1ZAGADNIENIA DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

1. pojęcie i cechy administracji i administracji publicznej

2. pojęcie i cechy prawa administracyjnego

3. rodzaje norm prawa administracyjnego

4. wewnętrzne prawo administracji

5. źródła prawa administracyjny zamknięty i otwarty katalog źródeł prawa

6. rozporządzenie jako instrument działań administracyjnych

7. akty prawa miejscowego

8. pojęcie i rodzaje form i działania administracji

9. akt administracyjny, rodzaje

10. uznania administracyjne

11. warunki prawidłowości aktu administracyjnego

12. akt normatywny

13. czynności materialno - techniczne działalności społeczno organizatorskich administracji

14. pojęcie i cechy stosunku administracyjno - prawnego

15. elementy stosunku administracyjno - prawnego

16. sytuacja administracyjno - prawna

17. organ administracji publicznej

urząd administracji publicznej

18. klasyfikacja organów administracyjnych

19. aparat administracyjny i system administracji publicznej

20. pojęcie właściwości i kompetencji organów

21. centralizacja i decentralizacja w administracji

22. koncentracja i dekoncentracja w administracji

23. administracja centralna

24. administracja publiczna w terenie

25. zespolenie i niezespolenie w administracji

26. pojęcie gminy, powiatu i województwa

27. organ gminy, powiatu i województwa

ad. 1 pojęcie i cechy administracji i administracji publicznej

ADMINISTRACJA -

• etymologicznie administracja oznacza służbę, słowo wywodzi się od łac. słowa ministrare- służenie;

• działalność wykonawcza, prowadzenie pewnych spraw, dokonywanie pewnych czynności, łączenie administracji publicznej i prywatnej.

• Wyróżniamy administrację publiczną i prywatną

ADMINISTRACJA PUBLICZNA -

• odnosi się do spraw państwowych, publicznych , ważnych dla określonych społeczności

• Należy do pojęć instytucjonalnych tzn. treść ich jest zmienna (np. w zależności od warunków politycznych i ustrojowych), ale nazwa pomimo zmiany treść nie ulega zmianie.

• Administracja to organizatorska działalność państwa

• W znaczeniu przedmiotowym - działalność wykonywana przez państwo, samorządy terytorialne i inne wskazane w prawie podmioty w celu realizacji zadań publicznych i interesu publicznego

• W znaczeniu podmiotowym - administracja to struktura składająca się z organów administracyjnych i innych jednostek adm. aparat administracyjny powołany w celu realizacji zadań publicznych.

Są to przejęte przez państwo i realizowane przez zawisłe organy a także przez organy samorządu terytorialnego, zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach, działalność adm. Publicznej musi być określona prawem.

Administracja prywatna-

To załatwienie spraw, prowadzenie ważnych z punktu widzenia osoby prywatnej, gdzie interes prywatny a nie publiczny jest uznawany za priorytetowy

Cechy administracji publicznej:

1. Administracja publiczna działa na rzecz realizacji interesu publicznego (dobra wspólnego, interesu społecznego (są kategoriami konstytucyjnymi)

dobro wspólne i interes publiczny są kategoriami konstytucyjnymi. Już art. I Konstytucji RP stanowi, iż RP są dobrem wspólnym wszystkich obywateli.

2. adm. publ. (organy adm. ) działa na podstawie i w granicach prawa. Jest to tzw. zasada legalności, zawarta w Konstytucji RP. Każde działanie organu administracji misi posiadać podstawę prawną i mieścić się w granicach prawa. Owe granice zawarte są wprost w przepisach prawa.

3. Praca adm. polega nie na wykonawczym stosowaniu prawa, lecz, także na samodzielnym, twórczym działaniu w ramach prawa i na jego podstawie.

Administracja przekształca przepisy prawa w konkretne działania i w tym zakresie jest najbardziej twórczą i żywą częścią współczesnego państwa prawnego, posiada pewną swobodę, która pozwala korygować jej działanie nie odpowiadające interesowi publicznemu.

4. działania adm. skierowane są ku przyszłości. To, co ustawodawca określa generalnie i abstrakcyjnie, powinno zostać konkretnie zrealizowane przez administrację.

5. administracja podejmuje konkretne działania do uregulowania spraw jednostkowych i urzeczywistnienia określonych przedsięwzięć

6. organy adm. publicznej mogą korzystać z form władczych, są władne używać tzw. władztwa administracyjnego - umieszczona w ustawie możność wydawania zakazów i nakazów oraz koncesji i zezwoleń, którym przysługuje domniemanie legalności. Prawnie dopuszczalne stosowanie przymusu państwowego stanowi gwarancje realizacji władczych działań administracji.

