Pieniądz- wszystko to, co powszechnie akceptuje się jako środek zapłaty za dobra i usługi oraz spłatę długu.

Funkcje pieniądza: środek płatniczy, miernik wartości, środek tezauryzacji;

Dematerializacja pieniądza:

• pieniądze towarowe: musiały mieć wartości użytkowe, być trwałe, podzielne i łatwe do przenoszenia, np. sól, bydło, skóry;

• pieniądze metalowe zawsze były dobrem rzadkim, dobrze więc pełniły funkcje tezauryzacji i jako materiał służyły
  do wyrobu ozdób; w Europie były one bite z reguły ze złota;

• zgodnie z prawem Kopernika-Greshama mówiącym, że pieniądz gorszy wypiera lepszy, w codziennym obrocie dominował pieniądz z pośrednich metali, z cenniejszych był tezauryzowany; w ten sposób powstało kilka obiegów pieniądza i miar wartości;

• historycy pierwszych prób wprowadzenia pieniądza papierowego doszukują się już w starożytnych Chinach; tam właśnie silna władza cesarska mogła gwarantować jego wartość wymienną; początkowo były nim kawałki drogocennego jedwabiu opatrzone pieczęcią cesarską; jedwab był drogi, więc gdy wynaleziono papier, zaczął upowszechniać się pieniądz papierowy- w Chinach od około 812 r. n.e.;

• pierwszy pieniądz papierowy ( mający pokrycie w kruszcu ) w Europie ( Anglia, Szwecja ) pojawił się w XVII w.;
  w Polsce emisję pierwszych pieniędzy papierowych ( biletów skarbowych ) rozpoczęto w 1794 r.;

Pieniądze papierowe: ciągły głód pieniądza, dążenie do kreacji prowadziły do spadku jego wartości; upowszechnieniu pieniądza papierowego służyło:

• przyjmowanie przez złotników złota w kruszcu w zamian za kwity depozytowe;

• emitowanie weksli handlowych;

Pieniądz kruszcowy i papierowy przez pewien czas funkcjonowały jednocześnie (w obrocie gospodarczym głównie papierowy);

Pieniądz bankowy: kreacja papierowych weksli bankowych była bardzo zyskowna i jeszcze na początku XX w. w lokalnym obiegu były banknoty różnych banków; ponieważ zdarzało się, ze banki emitowały zbyt wiele banknotów i upadały, prawo emisji ograniczono do jednego banku; dlatego od końca XVII w. powstawały banki centralne z monopolem emisyjnym;

Pieniądz bezgotówkowy: rozliczenia między rachunkami klientów przeprowadzają banki; pieniądz został zdematerializowany, będąc tylko zapisem na kontach rachunków; już w XIX w. powstały izby rozliczeniowe;

Pieniądz elektroniczny: spotykany np. w rozliczeniach kartami płatniczymi; rolę zapisu materialnego na kontach przejmują impulsy elektroniczne jako nośniki informacji o stanie konta;

Pierwsze banki centralne:

• XVII i XVIII w. to okres powstawania pierwszych banków centralnych;

• pierwszy taki bank został utworzony w Anglii w 1694 r.; był to bank publiczny, działający w formie spółki akcyjnej; bank Anglii uzyskał przywilej prawa emisji banknotów;

• nie istniała jeszcze wówczas teoria pieniądza i o jego emisji decydowano na zasadzie prób i błędów; monarchowie zainteresowani korzyściami z emisji często sami powodowali inflację; inflacje wywołane emisją pieniądza papierowego przeżywały w XVIII w. Rosja, Austria i Francja ( najczęściej finansując koszty wojen );

• w Polsce idea powołania banku narodowego pojawiła się w drugiej połowie XVIII wieku; Bank Polski powstał dopiero
  w dobie Królestwa Polskiego w 1828 r.; pierwsze emitowane przez ten Bank banknoty weszły do obiegu w 1830 r.;

• NBP został powołany na mocy dekretu przez Rząd Tymczasowy w Lublinie w 1945 r.; z upływem lat stał się główną instytucją obsługującą gospodarkę centralnie kierowaną;

• Zasadnicze przekształcenia funkcjonowania banku centralnego w Polsce nastąpiły w latach 1989-1990;

Teoria pieniądza:

Z dużym uproszczeniem można przyjąć, że dzisiaj ścierają się ze sobą dwa podejścia do teorii pieniądza:

• podażowe ( monetarystów );

• popytowe ( keynesistów, neokeynesistów );

• ilościowa teoria pieniądza: w klasycznym ujęciu zakłada ona, ze poziom cen zależy od ilości ( podaży ) pieniądza
  w obiegu; wyraża ja wzór Fishera: M * V = P * T, gdzie: M- ilość pieniądza, V- szybkość krążenia pieniądza ( stała ),
  P- przeciętna cena jednej transakcji, T- liczba dokonanych transakcji ( stała ); ponieważ V i T są w krótkim okresie stałe to: zmiany cen są prostą funkcją ilości pieniądza w obiegu; najistotniejszy wniosek dla polityki gospodarczej: pieniądz
  nie ma wpływu na produkcję, zatrudnienie, a więc jego podaż nie może pobudzać gospodarki; zwiększenie ilości pieniądza wpłynie jedynie na wzrost cen;

• monetarystyczna teoria pieniądza: Friedman zaprezentował nową wersję ilościowej teorii pieniądza; jego zdaniem popyt i podaż na pieniądz są od siebie niezależne; podaż pieniądza nie dostosowuje się do popytu na pieniądz; popyt
  na pieniądz zależy od realnego dochodu trwałego ( średnia ważona dochodu ze wszystkich aktywów )
  oraz od spodziewanego poziomu cen; wzrost podaży pieniądza i następujące po nim obniżenie stóp procentowych nie muszą wcale pobudzać gospodarki, ponadto stopy procentowe szybko wracają do poprzedniego poziomu, a nawet mogą wzrastać; inflacja jest zawsze zjawiskiem pieniężnym; najważniejsze wskazania dla gospodarki: wzrost podaży pieniądza nie będzie pobudzać gospodarki; jego podaż powinna więc być stabilna i dostosowana do tempa wzrostu gospodarczego; polityka pieniężna powinna być bierna;

