Jednym z elementów systemu zapewnienia jakości w edukacji jest formułowanie i wdrażanie do praktyki standardów dotyczących tej sfery. Standardy rozumiane jako normy, wzorce, mogą być używane jako punkt odniesienia przy ocenie zarówno procesów jak i ich produktów, efektów.

W proces standaryzacji w edukacji włączył się Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, realizując na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, we współpracy z Centralną Komisją Egzaminacyjną i Okręgowymi Komisjami Egzaminacyjnymi projekt budowania standardów wyposażenia dydaktycznego pracowni kształcenia zawodowego.

Standardy opracowane przez zespoły specjalistów w zakresie poszczególnych zawodów mogą być wykorzystane do:

• zapewnienia i poprawy jakości procesu kształcenia zawodowego,

• zapewnienia warunków do przeprowadzania egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,

• wdrożenia systemu akredytacji placówek kształcenia ustawicznego,

wyrównywania poziomu wyposażenia pracowni kształcenia zawodowego.

WYMAGANIA UŻYTKOWE STAWIANE KLASOM SZKOLNYM.

Klasa szkolna, jako pomieszczenie ograniczone ścianami, sufitem i podłoga, cechuje

się ustalonym układem ławek przeznaczonych dla uczniów lub studentów oraz

wyznaczonym miejscu dla nauczyciela. Z kolei, w sensie użytkowym, każda klasa służy

konkretnym celom dydaktycznym, które najogólniej można by określić jako: osiąganie

możliwie dobrych wyników nauczania. Dla efektywnej realizacji tych celów stawia się

klasom pewne wymagania użytkowe, które odgrywają istotna rolę.

Przede wszystkim należy w klasie zapewnić swobodę przestrzenną osób uczących się.

Powinny być, więc zachowane odpowiednie odległości między uczniami oraz dostateczna

kubatura pomieszczenia. Tego typu wymagania zaliczają się do wymagań

architektonicznych, które w istocie rzeczy można sprowadzić do wymiarów i relacji

geometrycznych takich jak: bezwzględne rozmiary pomieszczeń, liczba miejsc uczniowskich

przypadająca na jednostkę powierzchni, odległości między ławkami uczniów, odległość

ławek od nauczyciela itp. Wspomniane wyżej wymagania należy traktować jako dane

wejściowe, które muszą być spełnione. Ograniczając rozważania do najbardziej typowych

sytuacji, trzeba rozpatrywać klasy prostopadłościenne, typowych rozmiarów

i liczbie ławek stosownej do powierzchni klasy.

W stosunku do klas o ustalonych parametrach architektonicznych można postawić

dalsze wymagania zupełnie innej natury, mianowicie wymagania związane bezpośrednio

z własnościami akustycznymi klasy. Najłatwiej jest wyrazić te wymagania w sposób

jakościowy. Dla uczniów i nauczyciela w klasie powinna być zapewniona dobra słyszalność

i zrozumiałość mowy oraz możliwie niski poziom szumu tła. Proces nauczania powinien być

efektywny a zmęczenie uczniów - w jak najmniejszym stopniu potęgowany akustyką klasy.

Podane własności użytkowe klas są naturalne i intuicyjnie zrozumiałe. Trudno jest

jednak wskazać obiektywne (ilościowe) wskaźniki oceny jakości danej klasy ze względu na

tak określone własności użytkowe.

Nie wiadomo, bowiem dokładnie jak wyrazić takie wymagania poprzez parametry fizyczne klas, które, prócz relacji geometrycznych, określają również własności akustyczne powierzchni ograniczających (ścian, sufitu i podłogi).

Dlatego podstawowe zagadnienie akustyki klas szkolnych polega na znalezieniu obiektywnych wskaźników, które korelowałyby ze wskaźnikami subiektywnymi i umożliwiały ocenę jakości akustycznej klasy na podstawie pomiarów i/lub obliczeń na modelu fizycznym. Zadanie to jak dotąd nie zostało rozwiązane w sposób zadawalający.

