejmować w danym okresie planistycznym. Na podstawie NPR zostają opracowane Wspólnotowe Ramy Wsparcia. Dopiero po wynegocjowaniu kontraktu finansowego z EBI (konkretnych funduszy, które maja zostać przyznane danemu krajowi), następuje opracowanie programów operacyjnych w państwach członkowskich (sektorowe oraz zintegrowany program rozwoju regionalnego). Ostatni dokument to rozpisanie ma poszczególne działania ze wskazaniem beneficjentów końcowych.
Celem programowania jest skoncentrowanie wysiłków państw na stabilnych wieloletnich planach rozwojowych, które dążą do osiągnięcia konkretnych efektów w perspektywie średnio i długookresowej. W procesie programowania powstają:
Plan Rozwoju ( strategiczny plan dla poszczególnych regionów, wsparty zaangażowaniem państwa, przygotowany przez każde z państw UE i przedstawiony Komisji Europejskiej w celu analizy pod kątem potrzeb i celów, zgodności danych, oczekiwań i kosztów wspierania) Powinien on zawierać:
analizę warunków ekonomicznych i społecznych
orientacyjne cele wykorzystania środków funduszy strukturalnych
działania jakie należy podjąć w celu osiągnięcia spójności społeczno-gospodarczej i harmonijnego rozwoju regionalnego
Wspólnotowe Ramy Wsparcia (dokument będący wynikiem kompromisu zawartego pomiędzy Komisją Europejską a władzami państwa ubiegającego się o pomoc). Powinien on zawierać:
analizę sytuacji w świetle celów polityki regionalnej
strategię rozwoju, priorytety działań i główne cele
ocenę wstępną (ex-ante)
orientacyjne źródła finansowania i współfinansowania
analizę warunków realizacyjnych, prowadzenia monitoringu i oceny
Programy Operacyjne (horyzontalne, regionalne, zintegrowane, sektorowe lub programowe)
Źródła finansowania polityki strukturalnej (cele a fundusze)
Zasadniczym źródłem finansowania działań Unii w zakresie polityki strukturalnej i regionalnej są fundusze strukturalne. Są to wydzielane z budżetu UE środki finansowe przeznaczone na wspieranie rozwoju gospodarczo-społecznego państw członkowskich i ich regionów, które nie osiągają średnich standardów unijnych (PKB na 1 mieszkańca).
Środki finansowe z funduszy strukturalnych kierowane są do biedniejszych regionów Wspólnoty, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. Umożliwiają zatem uzyskanie przez państwa członkowskie UE bezzwrotnej pomocy finansowej koniecznej do osiągnięcia odpowiedniego rozwoju gospodarczego. Polska, która po przystąpieniu do UE uzyskała prawo ubiegania się o pomoc finansową Wspólnoty, zakwalifikowana została do korzystania z pomocy wszystkich istniejących funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności.
Istnieją cztery fundusze strukturalne2:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Europejski Fundusz Społeczny (EFS)
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR)
Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa ( FIWR )
oraz Fundusz Spójności jako odrębny instrument pomocy strukturalnej, który finansuje duże projekty o znaczeniu ogólnounijnym w dziedzinie transportu i ochrony środowiska o wartości przekraczającej 10 mln euro. Fundusz Spójności nie jest funduszem strukturalnym, choć odgrywa bardzo ważną rolę w polityce strukturalnej.
Fundusze strukturalne to instrumenty strategii Unii Europejskiej, których celem jest podnoszenie wielostronnego i proporcjonalnego wzrostu a także intensyfikacja łączności gospodarczej oraz społecznej. Podział środków dostępnych dzięki funduszom strukturalnym między kraje członkowskie przebiega na podstawie trzech Celi:
Cel 1 - propagowanie wzrostu i dopasowanie strukturalne rejonów, które są opóźnione w rozwoju
Cel 2 - pomoc gospodarcza i społeczna w transformacji regionów, które przechodzą strukturalne problemy
Cel 3 - pomoc w dostosowaniu i przekształceniu polityki oraz sposobów edukacji, dokształcania oraz pracy
Cel 1Cel 1 (o istocie terytorialnej) - odnosi się do popierania wzrostu i adaptacji strukturalnych terenów spóźnionych we wzroście.
Cel 2Cel 2 (o istocie terytorialnej) - odnosi się do popierania ekonomicznej oraz społecznej transformacji rejonów przechodzących problemy strukturalne oraz dokonujące przemiany
Cel 3Cel 3 (o istocie horyzontalnej) - odnosi się do wsparcia na rzecz adaptacji i unowocześnienia polityki budowy systemów oświaty, dokształcania zawodowego i pracy.
