Choroby społeczne
Nadciśnienie tętnicze (niekiedy stosowane skróty HA i AH) - choroba układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi. Zdecydowana większość (ponad 90%) przypadków nadciśnienia ma charakter pierwotny (brak przyczyn)
Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego wg ESH/ESC
Ciśnienie optymalne < 120 (skurczowe) <80 (rozkurczowe)
Ciśnienie prawidłowe 120-129 (s) 80-84 (r)
Nadciśnienie stopień 1 140-159 (s) 90-99 (r)
(łagodne)
Nadciśnienie stopień 2 160-179 (s) 100-109 (r)
(umiarkowane)
Nadciśnienie stopień 3 ≥ 180 (s) ≥ 110 (r)
(ciężkie)
Nadciśnienie izolowane skurczowe ≥ 140 (s) < 90 (r)
Przyczyny:
choroby związane z nerkami
choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego
neurologiczne
choroby układu krążenia
leki - egzogenne hormony
substancje toksyczne: amfetamina, kokaina, metale ciężkie
Przyczyny izolowanego nadciśnienia skurczowego:
nadmierna sztywność tętnic (zwłaszcza u osób starszych)
zwiększona pojemność minutowa serca (niedomykalność zastawki aortalnej, przetoka tętniczo-żylna).
Powikłaniem przede wszystkim jest uszkodzenie nerek, układu oraz powikłania ze strony układu nerwowego
Stadia nadciśnienia tętniczego wg WHO
I - brak zmian w narządach
II - przerost lewej komory serca lub retinopatia nadciśnieniowa I°/II° lub białkomocz
III - nadciśnieniowe uszkodzenie serca (niewydolność lewokomorowa), nerek (niewydolność nerek), mózgu i oka (retinopatia III°/IV°)
Zapobieganie nadciśnieniu - zmiana stylu życia:
Normalizacja masy ciała
Ograniczenie spożycia soli
Zwiększenie spożycia potasu
Umiarkowane spożycie alkoholu
Zaprzestanie palenia tytoniu
Aktywność fizyczna
Cukrzyca typu 2 i nadciśnienie tętnicze często współwystępują!
Cukrzyca- grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta trzustki. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.
Cukrzyca typu 1 (insulino żerna lub typu dziecięcego) - spowodowana rzeczywistym brakiem insuliny na skutek uszkodzenia komórek beta wysp Langerhansa trzustki. Jedynie te komórki mogą wytwarzać insulinę. Choroba pojawia się najczęściej u dzieci i osób młodych, choć może się rozpocząć nawet po 80. roku życia. Leczenie wymaga stałego podawania insuliny. Postać szybko postępująca zwykle występuje u dzieci. Wolno postępująca postać cukrzycy występująca u dorosłych nosi nazwę utajonej cukrzycy autoimmunologicznej dorosłych (LADA). Osoby z cukrzycą typu I statystycznie częściej zapadają na inne choroby autoimmunologiczne, m.in. chorobę Gravesa-Basedowa, chorobę Hashimoto i chorobę Addisona. U osób z tą postacią choroby istnieje większe ryzyko wystąpienia kwasicy ketonowej.
Cukrzyca typu 2 (insulino niezależna)- to najczęstsza postać cukrzycy. U chorych zaburzone jest zarówno działanie, jak i wydzielanie insuliny, przy czym dominującą rolę może odgrywać jedna lub druga nieprawidłowość. Chorzy są mało wrażliwi na działanie insuliny (insulinooporność). Zwykle w początkowej fazie choroby insulina jest wydzielana w większej ilości - ale niewystarczająco do zwiększonych insulinoopornością potrzeb organizmu. Cukrzyca typu 2 występuje najczęściej u osób starszych, z otyłością lub innymi zaburzeniami metabolicznymi. Otyłość, zwłaszcza nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzusznej, powoduje oporność na insulinę.
Cukrzyca ciężarnych - przejściowe zaburzenie, rozpoznawane na podstawie podwyższonego stężenia glukozy we krwi (któremu może towarzyszyć obecność glukozy w moczu), pojawiające się u zdrowych dotąd kobiet i ustępujące całkowicie po zakończeniu ciąży. Niemniej stanowi ono zagrożenie dla płodu i kobiety, a ponadto u 30-50% kobiet, u których stwierdzano cukrzycę ciężarnych, w ciągu najbliższych 15 lat rozwija się cukrzyca typu 2. Uważa się, że przyczyną cukrzycy ciężarnych są zmiany fizjologiczne związane z ciążą: insulinooporność wywołana przez hormony łożyskowe (laktogen, hormon wzrostu), zaburzenia wydzielania insuliny i zwiększone wydzielanie glukozy przez wątrobę. U 3-8% kobiet trzustka nie jest w stanie zaspokoić zwiększonego zapotrzebowania na insulinę. Cukrzyca ciężarnych przejawia się głównie w 3 trymestrze, gdy najsilniej działają te hormony.
