Konspekt lekcji języka polskiego ( 2 godz.) w klasie VI z wykorzystaniem kompetencji kluczowych ( wg programu KREATOR)

 

TEMAT: Poznajemy bliżej Anię z Zielonego Wzgórza - bohaterkę powieści Lucy Maud Montgomery

Cele lekcji:

• wprowadzenie wyrazów nazywających cechy osobowości człowieka i wyrażających ich ocenę

• wprowadzenie pojęć “charakterystyka pośrednia i bezpośrednia”

• kształcenie umiejętności konstruowania charakterystyki postaci

• kształcenie umiejętności kluczowych

• bogacenie słownictwa uczniów

• kształcenie umiejętności analizy zgromadzonego materiału słownikowego

• kształcenie sprawności językowej uczniów

• kształcenie umiejętności określania motywów działania bohaterów

• zwrócenie uwagi na pozytywne cechy postaci

Formy: praca w grupach, zbiorowa

Metody: heurezy, ćwiczeń praktycznych, gier dramatycznych

Pomoce: egzemplarze powieści, słownik języka polskiego, karty pracy, układanka rysunkowa, obrazki z postaciami bohaterów w różnych sytuacjach, kartki zadaniami i cytatami jako załączniki do pracy grup

TOK LEKCJI

WYKORZYSTANIE KOMPETENCJI KLUCZOWYCH

1. Po uświadomieniu uczniom celów lekcji następuje powtórzenie wiadomości o charakterystyce postaci. Na polecenie nauczyciela uczniowie wymieniają elementy charakterystyki postaci itd. Nauczyciel zapisuje temat lekcji na tablicy, uczniowie w zeszytach. 2. Uczniowie mogą siedzieć w kółku zwróceni twarzami do siebie. Na prośbę nauczyciela każdy z uczniów ma podać słowo, zwrot Lub wyrażenie dotyczące Ani Shirley, w pewien sposób ją charakteryzujące (np. “sierota”, “marzycielka”, “Ania znikąd” itd.) Ma to służyć wstępnemu przedstawieniu bohaterki. Określania nie powinny się powtarzać. 3. Praca przebiega w grupach 5-6 osobowych. Każda grupa otrzymuje kopertę z układanką rysunkową i wytycznymi dla grupy (załącznik 1 -należy pociąć jak puzzle). Zawiera ona różne elementy portretu pamięciowego (zewnętrznego ) Ani i innych osób. Korzystając z zebranych w domu cytatów (uczniowie mieli w domu zaznaczyć w tekście fragmenty dotyczące wyglądu zewnętrznego Ani oraz te, które ilustrują jej zachowanie) grupa ustala portret pamięciowy Ani i i przykleja elementy na kartonie. Ponadto ma zredagować krótki tekst lub nagłówek, który ma pomóc odszukać “zagubioną w krainie marzeń”. Po wykonaniu zadania grupa referuje wyniki swojej pracy. 4. Nauczyciel odczytuje dwa cytaty z powieści. Uczniowie zastanawiają się, który charakteryzuje Anię wprost, a który pośrednio: “Jakież to chude i nędzne stworzenie”. “ Ty wstrętny chłopcze! Jak śmiałeś ! A potem...trzask! Ania cisnęła swą tabliczką w głowę Gilberta”. Nauczyciel prosi o wyjaśnienie różnic w sposobach charakteryzowania postaci. 5. Ćwiczenia z wykorzystaniem elementów dramy. Grupy otrzymują kartki z zapisem określonej sytuacji z życia Ani. Przygotowują scenki dramatyczne - wyznaczają role, decydują O wyborze cechy postaci. Inscenizacje pomagają scharakteryzować bohaterkę w działaniu. Pozostali uczniowie odgadują , jaka cecha ujawniła się w danej sytuacji. Kartki zawierają teksty np. Ania ratuje życie Minnie. Ania w drodze na Zielone Wzgórze Ania ma scysję z Gilbertem Ania otrzymuje prezent gwiazdkowy od Mateusza   6. Trzech uczniów odnajduje w słowniku pojęcia: charakter,usposobienie, umysłowość. Odczytują ich znaczenia. Nauczyciel wyjaśnia wątpliwości, różnice. Następnie grupy otrzymują zestawy cytatów (załącznik 2). Uczniowie mają zadanie nazwać cechy charakteru, umysłowości, usposobienia. Jeśli zrobią to szybko, mogą wykorzystać także własne cytaty z książki dla zobrazowania cech bohaterki. Nauczyciel podkreśla wartość pozytywnych cech w podsumowaniu. 7. Grupy otrzymują zestaw obrazków przedstawiających bohaterów powieści ( w tym oczywiście Anię) w różnych sytuacjach. Zadanie polega na ułożeniu ich w określonej kolejności, nadaniu tytułu, stworzeniu historyjki. Grupy prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel podsumowuje całość lekcji i wyjaśnia pracę domową. Praca domowa (załącznik nr 4) Uzupełnić kartę pracy domowej I wkleić ją do zeszytu.