Cele te ogarniają całe terytorium UE, z wyłączeniem terenów, które dostały fundusze.
|
4. Zasady obowiązujące w procesie zarządzania funduszami strukturalnymi (komplementarność, partnerstwo, dodatkowość, wyrównywanie szans)
Zasada komplementarności - fundusze strukturalne oraz Fundusz Spójności stanowią wsparcie uzupełniające w stosunku do działań podejmowanych na poziomach krajowym, regionalnym lub lokalnym, przyczyniając się w ten sposób do integracji priorytetów wspólnotowych z priorytetami krajów członkowskich. Komisja Europejska oraz kraje członkowskie gwarantują, że priorytety wsparcia pochodzącego ze środków wspólnotowych oraz krajowych są spójne z działaniami, politykami i priorytetami Unii Europejskiej. Z kolei zgodność działań finansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności jest zachowana, gdy wsparcie udzielane jest przy zachowaniu przepisów Traktatu oraz innych aktów przyjętych na jego podstawie.
Zasada partnerstwa - reguluje działanie Funduszy strukturalnych. Nakłada obowiązek jak najściślejszej współpracy między Komisją Europejską a odpowiednimi władzami i instytucjami szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego, uczestniczącymi w przygotowaniu i realizacji działań w ramach tych funduszy.
Zasada dodatkowości (Additionality) - reguluje działanie Funduszy strukturalnych, stanowi, że środki przekazywane przez Komisję Europejską z tych funduszy mają być tylko uzupełnieniem środków zgromadzonych na dany program operacyjny lub projekt przez odpowiednie władze krajowe (regionalne, lokalne). Środki Funduszy strukturalnych mają uzupełniać środki przeznaczone na ten cel przez kraj członkowski (publiczne środki krajowe), a więc nie mogą ich w całości zastępować.
Zasada wyrównywania szans kobiet i mężczyzn - raje członkowskie oraz Komisja Europejska będą zobowiązane zapewnić, iż na każdym etapie wdrażania funduszy strukturalnych promowana jest zasada wyrównywania szans pomiędzy kobietami i mężczyznami. Polityka wyrównywania szans kobiet i mężczyzn opiera się na pięciu celach, których realizacja przyczynia się do eliminowania nierówności i promowania równości pomiędzy kobietami i mężczyznami:
równy dostęp do rynku pracy na wszystkich szczeblach,
edukacja i szkolenie, szczególnie w zakresie rozwijania umiejętności i kwalifikacji zawodowych,
tworzenie przedsiębiorstw i ich rozwój,
godzenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym,
wyrównany udział w procesie podejmowania decyzji
Z punktu widzenia wykorzystywania funduszy strukturalnych, zasada wyrównywania szans kobiet i mężczyzn oznacza zakaz stosowania jakichkolwiek kryteriów, które by dyskryminowały potencjalnych beneficjentów ze względu na płeć czy status społeczny. Oznacza to, że fundusze strukturalne powinny być dostępne na jednakowych zasadach zarówno dla mężczyzn, jak i
kobiet czy różnych grup społecznych.
5. Czym są Strategiczne Wytyczne Wspólnoty i jakie są ich główne priorytety?
Strategiczne wytyczne Wspólnoty dla spójności, czyli decyzja Rady Unii Europejskiej z dnia 6 października 2006 roku, formułuje oczekiwania Unii Europejskiej co do kierunków wsparcia na lata 2007 - 2013. Jest podstawą dla krajowych strategicznych ram odniesienia oraz programów operacyjnych. Dokument Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Spójności na lata 2007-2013 (SWW) wyznacza kierunki realizacji polityki spójności Unii Europejskiej w latach 2007-2013. Identyfikuje obszary, w których polityka spójności może najskuteczniej przyczynić się do realizacji priorytetów Wspólnoty zorientowanych na osiąganie celów odnowionej Strategii Lizbońskiej. Przyjęcie tego dokumentu otworzyło drogę do oficjalnego rozpoczęcia rozmów z Komisją w sprawie Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia oraz wynikających z nich dokumentów programowych.