Inne rodzaje i przyczyny cukrzycy:
zaburzenia działania komórek β warunkowane genetycznie (cukrzyca typu MODY opisano mutacje 8 różnych genów (MODY1-8), mutacje genów mitochondrialnych)
warunkowane genetycznie defekty działania insuliny
LADA - autoimmunologiczna postać cukrzycy zbliżona do cukrzycy typu 1 ujawniająca się w wieku dorosłym
choroby zewnątrzwydzielniczej części
endokrynopatie (np. choroba Cushinga, nadczynność tarczycy)
cukrzyca wywołana przez leki lub inne substancje chemiczne (np. glukokortykoidy, hormony tarczycy, dilantyna, α-interferon)
cukrzyca wywołana przez zakażenia (np. różyczka wrodzona, wirus cytomegalii)
inne zespoły o podłożu genetycznym, mogące przebiegać z cukrzycą (zespół Downa, zespół Klinefeltera, zespół Turnera, )
rzadkie postacie cukrzycy o podłożu immunologicznym
cukrzyca noworodkowa
Podatność na cukrzycę typu 1 i 2 jest dziedziczna. Podstawowym objawem cukrzycy jest podwyższenie stężenia glukozy we krwi. W zależności od zaawansowania choroby może ono występować jedynie po spożyciu węglowodanów lub niezależnie od niego. Zawartość cukru we krwi (glikemię) podaje się w miligramach na 100 ml krwi (mg%) lub w milimolach na litr (mmol/l);
Za normoglikemię, czyli poziom cukru we krwi u zdrowego człowieka, przyjmuje się przedział 80-120 mg%. Niższe stężenie glukozy oznacza hipoglikemię, a wyższe oznacza:
stan przedcukrzycowy (ang. prediabetes) czyli:
nieprawidłowa glikemia na czczo 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l)
nieprawidłowa tolerancja glukozy 2 godzinie testu doustnego obciążenia glukozą glikemia 140-199 mg/dl (7,8-11 mmol/l).
cukrzycę, gdy:
stężenie glukozy zmierzone o dowolnej porze doby przekracza 200 mg/dl i występują objawy hiperglikemii,
dwukrotnie poziom glukozy na czczo przekracza 126 mg/dl (7,0 mmol/l),
w 2 godzinie testu doustnego obciążenia glukozą poziom glukozy przekracza 200 mg/dl (11,1 mmol/l).
Do najbardziej charakterystycznych objawów cukrzycy należą:
poliuria (wielomocz)
polidypsja (zwiększone pragnienie) - Zwiększona utrata wody z moczem powoduje olbrzymie pragnienie i wysychanie błon śluzowych i skóry.
polifagia (żarłoczność, wilczy głód) - Z powodu braku insuliny, glukoza znajdująca się we krwi nie może dostać się do tkanek, w których mogłaby być zużyta. Chory jest senny i zmęczony, odczuwa silny głód i mimo prób jego zaspokajania traci na wadze.
Otyłość - patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet. Stwierdzono, że otyłość zwiększa ryzyko zapadalności na niektóre choroby, w tym choroby układu krążenia, cukrzycę typu 2, obturacyjny bezdech senny, niektórych typy nowotworów, zapalenie kości i stawów i dlatego też skraca oczekiwaną długość życia. Wyjątkowo duża otyłość prowadzi do niepełnosprawności.
Dokładne, stosowane w badaniach naukowych metody oznaczania ilości tkanki tłuszczowej organizmu to:
bioimpendancja elektryczna ciała
podwójna absorpcjometria (DXA)
tomografia komputerowa z oceną planimetryczną
jądrowy rezonans magnetyczny
metody sonograficzne USG
metody izotopowe.
W praktyce stosuje się, prostsze metody przybliżone:
pomiar masy ciała (wagi ciała) i obliczenie wskaźnika masy ciała (BMI) lub wskaźnika WHR (waist-hip ratio)
pomiar grubości fałdu skórnego.
Dla osób dorosłych i o przeciętnych warunkach umięśnienia, wskaźnik BMI dobrze odzwierciedla zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie.
BMI=
wartość prawidłowa 19-25
nadwaga 25-30
otyłość >30
skrajna otyłość >40
Choroby i objawy związane z otyłością:
cukrzyca typu 2
choroby układu ruchu
nadciśnienie tętnicze
zawał serca i mózgu
wylew
zatorowość
zwyrodnienia kręgosłupa
choroby nerek
kamica żółciowa
większe tendencje do nowotworów
rozstępy
Przyczyny otyłości:
Najczęstszą przyczyną powstawania otyłości jest przekarmianie (zbyt duża wartość energetyczna pożywienia w stosunku do zapotrzebowania organizmu).
Czynniki genetyczne - mogą odgrywać rolę w powstaniu otyłości lub zwiększać podatność na jej rozwój. Należą do nich: zespół Pradera-Williego, zespół Laurence'a-Moona-Biedla, zespół Cohena oraz zespół Carpentera.