WYMAGANIA TECHNICZNE ORAZ BHP MEBLI STANOWIĄCYCH WYPOSAŻENIE KLAS, SAL WYKŁADOWYCH, SAL SEMINARYJNYCH ORAZ PRACOWNI KOMPUTEROWYCH

1. Biurko proste - blat wykonany z płyty wiórowej obustronnie melaminowanej o grubości 25 i okleinowanej obrzeżem PVC o grubości 2mm w kolorze płyty. Stelaż płytowy wykonany płyty jak wyżej o grubości również 25mm. Dolne naroża muszą być zaopatrzone w osłony zabezpieczające przed uszkodzeniami i stopki do regulacji poziomu ~~ 15mm. Stelaż musi być połączony z blatem za pomocą dystansów z lanego aluminium.

Nogi połączone muszą być blendą wykonaną z płyty jw. o grubości 25mm za pomocą mimośrodów.

2. Biurko komputerowe - opis jw. pod blatem musi być zamontowane uchylne koryto kablowe. Biurko musi posiadać wózek mobilny na stację dysków, szufladę na klawiaturę oraz przelotki.

3. Kontener mobilny - wykonany w całości z płyty wiórowej obustronnie melaminowanej: front szuflad, korpus, tylna ścianka nie mniej niż 18mm, top górny 25mm. Kontener musi posiadać trzy szuflady oraz szufladę z piórnikiem zamykane na zamek centralny. Szuflady wykonane z wkładów tworzywowych, które przesuwają się po prowadnicach rolkowych. Kontener musi posiadać kółka jezdne - mobilne, przednie z hamulcami.

4. Szafy aktowe, szafka niska - korpus wykonany z płyty wiórowej obustronnie melaminowanej o grubości nie mniej niż 18mm okleinowanej obrzeżem PVC 2mm. Plecy wpuszczane z płyty jw. lecz o grubości nie mniej niż 8mm w kolorze korpusu. Wieniec górny i dolny musi być wykonany z płyty jw. lecz o grubości nie mniej niż 25mm. Wieniec dolny wyposażony w stopki zapewniające poziomowanie w zakresie 15mm od wewnątrz szafy. Fronty wykonane z płyty jw. lecz o grubości nie mniej niż 18mm wyposażone w zamki baskwilowe. Półki wykonane z płyty jw. o grubości nie mniej niż 18mm, mocowane w systemie zapadkowym uniemożliwiającym ich przypadkowe wysunięcie się. Odległość między półkami 327mm. Wszystkie wąskie płaszczyzny zabezpieczone tworzywem sztucznym o grubości 2mm w kolorze płyty.

5. Stół konferencyjny - blat oraz nogi płytowe wykonane z płyty wiórowej obustronnie melaminowanej o grubości nie mniej niż 25 mm, okleinowanej obrzeżem PVC 2mm . Dolne naroża zaopatrzone w osłony zabezpieczające przed uszkodzeniami i stopki do regulacji poziomu ~~ 15mm. Nogi połączone muszą być blendą wykonaną z płyty jw. o grubości 25mm za pomocą mimośrodów.

Uwaga :Wszystkie blaty wykonane są z płyty wiórowej trzywarstwowej wg DIN 68765 o grubości 25mm

pokrytej obustronnie melaminą. Gęstość płyty tej grubości wynosi 660 kg/m3, a klasa higieniczności

E1. Blaty są oklejone obrzeżem PVC o grubości 2mm w kolorze płyty;

6. Biurko - katedra - wykonana z płyty wiórowej obustronnie melaminowanej okleinowanej obrzeżem ABS 2mm. Blat wykonany z płyty jw. lecz o grubości nie mniej niż 28 mm. Blat musi być z każdej strony większy o 8cm od korpusu. Stelaż płytowy wykonany z płyty jw. Lecz o grubości nie mniej niż 22mm osadzony na topie dolnym wysokości nie mniej niż 10cm, który musi wystawać około 4cm poza obrys korpusu. Katedra musi być z trzech stron całkowicie zabudowana. Na froncie katedry należy zamontować element dekoracyjny w

kształcie prostokąta, w kolorze ustalonym z Zamawiającym i o wymiarze proporcjonalnym do biurka. Biurko - katedra musi być wyposażona w szufladę, wykonaną z płyty jw. I wyposażoną w zamek patentowy i uchwyt dwupunktowy metalowy satynowany typu reling