Główne priorytety:
Infrastruktura
Wiedza i innowacyjność
Kapitał ludzki
6. Scharakteryzuj wybrane priorytety i działania SWW.
Infrastruktura
Dla zrównoważonego rozwoju regionów uznano za niezbędne połączenie ich nowoczesnymi sieciami transportowymi. Wybierane będą zgodnie z obiektywnymi kryteriami inwestycje przyjazne środowisku naturalnemu (czy to w zakresie przebiegu ewentualnych tras, czy też wybranych środków transportu), transport kolejowy, jako pożądana alternatywa dla transportu drogowego oraz nacisk na uwzględnienie, przy planowaniu poszczególnych inwestycji, kwestii bezpiecznego zarządzania ruchem (inteligentne systemy transportowe, platformy multimodalne). Zrównoważony rozwój musi uwzględniać otoczenie naturalne. Oznacza to konieczność podjęcia, zwłaszcza w miastach, inwestycji o charakterze „park&ride” (parkuj i jedź - system przewidujący sieć parkingów na obrzeżach miast, gdzie bilet parkingowy będzie jednocześnie biletem komunikacji zbiorowej). Mogą liczyć w tym zakresie na pomoc ze strony inicjatywy JESSICA.
Chronienie środowiska się opłaca. Inwestycje tego typu obniżają bowiem koszty związane z ochroną zdrowia, oczyszczaniem czy likwidacją szkód poczynionych przez cywilizację przemysłową. Stąd zalecenie, aby przewidziany na lata 2007 - 2013 wzrost gospodarczy był „czysty” ekologicznie. Pierwszeństwo przy realizacji będą więc miały projekty oszczędzające przyrodę. Efektem tych działań będzie również wzrost miejsc pracy, np. w przemyśle recyklingowym.
W dobie gospodarki globalnej, konieczne jest ograniczenie zależności od tradycyjnych źródeł energii. Eksploatowane zasoby należy zaś oszczędnie i wydajnie wykorzystywać, m.in. poprzez zmniejszenie energochłonności budynków. Promowane mają być inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii, takich jak biomasa czy wiatr. Jednym z założeń strategii lizbońskiej jest zapewnienie do roku 2010 wykorzystania energii alternatywnej na poziomie 21%.
Wiedza i innowacyjność
Kolejnym obszarem rozwoju jest BRT (badania i rozwój technologiczny); to obszar, który zgodnie z wytycznymi, powinien zostać ściślej powiązany ze sferą przedsiębiorczości. Wsparcie ze strony nauki zapewni innowacyjność, która wzmocni konkurencję przedsiębiorstw, które z kolei będą mogły wspierać dalsze badania. Oznacza to wzajemne stymulowanie wzrostu. Kluczem do sukcesu europejskich przedsiębiorstw będzie wdrażania innowacyjnych rozwiązań.
Dla wzmocnienia idei społeczeństwa informacyjnego konieczne jest upowszechnienie TIK (Technologie Informacyjne i Komunikacyjne). Dotyczy to zarówno obszaru publicznego (e-admnistracja, e-zdrowie), jak i prywatnego, komercyjnego (e-biznes, e-kształcenie). Szerokopasmowy, powszechny internet stanowi realną szansę na rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy. Informatyzacja ma przeciwdziałać marginalizacji i na nowo zintegrować społeczeństwa (tereny o utrudnionym dostępie, osoby niepełnosprawne, osoby starsze), a tym samym zmotywować do wzrostu i zatrudnienia.
Jedną z przyczyn niskiego poziomu przedsiębiorczości, zwłaszcza w zakresie działań o charakterze wybitnie innowacyjnym, jest trudny dostęp do środków inwestycyjnych. Innowacyjne działania w gospodarce to zwykle domena nowotworzonych podmiotów gospodarczych, których kapitałem jest najczęściej tylko błyskotliwy pomysł. Brak odpowiedniego zabezpieczenia jest istotną barierą w kreowaniu i wdrażaniu innowacyjnych przedsięwzięć, a tym samym nie sprzyja rozwojowi. Konieczne staje się zaangażowanie kapitału podwyższonego ryzyka. Wytyczna Wspólnoty w tym zakresie wskazuje na Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) i stworzoną przy nim inicjatywę JEREMIE. Środki na wsparcie polityki spójności są ograniczone i z konieczności muszą być skierowane do podmiotów nie nastawionych na zysk, czasami wręcz deficytowych. Stąd pomysł, aby dotacje na przedsiębiorczość ograniczyć do podstawowej infrastruktury (np. tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości), pozostałe wsparcie ma mieć charakter funduszy rotacyjnych dla rozpoczynających działalność gospodarczą, czy kapitałów podwyższonego ryzyka.