Czynniki biologiczne - również odgrywają rolę w powstaniu otyłości. Uszkodzenie podwzgórza (proces zapalny lub nowotworowy) i jąder brzuszno-przyśrodkowych podwzgórza mogą powodować rozwój otyłości. Dochodzi wtedy do nadmiernego przyjmowania pokarmów oraz zaburzeń układu autonomicznego.
Do zaburzeń endokrynologicznych, w których dochodzi do rozwoju otyłości należą: niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga, zespół policystycznych jajników, niedobór hormonu wzrostu, rzekoma niedoczynność przytarczyc, czy też hiperinsulinizm.
Czynniki farmakologiczne - do leków, których przyjmowanie może prowadzić do zwiększenia masy ciała należą leki przeciwdepresyjne (amitryptylina, doksepin), leki przeciwlękowe, leki psychotropowe (pochodne fenotiazyny), przeciwpadaczkowe (kwas walproinowy, karbamazepina), kortykosteroidy, niektóre beta-adrenolityki i insulina.
Czynniki środowiskowe - wśród których największe znaczenie ma aktywność fizyczna.
Czynniki psychologiczne - takie jak zaburzenia nastroju mogą być przyczyną powstawania nadwagi.
4.nowotwory- nieprawidłowa masa tkankowa o nieskoordynowanym wzroście, przewyższający wzrost prawidłowych tkanek i trwającym dalej po zaprzestaniu działania bodźców wywołujących proces.
Cechy nowotworu:
Monotkonalna
Brak apoptozy (śmierci kom)
Brak hamowania kontaktowego
Zmniejszona wrażliwość na działanie enzymów regulujących…
Autoktynna regulacja wzrostu
Brak różnicowania funkcjonalnego
Zdolność odłączania się od guza (tworzenie przerzutów)
Rodzaje nowotworów:
nowotwór łagodny (neoplasma benignum)
nowotwór złośliwy (neoplasma malignum)
nowotwór anaplastyczny (neoplasma anaplasticum)
mięsak (sarcoma)
rak (carcinoma)
potworniak (teratoma)
nowotwór miejscowo złośliwy
stadia choroby nowotworowej:
1.faza indukcji
2.faza wzrostu nie naciekającego
3.faza wzrostu naciekającego
4.faza rozsiewu
BÓL
Rodzaje bólu:
Ból nocyceptywny - powstaje w wyniku drażnienia receptorów nerwów czuciowych
Ból neuropatyczny - powstaje w wyniku ucisku lub zniszczenia struktur układu nerwowego.
SKALA VAS- Wizualna skala analogowa (ang. Visual Analogue Scale - VAS) to prosta metoda służąca do oceny jakiejś zmiennej subiektywnej cechy lub postawy (np. bólu), która może przybierać wartości w sposób ciągły i nie daje się precyzyjnie zmierzyć dostępnymi urządzeniami.
Wizualna skala analogowa jest wykorzystywana np. w medycynie i psychologii.
VAS 1-3 ból słaby
VAS 4-6 ból umiarkowany, wymagający leczenia
VAS 7-10 ból b. silny, bezwzględnie wymagający leczenia
Drabina analgetyczna- Drabina analgetyczna jest to zdefiniowany przez WHO w 1986 r. schemat stosowania leków przeciwbólowych oraz innych farmaceutyków podawanych w celu zmniejszenia doznań bólowych chorego.
W schemacie wyróżniono trzy stopnie intensywności w zależności od poziomu odczuwania bólu.
- I stopień - analgetyki nieopioidowe (+ ewentualnie lek wspomagający)
- II stopień - słaby opioid (+ ewentualnie analgetyki nieopioidowe)(+ ewentualnie lek wspomagający)
- III stopień - silny opioid (+ ewentualnie analgetyki nieopioidowe)(+ ewentualnie lek wspomagający)
Leczenie rozpoczyna się od stopnia I, w przypadku braku ustąpienia lub nasilenia bólu przechodzi się do stopnia wyższego.
Badania diagnostyczne w wykrywaniu chorób nowotworowych piersi
-Badanie palpacyjne
-USG do 35 r.ż
-MMG pow. 35 r.ż (co 2-3 lata)
Znaczenie ma: - gęstość tkanki guzowatej a wiek kobiety
-badanie przesiewowe (skrining); dot. Kobiet w wieku pomenopauzalnym i z grup wysokiego ryzyka
-badania inwazyjna- biopsja
Zaburzenia gospodarki wodno- elektrolitowej
Zaburzenia gospodarki wodnej - zaburzenia homeostazy organizmu wywołane utratą nadmiernej ilości wody, bądź przewodnieniem.W rzeczywistości rzadko dochodzi do izolowanych zaburzeń gospodarki wodnej. Zwykle towarzyszą im zaburzenia gospodarki elektrolitowej, dlatego zaburzenia te określane są jako zaburzenia gospodarki wodno - elektrolitowej. Woda i elektrolity pełnią w organizmie czynnościową całość. Elektrolity mają zasadniczy wpływ na ilość wody w przestrzeni. Woda stanowi u człowieka 70% masy ciała z tego 60% to woda zawarta w komórkach, a 10% to woda wewnątrznaczyniowa.