Komunikowanie się w różnych sytuacjach           Efektywne współdziałanie w zespole Planowanie organizowania i oceniania własnego uczenia się                                 Efektywne współdziałanie w zespole Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób Planowanie, organizowanie własnego uczenia się Skuteczne komunikowanie się                 Efektywne współdziałanie w zespole Skuteczne komunikowanie się           Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób Skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób

Załącznik 1

 

 

Zadanie dla grupy

Otrzymacie rozsypankę obrazkową. Ułóżcie z podanych elementów portret pamięciowy Ani. Wykorzystajcie fragmenty powieści zawierające opis wyglądu zewnętrznego dziewczynki. Wybrane elementy przyklejcie na kartonie.

UWAGA! TO NIE WSZYSTKO.

Zredagujcie nagłówek do plakatu i krótki (ale ciekawy, może zabawny) tekst, który pomoże odnależć “zagubioną w krainie marzeń”.

Dobrej zabawy!

 

Załącznik 2

Polecenia wspólne dla wszystkich grup. Podane cytaty umieśćcie w 3 grupach:

charakter	usposobienie	umysłowość

Zapiszcie w tabelce cechy, które zostały zobrazowane za pomocą cytatów. Podkreślcie pozytywne cechy. Zaprezentujcie wyniki waszej pracy.

Zestaw dla grupy I (np.)

“ I kazanie było strasznie długie. Rozumiem, że powinno odpowiadać tekstowi, ale nie było wcale a wcale zajmujące. Najgorsze jest to, że pastor nie ma, oczywiście ani żdżbła wyobrażni.”

“...Kiedy mi Maryla powierzyła gospodarstwo, postanowiłam niezłomnie nic sobie nie wyobrażać. (...) Zachowywałam się też odpowiednio do aż do czasu, gdy wstawiłam pieróg do pieca. Lecz wtedy ogarnęła mnie nieprzezwyciężona ochota wyobrażenia sobie, że jestem zaczarowaną księżniczką uwięzioną w wysokiej, odosobnionej wieży. (...) W ten sposób zapomniałam o pierogu.

“...pragnęłabym mieć sama migrenę zamiast Maryli”.

Itp.

Zestaw dla grupy II

“Oto lista przyjętych została ogłoszona! (...) -Ania, zdałaś.(...) Zdałaś najlepiej!...”

“Nienawidzę pani!...Nienawidzę pani! - wołała tupiąc mocniej za każdym razem. Jakim prawem śmie mnie pani nazywać chudą i brzydką ? Jakim prawem pani mówi, że jestem piegowata i ruda? Pani jest ordynarną, żle wychowaną kobietą bez serca.”

“ Wolałabym nie zdać wcale, jeśli nie moę znajdować się wśród pierwszych...”

itp.