• teoria preferencji płynności Keynesa:

zakłada ona, że część dochodu może być utrzymywana w postaci płynnej, tzw. sald pieniężnych; preferencja płynności zmniejsza się w miarę wzrostu dochodu, rośnie natomiast skłonność do oszczędzania; zmiany stóp procentowych wpływają na preferencje płynności; im stopa procentowa niższa tym preferencja płynności wyższa i mniej opłaca się inwestować; jeżeli założymy, że preferencja płynności jest stała, to zmiany stóp procentowych wynikają ze zmiany podaży pieniądza; najważniejszy wniosek dla gospodarki: zwiększenie podaży pieniądza w gospodarce spowoduje obniżenie stopy procentowej, a to zwiększy popyt na dobra inwestycyjne i w efekcie ich dochodowość; konwersja oszczędności w inwestycji spowoduje zwiększenie produkcji i dochodów oraz zmniejszy bezrobocie; dopiero przy pełnym wykorzystaniu mocy produkcyjnej podaży pieniądza wywoła wzrost cen;

Neokeynesowcy dokonali szeregu modyfikacji teorii płynności. Jedną z nich było twierdzenie, że zmiana podaży pieniądza
nie prowadzi automatycznie do pobudzenia koniunktury; na to wskazywało jednoczesne występowanie w latach dwudziestych XX w., stagnacji wzrostu i inflacji, tzw. stagflacji. Zakładają nawet, ze spadkowi podaży pieniądza może towarzyszyć ożywienie gospodarcze.

Polityką pieniężna nazywamy działalność banku centralnego państwa sprowadzającą się do wyboru celów makroekonomicznych i ich realizacji poprzez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz, za pomocą wybranych instrumentów ekonomicznych i administracyjnych;

Politykę pieniężną dzieli się według różnych kryteriów:

1. według kryterium horyzontu czasowego wyróżnia się politykę:

• krótkookresową,

• średniookresową,

• strategiczną;

2. z punktu widzenia sposobu oddziaływania na gospodarkę, politykę pieniężną określa się jako:

• restrykcyjną, zmierzającą do ograniczenia działalności gospodarczej;

• ekspansywną, wspomagającą gospodarkę,

• neutralna, która nie wpływa na znaczące zmiany podaży pieniądza;

Pieniądz nominalny to ilość pieniądza wyemitowanego;

Pieniądz realny to ilość pieniądza odpowiadającego danej wartości, np. wartości koszyka dóbr; realna wartość pieniądza określa stosunek M / P.

Jeżeli popyt na pieniądz nominalny jest proporcjonalny do poziomu cen mamy do czynienia z neutralnością pieniądza.

Gdy ceny nie zmieniają się elastycznie do popytu to mamy do czynienia z cenami lepkimi.

Popyt na pieniądz:

• najczęściej przyjmuje się, że popyt na pieniądz zależy od następujących czynników:

poziom cen, dochód realny / PKB / wyznacza rozmiary transakcji / wzrost popytu przy wzroście PKB o 1% określa się jako elastyczność popytu na pieniądz; nominalne stopy procentowe ( stanowią koszt alternatywny dla gospodarstw i przedsiębiorstw, jeżeli zdecydują się utrzymywać majątek w formie płynnej );

• funkcję popytu na pieniądz można wówczas zapisać: M / P = L [ Y, i, c ]; M- nominalny zasób pieniądza, P- poziom cen, Y- realny PKB ( im ↑Y tym ↑L ), c- przeciętny koszt zamiany innych zasobów majątkowych na pieniądz ( im ↑c tym ↑L ), i- nominalna stopa procentowa ( im ↑i tym ↑L );

• w krótkim okresie można założyć, ze Y, c, M są stałe to: równowaga na rynku pieniężnym wyznacza poziom nominalnej stopy procentowej i występuje w punkcie przecinania się funkcji popytu na pieniądz ( L ) z daną podażą pieniądza.




Miary pieniądza- dostosowane do klasyfikacji EBC i stosowane przez NBP od marca 2003 r.

1. agregat pieniężny M₀: kategoria ta określa ile pieniędzy może być natychmiast użytych do realizacji transakcji gotówkowych ( tzw. baza monetarna Bm ): M₀ obejmuje: pieniądz gotówkowy w obiegu ( 57 mld zł ), gotówkę w kasach banków, rezerwy obowiązkowe banków, rachunki bieżące banków w banku centralnym;

2. agregat pieniężny M₁: obejmuje pieniądz całkowicie płynny pod względem transakcyjnym; M₁ obejmuje: pieniądz gotówkowy w obiegu ( bez kas banków ), depozyty na żądanie ( tzw. ROR );

3. agregat pieniężny M₂: informuje o stanie oszczędności, które są podstawą możliwości kredytowych sektora bankowego; M₂ obejmuje: M₁, depozyty terminowe do 2 lat włącznie, depozyty terminowe z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy;

4. agregat pieniężny M₃: zawiera obok klasycznych depozytów terminowych instytucje finansowe, które są jeszcze mniej płynne; M₃ obejmuje: M₂, operacje z przyrzeczeniem odkupu, dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym
   do 2 lat włącznie; M₃ jest najszerszą miarą pieniądza; w grudniu 2005 r. jego podaż wynosiła 412,5 mld zł, co stanowiło 42% PKB;

Monetyzacja gospodarki:

• monetyzacja gospodarki jest to proporcja M₀ tj. pieniądza wielkiej mocy do PKB;

• w gospodarkach o rozwiniętym systemie finansowym, w których dużo transakcji odbywa się w trybie bezgotówkowym, pieniądz gotówkowy stanowi zaledwie kilka procent PKB;

• w Polsce w grudniu 2005 r. pieniądz gotówkowy w obiegu wynosił 57,1 mld zł, PKB natomiast w 2005 r. osiągnął poziom 980,9 mld zł; udział gotówki w PKB wynosił więc 5,8%;

Zasad klasyfikacji sektorowej podmiotów- zgodnie ze standardami UE

1. sektor finansowy obejmuje:

monetarne instytucje finansowe ( bank centralny + banki ), instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne, pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego ( SKOK0i, domy maklerskie, fundusze inwestycyjne ), pomocnicze instytucje finansowe ( np. kantory, giełda papierów wartościowych, instytucje sprzedaży ratalnej );

2. sektor niefinansowy obejmuje:

gospodarstwa domowe: przedsiębiorcy indywidualni ( osoby fizyczne prowadzące działalność i zatrudniające do 9 osób ), rolnicy indywidualni, osoby prywatne; przedsiębiorstwa; instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych ( np. stowarzyszenia ); sektor instytucji rządowych i samorządowych;

• Mechanizm mnożnika pieniężnego a ilość pieniądza

Mnożnik pieniężny: m = M / Bm

Ponieważ baza monetarna ( Bm ) to głównie gotówka w obiegu i rezerwy obowiązkowe, to im mniejsze obie te wielkości
tym większy mnożnik.