Bilans wodny człowieka:
nerki 1,5 litra/24 godziny
stolec 50-200ml
parowanie i płuca 900ml
straty dodatkowe
Prawidłowe stężenie elektrolitów w surowicy:
Na+ 135-145 mmol/l
K+ 3,5 -4,5 mmol/l
Poziom Ca2+ 2,1-2,5 mmol/l
Cl- 90-110 mEq/l
1.Zaburzenia poziomu sodu (Na+) Hiponatremia /Hipernatremia
Hiponatremia (dosłownie: niedobór sodu we krwi) — chorobowy stan obniżonego poziomu sodu w surowicy krwi. U ludzi, spadek poniżej normalnego poziomu, wynoszącego 135-145 mmol/l. Schorzenie to jest przeważnie następstwem innych zespołów chorobowych. Może być skutkiem odwodnienia lub przewodnienia.
Hipernatremia - termin określający zwiększenie stężenia sodu w surowicy krwi powyżej 148 mmol/l. Jest wynikiem utraty samej wody, płynów hipotonicznych lub nadmierną podażą sodu. Hipernatremia powoduje przechodzenie wody z komórek do przestrzeni zewnątrzkomórkowej i odwodnienie komórek (zwłaszcza OUN), a w następstwie tego zaburzenia czynności mózgu.
Objawy są nieswoiste. Rozpoznanie jest stawiane na podstawie wyników badań biochemicznych. Objawy zależą od odwodnienia komórek OUN:
- w hipernatremii przewlekłej: pobudzenie, w ciężkich postaciach skurcze mięśniowe i drgawki.
-w hipernatremii ostrej objawy są bardziej zaznaczone: splątanie, omamy, gorączka, wzmożone napięcie mięśni szkieletowych, drgawki i śpiączka.
2. Zaburzenia poziomu potasu (K+) Hipokaliemia/ Hiperkaliemia
Hipokaliemia- to stan, w którym stężenie jonów potasu (K+) w surowicy krwi jest poniżej wartości przewidywanych przez normy laboratoryjne. Stężenie jonów potasu powinno zawierać się w przedziale 3.5-5.0 mmol/L. Stężenie zależy od pH krwi.
Hiperkaliemia, hiperpotasemia - stan, w którym stężenie jonów potasowych K+ w surowicy krwi przekracza przyjętą wartość 5,5 mmol/l, chociaż granica jest płynna.
3.Zaburzenie poziomu wapnia (Ca) Hiperkalcemia/ Hipokalcemia
Hiperkalcemia - podwyższenie poziomu wapnia we krwi. Prawidłowy poziom wapnia w surowicy wynosi 2,25 - 2,65 mmol/l.
Przyczyny: - nadmierne wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego
-przedawkowanie witaminy D
Hipokalcemia - stan, w którym stężenie wapnia całkowitego w surowicy krwi jest niższe od 2,25 mmol/l.
Objawy hipokalcemii :
tężyczka (nadmierny skurcz mięśni)
objaw "ręki położnika" (ręka ułożona w sposób w którym wszystkie palce zbliżone są do siebie opuszkami. Odruch ten powoduje problemy z chwytem, zaciśnięciem dłoni, ponieważ palce blokują się)
demineralizacja tkanki kostnej:
Przyczyny:
niedoczynność przytarczyc
niedobór witaminy D w organizmie
zaburzenia gospodarki wapniowej
zaburzenie wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego
ostre zapalenie trzustki
nadmierna utrata wapnia z moczem
4.Zaburzenia poziomu magnezu (Mg) Hipomagnezemia/ Hipermagnezemia
Hipomagnezemia - stan obniżonego poziomu magnezu w organizmie. Rozróżnia się 2 możliwości: hipomagnezemia z jawnym niedoborem magnezu, gdy poziom tego pierwiastka w surowicy krwi spada poniżej 0,7 mmol/l, hipomagnezemia z utajonym niedoborem magnezu,
Dobowe zapotrzebowanie wynosi 300 - 400 mg.
Niedobór magnezu może być odpowiedzialny za następujące objawy chorobowe:
wzmożona pobudliwość ruchowa
zmęczenie psychiczne i fizyczne
zaburzenie koncentracji
stany lękowe
zaburzenia pamięci
zaburzenia snu.
ZABURZENIA TERMOREGULACJI
Hipertermia - stan podwyższonej temperatury ciała (powyżej 41 stopni Celsjusza), który wymaga podjęcia kroków ochładzających organizm, w przeciwnym wypadku grozi uszkodzeniem mózgu lub nawet śmiercią.