7. Krzesła audytoryjne tapicerowane - Stanowią wyposażenie 1 sali audytoryjnej stopniowanej i 2 sal, gdzie krzesła powinny być ustawione po łuku. Siedzisko i oparcie wysokie ergonomicznie wyprofilowane wykonane ze sklejki bukowej profilowanej pokrytej lakierem bezbarwnym o grubości nie mniej niż 12 mm z nakładkami tapicerowanymi. Wyposażone powinno być w blat roboczy stały na całej długości poszczególnych rzędów z

tyłu oparcia rzędu poprzedzającego . Blat roboczy powinien być wykonany z płyty wiórowe obustronnie melaminowanej okleinowanej obrzeżem ABS 2mm osadzony na stałe lub na osobnej konstrukcji stalowej, lakierowanej proszkowo, z rury o przekroju owalnym nie mniej niż 50x30x2mm . Należy uwzględnić pulpit dla pierwszego rzędu oraz ich brak w ostatnim rzędzie oraz panel przedni. Panel przedni powinien być wykonany z takiej samej płyty jak blat roboczy. Tapicerka - tkanina wykonana z 100% poliestru, z atestami na trudnozapalność, określającą odporność tkaniny na tlący papieros i płomień zapałki, odporność na ścieranie

nie mniej niż 25000 cykli Martindale. Rzuty pomieszczeń w załączeniu / Rzut Parteru POM. 017 - 121 szt. krzeseł, Rzut I piętra POM. 10 - 104 szt. - krzesła ustawione po łuku, Rzut II Piętra POM. 6 - 104 szt.

8. Krzesła obrotowe - z ergonomicznie wyprofilowanym siedziskiem i oparciem, o regulowanej wysokości siedziska. Krzesło wyposażone w podłokietniki z nakładką z miękkiego poliuretanu o regulowanej wysokości.

Oparcie wykonane ze sklejki bukowo-brzozowej o grubości nie mniejszej niż 9 mm, gąbki o gęstości nie mniejszej niż 25 kg/m3 oraz tkaniny tapicerskiej wysokiej klasy. Oparcie tapicerowane w całości. Nie dopuszcza się zastosowania krzeseł posiadających plastikową maskownicę z tyłu oparcia. Siedzisko wykonane ze sklejki bukowo-brzozowej o grubości nie mniejszej niż 10 mm, gąbki o gęstości nie mniejszej niż 25 kg/m3 oraz tkaniny tapicerskiej wysokiej klasy. Krzesło powinno być tapicerowane tkaniną tapicerską wysokiej jakości, która powinna posiadać atest trudnopalności (papieros i zapałka), wytrzymałość na ścieranie nie mniejszą niż 90 000 cykli oraz atest higieniczności. Parametry tkaniny powinny być potwierdzone odpowiednimi dokumentami, które należy załączyć do oferty. W przypadku atestów w języku obcym, należy dostarczyć tłumaczenie przysięgłe dokumentów. Krzesło wyposażone powinno być w mechanizm synchroniczny wysokiej klasy, charakteryzujący się następującymi cechami: blokada w 1 z 5 pozycji, precyzyjna regulacja siły odchylania, zapadkowa regulacja wysokości oparcia UP&DOWN, zabezpieczenia „Anti-shock”, zabezpieczający przed uderzeniem oparcia w plecy użytkownika po zwolnieniu blokady,

możliwość ustawienia oparcia w pozycji „do relaksu” tzw. swobodne „bujanie się”.