Zestaw dla grupy III

“Ta mała czerwonowłosa dziewczynka (...) to dzielny człowiek. Zapewniam was, że ona ocaliła życie waszej małej”.

“ Czy to nie przyjemnie wiedzieć, że jest tak dużo rzeczy, które jeszcze poznamy?”

“ Całą duszą oddała się nauce”

itd.

Zestaw dla grupy IV

“Pomagałam piastować dzieci, a było ich czworo (...) Niech mi pani wierzy, że była to praca nie lada”

“Niech żyje panna Shirley, stypendystka Avery”ego”

“ Teraz wyobrażę sobie, że jestem wietrzykiem, co wieje tam daleko pomiędzy koronami drzew.”

Itd.

 

 

 

Załącznik 3

Zadania dla grupy
Podane obrazki ułóżcie w określonej kolejności. Wymyślcie do nich historyjkę, nadajcie jej tytuł.

Załącznik 4

KARTA PRACY DOMOWEJ

1. Wymień najważniejsze elementy charakterystyki postaci.

 

 

 

 

 

 

 

2. Wymień dwa sposoby charakteryzowania postaci.

 

 

 

 

 

3. Wymień 3 dodatnie i trzy ujemne cechy charakteru.

 

 

 

4. Dopisz po dwa przykłady cech Ani”

1. umysłu

2. usposobienia

3. charakteru

5. Podkreśl tę cechę charakteru Ani, którą uważasz za najważniejszą. Krótko uzasadnij swój wybór.

• wrażliwość na piękno przyrody

• wielka ciekawość świata

• radość życia

• ambicja

• wierność w przyjażni

• umiejętność pozyskiwania przyjaciół

• wyrozumiałość w stosunku do innych

• wytrwałość w dążeniu do celu

Uważam, że ta cecha Ani jest najważniejsza, ponieważ................................................................................................................................................

 

A oto miejsce na Twój list do redakcji czasopisma młodzieżowego. Wyraź swój sąd o bohaterce książki.

Konspekt lekcji języka polskiego w kl. VI szkoły podstawowej

(Lekcja dwugodzinna)

Temat: Od Ani znikąd do Ani z Zielonego Wzgórza.

Jest to konspekt lekcji inspirowany artykułem p. A. Książek-Szczepanikowej pt. ,,Dom - czyli od Ani znikąd do Ani z Zielonego Wzgórza" publikowanym w czasopiśmie ,,Język Polski w Szkole - dla klas IV -VIII" - 1996/97 nr 1. Tytuł tego tekstu stał się tematem lekcji, której scenariusz zamieszczam:

I. Cele operacyjne:

Po lekcji:

• uczeń wzbogacił słownictwo dotyczące domu i rodziny,

• uczeń potrafi prawidłowo używać zwrotów i wyrażeń z powyższymi wyrazami,

• uczeń potrafi korzystać z księgozbioru podręcznego, wybrać odpowiednie źródło informacji i właściwie je spożytkować,

• uczeń potrafi pracować ze słownikami: j. polskiego, frazeologicznym i synonimów,

• uczeń rozumie ważną rolę rodziny w życiu człowieka,

• uczeń dostrzega potrzebę wypełniania obowiązków wynikających z bycia członkiem rodziny,

• uczeń rozwija w sobie zdolność empatii,

• uczeń rozwija w sobie zdolność wnioskowania,

 II. Środki dydaktyczne:

• kartki z zadaniami dla grup

• schematy domu - ,,domki", na dużych planszach papieru, do wpisywani efektów pracy grup, pisaki

• karteczki z fragmentami powieści ,,Ania z Zielonego Wzgórza" (wybrane wypowiedzi głównej bohaterki - patrz A. Książek-Szczepanikowa, Dom - czyli od Ani znikąd do Ani z Zielonego Wzgórza, ,,Język Polski w Szkole - dla klas IV -VIII" , 1996/97, nr 1)