7. adm. publ. Jest działalnością planową i celową, funkcjonuje w sposób ciągły i stabilny

8. adm. publ. To działalność organizatorska, oparta na kierownictwie i podporządkowaniu

ad. 2 pojęcie i cechy prawa administracyjnego

prawo administracyjne to:

1. gałąź prawa, której przedmiotem jest adm. publiczna

2. prawo adm. to gałąź prawa, która reguluje działanie organów administracji publicznej, reguluje procesy administrowania w państwie (szczególnie władcze elementy tych procesów)

3. gałąź prawa, która zawiera element władztwa

cechy prawa administracyjnego:

1. prawo adm. jest częścią prawa publicznego co oznacza co oznacza że ta gałąź prawa ma za przedmiot regulacji państwo jako podmiot władzy i służy uzasadnieniu i określeniu kompetencji państwowych.

2. prawo adm. jest prawem bezwzględnie obowiązującym. Normy prawa adm. zawierają dyspozycje, których zastosowanie nie może być wolą stron ani

wyłączone, ani ograniczone.

3. Prawo adm. zawiera w sobie element władztwa.

4. stosowanie prawa adm. i kontrola jego przestrzegania mają charakter niesporny.

Ad. 3 rodzaje norm prawa administracyjnego

norma prawna wypowiedź zrekonstruowana na podstawie treści przepisów prawnych, określająca zachowanie adresata tej normy w sytuacji zaprojektowanej przez ustawodawcę.

Normy dzielimy na:

1. normy prawa ustrojowego -

• regulują ustrój i strukturę administracji,

• dotyczą organizacji aparatu administracyjnego.

• określają status prawny poszczególnych organów administracji, np. tworzenie i obsadzanie organów administracyjnych.

• Nie mają bezpośredniego znaczenia dla obywateli, bowiem dyspozycja tych norm skierowana jest do organów administracji publicznej. Pośrednio obywatele będą nimi zainteresowani, ponieważ od właściwej organizacji aparatu administracyjnego w dużej mierze zależy prawidłowe załatwienie spraw administracyjnych.

2. normy prawa materialnego regulują co wolno a czego nie wolno czynić administracji.

• Ustanawiają formalnoprawne podstawy działania administracji publicznej.

• Ponadto stanowią, do czego mają prawo obywatele, i w razie, czego, kto powinien im skorzystanie z tego prawa umożliwić.

• Określają treść decyzji a gdy realizacja prawa następuje przez wydani decyzji - określają organy właściwe do jej wydania. Prawo materialne (prawo budowlane, prawo o zagospodarowaniu przestrzennym, prawo górnicze) dotyczy konkretnych działów administracji publicznej.

3. normy prawa procesowego -

• dotyczą toku działań administracyjnych,

• regulują postępowanie administracyjne, regulują tok czynności podejmowanych przez organy określone prawem ustrojowym w celu realizacji norm prawa materialnego.

Ad. 4 wewnętrzne prawo administracyjne

• wewnętrzne prawo administracyjne to normy postępowania ( zakazy, nakazy) obowiązujące tylko w wewnętrznej strukturze administracyjnej,

• regulujące strukturę wewnętrzną administracji publicznej,

• określane mianem aktów kierownictwa wewnętrznego,

• w sferze wewnętrznej administracja nie może podejmować działań sprzecznych z ramami prawa.

Ad. 5 Źródła prawa ADMINISTRACYJNEGO, zamknięty i otwarty katalog źródeł prawa

• Źródłem prawa jest to z czego można dowiedzieć się, jaka jest treść norm prawnych

• Są to źródła poznania prawa

• Takimi źródłami poznania są organy urzędowe, w których ogłaszane są akty normatywne, w Polsce są to dzienniki urzędowe, o których wydawaniu stanowi ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych

• źródłem prawa jest akt w którym zawarte są normy prawne

• źródła wskazane i wyodrębnione przez konstytucje RP jako powszechnie obowiązujące oraz sensu largo, czyli akty prawa wewnętrznego oraz niewymienione przez konstytucje różnorakie fakty prawotwórcze.

Zamknięty katalog źródeł prawa - wskazane jest przez Konstytucje RP, która wymienia źródła prawa oraz określa najważniejsze stosunki między nimi, są one z góry określone.

Otwarty katalog źródeł prawa - znajduje się na drugim biegunie, którego zmiany odbywają się rozmaitymi sposobami, z góry nieokreślonymi.

Konstytucja w rozdziale III wprowadza sztywny katalog aktów normatywnych nazywanych przez nią źródłami prawa i utrwala rozróżnienie przepisów o charakterze wewnętrznym.

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa RP na obszarze działania organów, które ją ustanowiły są akty prawa miejscowego.

System zamknięty pozwala określić, co tym prawem jest a co za tym idzie ułatwia kontrolę działań administracji.