Podstawa krzesła metalowa chromowana z kółkami samohamownymi do powierzchni dywanowych, z możliwością zastosowania kółek do powierzchni twardych. Krzesło posiada pod siedziskiem dwie znajdujące się w zasięgu ręki użytkownika dźwignie, służące do obsługi mechanizmów zastosowanych w krześle. Gwarancja nie krótsza niż 48 miesięcy na podnośnik i 24 miesięcy na pozostałe elementy konstrukcji krzesła. Wymagane minimalne wymiary krzesła:

9. Krzesła dostawne z podłokietnikami - krzesła drewniane odznaczające się wysoką estetyką wykonania. Rama krzesła, nogi, łączyny, łączniki wykonane z drewna bukowego pierwszego gatunku. Skrzynia krzesła wsporniki skrzyni wykonane ze sklejki bukowej minimum 13 warstwowej o gr. Ok. 18mm. Siedzisko krzesła wykonane ze sklejki liściastej minimum 7 warstwowej, gąbki o gęstości 35kg/m3 oraz materiału tapicerskiego.

Oparcia krzesła wykonane ze sklejki liściastej min. 5-warstwowej, gąbki o gęstości 35kg/m3 oraz materiału tapicerskiego. Krzesło posiada unikalny wygląd, oparcie wykonane jest w ten sposób ,że część tapicerowana oparcia znajduje się wewnątrz ramy oparcia. Przedłużenie tylnich nóg stanowi zarazem ramę oparci. W górnej części oparcia znajduje się łączyna oparciowa. Patrząc na krzesło od strony frontalnej łączyna ta jest niewidoczna. Tapicerka - tkanina wykonana z 100% poliestru, z europejskim atestami trudnozapalności EN1021 i EN 1021-2, określającą odporność tkaniny na tlący papieros i płomień zapałki, odporność na ścieranie 25000 cykli Martindale. Tkanina powinna być pokryta powłoką Teflon, która zapewnia maksymalną odporność na wodę i brud, sprawiając, że plamy wodne, olejowe są łatwe do usunięcia. Wymagane minimalne wymiary krzesła + /- 1cm:

Tablica biała na flamastry przesuwna - z powłoką ceramiczną. Mocowana do ściany przy pomocy podwójnych pylonów, niezależny przesuw w kierunku góra - dół. Oblistwowanie: kształtownik aluminiowy typu KAR, wykończenie narożniki PCV. Wyposażona w rynienką na flamastry i gąbkę.

Tablica biała na flamastry ceramiczna ok. 45 000cykli. Wykonana z obramowaniu z kształtownika aluminiowego typu KAR z narożami PCV.

15. Tablica mobilna biała - obrotowo-jezdna dwustronna z powłoką ceramiczną, rama z aluminium w kolorze jasnym (szary, srebrny) z zaokrąglonymi krawędziami odpornymi na uderzenia, cztery kółka mobilne w tym dwa z hamulcami, rynienka na flamastry.

OŚWIETLENIE POMIESZCZEŃ DYDAKTYCZNYCH

Oświetlenie sali lekcyjnej jest wbrew pozorom jednym z trudniejszych zadań dla projektanta. Istotną rolę odgrywa tu przede wszystkim doświadczenie, wyobraźnia, a także estetyka dobranego oświetlenia. Oświetlenie takiego pomieszczenia powinno zapewnić wygodę widzenia, czyli zdolność rozróżniania szczegółów bez nadmiernego zmęczenia wzroku, umożliwić sprawne wykonywanie czynności takich jak czytanie, pisanie oraz zapewnić uczniom i nauczycielom swobodne warunki pracy, gdzie wymagane jest duże skupienie. Niewłaściwe zastosowanie opraw i źródeł światła może powodować zaburzenia w koncentracji, a także wykształcenie i utrwalanie wad wzroku i układu nerwowego człowieka. Ważne jest zatem stworzenie takich warunków dla przekazywania informacji, by praca w pomieszczeniach dydaktycznych była zarówno efektywna jak i przyjemna.

