CIERPIENIE

EPOKA	UJĘCIE PROBLEMU	TEKSTY KULTURY
Biblia	Na skutek zakłądu Boga z szatanem bogobojny i uczciwy iob zostaje poddany probie. Traci majątek, najbliższych, choruje na trąd…To cierpienie niezawinione, co świadczy o tym że nie musi być karą. Hiob przeszedł próbę pomyślnie, ale pytanie o sens cierpienia jest ciągle aktualne.	„Księga Hioba”
		Aby odkupić grzeszny świat, Chrystus przeszedł przez straszliwe cierpienia i umarł za ludzkość na krzyżu. Jak wierzą chrześcijanie, dokonał się w ten sposób zbawienie. To wzór poświęcenia dla innych i dowód na to, że cierpienie ma głęboki sens.	Ewangelie Nowego Testamentu
Starożytność	Promoteusz to przydład postaci, która cierpi dla dobra ludzkości (prometeizm). Stworzył człowieka z gliny i łez, i dla człowieka włąśnie wykradł bogomogień; za karę został przez Zeusa przykuty do skały Kaukazu, gdzie orzeł wydziobywał mu wciąż odrastającą wątrobe.	Mitologia Jana Parandowskiego lub Zygmunta Kubiaka
Średniowiecze	Aleksy świadomie rezygnuje z dóbr doczesnych i prowadzi życia ascetyczne. Nierozpoznany mieszka pod schodzmi swojego domu i żywi się resztkami jedzenia. Jego cierpienie to własny wybór i sposób na życie, który w średniowieczu był podziwiany	„Legenda o świętym Aleksym”
		Legenda o kochankach, których połączył czarodziejski napój. Nic nawet poślubienie Izoldy przez króla Marka nie jest w stanie pzeszkodzić miłości	„Dzieje Tristana i Izoldy”
		Przejmujący opis cierpień Matki Boskiej, która stoi pod krzyżem i patrzy na mękę swojego Syna. Świadomość, że dokonuje się w ten sposób zbawienie świata, nie pomaga. Cierpienie Matki jest bardzo ludzkie i prawdziwe	„Lament świętokrzyski”
Renesans	Śmierć córki Urszulki jest dla poety filozofa wstrząsem. Pojawia się zwątpienie w sens renesansowych ideałów - okazują się tylko pustą teorią. Nie wiadomo nawet, czy istnieje życie pozagrobowe. Poeta przezwycięża, jednak rozpacz, odnajduje spokój i ukojenie w bólu, kiedy we śnie objawia mu się matka z Urszulką na ręku.	Jan Kochanowski „Treny”
Barok	Życie widziane jako ciągła walka: człowiek rozdarty jest między złą miłością do dóbr doczesnych a dobrą do Boga. Cierpi więc nieustannie, bo istnieje rozdźwięk pomiędzy skażoną naturą a pragnieniem ideału („Cóż będę cznił w tak straszliwym boju,/ wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?”). W dodatku wciąż uciekać trzeba przed śmiercią („Smirdć tuż za nami spore czyni kroki”).	Poezja Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego

CIERPIENIE

EPOKA	UJĘCIE PROBLEMU	TEKSTY KULTURY
Biblia	Na skutek zakłądu Boga z szatanem bogobojny i uczciwy iob zostaje poddany probie. Traci majątek, najbliższych, choruje na trąd…To cierpienie niezawinione, co świadczy o tym że nie musi być karą. Hiob przeszedł próbę pomyślnie, ale pytanie o sens cierpienia jest ciągle aktualne.	„Księga Hioba”
		Aby odkupić grzeszny świat, Chrystus przeszedł przez straszliwe cierpienia i umarł za ludzkość na krzyżu. Jak wierzą chrześcijanie, dokonał się w ten sposób zbawienie. To wzór poświęcenia dla innych i dowód na to, że cierpienie ma głęboki sens.	Ewangelie Nowego Testamentu
