NORMA PRAWNA-to elem.prawa wynika z przepisów prawa,skierowana do abstrakt.adresata.,część składowa systemu prawa zabezpieczona przymusem.Przepis prawny -to część aktu prawnego wydrębniona jako art.paragraf,ustęp,punkt.Pzepis to podstawowy zapis ustawy lub rozporządzenia.Tworzą go tylko organy władzy publicznej.Z przepisu prawnego jest norma prawna.Hipoteza precyzuje adresata i okoliczności w których należy się zastosować do dyspozycji .Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej. Może przybrać formę zakazu nakazu dozwolenia. Określa ona postępowanie do jakiego obowiązany jest adresat normy. W prawie( przeważnie karnym) wyst.normy sprzężone:norma sankcjonująca-składa się z.dysproz. i sankcji Hipot. okreś .fakt naruszenia normy sankcjonowanej a dysp.jest właściwą sankcją przedstawioną jako sposób postępowania.Norma sankcjonowana to jak gdyby hipoteza.,precyzuje przesłanki które uruchamiają norme sankcjonującą.-(kto zabije człowieka-n.sankcjonowana)podlega karze pozbawienia wolności do lat 3-dyspozycja i sankcja Żródła prawa Norma prawna traci moc w znaczeniu formalnym a nie materialnym Prawo w znacz. formalnym-żródła prawa obowiązują do momen.derogacji.Są tylko te normy które zostały wyrażnie określone w przepisach prawa oraz te które dadzą się z tych przepisów wyinterpretować(to co jest w artykule tekście prawnym) SYSTEMY PRAWA Wznacz.dynamicznym uznaje za swój element tylko taką normę prawna ,która została wydana przez organ który posiada do tego kompetencje na podstawie normy podstawowej-obowiązujacej konstytucji i prawa europejskiego.Warunkiem walidacyjnym(ważnościowym)uznana normy za obowiązującą są powiązania kompetencyjne pomiędzy normą podstawową czyli konstytucją a innymi normami praw W znacz.statycznym. Istotą tego systemu polega na tym że warunkiem uznania normy za ważna są powiązania treściowe tej normy z normą podstawową .Jeśli zwykła norma koliduje z treścia normy podst.to nie spełnia warunków walidacji .Merytoryczność przepisu. LUKI W PRAWIE TETYCZNA-merytoryczna(prawo jest nie przestrzegane)w jakaś dziedzina jest nie unormowana prawem i zapowiadają jej regulację AKSJOLOGICZNA(prawo jest przetrzegane)-polega na tym że osoba krytykuje nie objęte przepisami prawa jakieś wycinki życia :utylizacja telewidz. KONTRATYPY-kiedy dwa przepisy nakazują adresatowi w tych samych okolicznościach każe sie zachować w danej sytuacji tak że trzeba złamać jedną z norm prawnych.Zrealizowanie jednego przepisu niweczy dyspozycję drugiego przepisu. SPRZECZNOŚCprzepisu-że 4 .12 mamy być w w-wie a drugi mówi ze 4.12 w Gd. Tu możemy złam 2 normy. NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne REGUŁY Kolizyjnego do rozstrzygnięcia sprzeczności między przepisami prawa NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne Zwykła norma przegrywa zawsze z Zasadą prawa W zasadach prawa trzeba wybrać tą zasadę która jest bardziej efektywna dla życia społecznego.Kolizje między zasadnością prawa rozwiązuje się drogą argumentacji.Zwykłe normy prawne są konkluzywne-albo całą realizujemy albo nictylko w Hierarchiczna-ustaw.wyższa uchyla ust.niższą Temporalna(czasowa,chronologiczna)-o tej samej mocy prawnej,tego samego