Borówka brusznica

16a] Borówka brusznica- Vaccinium vitis-idaea

Inne nazwy: borówka wiecznozielona, brusznica, czerwienica, czerwona jagoda- kamioneczka, gogodza.

Dla celów leczniczych wykorzystuje się głównie liście, choć związki lecznicze występują także w owocach borówki.

Liście zawierają glikozydy [z których najważniejszym jest arbutyna] oraz flawonoidy [np. hiperozyl], Prawie 1/5 ciężaru stanowią garbniki. Ponadto liście zawierają kwasy organiczne oraz sole mineralne [najwięcej związku magnezu].

Działanie: Owoce- moczopędne, ściągające, dietetyczne;

Liście- dezynfekujące drogi moczowe, przeciwzapalne, ściągające.

Substancje czynne zawarte w liściach borówki zwiększają wydzielanie moczu, a z nim szkodliwych produktów przemiany materii. Niszczą bakterie w układzie moczowym i to często szczepy odporne na działanie wielu antybiotyków.

Korzystne jest użycie liści borówki w przypadkach przewlekłych zakażeń układu moczowego w kamicy moczowej.

Podobnie jak na układ moczowy, związki zawarte w liściach borówki działają dezynfekująco na przewód pokarmowy.

Znoszą wzdęcia brzucha i są dobrym lekiem w niezbyt nasilonych biegunkach oraz kamicy żółciowej.

Związki czynne z liści uszczelniają naczynia włosowate i znoszą stany zapalne w tych naczyniach.

Owoce borówki poza tym, że są surowcem do przyrządzania konfitur i wyśmienitym dodatkiem do mięs, są przede wszystkim cennym źródłem wit C.

Flawonoidy w nich zawarte wzmacniają ściany naczyń i zapobiegają ich pękaniu.

Dzięki zawartości garbników mają działanie ściągające.

Uwaga: Pamiętać jednak trzeba, że owoce borówki zawierają dość dużo kwasu szczawiowego i nie powinny być spożywane przez ludzi, u których wydalanie szczawianów z organizmu jest upośledzone.

W przewlekłych stanach zapalnych pęcherza i dróg moczowych - mieszanka ziołowa: 2 części

wysuszonych liści borówki oraz po 1 części korzenia arcydzięgiela i liści ruty. 1 łyżkę mieszanki zalać 1

szkl wody i gotować 10min. Wypijać w 2-3 porcjach w ciągu dnia.

Liście borówki można łączyć z liśćmi pokrzywy, zielem skrzypu polnego, kłączami perzu, liśćmi brzozy, zielem nawłoci i strąkami fasoli - wszystkie te składniki mieszanki mają działanie moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe.

Suszone owoce borówki polecane są w przypadkach przeziębień z gorączką, zakażeń bakteryjnych - szczególnie polecane dzieciom i osobom starszym.

Odwar z owoców - 1 łyżkę suszonych owoców zalać 1 szkl wody i gotować 3-5min. Pić w 2-3 porcjach.

16b] Borówka brusznica

Liście zawierają zwłaszcza glikozydy fenolowe [arbutyna], a także garbniki, flawonoidy, sole mineralne.

Owoce - antocyjany, karotenoidy, garbniki, kwasy organiczne, wit C, cukry,

pektynę i barwniki oraz dużo kwasu szczawiowego.

Działanie: Owoce - ściągające i dietetyczne;

Liście - przede wszystkim dezynfekują drogi moczowe podobnie jak mącznica [działanie połowiczne], są środkiem moczopędnym i przeciwzapalnym na drogi moczowe.

Zastosowanie: Liście - dezynfekują drogi moczowe wpływając na wydzielanie z

organizmu różnych soli, ściągające.

Owoce - to głównie środek dietetyczny - wartość ich powiększa obecność dużej ilości wit c.

Flawonoidy wzmacniają ścianki naczyń włoskowatych.

Dawkowanie: zwykle 1,5 łyżeczki liści na 1 szkl wody, gotować około 5min, pic 1/3-1/2 szkl 2-3 razy dziennie. Skuteczny tez jest jako środek żółciopędny; dzienna dawka może wynosić do 10g.

Odwar z owoców: 2 łyżeczki na 1 szkl wody. Pić 2-3 razy dziennie między posiłkami.

Uwaga: brusznica zawiera dużo kwasu szczawiowego, który jest trudno wydalany z organizmu.

16c] Borówka brusznica

Działanie: moczopędne i odkażające na drogi moczowe, przeciwbiegunkowe, przeciwzapalne,

wzmacniające ściany drobnych naczyń krwionośnych, żołądka i jelit, oczyszczające.