Kapitał ludzki
Europa to starzejące się społeczeństwa. Obecna struktura demograficzna wskazuje na realne zagrożenie znaczącego obniżenia poziomu osób aktywnych zawodowo. Pociąga to za sobą zwiększone obciążenia dla systemów zabezpieczenia społecznego. Wydłużenie aktywności zawodowej pracowników oraz wydobycie z bierności zawodowej bezrobotnych (w tym również osób zajmujących się osobami zależnymi, poprzez zapewnienie na czas pracy opieki nad podopiecznymi) odciąży system emerytalny i pomocy społecznej, jednakże przy założeniu, że zostanie on sam w sobie zreformowany.
Współczesny pracownik reaguje błyskawicznie na zmiany koniunktury na rynku pracy. Zarówno w zakresie umiejętności, jak i form podejmowanej pracy (np. telepraca), umożliwiających pogodzenie życia zawodowego i prywatnego. Elastyczny musi być również pracodawca - odpowiedzialny społecznie, chroni zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. Aby utrzymać wysoki poziom kwalifikacji pracowników, środki finansowe skierowane zostaną na szeroko pojęta edukację: szkolenia, studia, szkoły zawodowe, doradztwo. W celu zapewnienia skuteczności powyższych działań, wzmocnione zostaną służby publiczne (administracja). Świadomi i wyedukowani urzędnicy zagwarantują legalne działania, a w ramach nowych prawnych ułatwień sprzyjać będą rozwojowi gospodarczemu.
Cechą charakterystyczną polityki spójności jest nacisk na współpracę. Będzie więc możliwość jej realizacji na szczeblu trans granicznym (cel: integracja obszarów przygranicznych), transnarodowym (cel: rozwój współpracy między państwami członkowskimi), a także międzyregionalnym (cel: realizacja postanowień Strategii Lizbońskiej na szczeblu ponad krajowym - wzmacnianie innowacyjności, MŚP, ochrona środowiska, wymiana doświadczeń i dobrych praktyk).
7. Czym jest Narodowa Strategia Spójności i jakie są jej podstawowe cele?
Narodowa Strategia Spójności (NSS) (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, NSRO) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007-13.
Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
8. Scharakteryzuj wybrane cele i działania NSS.
Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Celami horyzontalnymi NSS są:
Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa,
Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej,
Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski,
Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług,
Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej,
Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich.
Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, programów regionalnych (tzw. regionalnych programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych, tj.:
Program Infrastruktura i Środowisko - EFRR i FS
Program Innowacyjna Gospodarka - EFRR
Program Kapitał Ludzki - EFS
16 programów regionalnych - EFRR
Program Rozwój Polski Wschodniej - EFRR
Program Pomoc Techniczna - EFRR
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - EFRR
9.Wymień i krótko scharakteryzuj wybrane programy operacyjne.
Opis/charakterystyka programów w perspektywie finansowej 2007-2013
Nazwa Programu Operacyjnego |
Kwota środków zarezerwowanych na realizację Programu [mld euro] |
Infrastruktura i Środowisko |
37,6 |
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich |
17,2 |
Regionalne Programy Operacyjne |
16,5 |
Kapitał Ludzki |
11,5 |
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka |
9,7 |
Europejska Współpraca Terytorialna |
8,5 |
Rozwój Polski Wschodniej |
2,3 |
Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa |
0,9 |
Pomoc Techniczna |
0,6 |
Poniżej znajdziesz opis każdego z wymienionych programów
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 (PO IiŚ)
Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej
Bardzo ważną rzeczą dla rozwoju i poprawy warunków życia społeczeństwa jest tzw. infrastruktura techniczna. Składa się na nią szereg elementów, takich jak:
energetyka
dostarczanie wody
usuwanie ścieków
usuwanie odpadów
transport
Poprawa stanu dróg, wody pitnej, sieci energetycznej służy dwóm podstawowym celom - poprawie atrakcyjności Polski dla inwestorów oraz polepszeniu poziomu życia mieszkańców. Z PO IiŚ można otrzymać dotacje na projekty z zakresu powyższych dziedzin. Z tego programu wsparte są projekty duże. Czasami będzie to oznaczać, że koszt tego projektu będzie sięgał aż 50 milionów euro! Muszą to także być projekty o dużym znaczeniu, czyli obszarze realizacji obejmującym więcej niż jedno województwo. Natomiast projekty, których celem jest pomoc mieszkańcom na poziomie gminy lub powiatu, można zrealizować w ramach z programu regionalnego.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL)
Program jest w całości realizowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem strategicznym Programu jest umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym. W szczególności chodzi tu o koncentrację na obszarach zatrudnienia, edukacji, aktywizacji zawodowej, integracji społecznej oraz o budowę sprawnej administracji publicznej. Program Operacyjny Kapitał Ludzki ma na celu wzrost poziomu zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, wsparcie dla budowy struktur administracyjnych państwa oraz zwiększenie spójności społecznej i terytorialnej.