Starożytność	Promoteusz to przydład postaci, która cierpi dla dobra ludzkości (prometeizm). Stworzył człowieka z gliny i łez, i dla człowieka włąśnie wykradł bogomogień; za karę został przez Zeusa przykuty do skały Kaukazu, gdzie orzeł wydziobywał mu wciąż odrastającą wątrobe.	Mitologia Jana Parandowskiego lub Zygmunta Kubiaka
Średniowiecze	Aleksy świadomie rezygnuje z dóbr doczesnych i prowadzi życia ascetyczne. Nierozpoznany mieszka pod schodzmi swojego domu i żywi się resztkami jedzenia. Jego cierpienie to własny wybór i sposób na życie, który w średniowieczu był podziwiany	„Legenda o świętym Aleksym”
		Legenda o kochankach, których połączył czarodziejski napój. Nic nawet poślubienie Izoldy przez króla Marka nie jest w stanie pzeszkodzić miłości	„Dzieje Tristana i Izoldy”
		Przejmujący opis cierpień Matki Boskiej, która stoi pod krzyżem i patrzy na mękę swojego Syna. Świadomość, że dokonuje się w ten sposób zbawienie świata, nie pomaga. Cierpienie Matki jest bardzo ludzkie i prawdziwe	„Lament świętokrzyski”
Renesans	Śmierć córki Urszulki jest dla poety filozofa wstrząsem. Pojawia się zwątpienie w sens renesansowych ideałów - okazują się tylko pustą teorią. Nie wiadomo nawet, czy istnieje życie pozagrobowe. Poeta przezwycięża, jednak rozpacz, odnajduje spokój i ukojenie w bólu, kiedy we śnie objawia mu się matka z Urszulką na ręku.	Jan Kochanowski „Treny”
Barok	Życie widziane jako ciągła walka: człowiek rozdarty jest między złą miłością do dóbr doczesnych a dobrą do Boga. Cierpi więc nieustannie, bo istnieje rozdźwięk pomiędzy skażoną naturą a pragnieniem ideału („Cóż będę cznił w tak straszliwym boju,/ wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?”). W dodatku wciąż uciekać trzeba przed śmiercią („Smirdć tuż za nami spore czyni kroki”).	Poezja Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego

CIERPIENIE

EPOKA	UJĘCIE PROBLEMU	TEKSTY KULTURY
Biblia	Na skutek zakłądu Boga z szatanem bogobojny i uczciwy iob zostaje poddany probie. Traci majątek, najbliższych, choruje na trąd…To cierpienie niezawinione, co świadczy o tym że nie musi być karą. Hiob przeszedł próbę pomyślnie, ale pytanie o sens cierpienia jest ciągle aktualne.	„Księga Hioba”
		Aby odkupić grzeszny świat, Chrystus przeszedł przez straszliwe cierpienia i umarł za ludzkość na krzyżu. Jak wierzą chrześcijanie, dokonał się w ten sposób zbawienie. To wzór poświęcenia dla innych i dowód na to, że cierpienie ma głęboki sens.	Ewangelie Nowego Testamentu
Starożytność	Promoteusz to przydład postaci, która cierpi dla dobra ludzkości (prometeizm). Stworzył człowieka z gliny i łez, i dla człowieka włąśnie wykradł bogomogień; za karę został przez Zeusa przykuty do skały Kaukazu, gdzie orzeł wydziobywał mu wciąż odrastającą wątrobe.	Mitologia Jana Parandowskiego lub Zygmunta Kubiaka
Średniowiecze	Aleksy świadomie rezygnuje z dóbr doczesnych i prowadzi życia ascetyczne. Nierozpoznany mieszka pod schodzmi swojego domu i żywi się resztkami jedzenia. Jego cierpienie to własny wybór i sposób na życie, który w średniowieczu był podziwiany	„Legenda o świętym Aleksym”
