Rodzaj podatku |
Podmiot |
Przedmiot |
Podstawa opodatkowania |
Stawki |
Zwolnienia podmiotowe i przedmiotowe |
Organy właściwe |
Od os. fizycznych (PIT)
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) |
Podatnikiem jest każda osoba fizyczna osiągająca dochód; dotyczy również małżonków, chyba że wystąpią oni z wnioskiem o łączne opodatkowanie ich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 2 i 3 ustawy. |
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody [suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów (tzw. zasada kumulacji dochodów)] |
Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód ustalony zgodnie z odpowiednimi artykułami ustawy po odliczeniu kwot enumeratywnie wyliczonych w ustawie (art. 26) |
Według obowiązującej w 2008 r. skali podatkowej*:
* podstawa prawna: art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 217, poz. 1588).
|
Dochody wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy oraz z wyjątkiem dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. |
Naczelnik urzędu skarbowego |
Od os. prawnych (CIT)
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) |
|
Dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą |
Stanowi dochód ustalony po odliczeniu ewentualnych darowizn, przy zachowaniu 10% limitu, w stosunku do tego dochodu. Odliczenie darowizn jest uzależnione od spełnienia łącznie 2 przesłanek:
|
Podatek wynosi 19% podstawy opodatkowania (art. 19 ustawy).
|
Zwolnienia podmiotowe wymienia art. 6 np:
Zwolnienia przedmiotowe enumeratywnie wymienia art. 17 ustawy np. zrzeszenia, stowarzyszenia, fundacje, realizujące ustawowo określone, społecznie użyteczne cele. W przypadku tych podatników zwalnia się od podatku dochody, które są przeznaczone na realizację tych celów statutowych. |
Naczelnik urzędu skarbowego |
Od towarów i usług (VAT)
Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. nr. 54 poz. 535 z zm.) |
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą |
|
Podstawą opodatkowania, z wyjątkami wskazanymi w ustawie, jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
|
W Polsce obowiązują trzy stawki podatku od towarów i usług:
|
Zwolnienie z podatku VAT przysługuje:
|
Naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT; czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT są wykonywane na terenie objętym zakresem działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych, właściwość miejscową ustala się dla: 1) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - ze względu na adres siedziby; 2) osób fizycznych - ze względu na miejsce zamieszkania. |
Akcyza
Ustawa z dn. 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym ( Dz.U. z 2004 r. nr. 29 poz. 257 z zm.) |
Podatnikami akcyzy są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu; również podmioty:
|
Opodatkowaniu akcyzą podlegają:
Także opodatkowaniu akcyzą podlega nabycie lub posiadanie przez podatnika wyrobów akcyzowych, od których nie zapłacono akcyzy w należnej wysokości. |
Podstawą opodatkowania w przypadku wyrażenia stawki akcyzy w:
1) kwota należna z tytułu sprzedaży na terytorium kraju wyrobów akcyzowych pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy, należne od tych wyrobów; 2) kwota, jaką nabywca jest obowiązany zapłacić za wyroby akcyzowe, w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego; 3) kwota należna z tytułu dostawy wyrobów akcyzowych na terytorium państwa członkowskiego, w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej; 4) wartość celna wyrobów akcyzowych powiększona o należne cło, w przypadku importu
|
Stawki podatku akcyzowego wyrażane są w:
|
Ustawa zwalnia od akcyzy:
Ponadto szereg zwolnień uregulowano w rozporządzeniu Ministra Finansów z dn. 26 kwietnia 2004 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego. |
Naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej właściwi ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu
|
Od czynności cywilnoprawnych
Ustawa z dn. 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. 2000 nr 86 poz. 959 z zm.)