rzędu ustawa-ustawa , rozporz-rozporządz Merytoryczna-przepis cczegółowy uchyla przepis ogólny akty tejsamej mocy ustawa-ustawa P R A W O faktem społ.obowiąz.wszędzie gdzie jest społecz.Reguluje normuje stosunki czł-czł, państw-państ.Charakt.normatyw.J.est pisane j.prawnym Prawo to zespół norm zakaz.i nakaz.ustanowionych przez upoważ.organ w określ .procedurze.sejm i senat.Charakt.zewnętrzny w stos. Do czł.bo tworzone przez państwo. Stosowanie prawa-proces polegający na wydaniu decyzji konkret-indyw na podst aktu stanowienia praw Kontynentalne -pozytywne-stanowione(u nas w Polsce)źródłem prawa jest ustawa.Prawo traktujemy jako rozkaz,nie podlega ocenie kryteriów moralnych Zwyczajowe -w Wb i uSA i występują precedensy.To orzeczenia sądów(każda ustawa niweluje precedens) Naturalne-traktuje normy prawne jako narzędzie do realizacji moralności i sprawiedliwości.(że prawo jest instrumentem w formie przepisu prawa)jeżeli kolidują obowiązujące przepisy prawa z normami moralnymi to wybieramy normę moralną. a nie obowiązujący przepis SANKCJE karne odbiera się lub ogranicz.dostęp do dóbr i wolności Dyscyplinująca-ostrzegawcza Resocjalizująca-naprawcza Odpłaty-odpłata za zło wyrządzone innej osobie Eliminacyjna-dożywotnia kara pozb.wol. Sankcje egzekucyjne(prawo adm.i cyw. -egzekucyjna polega na przymuszeniu adresata dby zrealiz.dysp.przepisu -ze świadczenia -restytucyjna-doprowadz.do stanujaki był przed narusz.przepisu prawnego(burzenie samowole,przywrócenie do pracy) sankcja nieważności-od początku(uniew.małzeństwa) od momentu złam prawa-kiedy stwierdzi to org.państ.wyr TK(abonament)
PRAWO-jest przestrzegane kiedy jego adresaci wykonują dyspozycje zawarte w treści prawa Nieprzestrzeganie jest w stosunku do luki tetycznej Przestrzeganie prawa w znacz.socj. Oportunistyczne-polega na tym że adr.wypeł.dyspoz.normy prawnej bo jest dla niego korzystna (jak widzimy radar) Konformistyczne-przestrzegamy prawo bo robi to większość ludzi Legalistyczna-ponieważ mamy nawyk posłuchu dla włady RODZAJE NORM PRAWNYCH Generalne-adres.jest do wszystkich do nieokreśl.podmiotu.Wskazuje on cechy podmiotom prawa do którego jest adresowany (każdemu zapewnia się wolność,cudzoziemcy mogą ,matka po i przed urodzeniem) Indywidualne-określają adresata z imie. i nazw.lub nazwa konkreta np. prezydent,bank Abstrakcyjne-że dysproz powinna być wykonana tyle razy ilekroć zostaną spełnione zdarzenia określone hipotezą.TO PRZEPIS POWTARZALNY.(w każdy poniedziałek) Konkretne-że jeśli wykonana jest jego dyspozycja to przestaje on obowiązywać(kiedy PRAWORĄDNOŚĆ-to legalizm SPRAWIEDLIWOŚĆ-to równość(w zasadach prawnych i w prawie w znaczeniu materialnym,zasada sprawiedliwości)-oddaj każemu co mu się słusznie należy Równość formalna (matematyczna)-wszyscy równo.Ta sama grupa społeczna.Identyczny katalog praw osob i politycz.Żródła prawa obowiązują do momen.derogacji Akty nieposłuszeństwa zakazane Równośc materialna(geometryczna)-nakazuje aby słabszemu dać więcej uprawnień niż silniejszemu,silniejszemu więcej obowiązków.