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG)
Głównym celem POIG jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce.
Instytucje odpowiedzialne za realizację PO IG to:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) - jest to Instytucja Zarządzająca (IZ) PO IG.
oraz Instytucje Pośredniczące, które będą odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych priorytetów w ramach Programu:
Ministerstwo Gospodarki (MG)
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW)
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA)
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013 (PO PRW)
Polska Wschodnia to województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko - mazurskie.
PO PRW został stworzony, aby przyspieszyć tempo, w którym rozwija się Polska Wschodnia. Sposobem na dokonanie tego ma być finansowa pomoc dla firm, które chcą poszerzać swoją działalność, unowocześniać swoje zasoby i swoje produkty.
Równie ważnym elementem jest zapewnienie jak największej liczbie mieszkańców Polski Wschodniej dostępu do szybkiego Internetu oraz poprawienie sieci dróg na tym terenie.
Poza tym, część środków w ramach tego programu została zarezerwowana na projekty dotyczące rozwoju turystyki. Mogą to być akcje reklamujące Polskę Wschodnią i zapraszające turystów do skorzystania z atrakcji, jakie tutaj są albo np. budowa ścieżek rowerowych.
Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013 (PO PT)
Program ten jest zupełnie inny od wszystkich, o których wcześniej przeczytałeś. Ten program powstał z myślą o tych, którzy są odpowiedzialni za przyznawanie dotacji unijnych w Polsce. Są to m.in. Instytucje Zarządzające, Instytucje Wdrażające i Pośredniczące. To one przygotowują całą dokumentację, prowadzą nabory wniosków, sprawdzają wnioski i decydują, kto otrzyma dotację. O tych instytucjach możesz przeczytać w innych częściach poradnika. Celem Programu jest zapewnienie sprawnej realizacji założeń wydatkowania środków unijnych, za co odpowiedzialne są Instytucje Zarządzające.
Środki z programu PO PT mają pomóc temu, aby przyznawanie dotacji nie opóźniało się i aby wszyscy byli dobrze poinformowani, kiedy i na co mogą otrzymać środki, a także co muszą zrobić, aby otrzymać dotację. Są to właśnie środki z programu PO PT.
Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013 (RPO)
Oprócz pięciu programów operacyjnych funkcjonujących na poziomie krajowym istnieją także programy operacyjne dla każdego województwa, a zatem szesnaście Regionalnych Programów Operacyjnych. 16 RPO stanowi przykład znaczącej decentralizacji zarządzania procesami rozwojowymi. Takie rozwiązanie ma na celu identyfikowanie potrzeb na jak najniższym szczeblu, tak, aby działania zawarte w Regionalnych Programach Operacyjnych odpowiadały planom rozwoju każdego województwa z osobna. Samorządy województw otrzymały szerokie kompetencje związane z przygotowaniem i realizacją RPO.
Kluczową rolę w zarządzaniu i wdrażaniu RPO pełnią zarządy województw jako instytucje zarządzające programami (IZ), które odpowiadają za przygotowanie i realizację RPO, w tym za ocenę i wybór projektów do dofinansowania, dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów, kontrolę projektów, monitorowanie i ewaluację realizacji programu. Ponadto IZ wydają wytyczne, zalecenia i podręczniki dotyczące różnych aspektów związanych z realizacją programu oraz prowadzą działania promocyjno-informacyjne.
Europejska Współpraca Terytorialna (EWT)
Europejska Współpraca Terytorialna zawiera w sobie wiele Programów, z których możesz otrzymać środki na bardzo różne projekty. Realizacji założeń Europejskiej Współpracy Terytorialnej służą trzy typy programów:
programy współpracy trans granicznej,
programy współpracy transnarodowej,
programy współpracy międzyregionalnej.
Programy współpracy trans granicznej 2007-2013:
Polska (Województwo Zachodniopomorskie) - Meklemburgia Pomorze Przednie / Brandenburgia,
Polska (Województwo Lubuskie) - Brandenburgia,
Polska - Saksonia,
Polska - Republika Czeska,
Polska - Słowacja,
Polska - Litwa,
Południowy Bałtyk.