		Legenda o kochankach, których połączył czarodziejski napój. Nic nawet poślubienie Izoldy przez króla Marka nie jest w stanie pzeszkodzić miłości	„Dzieje Tristana i Izoldy”
		Przejmujący opis cierpień Matki Boskiej, która stoi pod krzyżem i patrzy na mękę swojego Syna. Świadomość, że dokonuje się w ten sposób zbawienie świata, nie pomaga. Cierpienie Matki jest bardzo ludzkie i prawdziwe	„Lament świętokrzyski”
Renesans	Śmierć córki Urszulki jest dla poety filozofa wstrząsem. Pojawia się zwątpienie w sens renesansowych ideałów - okazują się tylko pustą teorią. Nie wiadomo nawet, czy istnieje życie pozagrobowe. Poeta przezwycięża, jednak rozpacz, odnajduje spokój i ukojenie w bólu, kiedy we śnie objawia mu się matka z Urszulką na ręku.	Jan Kochanowski „Treny”
Barok	Życie widziane jako ciągła walka: człowiek rozdarty jest między złą miłością do dóbr doczesnych a dobrą do Boga. Cierpi więc nieustannie, bo istnieje rozdźwięk pomiędzy skażoną naturą a pragnieniem ideału („Cóż będę cznił w tak straszliwym boju,/ wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?”). W dodatku wciąż uciekać trzeba przed śmiercią („Smirdć tuż za nami spore czyni kroki”).	Poezja Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego

Romantyzm	Cierpienie romantyczne to właściwie manifest, znak czasów cecha romantycznej postawy (niemiecki „Weltschmerz”, czyli :ból świata - to nie tylko poczucie zniechęcenia, melancholii, ale także bezcelowości istnienia i zła świata). Nieszczęśliwie zakochany Werter jest typowym bohaterem romantycznym: kocha bez pamięci, szaleńczo, po grób. Jego cierpienia sa tak wielkie, ze jedynym rozwiązaniem okazuje się samobójstwo	Johann Wolfgang von Goethe „Cierpienia młodego Wertera”
		Cierpienie zawiedzonego kochanka: znów poeta dochodzi do wniosku, że prawdziwe uczucie (jak przstało na romantyków - szaleńcze) bez cierpienia obejść się nie może. Gustaw jest też po prostu samotny, o czym świadczy choćby „przyjaźćń” z gałęzioą jodłową. I ta samotność jest bliska cierpieniu.	Adam Mickiewicz „Dziady” cz IV
		Mesjanizm: Kondrad, niczym Chrystus, bierze na siebie cierpienia milionów („Nazywam się Milijon-bo za milijony Kocham i cierpię katuszę”). Chce zbawić, a jednocześnie porywa się przeciw Bogu w walce o „rząd dusz”. Miota się między siłami Dobra i Zła. Zbawicielem narodów ma być również Polska: wieloletnie cierpienia i prześladowania Polaków (Cichowski, Rollison) mają odkupic winy świata.	„Dziady” cz III
		Wallenrodyzm: Konrad, pod przybranym nazwiskiem, rozpoczyna dwuznaczna walkę z krzyżackim wrogiem. To przykład bohatera oddanego sprawie, który jednak przez wielu uznany został za zdrajcę. Poświęca się dla ojczyzny, ale cierpi, teskniąc do arkadii młodości („Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”;”Błąkać się musi po świecie, zdradzać, mordować i potem ginąć śmiercią haniebną”)	Adam Mickiewicz „Konrad Wallenrod”
		Cierpienie w wymiarze ogólnym (Polska ma być Winkelriedem narodów) i jednostkowym: Kordian cierpi, bo nie jest w stanie znleżźć sensu życia („Boże! Zdejm z mego serca jaskółczy niepokój/ Daj życiu duszę i cel wyprorokuj…”). Cierpi, bo podejmuje ise wielkich zadań, których nie potrafi zrealizować. A cały czas wierzy, że Bóg docienia nie tylko czyny, lecz i pokornie przyjmowane cierpienie.	Juliusz Słowacki „Kordian”