Oświetlenie polskich szkół jest na ogół dalekie od wymagań stawianych przez polską normę PN-EN-12464-1. Zgodnie z jej zaleceniami natężenie oświetlenia na płaszczyźnie roboczej (0,85 m) powinno wynosić min. 300 lx. Wymagana jest też dobra równomierność oświetlenia na polu zadania wzrokowego (Emin/Eśr > 0,70). W przypadku, gdy mamy do czynienia z pomieszczeniami o wyższych wymaganiach wzrokowych np.: laboratoria, pracownie artystyczne, tablice itp., należy przyjąć wyższy poziom natężenia oświetlenia - 500 lx. Ilość światła i jego rozkład na polu zadania wzrokowego (np. na blatach ławek, stołach laboratoryjnych itd.) zależy w dużym stopniu od współczynników odbicia, jakimi charakteryzują się ściany, sufit i podłoga. Zakresy użytecznych współczynników odbicia światła dla podstawowych powierzchni wnętrza są następujące: dla ścian 30 - 80%, dla podłóg 10 - 50%, dla sufitu 60 - 90%, jednak nie bez znaczenia jest też wpływ ustawienia mebli, ławek lub innych elementów architektury. Bardzo ważne przy projektowaniu jest też unikanie efektu olśnienia, czyli niewłaściwego rozkładu luminancji. Szczególnie jest to ważne w przypadku oświetlania stanowisk z komputerami, gdzie oprawy powinny być wyposażone w odpowiednio ukształtowane rastry i umieszczane równolegle do linii obserwacji ekranu. Światło sztuczne stosuje się jako uzupełnienie światła dziennego, dlatego do opraw oświetleniowych powinno się używać źródeł światła o temperaturze barwowej ok. 4000K, wpływającej korzystnie na komfort pracy. Stopień oddawania barw Ra musi wynosić ponad 80. W związku z tym, że poprzez zwiększające się w czasie zabrudzenie eksploatowanych pomieszczeń, opraw oświetleniowych, a także zmniejszającą się skuteczność źródeł światła, poziom natężenia ulega obniżeniu, w projektach oświetleniowych należy przyjmować odpowiednią wielkość współczynnika zapasu. Wartość współczynnika zapasu zależy także od przyjętego systemu konserwacji oświetlenia.

Badania przeprowadzone przez wiele niezależnych organizacji, w tym między innymi przez Fundację na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii oraz Fundację Poszanowania Energii potwierdziły pilną konieczność modernizacji oświetlenia w większości polskich szkół.

Ocenia się, że z ogólnej liczby ok. 25 000 szkół w Polsce jedynie ok.10% posiada oświetlenie spełniające wszystkie podstawowe kryteria. W pozostałych szkołach oświetlenie na ogół znacząco odbiega od pożądanych. W szkołach oświetlanych zwykłymi żarówkami (liczba takich szkół oceniana jest na 5 000), natężenie oświetlenia w klasach rzadko przekracza 150 luxów - a jest to połowa wartości wymaganej przez obowiązującą normę. Wśród przebadanych szkół były i takie, w których natężenie oświetlenia nie przekraczało 80 luxów. W nowszych szkołach, oświetlanych świetlówkami, natężenie oświetlenia było na poziomie 200 - 250 luxów. Stosowane tu były jednak najczęściej oprawy oświetleniowe bez żadnych dodatkowych przesłon poprawiających wygodę widzenia - oprawy typu belka montażowa. Sytuacja taka oznacza, że istnieje pilna konieczność inwestowania w prawidłowe oświetlenie naszych szkół - im prędzej nastąpi tego realizacja, tym lepiej dla dzieci.




Cechy charakteryzujące dobre oświetlenie

Co oznacza „prawidłowe oświetlenie”? By odpowiedzieć na to pytanie trzeba określić cele jakim ma służyć. Wybór właściwego rozwiązania oświetlenia zależy od wielu czynników, z których najważniejsze wynikają:


  ze zjawisk fizjologicznych (gdy wykonanie określonego zadania wymaga dobrych warunków widzenia),

  ze zjawisk estetycznych (kiedy celem oświetlenia jest wywołanie określonego nastroju),

  ze zjawisk ekonomicznych (stanowiących podstawę wybrania gospodarczo najwłaściwszego oświetlenia, które zapewnia osiągnięcie założonego efektu przy najniższych kosztach).