|
osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, będące stronami czynności cywilnoprawnych, z tym iż podatnikiem jest przy:
umowie spółki cywilnej - wspólnicy, a przy pozostałych umowach spółki - spółka |
a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, b) umowy pożyczki, c) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, d) umowy dożywocia, e) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat, f) ustanowienie hipoteki, g) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, h) umowy depozytu nieprawidłowego, i) umowy spółki (akty założycielskie);
|
Podstawa opodatkowania określona jest odrębnie dla każdej czynności (art.6 ustawy) |
Stawki podatku określone są odrębnie dla każdej czynności. Maksymalna procentowa stawka podatku wynosi 2%, a kwotowa - 19 zł (art. 7 ustawy) np.:
Stawka sankcyjna dotyczy umów pożyczki, depozytu nieprawidłowego, użytkowania nieprawidłowego i wynosi 20% |
Zwolnienia podmiotowe enumeratywnie wymienia art. 8 ustawy. Są to np.:
Zwolnienia przedmiotowe enumeratywnie wymienia art. 9 ustawy. Są to np.:
|
Naczelnik Urzędu Skarbowego |
Opłata skarbowa
Ustawa z dn. 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2006 r. nr 225 poz. 1635 ze zm.) |
Osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, jeżeli wskutek dokonanego przez nie zgłoszenia lub na ich wniosek dokonuje się czynności urzędowej, albo jeżeli na ich wniosek wydaje się zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję), a w przypadku złożenia dokumentu stwierdzającego ustanowienie pełnomocnictwa, prokury lub ich odpisu, wypisu lub kopii - na mocodawcy i pełnomocniku albo przedsiębiorcy i prokurencie |
|
_______________ |
Stawki tej opłaty określa załącznik do ustawy np.:
|
Zwolnienia określa art. 7 ustawy oraz załącznik do ustawy np.:
|
Organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). |
Od spadków i darowizn
Ustawa z dn. 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207 z zm.) |
Osoby fizyczne, które nabyły własność rzeczy i prawa majątkowe |
nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. |
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. |
Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Skala podatku zależy od przynależności nabywców do poszczególnych grup podatkowych:
- do 10 728 zł - 3% - od 10 278 do 20 556 zł- 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł - ponad 20 556 zł - 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł
- do 10 728 zł - 7% - od 10 278 do 20 556 zł - 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł - ponad 20 556 zł - 1 644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł
- do 10 728 zł - 12% - od 10 278 do 20 556 zł - 1 233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł - ponad 20 556 zł - 2 877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł
Nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania
|
Zwolnienia enumeratywnie wymieniono w art. 4 i 4a ustawy |
Naczelnik urzędu skarbowego |
Leśny
Ustawa z dn. 30 października 2002 r o podatku leśnym (Dz.U. 2002 nr 200 poz. 1682 z zm.) |
|
Lasy - grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność leśna |
Podstawę opodatkowania podatkiem leśnym stanowi powierzchnia lasu, wyrażona w hektarach, wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.
|
Rada gminy może, w drodze uchwały, obniżyć kwotę stanowiącą średnią cenę sprzedaży drewna przyjmowaną jako podstawa obliczenia podatku leśnego na obszarze gminy. |
|
Organem podatkowym właściwym w sprawach podatku leśnego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). |
Rolny
Ustawa z dn. 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.) |
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa lub z innego tytułu prawnego albo b) jest bez tytułu prawnego, z wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych; w tym przypadku podatnikami są odpowiednio jednostki organizacyjne Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i Lasów Państwowych;
|
Grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza |
Podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi: |
- obliczone według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy. |
Zwolnienia od podatku rolnego reguluje art. 12 ustawy. Są to np.:
|
Organem podatkowym właściwym w sprawach podatku rolnego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). |
Od nieruchomości
Ustawa z dn. 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2006 r. nr 121 poz. 844 tekst jednolity) |
|
|
Podstawę opodatkowania stanowi:
|
Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie określonych w art. 5 ust. 1 stawek kwotowych |
Zwolnienia od podatku od nieruchomości reguluje art.7 ust.1 i 2 ustawy |
Organem podatkowym właściwym w sprawach podatku rolnego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). |
Karta podatkowa
Ustawa j/w |
Osoby fizyczne:
Podatnicy prowadzący działalność, o której mowa w art. 23 ustawy |
Przedmiotem opodatkowania w formie karty podatkowej jest prowadzenie działalności gospodarczej określonej w ustawie (np. udzielanie korepetycji, sprzedaż posiłków w domu, usługi parkingowe, handel obwoźny). Zamysłem ustawodawcy jest to, że podatnik osiąga w związku z prowadzeniem tej działalności przychód. Przedmiotem tego podatku jest tu więc jakby szacunkowy przychód. |
Podstawa opodatkowania kształtowana jest przez szereg czynników, praktycznie pozostaje nią dochód lub przychód osiągany przez podatnika z danego rodzaju działalności. Podatek dochodowy w formie karty podatkowej podatnik obniża o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne o ile nie została odliczona od podatku dochodowego |
Stawki karty podatkowej określone są kwotowo w załączniku nr 3 do ustawy i podlegają corocznie podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego. Ich wysokość uzależniona jest od:
|
Opodatkowanie w formie karty podatkowej stanowi w samo w sobie preferencje dla podatnika. |
Naczelnik urzędu skarbowego
|
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ustawa j/w |
osoby fizyczne:
|
Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych oraz w formie spółki jawnej osób fizycznych.
|
Podstawę opodatkowania stanowi przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania.
|
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi: 3) 8,5 % 4) 5,5% 5) 3,0% |
Zwolnienia od podatku dochodowego, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 43, 46, 47a, 47c, 111, 114, 122, 125 i 129 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stosuje się odpowiednio do podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. |
Naczelnik urzędu skarbowego |
8