	Pozyt	Emma Bovary cierpi, bo jej życie nie układa się jak sentymentalna histiria. Wychowana na tanich romansach, nie umie się odnaleźć w otaczającej rzeczywistości. Pełna egzaltowanych uczuć, na każdym kroku doznaje zawodu.	Gustaw Flaubert „Pani Bovary”
		Stanisław Wokulski cierpi z miłości i upokorzenia. Zakochany szaleńczo i nieszczęśliwie jak romantyk gotowy jest popełnić samobójstwo pod kołami pociągu.	Bolesław Prus „Lalka”
		Jurand ze Spychowa cierpi nie tylko fizycznie, ale także psychicznie (traci córkę, doznaje licznych upokorzeń).	Henryk Sienkiewicz „Krzyżacy”
		Cierpienie ma konkretny wymiar: jest swoistym darem, złożonym dla ojczyzny. Darem nie tylko uczestników powstania styczniowego, ale także ich rodzin (Choćby matek, które posyłały do walki swoich synów).	Eliza Orzeszkowa „Gloria victis”
	Mł. Polska	Tomasz Judym pragnie wcielać w życie wyznawane ideały, nawet rezygnując ze szczęścia swojego i bliskich osób. Cierpi przez to i on, i Joasia. Czy to konieczna cena?	Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni”
		Tragiczna historia powstania styczniowego łączy się z tragedią osobistą: na drodze miłości Salomei Brynickiej i uratowanego przez nią powstańca stoi nierówność klasowa	Stafan Zeromski „Wierna rzeka”
	Liter po 1939r	Przejmujący dokument okrucieństwa drugiej wojny światowej. Opisy tragicznych doświadczeń Polaków i żydów opatrzone są wstrząsającym mottem: Ludzie ludziom zgotowali ten los”`	Zofia Nałkowska „Medaliony”
		Na przykądzie kilku osób poznajemy najróżniejsze cierpienia, których przez wieku doświadcza człowiek. Stosunek do ccierpienia jest rózny - jedni przyjmują je heroicznie, inni - wręcz przeciwnie.	Gustaw Herling-Grudzińskie „Wieża”

Romantyzm	Cierpienie romantyczne to właściwie manifest, znak czasów cecha romantycznej postawy (niemiecki „Weltschmerz”, czyli :ból świata - to nie tylko poczucie zniechęcenia, melancholii, ale także bezcelowości istnienia i zła świata). Nieszczęśliwie zakochany Werter jest typowym bohaterem romantycznym: kocha bez pamięci, szaleńczo, po grób. Jego cierpienia sa tak wielkie, ze jedynym rozwiązaniem okazuje się samobójstwo	Johann Wolfgang von Goethe „Cierpienia młodego Wertera”
		Cierpienie zawiedzonego kochanka: znów poeta dochodzi do wniosku, że prawdziwe uczucie (jak przstało na romantyków - szaleńcze) bez cierpienia obejść się nie może. Gustaw jest też po prostu samotny, o czym świadczy choćby „przyjaźćń” z gałęzioą jodłową. I ta samotność jest bliska cierpieniu.	Adam Mickiewicz „Dziady” cz IV
		Mesjanizm: Kondrad, niczym Chrystus, bierze na siebie cierpienia milionów („Nazywam się Milijon-bo za milijony Kocham i cierpię katuszę”). Chce zbawić, a jednocześnie porywa się przeciw Bogu w walce o „rząd dusz”. Miota się między siłami Dobra i Zła. Zbawicielem narodów ma być również Polska: wieloletnie cierpienia i prześladowania Polaków (Cichowski, Rollison) mają odkupic winy świata.	„Dziady” cz III