Żródła prawa tracą moc nie tylko w drodze derogacji ale również kiedy jest niesprawiedliwość prawa. Żródłem prawa są nie tylko normy wynikające z tekstów prawnych ale też sprawiedliwość.Akty nieposłuszeństwa są dozwolone (przeciwko prawu a nie władzy) ZWYKŁE NORMY PRAWNE Posiadają precyzyjnie określony zakres normatywny.Jasno formułują wynikające z nich dyspozycje.Sa przestrzegane jeśli zastosowano wszystkie dyspozycje .Sa konkluzywne-albo cała realizujemy albo nic ZASADA PRAWNA-sprawiedliwości Ogólny zakresie normatywny. Trzeba się odwołać do wykładni systemowej .Jest przestrzegana mimo że nie realizowane są wszystkie wynikające z niej dyspozycje .Ma charakter optymalizacyjny(traktat nie był opublikowany a działa)W zasadzie prawnej sprawi edliwośc jest na pierwszym miejscu WYKŁADNIA PRAWA wjest dyrektywą-interpretacja prawa,ustalenie właściwego sensu przepisów prawnych RODZAJE WYKŁADNI Ze względu na podmiot dokonujący wykładni: WYKŁADNIA AUTENTYCZNA-dokonywany przez ten sam organ od którego przepis prawa pochodzi.Może istnieć tylko w zakresie niektórych rozporządzń prawa podatkowego i finansowego.Sedzia związany jest z wykładnią prawa autentyczną.(nie ma wykł.autent.w zakresie konstytucji,ustaw,rozporządzeń) WYKŁADNIA DOKTRYNALNA-naukowa-dokonują przedstawiciele nauki,prawnicy,w komentarzach w glosach-komentarz do orzeczenia sądowego. WYKŁADNIA SĄDOWA-dokonywana przez sąd w trakcie rozpatrywania sprawy sądowej. Dzieli się :1wykładnię sądową operatywną-na potrzeby konkretnej sprawy(ile spraw tyle wykł ,operatywnych.2wykl.sąd.wiążącą-polega na tym że znaczenieprzepisu ma obowiązywac inne podmioty stosujące ten przepis(wszystkie sądy też niższe)3.WYKŁ WIĄŻĄCA POWSZECHNIE-już nie obowiązuje SPOSOBY DOKONYWANIA WYKŁADNI JĘZYKOWA-LITERALNA-interpretuje przepis jak w słowniku j.polskiego.Precyzyjnie określa przepis.Jest nią zwykła norma prawna.(jak w słowniku)WYKŁADNIA SYSTEMOWA( prawo powinno być sprawiedliwe)-tyczy się władzy publicznej i relacji między władzami.Przy zasadach prawa trzeba się do niej odwołać.Polega ona na tym że znaczenie przepisu prawnego ustala się w powiązaniu z zasadami prawa lub przepisami wyższego rzędu-konstytucja.Wynika z systemu np -.przydzielają adwokata z urzędu.WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA-FUNKCJONALNA-polega na tym ze zwrot prawny może być w pewnych przypadkach interpretowany w sposób rozszerzający,jeśli przyczyni się do bardziej efektywnej realizacji Elu dla którego powołano dany przepis-to znaczy prawo do nauki-jeśli państwo nie zapewni to trzeba rozszerzyć prawo o szkoły niepubliczne. ROZWINIĘCIE PRAWA TO WYKŁADNIA SYSTEMOWA ALBO CELOŚCIOWA. WALIDACJA(ważność)-tylko w systemie dynamicznym .Jeżeli zwykła norma koliduje z treścią normy podstawowej w systemie statycznym to nie spełnia warunków walidacyjnych. DEROGACJA-to unieważnienie przepisu
|
NORMA PRAWNA-to elem.prawa wynika z przepisów prawa,skierowana do abstrakt.adresata.,część składowa systemu prawa zabezpieczona przymusem.Przepis prawny -to część aktu prawnego wydrębniona jako art.paragraf,ustęp,punkt.Pzepis to podstawowy zapis ustawy lub rozporządzenia.Tworzą go tylko organy władzy publicznej.Z przepisu prawnego jest norma prawna.Hipoteza precyzuje adresata i okoliczności w których należy się zastosować do dyspozycji .Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej. Może przybrać formę zakazu nakazu dozwolenia. Określa ona postępowanie do jakiego obowiązany jest adresat normy. W prawie( przeważnie karnym) wyst.normy sprzężone:norma sankcjonująca-składa się z.dysproz. i sankcji Hipot. okreś .fakt naruszenia normy sankcjonowanej a dysp.jest właściwą sankcją przedstawioną jako sposób postępowania.Norma sankcjonowana to jak gdyby hipoteza.,precyzuje przesłanki które uruchamiają norme sankcjonującą.-(kto zabije człowieka-n.sankcjonowana)podlega karze pozbawienia wolności do lat 3-dyspozycja i sankcja Żródła prawa Norma prawna traci moc w znaczeniu formalnym a nie materialnym Prawo w znacz. formalnym-żródła prawa obowiązują do momen.derogacji.Są tylko te normy które zostały wyrażnie określone w przepisach prawa oraz te które dadzą się z tych przepisów wyinterpretować(to co jest w artykule tekście prawnym) SYSTEMY PRAWA Wznacz.dynamicznym uznaje za swój element tylko taką normę prawna ,która została wydana przez organ który posiada do tego kompetencje na podstawie normy podstawowej-obowiązujacej konstytucji i prawa europejskiego.Warunkiem walidacyjnym(ważnościowym)uznana normy za obowiązującą są powiązania kompetencyjne pomiędzy normą podstawową czyli konstytucją a innymi normami praw W znacz.statycznym. Istotą tego systemu polega na tym że warunkiem uznania normy za ważna są powiązania treściowe tej normy z normą podstawową .Jeśli zwykła norma koliduje z treścia normy podst.to nie spełnia warunków walidacji .Merytoryczność przepisu. LUKI W PRAWIE TETYCZNA-merytoryczna(prawo jest nie przestrzegane)w jakaś dziedzina jest nie unormowana prawem i zapowiadają jej regulację AKSJOLOGICZNA(prawo jest przetrzegane)-polega na tym że osoba krytykuje nie objęte przepisami prawa jakieś wycinki życia :utylizacja telewidz. KONTRATYPY-kiedy dwa przepisy nakazują adresatowi w tych samych okolicznościach każe sie zachować w danej sytuacji tak że trzeba złamać jedną z norm prawnych.Zrealizowanie jednego przepisu niweczy dyspozycję drugiego przepisu. SPRZECZNOŚCprzepisu-że 4 .12 mamy być w w-wie a drugi mówi ze 4.12 w Gd. Tu możemy złam 2 normy. NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne REGUŁY Kolizyjnego do rozstrzygnięcia sprzeczności między przepisami prawa NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne Zwykła norma przegrywa zawsze z Zasadą prawa W zasadach prawa trzeba wybrać tą zasadę która jest bardziej efektywna dla życia społecznego.Kolizje między zasadnością prawa rozwiązuje się drogą argumentacji.Zwykłe normy prawne są konkluzywne-albo całą realizujemy albo nictylko w Hierarchiczna-ustaw.wyższa uchyla ust.niższą Temporalna(czasowa,chronologiczna)-o tej samej mocy prawnej,tego samego rzędu ustawa-ustawa , rozporz-rozporządz Merytoryczna-przepis cczegółowy uchyla przepis ogólny akty tejsamej mocy ustawa-ustawa P R A W O faktem społ.obowiąz.wszędzie gdzie jest społecz.Reguluje normuje stosunki czł-czł, państw-państ.Charakt.normatyw.J.est pisane j.prawnym Prawo to zespół norm zakaz.i nakaz.ustanowionych przez upoważ.organ w określ .procedurze.sejm i senat.Charakt.zewnętrzny w stos. Do czł.bo tworzone przez państwo. Stosowanie prawa-proces polegający na wydaniu decyzji konkret-indyw na podst aktu stanowienia praw Kontynentalne -pozytywne-stanowione(u nas w Polsce)źródłem prawa jest ustawa.Prawo traktujemy jako rozkaz,nie podlega ocenie kryteriów moralnych Zwyczajowe -w Wb i uSA i występują precedensy.To orzeczenia sądów(każda ustawa niweluje precedens) Naturalne-traktuje normy prawne jako narzędzie do realizacji moralności i sprawiedliwości.