Podaż pieniądza ( M ) to iloczyn bazy monetarnej ( Bm ) i mnożnika ( m ).

Politykę pieniężną prowadzi bank centralny, ponieważ głównie on odpowiada za wielkość Bm, określając stopę rezerw obowiązkowych. Pośrednio przez efekt mnożnika pieniądza, ma on wpływ na wielkość pieniądza kreowanego przez banki.

O ilosci pieniądza kreowanego przez banki decyduje wielkość depozytu pierwotnego oraz stopa rezerw obowiązkowych.
Przy depozytach pierwotnych = 100 i stopie rezerw = 3,5 ( UE = 2,0 ), udzielone kredyty = 96,5.

• Stopa procentowa

• Stopa procentowa to najogólniej cena pieniądza; najpierw powstała ona w sektorze bankowym; wraz z rozwojem rynków finansowych pojawiły się różne stopy, np. kredytów hipotecznych, konsumpcyjnych, interwencyjna, stopa papierów skarbowych;

• Z punktu widzenia pożyczkobiorcy to cena, którą musi zapłacić za użyczenie mu środków pieniężnych;

• Z punktu widzenia pożyczkodawcy ( inwestora finansowego ) to zapłata za czasową rezygnację z dysponowania kapitałem na bieżącą konsumpcję lub inwestycje;

• Stopa procentowa zależy od popytu i podaży na pieniądz, te zaś zależą m.in. od stopy procentowej; zdeterminowana
  jest ona również takimi czynnikami jak: okres lokaty lub pożyczki, ryzyko transakcji, średnia stopa zwrotu w gospodarce
  i w danym sektorze, projekcie przyszłości;

• Realna stopa procentowa: r = i - i_e ; i- nominalna stopa %; i_e- stopa inflacji;

• Nominalna stopa procentowa: n = r + i_e ;

Stopa procentowa w teorii:

1. w teorii funduszy pożyczkowych:

podaż pieniądza tworzą fundusze pożyczkowe, po to aby osiągnąć cele konsumpcyjne lub inwestycyjne w przyszłości; popyt na pieniądz tworzą podmioty, które nie dysponują wystarczającą ilością środków na bieżącą konsumpcję lub inwestycje; w efekcie wysokość stopy procentowej na konkretnym rynku i czasie zależy od popytu i podaży na pieniądz;




przy podaży pieniądza 100 cena równowagi występuje w punkcie A, przy stopie 5%; powyżej tej stopy podaż jest nadmierna, poniżej tej stopy popyt jest nadmierny; w praktyce popyt i podaż pieniądza zależą od bardzo wielu czynników: wielkości oszczędności w gospodarce, skłonności do oszczędzania, potrzeb pożyczkowych państwa, skłonności do ryzyka, oceny przyszłej sytuacji i oczywiście wysokości stopy procentowej;

2. w teorii preferencji płynności:

kształtowanie się i zmiana stóp procentowych zależą od dwóch zasadniczych czynników: skłonności do utrzymywania rezerw pieniężnych w postaci płynnej ( motyw transakcyjny, przezornościowy, spekulacyjny ), podaży pieniądza w gospodarce; Preferencja płynności zmniejsza się wraz ze wzrostem dochodu i wzrostem stóp procentowych; jeżeli przyjmiemy, ze preferencja płynności jest w danym okresie stała, to zmiana stóp procentowych zależy od zmian w podaży pieniądza.




Cele polityki pieniężnej:

Politykę pieniężną prowadzi BC, ponieważ tylko on odpowiada za wielkość bazy monetarnej i pośrednio ( przez mnożnik pieniądza ) odpowiada za ilość pieniądza kreowanego przez banki; może on dążyć do osiągnięcia różnych celów finalnych. Celami takimi mogą być:

1. wzrost gospodarczy: cel bardzo atrakcyjny, ale polityka pieniężna wpływa na wzrost gospodarczy tylko w sposób pośredni; BC może np. zmniejszać stopy procentowe, ale to jeszcze nie przesądza o decyzjach inwestycyjnych przedsiębiorstw, ani o kształcie polityki kredytowej banków. Decydujące instrumenty pobudzania koniunktury znajdują się w rękach rządu, np. podatki, ulgi inwestycyjne, regulacja rynku pracy, polityka konkurencji, infrastruktura. Problemem dyskusyjnym jest natomiast to, na ile realne jest niebezpieczeństwo prowadzenia przez niezależny BC polityki,
   która nie będzie liczyła się z kosztami gospodarczymi. Problem ten jest przedmiotem sporu wśród praktyków
   i teoretyków;

2. wysoki poziom zatrudnienia: szkody wynikające z wysokiego bezrobocia tak dla społeczeństwa jak i całej gospodarki
   są oczywiste. BC nie ma jednak bezpośredniego wpływu na poziom zatrudnienia. Oddziałuje jedynie pośrednio poprzez podaż pieniądza i jego ocenę. Podstawowe instrumenty są w rękach rządu i parlamentu, takie jak np. kodeks pracy, płaca minimalna, wysokość zasiłku dla bezrobotnych, pośrednie koszty pracy, kompetencje związków zawodowych.
   Ten rozdział kompetencji powoduje, że utrzymanie wysokiego poziomu zatrudnienia nie może być celem ostatecznym banku centralnego.

3. Stabilność stóp procentowych: stabilność stóp umożliwia przewidywanie przyszłości i zmniejsza ryzyko, jest więc bardzo pożądana. Jednak BC określa swoje stopy procentowe, ale nie wpływa bezpośrednio na stopy rynkowe, które kształtują się na rynku międzybankowym, ani na stopy oprocentowania depozytów i kredytów. Dlatego stabilność stóp procentowych może być jedynie celem pośrednim polityki pieniężnej.