W ramach wyżej wymienionych Programów możesz wraz z partnerem z określonego kraju czy regionu realizować wspólne inicjatywy lokalne i regionalne. W każdym z tych Programów mogą uczestniczyć jednostki samorządu terytorialnego, instytucje, organizacje oraz inne podmioty, które znajdują się na terenie blisko granicy z danym państwem - zanim złożysz projekt do tego Programu, sprawdź, czy teren, na którym chcesz realizować projekt przynależy do terenu objętego programem.
Projekty mogą być różnorodne, ale zawsze chodzi o wspólne przedsięwzięcia z inną instytucją czy jednostką samorządu terytorialnego po drugiej stronie granicy. W projektach tych ważny jest efekt, tzw. Trans graniczności. Oznacza to, że Wasz pomysł musi mieć oddziaływanie i przynosić korzyści, zarówno dla Polski, jak i drugiego kraju, skąd pochodzi Twój partner. Pamiętaj, że partnerów możesz mieć wielu, ale oni też muszą być z terenu, którego dotyczy Program.
Program Współpracy Międzyregionalnej 2007-2013:
INTERREG IV C, którego zasięg terytorialny obejmuje 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Norwegię i Szwajcarię.
W ramach Programu możesz realizować duże projekty dotyczące ochrony środowiska, wymiany doświadczeń w zakresie wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy.
W projektach realizowanych w ramach Programu INTERREG IV C powinny uczestniczyć podmioty reprezentujące co najmniej trzy kraje, w tym przynajmniej dwóch partnerów musi pochodzić z państw członkowskich Unii Europejskiej. Rekomendowana liczba partnerów zaangażowanych w projekt jest ściśle związana z intensywnością i charakterem planowanej współpracy.
Twój projekt powinien wiązać się z:
innowacyjnością, badaniami i rozwojem technologii, przedsiębiorczością, społeczeństwem informacyjnym, zatrudnieniem i kwalifikacjami.
środowiskiem naturalnym oraz zapobieganiem ryzyku, a w szczególności kwestiami związanymi z zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi, gospodarką wodną, gospodarką odpadami, różnorodnością biologiczną oraz zachowaniem dziedzictwa naturalnego, energetyką, zrównoważonym transportem, dziedzictwem kulturowym i krajobrazem.
10. Wskaż powiązania między celami NSS, a zadaniami (projektami) realizowanymi przez poszczególne programy operacyjne.
Narodowa Strategia Spójności (NSS) (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, NSRO) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007-13.
Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Celami horyzontalnymi NSS są:
Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa,
Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej,
Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski,
Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług,
Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej,
Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich.
Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, programów regionalnych (tzw. regionalnych programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych, tj.:
Program Infrastruktura i Środowisko - EFRR i FS- Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
Program Innowacyjna Gospodarka - EFRR- Celem głównym Programu Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013 jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących celów szczegółowych:
Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw
Wzrost konkurencyjności polskiej nauki
Zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym
Zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym
Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy
Wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce
Program Kapitał Ludzki - EFS - Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą:
Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo
Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego
Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce
Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy
Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa
Wzrost spójności terytorialnej.
16 programów regionalnych - EFRR-
Program Rozwój Polski Wschodniej - EFRR - Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą:
Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo
Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego
Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce
Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy
Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa
Wzrost spójności terytorialnej.
Program Pomoc Techniczna - EFRR - Celem nadrzędnym Programu jest zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Zostanie on osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, mających za zadanie możliwie skuteczną neutralizację słabych stron i zagrożeń, przy jednoczesnym jak najefektywniejszym wykorzystaniu mocnych stron oraz istniejących szans.
Cele szczegółowe Program Pomoc Techniczna:
zapewnienie sprawnej realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia oraz wsparcie przygotowania przyszłych interwencji funduszy strukturalnych
skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSRO oraz zapewnienie odpowiedniego przepływu i wymiany informacji pomiędzy uczestnikami procesu realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - EFRR
11. Zasada programowania
Oznacza, że instytucje Unii Europejskiej kontrolują i monitorują wykorzystanie środków i zapewniają, by proces ten był zgodny z ogólnymi politykami wspólnotowymi i szczegółowymi wytycznymi Komisji Europejskiej. Zgodnie z tą zasadą wypracowane muszą być formalne procedury uzgodnień między władzami regionalnymi w celu zdefiniowania i wcielenia regionalnych strategii rozwoju. Należy pamiętać, że celem polityki regionalnej jest trwałe rozwiązywanie problemów danego regionu, a nie realizacja pojedynczych krótkotrwałych programów.