Można stosować w zakażeniach towarzyszących kamicy nerkowej, zapaleniu miedniczek nerkowych, nieżytach żołądka i jelit, biegunkach

Odwar z liści: 1 łyżkę liści zalać 1 szkl letniej wody i ogrzewać do wrzenia, gotować powoli pod przykryciem przez 5min, odstawi na 10min. Pic 1/3 szkl 2-3 razy dziennie jako środek odkażający układ moczowy w nieżycie przewodu pokarmowego i biegunkach.

Uwaga: Dawki większe niż zalecane mogą spowodować zatrucia, wymioty, stany pobudzenia, kurcze, niedokrwistość.

16d] Borówka brusznica

Inne nazwy: borówka czerwona, borówka wiecznozielona, czerwona jagoda, kamioneczka, gogodza, gruszpan, kwaśnica.

Surowce stanowią liście i owoce.

Liście zawierają glikozydy fenolowe [m.in. arbutyna], garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne [chinowy], sole mineralne [z dużą ilością wapnia].

W owocach znajdują się kwasy organiczne [jabłkowy, benzoesowy], wit A, C, antocyjany, pektyny,

garbniki i cukry.

Brusznica zawiera wiele kwasu szczawiowego, trudnego do wydalania przez organizm.

Borówka znana już była w starożytności.

W Polsce w lecznictwie ludowym stosowano przy dolegliwościach reumatycznych liść razem z kwiatostanem.

Owoce gotowane z cukrem podawano w zimnicy, chorobach żołądka, biegunce, a także przy braku apetytu..

Odwar z liści natomiast używany był w kamicy jako środek moczopędny.

Zewnętrznie zmiażdżone jagody przykładano na oparzenia.

Liście borówki mają właściwości moczopędne, bakteriobójcze i przeciwzapalne.

Owoce są dietetyczne.

Liści używa się najczęściej przy schorzeniach pęcherza moczowego.

Odwar na schorzenia pęcherza moczowego: 1,5 łyżki liści na 1 szkl wody, gotować 2min,

Pic po 0,5 szkl 2-3 razy dziennie.

Na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi: 1 łyżkę liści zalać 1 szkl wrzątku i gotować 30min.

Pic 2-3 razy dziennie po 1 szklance.. Do tego można dodać korzeń arcydzięgiela.

Sok lub dżem z owoców wymieszany z wodą albo słabą herbatą jest dobrym środkiem

przeciwgorączkowym, który jednocześnie wzmacnia organizm i orzeźwia.

Świeże owoce działają przeciwszkorbutowo.

Uwaga: Niewskazane jest spożywanie borówki w większej ilości przy kamicy żółciowej.

16e] Borówka brusznica

Surowcem jest liść i owoc. Surowiec działa moczopędnie, antyseptycznie i ściągająco.

Liście stosuje się przy chorobach pęcherza, dróg moczowych, nerek, nieżytach żołądka i jelit oraz przy kamicy żółciowej.

Zewnętrznie używa się jagód na oparzeliny.

Ze względu na zawartość podobnych substancji chemicznych i identyczne działanie liście borówek

brusznicy mogą zastąpić liście mącznicy lekarskiej.

Zawarte substancje: arbutyna (typ: glikozyd fenolowy), kawoiloarbutyna, hydrochinon, salidrozyd, flawonoidy, garbniki katechinowe (do 10%), kwas ursolowy, dużo jonów manganu.

Działanie: moczopędne, antyseptyczne, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe.

16f] Borówka brusznica (Vaccinium vitis idaea L.)

Surowcem leczniczym są liście i jagody borówki brusznicy.

Liście są one bez zapachu mają smak gorzki, lekko cierpki, ściągający.

Głównym składnikiem czynnym zawartym w liściach brusznicy jest przede wszystkim arbutyna, która hydrolizuje w środowisku zasadowym na cukier i hydrochinon, mający silne działanie odkażające. Ponadto zawierają one garbniki katechinowe spośród flawonoidów glikozyd

kwercetyny i mirecytyny oraz hiperozyd, kwas ursolowy, kwasy organiczne i sole mineralne ze znaczną zawartością magnezu.

Liście borówki brusznicy są stosowane w stanach zapalnych dróg moczowych.

Działanie ich polega głównie na aktywności arbutyny, która hydrolizuje w środowisku zasadowym na

cukier i hydrochinon, mający silne działanie odkażające; działanie arbutyny wzmagają flawonoidy i garbniki.

Dodatkowo zwiększają one nieznacznie dobową ilość wydalanego moczu i wyraźnie podnoszą stężenie usuwanych z moczem jonów sodu i chloru oraz produktów przemiany materii.

Zawartość garbników sprawia, że liście borówki działają ściągająco i przeciwbakteryjnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego.

Wodne wyciągi z liści stosowane są jako środki pomocnicze w stanach zapalnych nerek i dróg moczowych, w dnie moczanowej, kamicy nerkowej, reumatyzmie oraz w biegunkach i nieżytach przewodu pokarmowego.