Nauka administracji rozszerza katalog źródeł prawa adm.:

• źródła niezorganizowane - odesłania i normy pozaprawne stosowane przez adm. publiczną,

• zwyczaj, orzecznictwo sądowe oraz doktrynę

• akty wewnętrzne

• akty planowania

• normy techniczne

• przepisy administracyjne

• ustawy

• konstytucja

ad. 6 rozporządzenie jako instrument działań administracyjnych

• rozporządzenie jest źródłem prawa, które jest przez administracje publiczną wydawane i wykonywane.

• Rozporządzenie ma dostosowywać abstrakcyjnie i generalnie sformułowane przepisy

ustawy do sytuacji jeszcze ogólnie zarysowanej i dostosowanej do wielu adresatów.

• Rozporządzenie nie ma zastępować ustawy (z wyjątkiem rozporządzenia z mocą ustawy), lecz ją odciążyć od szczegółów technicznych, uregulowań zmiennych w czasie.

• obowiązująca Konstytucja określa rozporządzenie jako akt wydawany przez organy w niej wskazane, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie w celu jej wykonania.

• Upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno określać:

1. organ właściwy do wydania rozporządzenia

2. zakres spraw przekazanych do uregulowania

3. wytyczne treści aktu. Organ, który został upoważniony do wydania rozporządzenia, nie może przekazać swoich kompetencji innemu organowi (tzw. zakaz subdelegacji).

• W świetle obowiązującej Konstytucji do wydawania rozporządzeń właściwi są:

- Prezydent RP

- Rada Ministrów

- Prezes RM

- Minister Kierujący Działem Administracji Rządowej

- Przewodniczący Komitetu, Wchodzący W Skład RM, Do Którego Stosuje Się Odpowiednio Przepisy Odnoszące Się Do Ministra Kierującego Działem Administracji Rządowej

- Krajowa Rada Radiofonii I Telewizji

ad.7 akty prawa miejscowego

Przez akty prawa miejscowego rozumiemy przepisy prawa powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa (a nie na całym jego obszarze), wydawane przez organy jednostek samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej.

Konstytucyjne sformułowania określające istotę aktów prawa miejscowego:

- są one źródłami prawa powszechnie obowiązującego na obszarze działania organów, które je ustanowiły

- wejście w życie aktu prawa miejscowego uwarunkowanie jest jego ogłoszeniem

- organy samorządu terytorialnego przez terenowe organy administracji rządowej ustanawiają akty prawa miejscowego na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie

- zasady i tryb wydawania aktów normatywnych (w tym aktów prawa miejscowego) określa ustawa.

Regulacje prawne wydawania aktów prawa przez organy jednostek samorządu terytorialnego zawarte są w samorządowych ustawach ustrojowych.

Na podstawie ustaw akty prawa miejscowego mogą wydawać:

• gminy, ich zakres to:

1. wewnętrzny ustrój gminy oraz jednostek pomocniczych,

2. organizacja urzędów i instytucji gminnych,

3. zasady zarządu mieniem gminy

4. zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej;

• powiat, stanowi akty w sprawach:

1. wymagających uregulowania w statucie

2. porządkowych

3. szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu

4. zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

• sejmik województwa stanowi :

1. statut województwa

2. zasadę gospodarowania mieniem wojewódzkim

3. zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

akty wydawane przez gminy, powiaty i województwa są ustanawiane w formie uchwały.

ad. 8 pojęcie i rodzaje form i działania administracji

Organy administracji publicznej dokonują różnego rodzaju działań. Wydają pozwolenia, decyzje, zezwolenia, zaświadczenia, nakazy, są organizatorami przedsięwzięć gospodarczych i społecznych, zawierają umowy itd. wszystkie do czynności muszą mieć podstawy prawne, wynika to z Konstytucji RP.

Podstawowym celem działania administracji publicznej jest realizacja i wykonania obowiązującego prawa. W demokratycznym państwie prawnym organy administracji publicznej organy nie realizują żadnych własnych autonomicznych zamierzeń. Wszelkie formy aktywności administracji powinny opierać się na prawie i mieścić się w jego granicach, znajdując uwagę miedzy interesem społecznym (publicznym) a słusznym interesem obywateli.

Doktryna prawa administracyjnego i orzecznictwo sądowe, tworzą rozmaite formy działania administracji, przyczyniają się do łączenia z prawem wszelkiej działalności administracji publicznej.

Działania administracji publicznej można podzielić na:

• działania faktyczne w swej treści nie odbiegają od działań podejmowanych przez jednostki, musza być oparte na podstawie prawnej i podlegają kontroli z punktu widzenia legalności, choć nie zmierzają do wywołania bezpośrednich skutków prawnych.