Dobre oświetlenie w szkole będzie charakteryzowało się spełnieniem przytoczonych powyżej wymagań oświetleniowych.

Prawidłowe oświetlenie powinno zapewniać:


  pełną zdolność rozróżniania szczegółów,

  sprawne spostrzeganie pozbawione ryzyka dla człowieka,

  komfort psychiczny, uczucie przyjemności.

Oświetlenie o tak dobranych cechach powinno mieć właściwe cechy ilościowe i jakościowe. Cechy te są wyrażane wartościami odpowiednich wielkości, zależnie od warunków i przeznaczenia stosowania oświetlenia. Przy oświetlaniu wnętrz najważniejszymi wielkościami są:


  poziom natężenia oświetlenia na polach pracy i w ich otoczeniu,

  równomierność oświetlenia na polach pracy i w ich otoczeniu,

  olśnienie przykre, bezpośrednie (pośrednie) i odbiciowe,

  rozkład luminancji w otoczeniu,

  barwa postrzegana światła, oddawanie barw.

Stosowany sprzęt oświetleniowy powinien być sprzętem nowej generacji, o dobrych cechach oświetleniowych i energetycznych. Użycie takiego sprzętu jest podstawowym (ale nie jedynym) warunkiem uzyskania oświetlenia wydajnego energetycznie, tzn. oświetlenia o zminimalizowanym zużyciu energii elektrycznej, bez uszczerbku jednak dla wymaganych cech jakościowych


Typowe sposoby oświetlania pomieszczeń w szkole

Realizacja oświetlenia powinna być wyłącznie wynikiem profesjonalnego projektowania. Preferowanym rodzajem źródeł światła do oświetlania pomieszczeń w szkole (klas, korytarzy, szatni itp.) są świetlówki. Pożądane jest stosowanie elektronicznych układów stabilizacyjno-zapłonowych i możliwość regulacji strumienia świetlnego. W warunkach stałego rozmieszczenia ławek w klasach zalecane są świetlówki liniowe. Wykorzystywane są różne odmiany świetlówkowych opraw oświetleniowych - wbudowywane w sufit, nasufitowe i do podwieszania pod sufitem. Bryły fotometryczne tych opraw są umiarkowanie ukierunkowane, o ograniczonej luminancji w tzw. strefie chronionej, celem ograniczenia olśnienia.

Badanie opłacalności stosowania sprzętu wydajnego energetycznie

Badając celowość przeprowadzenia modernizacji należy wziąć pod uwagę:

  obecny stan oświetlenia obiektu, a zwłaszcza jego dostosowanie do wymagań (określonych w przepisach),

  stan istniejących urządzeń oświetleniowych i instalacji z tym związanych,

  w przypadku, gdy modernizacja jest konieczna, należy określić jej zakres uwzględniając zastosowanie źródeł światła wydajnych energetycznie.

O wyborze wariantu modernizacyjnego powinna decydować analiza techniczno-ekonomiczna, przy sporządzaniu której należy uwzględnić:


  parametry źródeł światła i stosowanych do nich opraw,

  przewidywaną trwałość i niezawodność urządzeń oświetleniowych,

  komfort pracy i zdrowie ludzi,

  spełnienie wymagań technicznych oświetlanych powierzchni,

  nakłady finansowe na modernizację,

  oszczędność energii elektrycznej i jej koszt zakupu,

  koszty konserwacji urządzeń oświetleniowych w bieżącej eksploatacji.

Reasumując, na początek modernizacji oświetlenia, warto wymienić oprawy oświetleniowe i źródła światła tam, gdzie jest to bardzo ważne ze względu na intensywność i trudność pracy wzrokowej, jak np. w pomieszczeniach z monitorami komputerowymi, w pracowniach przedmiotów ścisłych bądź w klasach, gdzie uczą się najmłodsze dzieci.

---