(że prawo jest instrumentem w formie przepisu prawa)jeżeli kolidują obowiązujące przepisy prawa z normami moralnymi to wybieramy normę moralną. a nie obowiązujący przepis SANKCJE karne odbiera się lub ogranicz.dostęp do dóbr i wolności Dyscyplinująca-ostrzegawcza Resocjalizująca-naprawcza Odpłaty-odpłata za zło wyrządzone innej osobie Eliminacyjna-dożywotnia kara pozb.wol. Sankcje egzekucyjne(prawo adm.i cyw. -egzekucyjna polega na przymuszeniu adresata dby zrealiz.dysp.przepisu -ze świadczenia -restytucyjna-doprowadz.do stanujaki był przed narusz.przepisu prawnego(burzenie samowole,przywrócenie do pracy) sankcja nieważności-od początku(uniew.małzeństwa) od momentu złam prawa-kiedy stwierdzi to org.państ.wyr TK(abonament)
PRAWO-jest przestrzegane kiedy jego adresaci wykonują dyspozycje zawarte w treści prawa Nieprzestrzeganie jest w stosunku do luki tetycznej Przestrzeganie prawa w znacz.socj. Oportunistyczne-polega na tym że adr.wypeł.dyspoz.normy prawnej bo jest dla niego korzystna (jak widzimy radar) Konformistyczne-przestrzegamy prawo bo robi to większość ludzi Legalistyczna-ponieważ mamy nawyk posłuchu dla włady RODZAJE NORM PRAWNYCH Generalne-adres.jest do wszystkich do nieokreśl.podmiotu.Wskazuje on cechy podmiotom prawa do którego jest adresowany (każdemu zapewnia się wolność,cudzoziemcy mogą ,matka po i przed urodzeniem) Indywidualne-określają adresata z imie. i nazw.lub nazwa konkreta np. prezydent,bank Abstrakcyjne-że dysproz powinna być wykonana tyle razy ilekroć zostaną spełnione zdarzenia określone hipotezą.TO PRZEPIS POWTARZALNY.(w każdy poniedziałek) Konkretne-że jeśli wykonana jest jego dyspozycja to przestaje on obowiązywać(kiedy PRAWORĄDNOŚĆ-to legalizm SPRAWIEDLIWOŚĆ-to równość(w zasadach prawnych i w prawie w znaczeniu materialnym,zasada sprawiedliwości)-oddaj każemu co mu się słusznie należy Równość formalna (matematyczna)-wszyscy równo.Ta sama grupa społeczna.Identyczny katalog praw osob i politycz.Żródła prawa obowiązują do momen.derogacji Akty nieposłuszeństwa zakazane Równośc materialna(geometryczna)-nakazuje aby słabszemu dać więcej uprawnień niż silniejszemu,silniejszemu więcej obowiązków.Żródła prawa tracą moc nie tylko w drodze derogacji ale również kiedy jest niesprawiedliwość prawa. Żródłem prawa są nie tylko normy wynikające z tekstów prawnych ale też sprawiedliwość.Akty nieposłuszeństwa są dozwolone (przeciwko prawu a nie władzy) ZWYKŁE NORMY PRAWNE Posiadają precyzyjnie określony zakres normatywny.Jasno formułują wynikające z nich dyspozycje.Sa przestrzegane jeśli zastosowano wszystkie dyspozycje .Sa konkluzywne-albo cała realizujemy albo nic ZASADA PRAWNA-sprawiedliwości Ogólny zakresie normatywny. Trzeba się odwołać do wykładni systemowej .Jest przestrzegana mimo że nie realizowane są wszystkie wynikające