Objawy hipertermii:
osłabienie organizmu
bóle i zawroty głowy
mdłości
zaburzenia widzenia
Hipotermia - jest dolegliwością, w wyniku której temperatura ciała spada poniżej 35°C. Jest ona najczęściej skutkiem działania zimnego powietrza lub wody na organizm ludzki. Gdy temperatura ciała spada poniżej 25°C, istnieje ryzyko zgonu.
Łagodne objawy (34 - 35 stopni Celsjusza)
Umiarkowane objawy (30 - 34 stopni Celsjusza)
Ostre objawy (28-30 stopni Celsjusza)
Krytyczne objawy (poniżej 28 stopni Celsjusza)
37,5-38,0 °C (niektórzy podają do 38,2 °C) - stan podgorączkowy
38,0-38,5 °C - gorączka nieznaczna
38,5-39,5 °C - gorączka umiarkowana
39,5-40,5 °C - gorączka znaczna
40,5-41,0 °C - gorączka wysoka
>41 °C - gorączka nadmierna
Choroby układu dokrewnego
1.Otyłość
2. Niedoczynność przysadki i Zespół Sheehan'a (Poporodowa martwica przysadki, Hypopltuitarismus et syndroma Sheehan) to choroba zależną od niedoboru gonadotropin, hormonu wzrostu, kortykotropiny, tyreotropiny, w następstwie uszkodzenia podwzgórza lub przedniego płata przysadki. Przeważnie występuje u kobiet jako powikłanie ciąży.
Przyczyny niedoczynności przysadki:
Najczęstszą przyczyną niedoczynności przysadki jest krwotok z dróg rodnych kobiety w okresie okołoporodowym lub podczas samego porodu. Wstrząs hipowolemiczny w wyniku krwotoku powoduje zwolnienie przepływu krwi w przerosłej w przebiegu ciąży przysadce mózgowej. W krążeniu przysadkowym tworzą się wówczas zakrzepy z następstwem martwicy. Zmiany anatomopatologiczne obejmują więc zniszczenie gruczołowej części przysadki
Inną przyczyną mogą być:
- nowotwory przysadki,
- czaszkogardlak(craniopharyngioma) - łagodny nowotwór wywodzący się z kieszonki Rathkego
- gruczolak chromafobny przysadki,
- przerzuty nowotworów
- nacieki histiocytów
- zmiany zakrzepowe w przebiegu cukrzycy
- urazy ze złamaniem podstawy czaszki
3.Niedoczynność przedniego płata przysadki mózgowej
Do diagnozy niedoczynności przedniego płata przysadki mózgowej stosuje się badania hormonalne (tj. stężenie hormonów przysadki: GH, PRL, TSH, ACTH, LH i FSH), rezonans magnetyczny (NMR), tomografię komputerową czy badanie RTG. W badaniu diagnostycznym stwierdza się niskie stężenie gonadotropin i kortyzolu we krwi oraz obniżone wydalanie metabolitów kortyzolu w moczu dobowym. Zwykle wykrywa się hipoglikemię i nadmierną wrażliwość na działanie insuliny.
4.Choroba Cushinga
Objawy kliniczne Zespołu Cushinga wynikają z przewlekłej hiperkortyzolemii (nadmiernego stężenia kortyzolu), która prowadzi do powstania otyłości centralnej. Zaokrągla się twarz (tzw. twarz księżycowata), powiększa brzuch, tłuszcz gromadzi się na karku (tzw. bawoli kark) i wypełniają się dołki nadobojczykowe, natomiast kończyny są szczupłe. Dochodzi do zaniku tkanki podskórnej, pojawiają się szerokie, czerwone lub czerwonosine rozstępy na skórze brzucha, bioder, sutków, ud. Łatwo powstają wylewy krwawe do skóry, a czasami nawet samoistne wybroczyny. Bardzo charakterystycznym objawem dla hiperkortyzolemii jest osłabienie siły mięśniowej. Ma trudności z chodzeniem po schodach, wstawaniem z krzesła, wieszaniem firanek itp.
5.Nadczynność tarczycy
Objawy:
zła tolerancja ciepła (stałe uczucie gorąca).
mimo zwiększonego apetytu u osób z nadczynnością tarczycy dochodzi do zmniejszenia masy ciała;
uczucie kołatania serca z przyśpieszoną akcją serca i drżenie rąk
ciepła, wilgotna skórę oraz powiększenie gruczołu tarczowego
zaburzeń miesiączkowania w postaci skrócenia cyklu i samych krwawień miesięcznych, a w dalszej kolejności do zmniejszenia płodności wskutek cykli miesiączkowych bez jajeczkowania.
osłabienie popędu płciowego oraz nierzadko na bolesne powiększenie gruczołów piersiowych.
zaburzenia osobowości i osłabienie koncentracji
duszność, nadmierna osteoporoza, zaburzenia rytmu serca lub migotanie przedsionków, niewydolność serca, a u osób chorych na cukrzycę pogorszenie kontroli choroby.