Garbniki wyizolowane z liści służą do produkcji tabletek przeciwbiegunkowych.

Jagody borówki brusznicy zawierają antocyjany (czerwony barwnik - ideina), garbniki, kwasy organiczne, pektyny, witaminy A i C, sole mineralne, także małe ilości arbutyny.

Owoce borówki są domowym środkiem regulującym czynności trawienne przewodu pokarmowego.

Duża zawartość antocyjanu ideiny czyni z nich wysoce aktywne naturalne antyoksydanty. Dużą zaletą

jagód jest ich trwałość dzięki obecności kwasu salicylowego.

Jagody brusznicy są doskonałym produktem do wyrobu konfitur, dżemów, soków, należy przy tym pamiętać, że wykonane z nich domowe przetwory zachowują lecznicze właściwości.

Uwaga: Duże dawki wyciągów z liści brusznicy stosowane przez dłuższy czas mogą powodować

objawy przewlekłego zatrucia hydrochinonem.

Są to wymioty, stany pobudzenia, kurcze i niedokrwistość hemolityczna.

Jednocześnie, zawarte w odwarach garbniki mogą drażnić żołądek i powodować zatrucia.

16g] Borówka brusznica

Surowcem zielarskim jest liść i owoc borówki brusznicy

Liście posiadają glikozydy fenolowe - arbutynę i metyloarbutynę, związki flawonoidowe,, garbniki katechinowe - ok. 12%, kwasy organiczne - kw. chinowy, triterpeny, sole mineralne (dużo manganu)

i witaminy.

Owoce zawierają wit. C - 16 mg/100 g, wit. A - 120 j.m., wit. P - 460 mg, wit. B, - 20 ug, wit. B2 - 70 ug, cukrowce - 8,17%, kw. jabłkowy 2,06%, sole mineralne - 0,35% (potasu, wapnia, żelaza, fosforu i manganu), pektyny - 0,63%, garbniki, pochodne kwasu salicylowego, kwas cytrynowy i octowy.

Liście brusznicy działają podobnie jak liście mącznicy lekarskiej, to jest; moczopędnie, silnie odkażająco na drogi moczowe i przewód pokarmowy, rozkurczowo, przeciwbiegunkowe, przeciwzapalnie, żółciopędnie, przeciwkrwotocznie. Zawarte w liściach arbutyna i metyloarbutyna rozpada się na glukozę i hydrochinon - związek aromatyczny o działaniu przeciwbakteryjnym, pierwotniakobójczym i przeciwwirusowym.

Wskazania: zakażenia i stany zapalne układu moczowego, kamica moczowa,

skąpomocz, biegunka, niestrawność, choroby zakaźne, gorączka.

Napar z liści: 2 łyżki liści zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut;

przecedzić. Pić 4-6 razy dz. po 100 ml; niemowlęta ważące 3 kg - 4-5 ml, 4 kg 5-6 ml, 5 kg - 7 ml, 7 kg - 10 ml, 3-4 razy dz.; dzieci; 9-10 kg - 12-13 ml, 15 kg - 21 ml, 21 kg - 30 ml, 24 kg - 36 ml, 32 kg - 45 ml, 42 kg - 60 ml, 54 kg - 77 ml, 3-5 razy dz.

Nalewka z liści: pół szkl. suchych, rozdrobnionych liści zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 4 razy dz. po 10 ml w 50 ml wody. Watką zmoczoną w nalewce przemywać skórę tłustą z trądzikiem młodzieńczym, pryszcze, owrzodzenia, odparzenia, rany, oparzenia, liszaje, liszajce, sączące. wypryski i opryszczki.

Napar, odwar i nalewka z suchych owoców działają przeciwbiegunkowo, przeciwgorączkowo, przeciwbakteryjnie, moczopędnie i przeciwzapalnie.

Nalewka z owoców: pół szkl. suchych mielonych owoców zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 15 ml w 50 ml wody; dzieci: 23 kg - 4-5 ml, 32 kg - 6-7 ml, 42 kg - 9 ml, 54 kg - 11-12 ml, 3-4 razy dz. w 50 ml wody.

Napar z owoców: 2-3 łyżki owoców zalać 400 ml wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić; jeżeli nie leczymy biegunki to posłodzić miodem. Pić 3-4 razy dz. po 150-200 ml. Jeżeli chcemy odwar to należy owoce pogotować 3-5 minut. Dzieciom podaje się 50-100-150 ml, zależnie od wieku. Niemowlętom ważącym 3 kg - 8 ml, 4 kg - 11 ml, 5 kg - 14 ml, 7 kg - 20 ml, 3-4 razy dz. przy zaburzeniach trawiennych i silnych lub średnich biegunkach.

Owoce są doskonałym surowcem do robienia dżemów, konfitur, soków i syropów. Przepisy podane są przy borówce czernicy.

---