• karteczki do zapisywania indywidualnych wniosków dotyczących uczuć Ani

• słowniki: języka polskiego, synonimów, frazeologiczny języka polskiego

III. Metody:

• techniki dramowe (,,użycie" własnego ciała jako środka ekspresji, uczeń w roli członka rodziny)

• ćwiczenia słownikowe

• głosowa interpretacja tekstu

IV. Formy pracy:

• indywidualna

• grupowa

• zbiorowa

 V. Przebieg lekcji:

1. Czynności porządkowe (5 min)

Uczniowie siedzą przy ławkach ustawionych pod ścianami - środek klasy pozostaje pusty. 

2. Ćwiczenie wprowadzające (5 min)

Uczniowie ,,układają" posługując się własnym ciałem litery składające się na wyrażenie SZCZĘŚLIWY DOM. Na znak nauczyciela wypowiadają hasło, które powstało z ułożonych przez nich liter. 

3. Podział na 4- 5 osobowe grupy (2 min)*

Uczniowie stają w kręgu. odliczają do pięciu, następnie ,,jedynki" łączą się z ,,jedynkami", ,,dwójki" z ,,dwójkami" itd.  

4. Grupy A, B - opracowanie scenki ,,Cała rodzina w domu" (8 min)

Pytania do uczniów, którzy weszli w role członków rodziny:

Kim jesteś? Co robisz? Dlaczego to robisz? Skąd wiesz, że tak można się zachować?

Pytanie do uczniów - widzów:

Czy widzimy przed sobą szczęśliwą rodzinę?

UWAGA: należy pamiętać o  ,,wyprowadzeniu" uczniów z ról, które kreowali

Grupa C - praca ze słownikiem frazeologicznym języka polskiego i słownikiem języka polskiego (zapis na ,,domku")

Uczniowie wypisują różne znaczenia wyrazu ,,dom"

Grupa D - praca ze słownikiem frazeologicznym języka polskiego i słownikiem wyrazów bliskoznacznych (zapis na ,,domku")

Uczniowie wypisują inne określenia miejsca zamieszkania - dosłowne i przenośne

Grupa E - praca ze słownikiem frazeologicznym języka polskiego i słownikiem wyrazów bliskoznacznych (zapis na ,,domku")

Uczniowie dobierają określenia o zabarwieniu pozytywnym, kojarzące się z wyrażeniami:

,,szczęśliwy dom, szczęśliwa rodzina"

 

5. Przedstawienie efektów pracy grup (15 min - grupy A B, 10 min - grupy C D E)

Uczniowie wchodzący w role odpowiadają na pytania nauczyciela i kolegów,

Liderzy grup C, D, E wieszają ,,domki" swoich grup na tablicy i odczytują wyniki pracy.

PRZERWA

6. Nawiązanie do problematyki powieści ,,Ania z Zielonego Wzgórza". Zapisanie tematu. (3 min)

7. Ćwiczenie - praca z tekstem.

Uczniowie otrzymują cytaty z wypowiedziami Ani; po cichu odczytują tekst, próbują wczuć się w sytuację dziewczynki; zapisują nazwy uczuć bohaterki na kartkach; (7 min)

Uczniowie kolejno odczytują otrzymane cytaty z  powieści, głosowo interpretują tekst, starając się ,,zagrać" głosem uczucia Ani, odczytują nazwy uczuć zapisane na kartkach; przypinają kartki do tablicy, (15 min)

8. Ułożenie przypiętych kartek w porządku ,,chronologicznym" (7 min)

Dwóch chętnych uczniów porządkuje przypięte przez kolegów kartki w taki sposób, by pokazać różne uczucia Ani - przed przybyciem do Avonlea, po pierwszym spotkaniu z opiekunami itd.