		Wallenrodyzm: Konrad, pod przybranym nazwiskiem, rozpoczyna dwuznaczna walkę z krzyżackim wrogiem. To przykład bohatera oddanego sprawie, który jednak przez wielu uznany został za zdrajcę. Poświęca się dla ojczyzny, ale cierpi, teskniąc do arkadii młodości („Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”;”Błąkać się musi po świecie, zdradzać, mordować i potem ginąć śmiercią haniebną”)	Adam Mickiewicz „Konrad Wallenrod”
		Cierpienie w wymiarze ogólnym (Polska ma być Winkelriedem narodów) i jednostkowym: Kordian cierpi, bo nie jest w stanie znleżźć sensu życia („Boże! Zdejm z mego serca jaskółczy niepokój/ Daj życiu duszę i cel wyprorokuj…”). Cierpi, bo podejmuje ise wielkich zadań, których nie potrafi zrealizować. A cały czas wierzy, że Bóg docienia nie tylko czyny, lecz i pokornie przyjmowane cierpienie.	Juliusz Słowacki „Kordian”
	Pozyt	Emma Bovary cierpi, bo jej życie nie układa się jak sentymentalna histiria. Wychowana na tanich romansach, nie umie się odnaleźć w otaczającej rzeczywistości. Pełna egzaltowanych uczuć, na każdym kroku doznaje zawodu.	Gustaw Flaubert „Pani Bovary”
		Stanisław Wokulski cierpi z miłości i upokorzenia. Zakochany szaleńczo i nieszczęśliwie jak romantyk gotowy jest popełnić samobójstwo pod kołami pociągu.	Bolesław Prus „Lalka”
		Jurand ze Spychowa cierpi nie tylko fizycznie, ale także psychicznie (traci córkę, doznaje licznych upokorzeń).	Henryk Sienkiewicz „Krzyżacy”
		Cierpienie ma konkretny wymiar: jest swoistym darem, złożonym dla ojczyzny. Darem nie tylko uczestników powstania styczniowego, ale także ich rodzin (Choćby matek, które posyłały do walki swoich synów).	Eliza Orzeszkowa „Gloria victis”
	Mł. Polska	Tomasz Judym pragnie wcielać w życie wyznawane ideały, nawet rezygnując ze szczęścia swojego i bliskich osób. Cierpi przez to i on, i Joasia. Czy to konieczna cena?	Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni”
		Tragiczna historia powstania styczniowego łączy się z tragedią osobistą: na drodze miłości Salomei Brynickiej i uratowanego przez nią powstańca stoi nierówność klasowa	Stafan Zeromski „Wierna rzeka”
	Liter po 1939r	Przejmujący dokument okrucieństwa drugiej wojny światowej. Opisy tragicznych doświadczeń Polaków i żydów opatrzone są wstrząsającym mottem: Ludzie ludziom zgotowali ten los”`	Zofia Nałkowska „Medaliony”
		Na przykądzie kilku osób poznajemy najróżniejsze cierpienia, których przez wieku doświadcza człowiek. Stosunek do ccierpienia jest rózny - jedni przyjmują je heroicznie, inni - wręcz przeciwnie.	Gustaw Herling-Grudzińskie „Wieża”

Romantyzm	Cierpienie romantyczne to właściwie manifest, znak czasów cecha romantycznej postawy (niemiecki „Weltschmerz”, czyli :ból świata - to nie tylko poczucie zniechęcenia, melancholii, ale także bezcelowości istnienia i zła świata). Nieszczęśliwie zakochany Werter jest typowym bohaterem romantycznym: kocha bez pamięci, szaleńczo, po grób. Jego cierpienia sa tak wielkie, ze jedynym rozwiązaniem okazuje się samobójstwo	Johann Wolfgang von Goethe „Cierpienia młodego Wertera”
		Cierpienie zawiedzonego kochanka: znów poeta dochodzi do wniosku, że prawdziwe uczucie (jak przstało na romantyków - szaleńcze) bez cierpienia obejść się nie może. Gustaw jest też po prostu samotny, o czym świadczy choćby „przyjaźćń” z gałęzioą jodłową. I ta samotność jest bliska cierpieniu.	Adam Mickiewicz „Dziady” cz IV