12. Determinanty wyboru struktury projektu
Determinanty sukcesu projektu
- Pułapki „intuicyjne” metody zarządzania projektami
- Zunifikowana metoda zarządzania projektami to jeden z wielu stosowania dziś sposobów opisu różnych działań związanych z zarządzaniem projektami
13. Cykl życia projektu w oparciu o PCM
1.Programowania - Uzgodnienia pomiędzy UE a krajami dokumentu strategii krajowej
2.Identyfikacja - Identyfikowanie projektu zgodnych ze strategia
3.Formułowanie - potwierdzenie wykonalności projektu i przygotowania planów projektu
4.Wdrażania - Dostarczania rezultatów i osiągania celów poprzez zarządzanie dostępnymi zasobami oraz monitorowania i raportowania postępów
5.Ocena i audyt - Ocena czynności będących odpowiedzialnością innej strony oraz wyrażania wniosków dla użytkowników o ocenianej czynności
K: Programowania z jednej strony bierze pod uwagę priorytety komisji europejskiej szczegółowe wpisuje się w cele traktatowe każde państwo posiada swoje oczekiwania i na końcu wypadkowa programowania efektem jest dokument określany strategią krajową .
Identyfikowanie- Sprawdzanie zgodności ze strategia krajową i Europejką (ocena i audyt daje informacje na ile osiągnęliśmy sukces i jakie potrzeby jeszcze występują)
Formułowanie - potwierdzenie przygotowania projektów
Wdrożeniowa - Dostarczenie rezultatów dostępnymi zasobami i monitorowanie postępów efektywności wykorzystania funduszy .
Ocena i audyt - Proces ewaluacji realizowany po wykonaniu projektu ma na celu wykonania rzetelności zgodności z celów wydatkowania środków przedstawienie wykonanego projektu w całości realizowana w oparcie o najniższe koszty
14. Etap tworzenia wizji projektu
Jest pierwszym etapem rozpoczynającym przygotowywania do nakreślenia zakresu projektu budżetu projektu oraz czasu realizacji projektu
- wyznaczanie ogólnego zakresu projektu pod względem merytorycznym
- wypracowanie ogólnej koncepcji jego realizacji
K; jaka kadra jakie zasoby
15. Etap definiowania problemu
Kluczowe pytania;
na czym polega problem
co jest przyczyna problemu
ilu i jakich osób dotyczy zaistniały problem
na jakim terenie występuje niepożądana sytuacja
dlaczego problem należy usunąć
Powyższe pytania pomogą odpowiedzieć dlaczego staramy się o dofinansowania
K: Przyczyny problemu obiektywne subiektywne , Po zdefiniowaniu gdzie leży przyczyna możemy ja zwalczać np. walka z bezrobociem ( podnoszenie poziomu świadomości społecznej). Ilu i jakich osób dotyczy problem dokonujemy oceny czy projekt może być adresowany do wszystkich osób które potrzebują wsparcia czy tylko projekt pilotażowy kierowany do co 10 0soby. Na jakim terenie sformułować propozycje dla danej gminy dla powiatu poprzez wytypowanie z każdej gminy jakiejś części osób. Dlaczego problem …. Jakie niesie problemy negatywne .