Dwóch uczniów zapisuje nazwy uczuć, które nie pojawiły się na kartkach, ale zostały ,,dodane" podczas zbiorowego porządkowania słownictwa związanego z uczuciami głównej bohaterki powieści

9. Uzupełnienie ,,domku" , w którym zostały wymienione cechy szczęśliwej, zgodnej rodziny (3 min)

           Lider grupy E uzupełnia notatki na ,,domku" przypiętym do tablicy 

  10.  Podsumowanie (7 min)

          Liderzy grupy C i D prezentują kolegom wyniki pracy swoich grup. 

          Nauczyciel podsumowuje lekcje, rozdaje kartki z pracą domową

   11.  Informacja zwrotna (3 min)

          Każdy uczeń kończy zdanie ,,Po dzisiejszej lekcji, wiem ,że ........" 

   12.  Wyjaśnienie pracy domowej

 Obowiązkowa praca domowa:

        Narysuję domek i wpiszę jak najwięcej określeń związanych z wyrażeniem ,,szczęśliwa rodzina"

Praca domowa dla chętnych (do wyboru):

       Jaką rolę odgrywa rodzina w życiu dziecka ( na podstawie lektur i własnych przemyśleń) - mój głos w dyskusji (pisemnie)

Lub

       Napiszę wiersz zaczynający się od słów: ,,Mój dom to..."

 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------

*    UWAGA PONIŻEJ ZAMIESZCZONO INSTRUKCJE DLA GRUP:

 

GRUPA A

 Każdy z Was wybiera jedną z poniższych ról: BABCIA, TATA, MAMA, DZIECKO I, DZIECKO II.

Wspólnie odgrywacie jednominutową lub dwuminutową scenkę pt. ,,Po powrocie ze szkoły"

(W scence działacie i mówicie)

-----------------------------------------------------------------------------------------

GRUPA B

 Każdy z Was wybiera jedną z poniższych ról: DZIADEK, TATA, MAMA, DZIECKO I, DZIECKO II.

Wspólnie odgrywacie jednominutową lub dwuminutową scenkę pt. ,,Po niedzielnym obiedzie"

(W scence działacie i mówicie)

--------------------------------------------------------------------------------------------

GRUPA D

Opierając się na własnej wiedzy oraz (przede wszystkim) korzystając z dostępnych słowników, zapiszcie na ,,domku" inne - dosłowne i przenośne określenia domu, miejsca zamieszkania.

UWAGA!!!!!

Wybierzcie t y l k o określenia o zabarwieniu neutralnym (obojętnym) lub pozytywnym (dodatnim),

Np. własny kąt itd.

-------------------------------------------------------------------------------

 GRUPA E

Opierając się na własnej wiedzy oraz korzystając z dostępnych słowników, zapiszcie na ,,domku" wyrazy, zwroty i wyrażenia, które kojarzą się z określeniem,,szczęśliwy dom, szczęśliwa rodzina"

UWAGA!!!!!

Wybierzcie t y l k o określenia o zabarwieniu pozytywnym (dodatnim),

Np. miłość, akceptacja

---------------------------------------------------------------------------------

 GRUPA C

Opierając się na własnej wiedzy oraz korzystając z dostępnych słowników, zapiszcie na ,,domku" różne znaczenia wyrazu ,,dom" . Pamiętajcie, by potrafić USTNIE wyjaśnić to znaczenie, podać zdanie z wyrazem ,,dom" w tym znaczeniu

 Np. 1) budynek - Przy drodze stał stary, murowany dom.

 

Konspekt lekcji do lektury "Ania z Zielonego Wzgórza"

Konspekt lekcji języka polskiego dla kl. VI, zrealizowany podczas omawiania lektury „Ania z Zielonego Wzgórza” L. M. Montgomery

Konspekt jest przeznaczony na jedną jednostkę lekcyjną.

Temat: Czy „Ania z Zielonego Wzgórza” jest światowym bestsellerem?

Cel ogólny: 
- udowodnienie, że książka jest światowym bestsellerem.