4. Stabilność kursu walutowego: stabilność kursu walutowego jest przyjmowana jako cel polityki pieniężnej
   w gospodarkach, które dążą do zwiększenia zaufania do swojej waluty i / lub są znacząco uzależnione od handlu zagranicznego. W praktyce stosuje się go stosunkowo rzadko ( w Polsce 1990-1991 ). Na kurs wpływa bowiem zbyt wiele czynników, na które BC nie ma wpływu.

5. Stabilność cen: kontrolowanie stopy wzrostu cen jest w praktyce celem najbliższym bankom centralnym; stabilizacja cen jest warunkiem koniecznym długotrwałego zrównoważonego wzrostu gospodarczego ponieważ:

pozwala na odróżnienie zmian cen relatywnych od zmian w ogólnym poziomie cen, co ułatwia podejmowanie decyzji prorozwojowych; powoduje wzrost skłonności do oszczędzania; ułatwia zmiany w strukturze wydatków publicznych; nie prowadzi do wtórnej redystrybucji dochodów, jaka ma miejsce w warunkach wysokiej inflacji, która najczęściej obciążą osoby o niskich dochodach; Liczne badania potwierdzają występowanie znacznych kosztów inflacji mierzonych utratą PKB.

Wszystkie współczesne teorie ekonomiczne zgodne są co do tego, ze ilość pieniądza krążącego w gospodarce ma wpływ
na poziom cen ( różnią się siłą tego oddziaływania ). Przyjmując za pewnik, że BC reguluje podaż pieniądza tradycyjne podejście odwołuje się do triady celów polityki pieniężnej. Polega ono na osiąganiu celu finalnego ( ostatecznego ) w drodze realizacji celu pośredniego i operacyjnego.

OPERACYJNE	POŚREDNIE	FINALNY
ilość płynnych rezerw w systemie bankowym wysokość krótkoterminowej stopy procentowej	podaż pieniądza stabilność kursu walutowego	bezinflacyjny wzrost gospodarczy;

Strategie polityki pieniężnej: Strategia polityki pieniężnej opisuje sposób postępowania prowadzący do osiągnięcia ostatecznego jej celu ( celów ); najczęściej rozróżnia się dwie grupy strategii:

1. strategie oparte na celach pośrednich: ( czasami określane jako strategie oparte na tradycyjnej triadzie celów ):

strategia kontroli kursu, strategia kontroli agregatów pieniężnych, strategia kontroli stóp procentowych.

2. Strategie oparte na podejściu modelowo-optymalizującym: ( wieloparametrowym )

strategia bezpośredniego celu inflacyjnego, strategia eklektyczna.

Wybór strategii jest zdeterminowany sytuacją gospodarczą i warunkami instytucjonalnymi danego kraju. Powinien on być także poprzedzony analizą porównawczą skuteczności różnych rozwiązań.

1. strategia kontroli kursu- ma postać związania kursu wymiennego waluty krajowej z dużego kraju lub grupy krajów; oznacza ona wprowadzenie: kursu stałego ( fixed peg ), quasi-stałego kursu, pełzającego peg ( currency board ), pełzające pasmo ( crawling peg ); Zalety kontroli kursu: eliminuje problemy niespójności w czasie, prostota i klarowność, jest łatwo identyfikowany i sprzyja wiarygodności polityki, ogranicza oczekiwania inflacyjne- strategia eklektyczna. Wybór strategii jest zdeterminowany sytuacją gospodarczą i warunkami instytucjonalnymi danego kraju; powinien on być także poprzedzony analizą porównawczą skuteczności różnych rozwiązań; Wady strategii kontroli kursu: wrażliwa
   na zagrożenia kryzysem walutowym; udany atak spekulacyjny może prowadzić do jeszcze wyższej inflacji, przy niższym PKB; koszty obrony kursu w sytuacji ataku spekulacyjnego mogą być bardzo wysokie;

2. strategia oparta na kontroli agregatów pieniężnych- oparta jest na założeniu, ze tempo przyrostu cen zależne jest
   od dynamiki podaży pieniądza; uznaje więc ona możliwość kontroli inflacji w długim okresie poprzez kontrolę podaży pieniądza; Zalety tej strategii: umożliwia większą niezależność BC; niezależność ta wraz z brakiem bezpośredniego powiązania krajowych stóp procentowych z ich zagranicznym poziomem umożliwia osiąganie niższej inflacji za granicą; kontrola podaży pieniądza jest łatwa w prezentacji i zapewnia przejrzystość polityki; zapewnia wiarygodność i redukuje oczekiwania inflacyjne; Wady kontroli podaży pieniądza: liberalizacja rynków finansowych prowadzi do załamania związku miedzy agregatami pieniężnymi a inflacją; zaciera czytelność agregatów pieniężnych poprzez pojawienie się substytutów pieniądza ( jednostki uczestnictwa, instrumenty pochodne itp. ); zmiany na rachunkach finansowych spowodowały, ze BC może oddziaływać w sposób efektywny na krótkoterminowe stopy procentowe; znacznie ograniczone zostały natomiast możliwości wpływu BC nie tylko na poziom agregatów, ale i długoterminowe stopy procentowe; nawet gdyby kontrola pieniądza ogółem była możliwa, to brak jest stałego związku pomiędzy pieniądzem
   a inflacją;

3. strategia oparta na kontroli stóp procentowych- polityka stóp procentowych jest przede wszystkim instrumentem osiągania celów polityki pieniężnej: zarówno kontroli przyrostu podaży pieniądza jak i osiągania bezpośrednich celów inflacyjnych; wynika to z faktu, ze mechanizm transmisji stóp procentowych do gospodarki jest jeszcze słabo rozpoznany;