Stanowią jednak formę działania organu administracyjnego i dlatego warunki ich stosowania są regulowane przez prawo.

• działania prawne są objawem woli organu w zakresie administracji państwowej, zmierzające do stworzenia, zmiany lub zniesienia stosunków prawnych, np. akty administracyjne, prawa cywilnego oraz czynności egzekucyjne.

Są określone przepisem prawa typy konkretnej czynności organu administracyjnego

Rodzaje form działania administracji:

1. stanowienie ogólnie obowiązujących przepisów

2. wydawanie aktów administracyjnych

3. zawieranie porozumień administracyjnych

4. zawieranie umów

5. prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej

6. wykonywania czynności materialno-technicznych.

Według podziału ogółu zadań administracyjnych:

Zewnętrzne (działanie organów administracyjnych wobec podmiotów nie owiązanych z organem działającym służbowa podległością, tj. Stanowienie ogólnie obowiązujących przepisów (akty normatywne), wydawanie aktów administracyjnych, zawierania porozumień administracyjnych, zawierania umów

Wewnętrzne(działalność organu w ramach organizacyjnych określonego zespołu organów administracyjnych, tj. polecenie służbowe, i czynności materialno-techniczne.

1. Władcze

2. niewładcze

ad.9 akt administracyjny, rodzaje

Akt administracyjny jest to oparta na obowiązujących przepisach prawa administracyjnego czynności organu wykonującego administracje publiczną, kształtująca w sposób prawnie wiążący sytuacje adresata aktu, wskazanego w nim w sposób konkretny, w indywidualnej sprawie.

Akt adm. musi być wydany w zawsze w oparciu o właściwą podstawę prawną, którą powinny być przepisy rangi ustawowej lub przepisy wydawane z wyraźnego upoważnienia ustawy.

Pojęcie akt adm. nie jest używane w przepisach prawa; przepis prawa wskazuje konkretne postaci aktów administracyjnych, przede wszystkim decyzje administracyjne (zezwolenie, licencja, koncesja, zakaz).

Rodzaje aktów administracyjnych:

1. akt adm. zewnętrzny i wewnętrzny -

wewnętrzne - kierowane do podmiotów znajdujących się w pozycji podległości organizacyjnej ze służbowej w stosunku do organu wydającego akt.

zewnętrzne - kierowane do wszystkich innych podmiotów zarówno spoza administracji, jak i z aparatu administracyjnego, lecz niepodporządkowanych organizacyjnie organowi wydającemu akt.

Akty zew. bezpośrednio ingerują w sytuacje prawną obywatela, stąd wymogi odnośnie podstawy prawnej aktów zewnętrznych są rygorystycznie określone.

2. Akty konstytutywne i deklaratoryjne

konstytutywne - tworzą, zmieniają i uchylają stosunki prawne,(np. Decyzja o zmianie nazwiska), obowiązują ex nunc, co oznacza, że wywołują skutki prawne dopiero od chwili wydania.

Deklaratoryjne - nie tworzą nic nowego, potwierdzają w sposób wiążący, że w danej sytuacji wynikają z ustawy określone prawa i obowiązki(np. Przyznanie emerytury), akty działają ex, tunc, czyli wstecz, od momentu, w jakim dany stan prawny zaistniał.

3. Akty zależne od woli adresata i niezależne od jego woli

Akty zależne od woli adresata - to akt, do którego wydania konieczny jest uprzedni wniosek adresata o wydaniu aktu (zmiana nazwiska)

akt niezależne od jego woli - jest wydawany z urzędu, bywa że na wniosek innej osoby, (np. nakaz rozbiórki obiektu budowlanego).

4. Akty regulujące sytuacje prawną osób i akty regulujące sytuacje prawną rzeczy - regulacja administracyjna jest przede wszystkim nakierowane na sferę stosunków osobistych człowieka. Uznanie obiektu za zabytek wywołuje skutki wobec każdego posiadacza zabytku.

5. Akty związane i akty uznaniowe

akt związany - mamy do czynienia wówczas, gdy organ administracyjny musi wydać akt adm. przy zaistnieniu określonych przez przepisy ustawy warunków i nie może go wydać, jeżeli brak któregoś z tych warunków.

Akt uznaniowy - organ dysponuje pewnym zakresem swobody - może badać celowość, dokonywać oceny, wyciągać różne wnioski przy tym samym stanie faktycznym.

ad. 10 uznanie administracyjne

Uznanie administracyjne związane jest z ostatnim etapem stosowania prawa, jakim jest ustalanie konsekwencji prawnych.

Występuje ono wówczas, gdy norma prawna nie determinuje tych konsekwencji w sposób jednoznaczny, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie takiego wyboru organowi administracyjnemu.