U osób w podeszłym wieku objawy nadczynności tarczycy są słabiej wyrażone niż u ludzi młodych. Rzadziej stwierdza się u nich powiększenie gruczołu, zaś głównymi symptomami są objawy kardiologiczne np. migotanie przedsionków oraz zaburzenia emocjonalne.
6.Niedoczynność tarczycy:
Objawy:
senność, uczucie osłabienia
uczucie zimna (nawet podczas upałów),
obrzmienie twarzy, powiek i rąk
spowolnienie ruchowe,
zmianę barwy głosu na bardziej szorstką,
sztywność stawów i mięśni oraz zaparcia.
Apetyt ulega zmniejszeniu, ale chorzy nie chudną - wręcz przeciwnie - masa ciała ulega wzrostowi.
Skóra staje się sucha, łuszcząca.
Zmiany dotykają również włosów, które stają się rzadkie, suche, matowe i łamliwe.
zwolnienie akcji serca,
wystąpienie objawów choroby wieńcowej
7.Choroba Hashimoto- dotyczy gruczołu tarczowego (tarczycy). Jest to narząd położony w szyi, który kontroluje sposób, w jaki nasz organizm wykorzystuje energię. Schorzenie to nazywane jest także przewlekłym limfocytowym zapaleniem tarczycy. Jest wiele rodzajów zapalenia tarczycy. W zależności od przebiegu dzielimy je na ostre, podostre i przewlekłe. Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną zapalenia tarczycy i jedną z najczęstszych przyczyn wola, czyli powiększenia gruczołu tarczowego.
Zazwyczaj choroba Hashimoto przebiega bez żadnych objawów. Wtedy jedyne jej oznaki są widoczne w badaniach krwi, wykazujących zaburzenia równowagi hormonalnej tarczycy i obecność szkodliwych przeciwciał. U innych tarczyca powiększa się na tyle, że jest przyczyną uczucia pełności lub ucisku gardła. W zaawansowanych przypadkach mogą pojawić się trudności w połykaniu pokarmów stałych lub nawet płynów. Do rzadkości należą skargi na ból i tkliwość w okolicy tarczycy.
Odporność
Odporność- jest to cecha organizmu wyższego, zestaw wszystkich mechanizmów biorących udział w wytworzeniu odpowiedzi odpornościowej. W znaczeniu bardziej ogólnym oznacza zdolność do czynnej i biernej ochrony organizmu przed patogenami.
Zależnie od przyjętych kryteriów można wyróżnić różne typy odporności:
odporność swoista:
bierna (naturalna, sztuczna)
czynna (naturalna, sztuczna)
komórkowa
- odporność wywołaną zakażeniem naturalnym (odporność pozakaźna)
- odporność sztuczną ( wywołaną celowym działaniem lekarza ).
odporność nieswoista:
bierna
czynna
Mechanizmy odporności swoistej skierowane są zawsze przeciw określonej substancji: antygenowi.
Odpowiedź immunologiczna- Przez odpowiedź immunologiczną rozumiemy całość zjawisk składających się na reakcję układu odpornościowego w warunkach zetknięcia się ustroju z antygenem: tworzenie przeciwciał, odczyny odporności komórkowej a także tolerancję immunologiczną.
Czynniki osłabiające odporność:
gwałtowne różnice temperatury (szybkie ochłodzenie lub rozgrzanie organizmu, szczególnie odczuwane na przełomie jesieni i zimy oraz zimy i wiosny),
używki i niezdrowa dieta (alkohol, papierosy, sztuczna żywność niszczą witaminy i mikroelementy, które wzmacniają naszą odporność),
częste przyjmowanie antybiotyków
stres i napięcia
zmęczenie i brak snu
REAKCJE IMMUNOLOGICZNE
Wytwarzanie przeciwciał w odpowiedzi na wnikające do organizmu antygeny. Również pobudzenie odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego oraz reakcje alergiczne.
Antygenem może być każda substancja, która wykazuje dwie cechy: immunogenność, czyli zdolność wzbudzenia przeciwko sobie odpowiedzi odpornościowej swoistej, oraz antygenowość, czyli zdolność do reagowania z przeciwciałami.
Typ I (potocznie zwany alergią) - reakcja antygenów z przeciwciałami klas. Przykłady: wstrząs anafilaktyczny, atopowe zapalenie skóry, astmę alergiczną, atopowe zapalenie spojówek, alergiczny nieżyt nosa, alergia pokarmowa.
Typ II - cytotoksyczny zależny przede wszystkim od przeciwciał klasy IgM i IgG. Uszkodzenie tkanek jest wynikiem zabijania komórek obcych lub komórek posiadających na powierzchni nowe antygeny (np. po przybyciu infekcji bakteryjnej lub wirusowej fragmenty struktur tych drobnoustrojów pozostają w organizmie, są następnie opsonizowane, co może prowadzić do uszkodzenia narządów).