16. Etap Ocena wykonalności projektu
- Ma cna celu dokonania wyznaczania czasu realizacji projektu
- Budowę wstępnego budżetu projektu
- Doprecyzowanie ogólnego zakresu projektu poprzez wyznaczenie celów cząstkowych projektu ( zwykle sponsor projektu podejmuje decyzję o przesunięcie projektu do kolejnego etapu planowania projektu lub o powrocie do etapu tworzenia wizji projektu albo też o anulowaniu projektu)
K: niej jest to końcowy etap jest on jeszcze przed planowaniem ma na celu określenie czy beneficjent jest w stanie wykonać projekt czy wkład własny wystarczy czy musi wrócić do etapu wcześniejszego)
17. Etap Realizacja Projektu
Powinny być wykonywane cyklicznie działania mające na celu zarządzanie realizacji takie jak
Komunikacja i uzgodnienia realizacja zadań
Identyfikacja pojawiających się problemów i ryzyka w projekcie oraz zespole projektowym
Kontrola realizacji zadań zgodnie z zakresem wykonania zaplanowanym czasie realizacji
Komunikacja ze sponsorem projektu i uczestnikami projektu
planowanie działań korygujących dla zadań wykonywanych przez uczestników projektu niezgodnie z zakresem wykonywania lub nadmiernym przedłużających się
reorganizacja harmonogramu i przekazywania informacji o jego zmianach
komunikacja ze sponsorem projektu dla przekazywania informacji na temat bieżących ryzyka problemów oraz podstępu projektu
motywowanie zespołu i wskazywane bieżących priorytetów
K; Wdrażanie planu korygującego kiedy plan odbiega od normy ustalamy z domatorem ( jest to bardzo częste działanie ponieważ rzadko zdarza się z plan w 100% idzie z planem )
Bardzo ważne jest motywowanie zespołu
18. Zakres projektu
Powinien być spisany przez kierownika projektu lub uczestnik projektu
Następnie uzgadniamy ze sponsorem projektu lub delegowanie osób zweryfikowania pod kontem wykonalności projektu przez kierownika projektu wraz z uczestnikami projektu i na koniec formułowanie zaakceptowania przez sponsora projektu .
19. Budżet projektu
To pewna kwota środków finansowych przez sponsora projektu na pokrycie wszystkich kosztów występujących w projekcie niezbędnych dla osiągnięcia realizacji zakresu projektu
K: udział własny w przypadkach nowych państwa od 15 do 20 % czasem się zdarza że cały budżet jest finansowany ze środków UE
Budżet zawiera :
Pokrycie kosztów pracy zespołu projektowego
Opłacanie kosztów podróży i zakwaterowania
Przeszkolenie zespołu projektowego przed przystąpieniem do zadań projektu
Miejsce pracy narzędzia i wyposażenie
Zakup materiałów i wartości niematerialnych niezbędnych do realizacji celów projektu
Opłacenie kosztów komunikacyjnych i wymiany informacjo
zakup usług specjalistów zewnętrznych
Utworzenie rezerwy na poczet możliwych kosztów wynikających z możliwości zaistnienia każdego z ryzyka projektu zgodnie z jego szansą zaistnienia ( jeżeli ryzyka nie ma koszty nie są skonsumowane)
Koszty związane z ryzykiem wdrażania projektu ( szkolenia procedury )
Umowy wsparcia technicznego i gwarancji na dostarczenie elementy rozwiązania
Zagwarantowanie zapasów części zamiennych materiałów eksploatacyjnych
Zapewnianie osób do obsługi wdrożeniowych produktów
20. Warunki skutecznego zarządzania projektem
-stałe ulepszenie czyli próba wyciagnięcia wniosków z poprzednich doświadczeń i usprawnienia realizacji projektów
-Zarządzanie portfelem i gospodarowaniem czyli podejmowanie decyzji niezbędnych do wybrania zainicjowania i kontynuowania właściwych projektów oraz do optymalnego wykorzystania właściwych projektów oraz do optymalnego wykorzystania ograniczonych zasobów
- Zarządzanie wieloma projektami czyli analizowanie wszystkich realizowanych projektów i zarządzania nimi jako grupą w celu uniknięcia konfliktów i zwiększenia synergii
21. Kluczowe zasady zarządzania projektem
Bądź realistyczny
Oprzyj projekt na planie którego można przestrzegać i który można realizować
Planowanie efektywne - grunt przygotowany przez realizowanie zadania , czas na realizacje tego zadania
zarządzanie relacjami - człowiek materia która może zawieźć , nie można zostawiać całego zadania na barkach jednej osoby trzeba mieć zabezpieczenie w większej ilość osób . dobre relacje połowom sukcesu
Kształtowanie oczekiwań - zarządzaj ryzykiem problemami i zmianami dąż do efektywnej komunikacji
Rozpoznaj i zaakceptuj niepewności - Jedyne co jest pewne to brak pewności ( sprawdzanie systematyczne kroki naszych podwładnych)
Oczekuj zmian i przygotuj się do zmiany - Uwzględnij dynamiczną naturę projektów w swoich planach ( realizowane pod wpływem czynników zależnych nie zależnych czynników zewnętrznych)
Bądź obiektywny opieraj się na faktach aby uniknąć niepotrzebnych i bezproduktywnych konfliktów ( unikaj własnych tez , implikuje znajomość faktów obiektywne podejmowanie decyzji)
Stosuje podejście sytuacyjne - Adaptuj styl zarządzania do potrzeb projektu
1
1