Cele operacyjne (uczeń):
- rozwiązuje krzyżówkę
- gromadzi argumenty potrzebne w dyskusji
- wyjaśnia pojęcie „bestseller”
- zapoznaje się ze stylistyką haseł reklamowych
- redaguje tekst hasła reklamowego
- korzysta ze Słownika wyrazów obcych
- posługuje się technologią informacyjną

Metody pracy:
- problemowe: elementy dyskusji
- programowe: - z użyciem komputera

Formy lekcji: 
- praca grupowa, 
- zbiorowa,
- jednostkowa.

Środki dydaktyczne: 
- 5 stanowisk komputerowych
- edytor tekstu Word, kliparty
- Słownik wyrazów obcych
- krzyżówka z treści lektury

Czas wykorzystany na lekcji:
- ogniwo wstępne - 10 minut
- część główna- 30 minut
- podsumowanie- 5 minut

Tok lekcji:

Ogniwo wstępne:

1. Powitanie. 
2. Sprawdzenie obecności uczniów i wykonanej pracy domowej.
3. Rozwiązanie krzyżówki (Załącznik nr 1) 
4. Podanie tematu lekcji i naznaczenie jej celów.

Część główna:

1.Wyjaśnienie terminu bestseller. Korzystanie ze Słownika wyrazów obcych. Zapisanie definicji w zeszytach.
2.Podział uczniów na grupy. Zbieranie argumentów w obronie książki np.:
•Jest to książka o dziewczynce, która miała dar popadania w kłopoty,
•Jest to książka o przyjaźni i miłości.
•Główna bohaterka jest inteligentną dziewczynką, posiadającą dar popadania w kłopoty.
•Tytułowa Ania podnosi na duchu tych, którzy mają kompleksy.
Argumenty przeciw książce np.:
•Dzieci mogą powielać niedorzeczne pomysły Ani np.: chodzenie po dachu,
•Słownictwo Ani nie jest dla wszystkich zrozumiałe,
•Dziś niemożliwym jest, aby dziewczynka w wieku 16 lat została nauczycielką. 
3.Prezentacja wyników pracy w grupach. Podsumowanie dyskusji.
4.Wyjaśnienie słowa „slogan” i „hasło reklamowe” (korzystanie ze słownika wyrazów obcych).
5.Nauczyciel pyta jakie powinno być hasło reklamowe:
- pomysłowe, „chwytliwe”
- musi zachęcać do zakupu
- przeważają tu zdania krótkie w formie rozkazującej, często występuje forma „ty”.
6. Uczniowie pracują przy komputerach. Korzystając z przygotowanych klipartów i programu Microsoft Word tworzą hasło i plakat reklamujący przeczytaną lekturę. Uczniowie pracują samodzielnie, nauczyciel udziela wskazówek. Przypomina o odpowiednim rozmieszczeniu tekstu i nagłówków, doborze czcionki i jej kolorystyce.

Podsumowanie:
1.Prezentacja wykonanych plakatów reklamowych.
2.Podsumowanie zajęć i ocena pracy uczniów. 

Załącznik nr 1

1 G I L B E R T 
2 J E Z I O R O 
3 B R O S Z K A 
4 M A T E U S Z 
5 S U K N I A 
6 W A L E R I A N O W E
7 M A R Y L A 
8 L U C Y 
9 K O R D E L I A 
10 K R U P 

1. Imię chłopca, który zakochał się w Ani.
2. .......................... Lśniących Wód
3. Zguba, o kradzież której Maryla posądziła Anię.
4. Osoba, która nakłoniła Anię, by przeprosiła panią Linde
5. Wymarzony prezent, jaki dostała Ania od Mateusza.
6. Rodzaj kropli, które dodała Ania do ciasta.
7. Szyła Ani ubrania.
8. Imię autorki „Ani z Zielonego Wzgórza”
9. Imię, jakie chciała nosić Ania, po przybyciu na Zielone Wzgórze.
10. Choroba, na którą zachorowała siostra Diany.

---