Typ III - reakcja z udziałem kompleksów immunologicznych antygen-przeciwciało
Typ IV - przewaga reakcji komórkowej z udziałem limfocytów T
Typ V- przeciwciała zamiast wiązać się do składników powierzchniowych komórki, rozpoznają i wiążą się z receptorami na jej powierzchni, co albo zapobiega przenoszeniu ligandu na receptor lub naśladuje ten ligand, zaburzając w ten sposób sygnalizację komórki.
Starzenie się ustroju
1.strany otępienia
Otępienie (dementia) - jest zespołem objawów zwykle o charakterze przewlekłym i postępującym będących wynikiem zmian zwyrodnieniowych w mózgu prowadzącym do upośledzenia wyższych funkcji korowych pamięci, myślenia, rozumienia oraz do zaburzeń zachowania i zmiany osobowości. Świadomość pozostaje niezaburzona. Otępienie nie jest normalnym procesem starzenia się organizmu!
Wyróżnia się 6 głównych grup czynników prowadzących do otępienia:
- zmiany zwyrodnieniowe
- naczyniowe
- infekcyjne
- toksyczne
- metaboliczne
- urazy OUN
Objawy:
utrata pamięci szczególnie krótkoterminowej
trudności w czynnościach dnia codziennego
problemy językowe
utrata orientacji w miejscu i czasie
utrata umiejętności oceny otoczenia
problem z utrzymaniem kontaktu w czasie rozmowie
gubienie przedmiotów
zmiany samopoczucia i zachowania
zmiany osobowości
utrata inicjatywy
2.Choroba Alzheimera
To postępująca, degeneracyjna choroba ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzująca się występowaniem otępienia. Nazwa choroby pochodzi od nazwiska niemieckiego psychiatry i neuropatologa Aloisa Alzheimera, który opisał te chorobę w 1906 roku. Jest to
najczęstszą przyczyną występowania otępienia u osób powyżej 65 roku życia. Ocenia się, ze na świecie choruje na chorobę Alzheimera ok. 30 mln osób, w Polsce ok. 200 tys. Ze względu na starzenie się społeczeństw w krajach uprzemysłowionych zakłada się, ze ilość chorych do roku 2050 potroi się.
Początek choroby występuję zwykle po 65 roku życia, jednak może występować tez wcześniej. Badania epidemiologiczne stwierdzają, ze zapadalność na chorobę Alzheimera wzrasta z wiekiem - u osób po 65 roku życia, stwierdza się ja u ok. 14%, a po 80 roku życia w ok. 40%.
W chorobie Alzheimera dochodzi do zaniku kory mózgowej.
Prawdopodobne czynniki obniżające ryzyko choroby Alzheimera:
Podejmowanie czynności intelektualnych (np. gra w szachy lub rozwiązywanie krzyżówek)
Regularne ćwiczenia fizyczne
Utrzymywanie regularnych relacji społecznych
Dieta śródziemnomorska
Czynnikami ryzyka są:
zaawansowany wiek
genotyp ApoE epsilon 4 (w niektórych populacjach)
urazy głowy
problemy zdrowotne ze strony układu sercowo-naczyniowego (z powodu cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, wysokiego poziomu cholesterolu oraz udarów)
palenie tytoniu
3.Udar mózgu
Udar mózgu (ang. stroke) - jest to nagłe ogniskowe lub uogólnione zaburzenie czynności mózgu utrzymujące się powyżej 24 godzin lub prowadzące do śmierci wywołane jedynie przez przyczyny naczyniowe. Wyróżniamy dwa rodzaje udarów mózgu:
Udar niedokrwienny-
Udar niedokrwienny mózgu - udar spowodowany gwałtownym zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu. Może być wynikiem niedrożności tętnicy zaopatrującej lub niewystarczającym przepływem krwi przez dany obszar mózgu.
Udar krwotoczny
Udar krwotoczny mózgu, czyli krwotok mózgowy - udar spowodowany przedostaniem się krwi poza naczynie mózgowe. Najczęściej dochodzi do niego wskutek pęknięcia drobnych tętnic mózgowych w przebiegu nadciśnienia tętniczego. Inną przyczyną mogą być nieprawidłowości naczyń (tak zwane malformacje naczyniowe, naczyniaki).
Najczęstszymi objawami udaru mózgu jest nagłe wystąpienie:
niedowładu lub porażenia mięśni twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała
"znieczulenia" twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała
zaburzeń mowy, z trudnościami w zrozumieniu słów oraz w wypowiadaniu się
zaburzeń widzenia w jednym lub obu oczach
zaburzeń chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy
silnego bólu głowy bez znanej przyczyny
Objawy udaru zależą od umiejscowienia uszkodzenia w mózgu oraz od jego rozległości. Dlatego u poszczególnych osób objawy mogą się różnić. Udar mózgu często jest niebolesny.