Uznanie oznacza przewidzianą w normie prawną możliwość wyboru tego następstwa..

czyli przedmiotem uznania adm. nie jest ustalenie znaczenia tekstu prawnego, ani ocena występujących faktów, lecz określenie skutku prawnego.

Uznanie administracyjne to takie uregulowanie kompetencji organu administracji, że organ rozstrzygać sprawę w różny sposób przy tym samym stanie faktycznym i każde rozstrzygnięcie sprawy jest legalne.

Uznanie nie oznacza całkowitej dowolności czy swobody. Ważna dyrektywą korzystania z uznania stały się wybrane orzeczenia sądów administracyjnych.

Prawidłowa uznaniowa decyzja administracyjna ma być zgodna z prawem materialnym, ustrojowym i procesowym, a ponadto organ ją wydający winien badać granice uznania.

ad. 12 akt normatywny

• akt normatywny należy do władczych form działania administracji,

• ma zastosowanie zarówno w sferze zewnętrznej jak i wewnętrznej administracji,

• może mieć charakter powszechnie obowiązujący, jaki również obowiązywać jedynie w sferze wew. administracji,

• akt normatywny - to akt prawny zawierający treści normatywne (zakazy, nakazy), wydawany przez administracje publiczna w oparciu o różnorodnie skonstruowane podstawy prawne.

• Upoważnienie do zastosowania aktów normatywnych w sferze zewnętrznej zawarte jest w ustawach,

• może mieć charakter obligatoryjny i fakultatywny, jednak najczęściej ma charakter generalno - abstrakcyjny, czyli normy w nim zawarte są kierowane do generalnie określonego adresata (np. pracowników samorządowych, mieszkańców powiatu)

• akty normatywne adm. o charakterze wewnętrznym są wydawane na podstawie norm kompetencyjnych zawartych nie tylko w ustawach, ale także w podstawowych aktach normatywnych.

• Podmiotem 2 są kwestie wewnętrzne administracji publicznej ( wew., organizacja pracy w jednostce administracji).

• Formy aktów to zazwyczaj rozporządzenie, zarządzenie i uchwała

• akty normatywne służą tworzeniu nowych norm prawnych, zaś akty generalne stosowania prawa służą stosowaniu prawa, zawierając wskazówki interpretacyjne, jak rozumieć określone normy prawne

ad. 13 czynności materialno - techniczne działalności społeczno organizatorskich administracji

czynności materialno - techniczne są to różnego rodzaju czynności faktyczne podejmowane przez organy administracyjne, są one uzupełnieniem dla działań prawnych.

Od czynności prawnych odróżnia je to, że są w dużo mniejszym stopniu określone prawem oraz wykonanie czynności faktycznej nie pociąga za sobą powstania normy postępowania.

Najczęściej mają charakter ewidencyjny, rejestracyjny, kontrolny, np. prowadzenie kartoteki w urzędzie, wylegitymowanie kogoś przez policjanta, czynności dokonania rozbiórki budynku.

działalność społeczno organizatorska administracji należy do form niewładczych administracji . Administracja nie posługuje się przy niej przymusem, polega na aktywizacji obywateli, podnoszeniu ich świadomości czy kultury prawnej. Do podjęcia takiej działalności nie jest potrzebny szczególny przepis, wystarczy ogólna norma kompetencyjna lub uznaniowa.

ad. 14 pojęcie i cechy stosunku administracyjno - prawnego

podmioty administracyjne - podmioty publiczne wchodzące w skład aparatu administracyjnego oraz podmioty niepubliczne wykonujące funkcje administracji publicznej.

Gdy podmiot administracji występuje wobec innego podmiotu, np. wobec obywatela, gdy żąda od niego jakiegoś świadczenia bądź nakłada nań obowiązek albo na coś mu zezwala, nawiązuje z tym podmiotem stosunek prawny.

Stosunki między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami administracji a obywatelami i innymi podmiotami oparte są na normach prawa administracyjnego i dlatego nazywa się je stosunkami administracyjno prawnymi.

Cechy stosunku administracyjno - prawnego:

1. mają charakter indywidualny (łączą konkretnie oznaczony podmiot z konkretnym organem administracji w jednostkowych, indywidualnie oznaczonych sytuacjach).

2. Charakteryzują się władczością, co oznacza, że organ nie może zastosować środki przymusu.

3. Powstają na podstawie zezwalających na nawiązanie stosunku przepisów prawa administracyjnego.

4. Rozstrzyganie konfliktów powstałych na tle ich treści następuje w trybie procedury administracyjnej, a jeśli ustawa tak stanowi, to z udziałem sądu administracyjnego.