4. strategia bezpośredniego celu inflacyjnego- strategia ta polega na tym, że BC w oparciu o prognozy ustala bezpośredni
   cel inflacyjny ( BCI ) i podejmuje działania zmierzające do jego realizacji, nie wyznaczając celów pośrednich, lecz biorąc pod uwagę całokształt zjawisk zmierzające do jego realizacji, nie wyznaczając celów pośrednich, lecz biorąc pod uwagę całokształt zjawisk monetarnych i przebieg procesów realnych; Bezpośrednią strategię inflacyjną stosują miedzy innymi: Nowa zelandia, Kanada, Wielka Brytania, Finlandia, Szwecja, Austria, Hiszpania, Węgry, Czechy;
   Zalety BCI: elastyczność polityki; możliwość spójnego wykorzystania szerokiego zakresu informacji; wskazanie bezpośredniego celu polityki zwiększa jej wiarygodność; przejrzystość w odbiorze zewnętrznym gwarantuje niezależność działań BC; umożliwia elastyczność dostosowań do zaburzeń występujących w gospodarce;
   Wady BCI: zbyt duża dyskrecjonalność strategii; słaba odpowiedzialność władz monetarnych wobec instytucji demokratycznych; płynny kurs walutowy może prowadzić do nadmiernej aprecjacji waluty krajowej i perturbacji w sferze realnej. Warunki skuteczności BCI: jasne określenie roli ( niezależności ) władz monetarnych; przejrzysta prezentacja mechanizmu transmisji; zbudowanie zrozumiałego podstawowego modelu prognostycznego; umiejętne komunikowanie się z rynkiem i społeczeństwem. Techniczne aspekty strategii BCI: czy cel powinien być ustalany punktowo czy w postaci pasma?, jaka jest optymalna szerokość pasma?, kto ogłasza cel?, jaki jest właściwy horyzont czasowy ogłaszanego celu?, czy słuszne jest ogłaszanie korekty celu w trakcie jego obowiązywania?, jakie miary zmian cen należy wykorzystywać?. Badania empiryczne przeprowadzone w 1992 r. na próbie 91 krajów dostarczały następujących informacji: 1) w latach 90 jedynie 4 kraje nie miały strategii o wyraźnie sprecyzowanym celu; z pozostałych stosowało: 55 cele inflacyjne;
   37 cele podaży pieniądza, 48 cele kursu walutowego; 2) część krajów ustalała więcej niż jeden cel- 55%; 3) ustala
   i ogłasza cel: w 15 krajach rząd, w 18 bank centralny, w 22 wspólnie; 4) w porównaniu z dwiema poprzednimi dekadami, w latach 90 liczba krajów stosujących cele dotyczące kursu wzrosła z 30 do 47, podaży pieniądza z 18 do 39, inflacyjne
   z 8 do 54.

5. strategia eklektyczna- strategia ta określana jest także mianem „just do it”; przyznaje ona władzom monetarnym pełną swobodę w działaniu, co zapewnia także pełną elastyczność dostosowań; władza monetarna jest na tyle wiarygodna,
   ze jest w stanie utrzymać niską i stabilną inflację, bez zachowania pełnej przejrzystości celu; celem może być także stabilizowanie wzrostu gospodarczego, przy czym cel stabilizowania cen traktuje się jako pierwszoplanowy; jako przykład BC, który nie podaje explicite żadnych celów pośrednich podaje się najczęściej amerykański FED; przy czym zadaniem FED jest nie tylko osiąganie i utrzymywanie niskiej inflacji, ale także prowadzenie polityki antycyklicznej; w efekcie polityka ta polega na wyprzedzającym zaostrzeniu lub łagodzeniu polityki pieniężnej, w zależności od przewidywanego rozwoju sytuacji gospodarczej;

Inflacja- systematyczny wzrost cen. Koszty inflacji: osłabienie skłonności do oszczędzania, przypadkowy- niekontrolowany przebieg redystrybucji dochodów, przeinwestowanie sektora finansowego, kosztem zasobów kierowanych do sektora produkcyjnego, niedoskonała indeksacja systemu podatkowego, ogranicza możliwość racjonalizowania wydatków, wprowadza niepewność w gospodarce i szkodzi jej wzrostowi;

Deflacja- spadek ogólnego poziomu cen; Koszty deflacji: spadek przychodów ze sprzedaży towarów i usług, ryzyko recesji gospodarczej;

Ceny stałe: określane także jako inflacja zerowa; Jej koszty: zerowa inflacja uniemożliwia występowanie ujemnych realnych stóp procentowych ( ujemne musiałyby być także stopy nominalne ), co utrudnia wyjście z recesji, zablokowanie dostosowań na rynku pracy poprzez obniżkę płac realnych- co jest możliwe jedynie w wyniku inflacji, ponieważ płace nominalne
są sztywne w dół ( ryzyko wzrostu bezrobocia );

Miary inflacji:

• CPI- wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, którego podstawę opracowania stanowi obserwacja cen towarów
  i usług konsumpcyjnych i niekonsumpcyjnych ( od 1700 do 2000 ); oblicza się go po przyjęciu systemu wag z roku poprzedzającego rok badany; system wag opracowuje się na podstawie struktury wydatków gospodarstw domowych;

• PPI- wskaźnik produkcji sprzedanej przemysłu, który opracowuje się na podstawie miesięcznego badania cen reprezentantów wyrobów i usług ( ok. 20 tys ) uzyskiwanych przez wybrane podmioty gospodarcze ( ok. 3,5 tys ) zatrudniające powyżej 5 osób;

• Inflacja bazowa- obrazuje długookresowy trend kształtowania się CPI powstały po wyeliminowaniu wahań o charakterze sezonowym oraz wahań cen powstałych wskutek przejściowych szoków podażowych; indeksy bazowe charakteryzują się bardziej wyrównanym przebiegiem; pozwalają one na ocenę faktycznego wpływu polityki monetarnej na kształtowanie się cen konsumpcyjnych ryzyko szybkiego wchodzenia w okresy deflacji;

Metody liczenia inflacji bazowej:

• wskaźnik inflacji bazowej po włączeniu cen kontrolowanych, a więc cen, których znaczną część stanowi podatek akcyzowy, cen na które ustalane są górne limity wzrostu lub które podlegają innym regulacjom ( energia elektryczna ) oraz cen ustalanych przez samorząd ( komunikacja );

• wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen o największej zmienności, tzn. cen, które charakteryzują się silną sezonowością, lub które podlegają zmianom o charakterze szokowym lub cyklicznym, np. ceny owoców, warzyw, opłaty za używanie mieszkań, ceny energii, usług pocztowych, telekomunikacyjnych;

• wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen o największej zmienności i cen paliw;

• wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen żywności i paliw, tzw. inflacja netto;

• 15% średnia obcięta, którą oblicza się przez odrzucenie cen wyrobów, które ulegają największej i najmniejszej dynamice w porównaniu z poprzednim okresem;