		Mesjanizm: Kondrad, niczym Chrystus, bierze na siebie cierpienia milionów („Nazywam się Milijon-bo za milijony Kocham i cierpię katuszę”). Chce zbawić, a jednocześnie porywa się przeciw Bogu w walce o „rząd dusz”. Miota się między siłami Dobra i Zła. Zbawicielem narodów ma być również Polska: wieloletnie cierpienia i prześladowania Polaków (Cichowski, Rollison) mają odkupic winy świata.	„Dziady” cz III
		Wallenrodyzm: Konrad, pod przybranym nazwiskiem, rozpoczyna dwuznaczna walkę z krzyżackim wrogiem. To przykład bohatera oddanego sprawie, który jednak przez wielu uznany został za zdrajcę. Poświęca się dla ojczyzny, ale cierpi, teskniąc do arkadii młodości („Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”;”Błąkać się musi po świecie, zdradzać, mordować i potem ginąć śmiercią haniebną”)	Adam Mickiewicz „Konrad Wallenrod”
		Cierpienie w wymiarze ogólnym (Polska ma być Winkelriedem narodów) i jednostkowym: Kordian cierpi, bo nie jest w stanie znleżźć sensu życia („Boże! Zdejm z mego serca jaskółczy niepokój/ Daj życiu duszę i cel wyprorokuj…”). Cierpi, bo podejmuje ise wielkich zadań, których nie potrafi zrealizować. A cały czas wierzy, że Bóg docienia nie tylko czyny, lecz i pokornie przyjmowane cierpienie.	Juliusz Słowacki „Kordian”
	Pozyt	Emma Bovary cierpi, bo jej życie nie układa się jak sentymentalna histiria. Wychowana na tanich romansach, nie umie się odnaleźć w otaczającej rzeczywistości. Pełna egzaltowanych uczuć, na każdym kroku doznaje zawodu.	Gustaw Flaubert „Pani Bovary”
		Stanisław Wokulski cierpi z miłości i upokorzenia. Zakochany szaleńczo i nieszczęśliwie jak romantyk gotowy jest popełnić samobójstwo pod kołami pociągu.	Bolesław Prus „Lalka”
		Jurand ze Spychowa cierpi nie tylko fizycznie, ale także psychicznie (traci córkę, doznaje licznych upokorzeń).	Henryk Sienkiewicz „Krzyżacy”
		Cierpienie ma konkretny wymiar: jest swoistym darem, złożonym dla ojczyzny. Darem nie tylko uczestników powstania styczniowego, ale także ich rodzin (Choćby matek, które posyłały do walki swoich synów).	Eliza Orzeszkowa „Gloria victis”
	Mł. Polska	Tomasz Judym pragnie wcielać w życie wyznawane ideały, nawet rezygnując ze szczęścia swojego i bliskich osób. Cierpi przez to i on, i Joasia. Czy to konieczna cena?	Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni”
		Tragiczna historia powstania styczniowego łączy się z tragedią osobistą: na drodze miłości Salomei Brynickiej i uratowanego przez nią powstańca stoi nierówność klasowa	Stafan Zeromski „Wierna rzeka”
	Liter po 1939r	Przejmujący dokument okrucieństwa drugiej wojny światowej. Opisy tragicznych doświadczeń Polaków i żydów opatrzone są wstrząsającym mottem: Ludzie ludziom zgotowali ten los”`	Zofia Nałkowska „Medaliony”
		Na przykądzie kilku osób poznajemy najróżniejsze cierpienia, których przez wieku doświadcza człowiek. Stosunek do ccierpienia jest rózny - jedni przyjmują je heroicznie, inni - wręcz przeciwnie.	Gustaw Herling-Grudzińskie „Wieża”

---