5. Jako podmioty tych stosunków z reguły występują organ i obywatel.

ad. 15 elementy stosunku administracyjno - prawnego

• podmioty stosunku (strony, uczestnicy stosunku prawnego)

• treść stosunku prawnego (uprawnienia, obowiązki)

• przedmiot stosunku prawnego ( przedmiotem prawa nazywamy to wszystko, z powodu czego podmioty prawa wstępują w stosunki prawne i co stanowi obiekt ich wzajemnych praw i obowiązków, czyli to, do czego jedna strona tego stosunku jest uprawniona, zaś druga zobowiązana ze względu na rzecz będącą podstawą konfliktu; jako przedmiot stosunku wskazywane jest też określenie zachowanie, a niekiedy rzecz).

ad. 16 sytuacja administracyjno - prawna

Sytuacja prawna to synonim statusu prawnego, czyli położenia prawnego,

jest to sytuacja społeczna charakteryzowana przez powiązanie kilku składników: podmiotu lub podmiotów o określonych właściwościach, zachowania się tych podmiotów, systemu norm prawnych, kwalifikacji zachowań tych podmiotów ze względu na normy prawne.

O sytuacji prawnej może mówić zarówno wtedy, gdy jesteśmy adresatami danego aktu, jak i wtedy, gdy nie jesteśmy adresatem, ale gdy efekt tego aktu na nas wpływa, choćby pośrednio.

Zawsze, gdy ma miejsce stosunek administracyjnoprawny, ma tez miejsce sytuacja administracyjno prawna, ale nie na odwrót.

AD. 17 ORGAN ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

URZĄD ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Większość podmiotów administracyjnych stanowią organy administracji publicznej.

1. organ administracyjny jest to człowiek lub grupa ludzi znajdującej się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu w granicach przyznawanych przez prawo kompetencji.

2. Osoby fizyczną, względnie kilka osób, które na podstawie normy organizacyjnej działają w imieniu osoby prawnej

3. wewnętrzna jednostka organizacyjna danego podmiotu prawa, która wyposażona jest w uprawnienia do wyrażania woli tego podmiotu (najczęściej tym podmiotem jest państwo, względnie samorząd terytorialny), owo uprawnianie do wyrażania woli wynika z przepisu prawa a nie z pełnomocnictwa.

Najczęściej wskazywane elementy pojęcia organu administracyjnego są następne:

1. wyodrębnienie organizacyjne (organizacyjna całość czego wyrazem jest odrębna nazwa, czy wyodrębnienie środków materialnych).

2. Sposób działania (organ administracyjny działa w imieniu i na rachunek państwa lub samorządu terytorialnego).

3. Upoważnienie do stosowania środków władczych (dla zabezpieczenia realizacji kompetencji organu).

4. Organ działa w interesie publicznym

5. organ działa w zakresie przyznania mu przez państwo kompetencji. Określając organ trzeba pamiętać, że nie jest to abstrakcyjny sztuczny twór, ale za organem zawsze kryje się człowiek (element osobowy), w tym znaczeniu możemy powiedzieć, że organ to człowiek lub grupa ludzi, których z działaniem prawo wiąże określone konsekwencje. Organ jest konstrukcją prawną, ale może działać tylko za pośrednictwem osób fizycznych.

Organ to nie to samo, co urząd. Przepisy wiążą określone kompetencje z organem a nie z urzędem.

Najczęściej przez urząd rozumie się:

1. wyodrębniony zespół kompetencji i spraw związanych z danym organem administracji.

W tym potocznym rozumieniu pojęcie urzędu jednoznaczne jest ze stanowiskiem urzędu, np. urząd wojewody, ministra.

2. Urząd to szczególna nazwa organu administracyjnego, np. urząd celny, jest to umowna nazwa, bowiem organem zazwyczaj jest kierownik tego urzędu.

3. Urząd jest to zorganizowany zespół osób przydany organowi do pomocy w wykonywaniu jego funkcji, np. ministerstwo, urząd wojewódzki, rektorat, dziekanat.

AD. 18 KLASYFIKACJA ORGANÓW ADMINISTRACYJNYCH

1. ze względu na terytorialny zasięg działanie wyróżniamy organy:

• centralne - obejmują swym zakresem działania terytorium całego państwa, są to kierownicy organów lub urzędów powołani przez Radę Ministrów lub Prezesa RM, działający na podstawie ustaw szczególnych i podlegający albo wskazanym wyżej organom

• terenowe obejmuje swoja właściwością mniejsza tylko część terytorium państwa, np. starosta, rada gminy, wojewoda.

2. ze względna skład (strukturę organu) wyróżniamy organy jednoosobowe (monokratyczne) oraz organy kolegialne ( wieloosobowe).

• Przykładowe organy kolegialne to Rada Ministrów, gminy, sejmik wojewódzki. Kompetencje przy organie kolegialnym związane jest z zespołem osób i jest ona najczęściej wyrażana przez odpowiednią uchwałę.