Narodowy Bank Polski- regulacja konstytucyjna:

• NBP przysługuje wyłączne prawo: emisji pieniądza, ustalania i realizowania polityki pieniężnej;

• NBP odpowiada za wartość polskiego pieniądza;

• Organami NBP są: Prezes, RPP, Zarząd;

• Prezes: jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta na 6 lat; nie może należeć do partii, związku zawodowego oraz prowadzić działalności nie dającej pogodzić się z godnością jego urzędu;

• RPP: ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedstawia je Sejmowi do wiadomości równocześnie z projektem budżetu; w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń;

Zadania Banku Centralnego:

1. podstawowym celem NBP jest utrzymanie poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu,
   o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP;

2. do zadań NBP należy:

organizowanie gospodarki rezerwami dewizowymi, organizowanie rozliczeń pieniężnych prowadzenie działalności dewizowej w granicach ustaw, prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa, regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie, tworzenie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego, opracowanie sprawozdawczego bilansu płatniczego, wykonywanie innych, regulowanych ustawami.

Podstawowe ustawowe kompetencje RPP:

• ustalanie założeń polityki pieniężnej,

• ustalanie wysokości stóp procentowych NBP,

• określanie zasad i stopy rezerwy obowiązkowej,

• ustalanie zasad operacji otwartego rynku,

• uchwalanie zasad rachunkowości NBP,

• zatwierdzanie planu finansowego i sprawozdania z działalności NBP,

• ocena działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji polityki pieniężnej.

Podstawowe rodzaje instrumentów polityki pieniężnej:

Instrumenty polityki pieniężnej to środki za pomocą których władze monetarne dokonują zmian w podaży pieniądza; instrumenty polityki pieniężnej najczęściej dzieli się na:

1. instrumenty kontroli administracyjnej ( bezpośrednie ):

bezpośrednia regulacja cen instrumentów finansowych tj. stóp procentowych i kursów walutowych; administracyjne nakładanie na instytucje finansowe ograniczeń dotyczących wolumenu depozytów i kredytów;

2. instrumenty rynkowe ( pośrednie, parametryczne ):

oddziaływanie na zachowania banków komercyjnych poprzez zmiany w bilansie banku centralnego; wpływ na cenę pieniądza bądź innych aktywów finansowych metodami rynkowymi;

3. instrumenty informacyjno-perswazyjne: niezobowiązujące sugestie co do kierunków zachowań banków;

Instrumenty administracyjne- najczęściej stosowane instrumenty administracyjne to: pułapy kredytowe, obligatoryjny zakup przez banki papierów wartościowych, ustalanie oprocentowania ( stałe stopy, minimalnych i maksymalnych pułapów itp. ), prawno-instytucjonalne określanie zakresu działania poszczególnych instytucji finansowych, ograniczenia kapitałowe udziału banków komercyjnych w innych przedsiębiorstwach; Zalety instrumentów administracyjnych: niezawodne osiąganie pożądanego poziomu agregatów pieniężnych lub stóp procentowych ( szczególnie istotne w razie przejściowych zaburzeń
w funkcjonowaniu rynku ), możliwość stosowania ich w warunkach słabo rozwiniętego rynku finansowego lub jego wad. Wady instrumentów administracyjnych: utrudniają rozwój konkurencji, hamują rozwój efektywnych instytucji finansowych, ich uznaniowość stwarza niebezpieczeństwo preferowania określonych grup podmiotów. Instrumenty administracyjne jedynie krótkookresowo mogą być uważane za skuteczne narzędzia kontroli sytuacji pieniężnej;

Instrumenty rynkowe- stosowanie instrumentów rynkowych uwarunkowane jest stopniem rozwoju rynku pieniężnego;

• Rynek pieniężny to rynek instrumentów finansowych o charakterze negocjowalnym z możliwością obrotu wtórnego; rynek ten dzieli się na kilka segmentów: rynek transakcji sprzedaży ( recers repo ), rynek transakcji zakupu ( repo ), rynek papierów wartościowych emitowanych przez BC; rynek skarbowych papierów wartościowych; rynek papierów komercyjnych, rynek zabezpieczonych krótkoterminowych depozytów międzybankowych, na którym banki pożyczają sobie wzajemnie środki ( WIBOR- Warsaw Inter-Bank Offered Rate, WIBID- Warsaw Inter-Bank Bib Rate ). Pośrednie instrumenty polityki pieniężnej dzieli się najczęściej na następujące kategorie: stopy procentowe, rezerwy obowiązkowe, operacje otwartego rynku, transakcje kredytowo-depozytowe, interwencje walutowe.

• Stopy procentowe- kształtowanie stopy rynku międzybankowego jest najważniejszym instrumentem polityki pieniężnej; Narodowy Bank Polski; Stopami, które wyznaczają kierunek polityki pieniężnej są:

stopa referencyjna ( stopa podstawowa BC ), określa ona minimalną rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych NBP, sprzedawanych w ramach operacji otwartego rynku; stopa ta wyznacza poziom depozytów na rynku międzybankowym o porównywalnym terminie zapadalności- 1W stawka WIBOR; stopa lombardowa- wyznacza ona maksymalny koszt pozyskiwania pieniądza w BC, określając górny pułap dla wahań rynkowych stóp O/N; stopa depozytowa- jej rolą jest ograniczanie korytarza wahań rynkowych stóp procentowych od dołu, określając dolny pułap spadku stóp O/N. Stopa redyskonta weksli nie pełni obecnie aktywnej roli;

• Eurosystem- kierunek polityki pieniężnej w strefie euro wyznaczają:

• stopa refinansowa ( refinancing rate )- określa ona minimalną rentowność podstawowych operacji zasilających;

• stopa procentowa dla kredytu na koniec dnia- określa ona górny pułap wahań dla rynkowych krótkoterminowych stóp procentowych;

• stopa procentowa dla depozytu na koniec dnia- określa na dolny pułap wahań dla rynkowych krótkoterminowych stóp procentowych;

W celach informacyjnych EBC publikuje stopę EONIA- Euro Overnight Index Average; jest ona obliczana z uwzględnieniem faktycznych dziennych obrotów na rynku euro, jako średnia ważona kwotami transakcji;

Harmonizacja z Eurosystemem:

• zastąpienie obecnej stopy referencyjnej NBP stopa refinansową; wprowadzenie stopy refinansowej uwarunkowane jest osiągnięciem operacyjnego niedoboru płynności w systemie bankowym oraz prowadzeniem operacji zasilających;

• od 2005 r. NBP wprowadził stawkę POLONIA- Polish Overnight Index Average; jest to średnia stawka na rynku niebezpiecznych depozytów międzybankowych; poziom stawki POLONIA odzwierciedla rzeczywiste oprocentowanie lokat z terminem overnight na rynku międzybankowym; średnie jej odchylenie od stopy referencyjnej NBP w 2005 r. wynosiło 26 punktów bazowych;

• Rezerwa obowiązkowa- to odsetek bilansowych zobowiązań banków wobec sektora niefinansowegom który musi być odprowadzony i utrzymany w postaci środków pieniężnych na rachunku w banku centralnym; Rezerwa obowiązkowa czasami bywa traktowana jako instrument administracyjny; za zaliczeniem jej do rynkowych narzędzi polityki pieniężnej przemawiają następujące argumenty:

obowiązek jej odprowadzania nakładany jest jednolicie na wszystkie banki; jej obecny stosunkowo niski poziom powoduje zmniejszenie znaczenia rezerwy jako instrumentu kontroli podaży pieniądza i zarządzania płynnością; wzrasta natomiast rola rezerwy obowiązkowej jako narzędzia stabilizowania stóp procentowych na rynku międzybankowym;

Rezerwa obowiązkowa może pełnić następujące funkcje:

• ostrożnościową,

• generowania zysku banku centralnego,

• kontroli agregatów pieniężnych,

• zarządzania płynnością systemu bankowego,

• kreacji popytu na pieniądz banku centralnego,

• stabilizowania krótkoterminowych stóp procentowych na rynku pieniężnym.

Narodowy Bank Polski  Podstawowe funkcje rezerwy obowiązkowej: trwała absorpcja płynności, łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności w systemie bankowym na stopy procentowe. Instytucje podlegające obowiązkowi rezerwowemu: banki działające na mocy ustawy- Prawo bankowe; Okres utrzymywania rezerwy:

• rezerwa utrzymywana jest od dnia następnego miesiąca po miesiącu, za który nalicza się rezerwę, do dnia poprzedzającego kolejny okres utrzymywania rezerwy;

• środki stanowiące rezerwę powinny być utrzymywane na poziomie wymaganym średnio w miesiącu- system rezerwy uśrednionej,

• nie ma możliwości utrzymywania rezerwy w formie gotówki w kasach banków;

Podstawowe naliczenia i stopy naliczania rezerwy:

• podstawę naliczania rezerwy za dany miesiąc stanowi średnia arytmetyczna ze stanów określonych zobowiązań na koniec każdego dnia,

• banki pomniejszają kwotę naliczonej rezerwy o 500 tys euro

• rezerwą nie są objęte: zobowiązania wobec innych banków krajowych, zobowiązania wobec NBP oraz środki pozyskiwane z zagranicy na okres powyżej 2 lat;

• stopy rezerwy: 0%- od środków pozyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu; 3,5%- od pozostałych rodzajów zobowiązań; od 1 maja 2004 r. rezerwa jest oprocentowana- 0,9 stopy redyskontowej weksli;

• w razie naruszenia obowiązku rezerwowego: bank uiszcza NBP odsetki od różnicy pomiędzy kwotą, która podlega utrzymaniu, a kwotą utrzymywaną, w wysokości stanowiącej dwukrotność oprocentowania kredytu lombardowego;

Eurosystem  Podstawowe funkcje rezerwy: stabilizacja stóp procentowych na rynku pieniężnym, pogłębienie niedoboru płynności i umocnienie roli banku centralnego jako kredytodawcy netto systemu bankowego; Instytucje podlegające obowiązkowi rezerwowemu: instytucje kredytowe i ich oddziały działające na obszarze euro, inne niż narodowe banki centralne; Okres utrzymywania i sposób naliczania:

• okres rezerwowy trwa 1 miesiąc ( od 24 do 23 );

• podstawą naliczania są środki z ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego okres rezerwowy;

• rezerwa utrzymywana jest na rachunkach w NBC;

• nie ma możliwości utrzymywania jej w formie gotówki w kasach banków;

Podstawa i stopy naliczania:

• z podstawy naliczania wyłączone są: zobowiązania instytucji objętych rezerwą względem innych instytucji objętych tym obowiązkiem oraz zobowiązania wobec EBC i NBC;

• obowiązują dwie stawki: 2% i 0%;

• środki rezerwowe są oprocentowane;

• w przypadku nie wywiązywania się z obowiązku utrzymywania wymaganej rezerwy EBC może nałożyć jedna z trzech sankcji: odsetki karne, nieoprocentowany depozyt, zawiesić dostęp do operacji otwartego rynku;

Harmonizacja z Eurosystemem: stopniowe obniżanie stopy rezerw do poziomu 2%, ustalenie stawki 0% dla depozytów powyżej 2 lat, zmiana sposobu naliczania i okresu utrzymywania;

Operacje otwartego rynku: prowadzone są z bankami komercyjnymi z inicjatywy BC; obejmują one warunkową
i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własne papierów wartościowych przeprowadzane przez BC. W wyniku zakupu papierów wartościowych system bankowy zostaje zasilony w środki- co oznacza jego refinansowanie. W wyniku sprzedaży przez BC lub emisji papierów wartościowych zostają zaabsorbowane środki
z systemu bankowego. Wszystkie operacje otwartego rynku powinny być przeprowadzane w formie przetargu; w przetargu kwotowym: banki składają oferty przy określonej przez BC stopie procentowej, po jakiej uzyskają lub zdeponują środki;
w przetargu procentowym: oferty banków muszą zawierać dodatkowo proponowaną cenę, która determinuje stopę procentową po jakiej następuje użyczenie środków; Operacje otwartego rynku dzieli się na:

• bezwarunkowe: 1) zakupu, w których BC kupuje od banków papiery wartościowe ( outright purchase, outright buy ),
  2) sprzedaż, w których BC sprzedaje papiery wartościowe ( outright sale );