4.Choroba Parkinsona- samoistna, powoli postępująca, zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego układu nerwowego, należąca do chorób układu pozapiramidowego.
Objawy choroby Parkinsona pojawiają się i narastają powoli i stopniowo w ciągu kilkunastu lat. Początkowo chorzy zauważają pewne spowolnienie ruchowe i jakby niezgrabność w ruchach, pojawiają się zaburzenia pisania (mikrografizm - bardzo drobne pismo). Spowolnieniu ulegają procesy psychiczne. Niekiedy chorzy sądzą, iż są to objawy zmian reumatycznych lub starszego wieku. Jednak po pewnym czasie osoby chore na chorobę Parkinsona zauważają u siebie zaburzenia równowagi lub trudności z wykonywaniem takich prostych czynności jak wstawanie z krzesła czy z łóżka. Na tym etapie choroby pacjent z reguły zjawia się u lekarza.
Do objawów prodromalnych (poprzedzających chorobę) zalicza się:
Sztywność osobowości
Depresja
Zaparcia
Zapalenie łojotokowe skóry
Skargi na parestezje kończyn
Dyskretne zaburzenia węchowe
Podstawowymi objawami są:
bradykinezja - spowolnienie i zubożenie ruchów, szczególnie trudności z wykonywaniem ruchów precyzyjnych; chód szurający, drobnymi kroczkami, brak fizjologicznych współruchów (balansowania kończyn górnych) i akinezja (trudności w rozpoczęciu ruchów)
sztywność mięśniowa (plastyczne zwiększenie napięcia mięśniowego, twarz maskowata)
drżenie spoczynkowe.
Inne objawy to:
niestabilność postawy
propulsja (tendencja do padania do przodu)
retropulsja (tendencja do padania ku tyłowi)
lateropulsja (tendencja do padania w bok)
5.Andropauza/ menopauza
Andropauza- w ujęciu biopsychospołecznym definiowana jako okres w życiu mężczyzny (najczęściej po 50 r.ż.), zapowiadający zbliżające się wejście w okres starości z początkiem wystąpienia szeregu dolegliwości w różnych sferach funkcjonowania jednostki, zarówno somatycznej, psychologicznej jak i seksualnej o podłożu wielonarządowych zmian w organizmie, w tym zmian hormonalnych, wywołanych starzeniem się.
Objawy:
Fizykalne (somatyczne):
dolegliwości bólowe
ogólne osłabienie fizyczne organizmu
zaburzenia snu
zaburzenia apetytu
psychologiczne (psychiczne):
kłopoty z pamięcią i koncentracją uwagi
zwiększona drażliwość
odczuwanie niepokoju i lęku
obniżenie nastroju i zadowolenia z życia
naczynioruchowe (wazomotoryczne):
nadmierna potliwość
uderzenia gorąca
palpitacje serca
Seksualne:
problemy z erekcją
brak odczuwania podniecenia
spadek pożądania seksualnego
obniżenie zadowolenia z życia seksualnego
Objawy typowych zmian fizycznych:
zmniejszenie masy mięśniowej o 25%
zwiększenie się tłuszczu trzewnego o 10-15 kg.
zmniejszenie się masy kostnej (osteopenia)
wzrost insulinoodporności (stany przedcukrzycowe)
nadciśnienie tętnicze
Menopauza- etap w życiu kobiety (oraz samich niektórych innych gatunków), pomiędzy wiekiem prokreacyjnym a początkiem starzenia się. Menopauza jest trwałym fizjologicznym lub naturalnym zatrzymaniem cyklu miesiączkowego, co zazwyczaj objawia się ustaniem miesiączki inaczej zwanej menstruacjąSłowo menopauza zazwyczaj odnosi się do gatunku ludzkiego.
Menopauza jest związana z ustawaniem czynności gonad. Następuje przeciętnie w wieku 45-55 lat i trwa 1-2 lata.
Objawy:
Naczynioruchowe:
uderzenia gorąca
bóle głowy
poty nocne
zaburzenia snu
Psychiczne:
uczucie zmęczenia
drażliwość i zaburzenia koncentracji
osłabienie pamięci
zmniejszone libido
zaburzenia rytmu snu
huśtawki nastrojów
Depresja
Ze strony narządów płciowych:
suchość pochwy
dyspareunia
zanikowe zapalenia pochwy
nawracające zapalenia dróg moczowych
zaburzenia statyki narządów płciowych i nietrzymanie moczu
świąd
krwawienie
wodnista wydzielina
Ze strony tkanki łącznej:
zmniejszona aktywność gruczołów łojowych i potowych
bolesność stawów, kości
osteoporoza- utrata masy kostnej
bóle krzyża
Ze strony skóry, tkanki miękkiej:
zanik gruczołu piersiowego
cienkość skóry
zmniejszenie elastyczności
uczucie mrowienia
Seksualne:
problemy w osiągnięciu orgazmu
dyspareunia