Może zdarzyć się tak, że jedna osoba będzie występować w podwójnej roli, mianowicie jednocześnie będzie organem jednoosobowym oraz członkiem organu kolegialnego, np. prezes RM jest organem monokratycznym i posiada własne kompetencje a jednocześnie jest członkiem przewodniczącym organu kolegialnego, czyli RM.

• Trudno jednoznacznie stwierdzić, które organy są lepsze, czy jednoosobowe czy wieloosobowe, np. organ jednoosobowy może działać szybciej, ale z kolei w decyzji organu wieloosobowego może być więcej refleksji, doświadczenia.

• Przez organie monokratycznym kompetencje związane są z jedną osobą (chodź oczywiście osoba ta może mieć pracowników). Przykładowe organy monokratyczne to burmistrz, prezes rady ministrów, wojewoda.

3. Ze względu na zakres działania organu wyróżniamy organy o kompetencji ogólnej i specyficznej.

• Organ o kompetencji ogólnej obejmuje całość lub większość dziedzin administracji w państwie lub określonej jednostce podziału państwa, np. Rada Ministrów, gminy, Premier.

• Organ o kompetencji specjalnej zajmuje się tylko dziedziną wybraną administracji, np. minister do spraw obrony, finansów.

4. Według charakteru kompetencji organu wyróżniamy organy stanowiące, organy opiniodawczo - doradcze oraz organy kontrolne.

Organ stanowiący - rozstrzyga decydujące pewne sprawy

organ opiniodawczy - udziela opinii, doradza, nie ma charakteru wiążącego

organ kontrolny - porównuje stan istniejący z postulowanym i formułuje na tym gruncie pewne wnioski.

5. Według kryterium podmiotu, dla którego działa organ wyróżniamy organy działające na rachunek państwa, rządów (państwowe, rządowe)

organy reprezentujące samorząd terytorialny (organizacje samorządowe), państwowy - wojewoda, minister, samorządowy - rada gminy wójt.

ad. 19 aparat administracyjny i system administracji publicznej

• Podmioty administracyjne to podmioty publiczne wchodzące w skład aparatu administracyjnego oraz podmioty niepubliczne wykonujące funkcje administracji publicznej.

• Podmioty publiczne realizują zadania administracji publicznej tworzą aparat administracyjny. W skład tego aparatu wchodzą:

- organy administracji publicznej

- państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne

- instytucje publiczne

• Aparat nie ma charakteru stałego i podlega ciągłym przeobrażeniom podstawowe wyznaczniki organizacji aparatu zawiera Konstytucja, zaś szczegółowo organizacje i funkcjonowanie systemu administracji publicznej normują ustawy określane jako ustrojowe.

• Wskazują one jednostki powoływane do wykonania zadań publicznych, ich wewnętrzną strukturę, tryb powołania, zadania i kompetencje oraz ustalają wzajemne zależności pomiędzy poszczególnymi podmiotami administrującymi.

W skład systemu administracji publicznej wchodzą oprócz podmiotów zaliczonych do aparatu administracyjnego, także podmioty niepubliczne w zakresie, w jakim wykonują funkcje administracji publicznej.

ad. 20 pojęcie właściwości i kompetencji organów

właściwości - kompetencje organu do zajmowania się określoną sprawą,

suma, rodzaj i treść spraw objętych prawnie nieobojętną aktywnością podmiotu.

Określenie właściwości pozwala odpowiedzieć na pytanie, jaki podmiot ma zająć określoną sprawą; przestrzeganie właściwości zapobiega chaosowi kompetencyjnemu i jest prawnym obowiązkiem organów administracji publicznej.

Domniemania właściwości - kompetencji, polega na przypisaniu do danego podmiotu wszystkich spraw danego rodzaju, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych ustawowo na rzecz innych organów (np. domniemanie właściwości gminy).

ad. 21 centralizacja i decentralizacja w administracji

Centralizacja - sposób zorganizowania aparatu administracyjnego państwa, w którym organy niższego stopnia są hierarchicznie podporządkowane organom stopnia wyższego.

Centralizacja zakłada brak samodzielności organów niższego stopnia i ścisłe ich uzależnienie od organów nadrzędnych.

To taka zależność organu niższego od organu wyższego, w której organ wyższy ma prawo kierowania pracą organu niższego za pomocą poleceń oraz decyduje o jego obsadzie personalnej.

Hierarchiczne podporządkowanie oznacza, więc brak samodzielności organów niższego stopnia i cechuje centralistyczne systemy organizacji administracji.

Podstawowe elementy prawne centralizacji:

1. Ścisłe wyodrębnianie zadań i kompetencji na każdym stopniu organizacyjnym administracji.