• warunkowe: 1) zakupu, które polegają na tym, ze BC kupuje papiery wartościowe od banków komercyjnych, zobowiązując je do ich odkupienia po określonej cenie i w określonym terminie ( operacje te są odpowiednikiem kredytów udzielanych bankom pod zastaw papierów wartościowych ); 2) sprzedaży, polegają na tym, ze BC sprzedaje papiery wartościowe bankom komercyjnym, zobowiązując je do odsprzedaży po określonej cenie i w określonym terminie ( są odpowiednikiem oprocentowanych lokat przyjmowanych przez BC pod zastaw papierów wartościowych );

BC może prowadzić operacje typu swap; są one podobne do operacji warunkowych, z tą różnicą, ze przedmiotem transakcji
są waluty obce; operacje typu swap polegają na kupnie lub sprzedaży walut na rynku kasowym oraz ich odsprzedaży
lub odkupie w transakcji terminowej; mogą być one wykorzystywane nie tylko w celu wpływania na płynność, ale i jako transakcje sterylizujące efekty monetarne interwencji BC na rynku walutowym.

Narodowy Bank Polski  Podstawowe funkcje operacji otwartego rynku:

• utrzymanie krótkoterminowych stóp procentowych na poziomie spójnym z realizowanym przez RPP celem inflacyjnym;

• absorbcja płynności;

Dostęp do operacji: grupa banków dealerów rynku pieniężnego, BFG.

Podział operacji:

• operacje podstawowe- emisja 7-dniowych bonów pieniężnych NBP; przetargi odbywają się regularnie raz w tygodniu; minimalna rentowność określana jest wysokością stopy referencyjnej; sprzedaż bonów następuje z dyskontem-
  co oznacza, ze nabywca bonu płaci za niego cenę wynikającą z przyjętej oferty zakupu bonów, natomiast po okresie
  na który bon został wyemitowany otrzymuje jego wartość nominalną;

• operacje dostrajające- polegają na szybkim reagowaniu w sytuacji gdy pojawiają się nieoczekiwane zmiany poziomu płynności, skutkujące niepożądanymi zmianami stóp procentowych; charakteryzują się następującymi cechami:
  są incydentalne, mogą być zarówno zasilające jak i absorbujące, termin zapadalności jest zróżnicowany; Do operacji dostrajających NBP zalicza: emisję bonów pieniężnych z terminem zapadalności od 1 do 7 dni, warunkowy zakup
  od banków bonów skarbowych 1-7 dniowych, przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP;

• operacje strukturalne- są podejmowane w celu długoterminowej zmiany struktury płynności w sektorze bankowym; należą do nich: emisja obligacji BC, przedterminowy wykup obligacji, zakup i sprzedaż papierów wartościowych
  na rynku wtórnym;

Eurosystem  Podstawowe funkcje operacji otwartego rynku: oddziaływanie na poziom krótkoterminowych stóp procentowych, wpływanie na stan płynności;

Dostęp do operacji:

• dostęp do operacji otwartego rynku, przeprowadzanych w formie przetargów standardowych, mają instytucje kredytowe
  z ogólnej listy uczestników przedstawionej EBC przez NBC; podmioty te muszą podlegać rezerwie obowiązkowej,
  mieć dobrą kondycję finansową i spełniać operacyjne kryteria ustalone przez NBC;

• dostęp do operacji dostrajających jest ograniczony;

• operacje otwartego rynku są prowadzone za pośrednictwem NBC; oznacza to, ze aby wziąć udział w przetargu, kontaktują się z właściwym NBC; decyzje na temat wielkości i rodzaju operacji podejmuje EBC i informuje o tym NBC i rynki; NBC są zobowiązane do monitorowania systemu przetargowego;

Podział operacji: krótkoterminowe operacje refinansujące ( 7 dni ), operacje refinansujące o dłuższym terminie ( 3 m-c ), operacje dostrajające, operacje strukturalne;

Ponieważ standardową sytuacją w strefie euro jest strukturalny brak płynności EBC wykorzystuje w praktyce tylko dwa pierwsze typy operacji. Zarówno krótkoterminowe jak i długoterminowe operacje są przeprowadzane na zasadzie transakcji odwracalnych ( warunkowych ).

Operacje depozytowo-kredytowe: Celem operacji depozytowo-kredytowych jest ograniczenie skali wahań stopy procentowej rynku międzybankowego overnight; banki uczestniczą w tych operacjach z własnej inicjatywy.

Narodowy Bank Polski  Kredyt na koniec dnia- lombardowy: daje bankom możliwość zaciągnięcia kredytu na termin overnight; jego oprocentowanie wyznacza maksymalny koszt pozyskania pieniądza w NBP; Zasady udzielania kredytu:

• zabezpieczeniem kredytu jest zastaw na skarbowych papierach wartościowych,

• jego kwota nie może przekraczać 80% zastawu,

• warunkiem otrzymania jest spłata kredytu z poprzedniego dnia;

Depozyt na koniec dnia: pozwala na lokowanie nadwyżek środków na termin overnight; jego oprocentowanie stanowi dolne ograniczenie dla stawki rynkowej kwotowanej na ten termin; składowany jest bez zabezpieczenia ze strony NBP; wraz ze zwrotem wypłacane są odsetki;

Ważnym elementem systemu rozliczeniowego jest kredyt techniczny; są to oferowane przez NBP kredyty w złotych i w euro, będące źródłem pozyskania środków w ciągu dnia; kredyty te nie są oprocentowane; podobnie jak w przypadku kredytu lombardowego, zabezpieczeniem jego są - akceptowane przez NBP- papiery wartościowe.

Eurosystem  Kredyt lombardowy- pełni te same funkcje jak w NBP; Zasady udzielania:

• zabezpieczenie kredytu stanowią papiery wartościowe,

• kwota kredytu jest limitowana dostarczonymi zabezpieczeniami,

• oprocentowanie kredytu ustala Rada Zarządzająca EBC,

• spłata kredytu następuje następnego dnia wraz z odsetkami.

Depozyt na koniec dnia w NBP jest w całości dostosowany do standardów euro.

Interwencje walutowe- w polskiej gospodarce zmiany kursu walutowego wywierają istotny wpływ na inflację; mogą więc zaistnieć okoliczności uzasadnione dążeniem do stabilizowania inflacji, w których NBP zdecyduje się na przeprowadzenie interwencji;




3

---