2. Możliwość dekoncentrowania tych zadań i kompetencji na organy niższego stopnia.

3. Zachowanie hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji tych kompetencji.

Decentralizacja to pojęcie Konstytucyjne: Ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizacje władzy publicznej.

Zdecentralizowanie administracji to zerwanie w niej z hierarchicznym podporządkowaniem, jeśli nie w pełni to przynajmniej w pewnych sferach administracyjnej aktywności.

Z decentralizacją mamy do czynienia wówczas, gdy administracja jest sprawowana nie tylko przez centrum, ale także przez inne, nie w centrum usytuowane, wyodrębnione z całości podmioty.

Decentralizacja to taki system administracyjny, przy którym podmioty administrujące maja samodzielność w stosunku do centralnej władzy (samodzielność-brak hierarchicznego podporządkowania do centralizacji).

Decentralizacja - system, w którym poszczególne podmioty administrujące maja wyraźnie określone kompetencji, ustalone bądź przekazane w innych (wyższych) organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny i podlegający w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetentnych.

Brak podporządkowania stanowi podstawowy element różniący decentralizację od dekoncentracje.

Ad. 22 koncentracja i dekoncentracja w administracji

Centralizacji może towarzyszyć zarówno koncentracja (wówczas praktycznie niczym się nie różnią) jak i dekoncentracja.

Przy koncentracji punkt ciężkości administrowania spoczywa na organach naczelny, centralnych, które decydują we wszystkich ważnych sprawach - a więc na organach niezależnych.

Dekoncentracja to możliwość przenoszenia kompetencji na organy niższego stopnia., to rozproszenia kompetencji, rozłożenie ich na rzecz większej grupy organów..

Dekoncentracja jest nieodłącznie związana z centralizacją; gdy organy niższe mają dużo przyznanych kompetencji, to mówimy wówczas o wysokim stopniu dekoncentracji.

Dekoncentracja - przeniesienie kompetencji na organy niższe lub równorzędne, dokonane w drodze aktu normatywnego rzędu ustawy lub w drodze aktu prawnego normatywnego przenoszącego kompetencje, z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich zakresie realizacji przekazanych kompetencji.

Ad. 23 administracja centralna

Administracja centralna oznacza cały złożony układ organizacyjno - funkcjonalny, który tworzą organy, urzędy i inne podmioty o różnym statusie prawnym ( np. agencje rządowe, fundusze celowe) powołane do realizowania zadań administracji publicznej w ramach ich właściwości, obejmujące skalę całego państwa.

Administracja centralna stanowi część składową, segment rozbudowanego systemu administracji publicznej, i to segment o szczególnej roli i znaczeniu.

Ta część administracji sięga bowiem najwyższego piętra władzy, zawiera centrum rządzenia w politycznym sensie i obejmuje ośrodki kierowania szeregiem spraw.kształt administracji centralnej wyznaczony jest w podstawowych zarysach przez Konstytucje RP. Rozwiązania prawne dotyczące administracjicentralnej zawierają też ustawy zwykłe, a także gdy chodzi o rozwiązanai szczegółowe -akty wykonawcze dla ustaw.

Administracja centralna nie stanowi kategorii jednolitej, lecz przedstawia układ złożony. W obrębie kategorii centralnych organów administracji tradycyjnie wyróżnia aie organy naczelne oraz pozostałe organy centralne określajane najczęściej zbiorczą nazwą urzędów centralnych.

Naczelne organy administracji rządowej to te spośród organów administracji publicznej, które powoływane są bezpośrednio przez sejm (Prezydenta), są zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze administracji rządowej i których właściwość terytorialna obejmuje obszar całego państwa.

Do organów naczelnych zaliczamy :Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działaniami administracji rządowej, ministrów członków RM i kierowników komitetów wchodzących w skład RM na mocy odrębnych ustaw.

ad. 24 administracja publiczna w terenie

o organizacji administracji terenowej możemy mówić w dwojakim znaczeniu:

1. jako część organizacji administracji publicznej, składającej się z jednostek organizacyjnych administracji rządowej (wojewody, sprawującego władzę administracji ogólnej i organów administracji niezespolonej) oraz jednostek administracji samorządu terytorialnego

2. jako zorganizowanej działalności powołanych lub upważnionych prawnie podmiotów, podjętej w celu realizacji ustawowo określonych zadań publicznych.

Chodzi więc o administracje terenową rozumianą jako zespół podmiotów - jednostek organizacyjnych o właściwości obejmującej nie całe państwo, ale określony teren lub rozumianą jako działalność podejmowaną dla realizacji wskazanych prawnie zadań publicznych.

[Istnieje administracja rządowa i samorządowa]

ad. 25 zespolenie i niezespolenie w administracji

istotą zespolenia jest zwirzchnictwo

---