z niej dyspozycje .Ma charakter optymalizacyjny(traktat nie był opublikowany a działa)W zasadzie prawnej sprawi edliwośc jest na pierwszym miejscu WYKŁADNIA PRAWA wjest dyrektywą-interpretacja prawa,ustalenie właściwego sensu przepisów prawnych RODZAJE WYKŁADNI Ze względu na podmiot dokonujący wykładni: WYKŁADNIA AUTENTYCZNA-dokonywany przez ten sam organ od którego przepis prawa pochodzi.Może istnieć tylko w zakresie niektórych rozporządzń prawa podatkowego i finansowego.Sedzia związany jest z wykładnią prawa autentyczną.(nie ma wykł.autent.w zakresie konstytucji,ustaw,rozporządzeń) WYKŁADNIA DOKTRYNALNA-naukowa-dokonują przedstawiciele nauki,prawnicy,w komentarzach w glosach-komentarz do orzeczenia sądowego. WYKŁADNIA SĄDOWA-dokonywana przez sąd w trakcie rozpatrywania sprawy sądowej. Dzieli się :1wykładnię sądową operatywną-na potrzeby konkretnej sprawy(ile spraw tyle wykł ,operatywnych.2wykl.sąd.wiążącą-polega na tym że znaczenieprzepisu ma obowiązywac inne podmioty stosujące ten przepis(wszystkie sądy też niższe)3.WYKŁ WIĄŻĄCA POWSZECHNIE-już nie obowiązuje SPOSOBY DOKONYWANIA WYKŁADNI JĘZYKOWA-LITERALNA-interpretuje przepis jak w słowniku j.polskiego.Precyzyjnie określa przepis.Jest nią zwykła norma prawna.(jak w słowniku)WYKŁADNIA SYSTEMOWA( prawo powinno być sprawiedliwe)-tyczy się władzy publicznej i relacji między władzami.Przy zasadach prawa trzeba się do niej odwołać.Polega ona na tym że znaczenie przepisu prawnego ustala się w powiązaniu z zasadami prawa lub przepisami wyższego rzędu-konstytucja.Wynika z systemu np -.przydzielają adwokata z urzędu.WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA-FUNKCJONALNA-polega na tym ze zwrot prawny może być w pewnych przypadkach interpretowany w sposób rozszerzający,jeśli przyczyni się do bardziej efektywnej realizacji Elu dla którego powołano dany przepis-to znaczy prawo do nauki-jeśli państwo nie zapewni to trzeba rozszerzyć prawo o szkoły niepubliczne. ROZWINIĘCIE PRAWA TO WYKŁADNIA SYSTEMOWA ALBO CELOŚCIOWA. WALIDACJA(ważność)-tylko w systemie dynamicznym .Jeżeli zwykła norma koliduje z treścią normy podstawowej w systemie statycznym to nie spełnia warunków walidacyjnych. DEROGACJA-to unieważnienie przepisu
|
NORMA PRAWNA-to elem.prawa wynika z przepisów prawa,skierowana do abstrakt.adresata.,część składowa systemu prawa zabezpieczona przymusem.Przepis prawny -to część aktu prawnego wydrębniona jako art.paragraf,ustęp,punkt.Pzepis to podstawowy zapis ustawy lub rozporządzenia.Tworzą go tylko organy władzy publicznej.Z przepisu prawnego jest norma prawna.Hipoteza precyzuje adresata i okoliczności w których należy się zastosować do dyspozycji .Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej. Może przybrać formę zakazu nakazu dozwolenia. Określa ona postępowanie do jakiego obowiązany jest adresat normy. W prawie( przeważnie karnym) wyst.normy sprzężone:norma sankcjonująca-składa się z.dysproz. i sankcji Hipot. okreś .fakt naruszenia normy sankcjonowanej a dysp.jest właściwą sankcją przedstawioną jako sposób postępowania.Norma sankcjonowana to jak gdyby hipoteza.,precyzuje przesłanki które uruchamiają norme sankcjonującą.-(kto zabije człowieka-n.sankcjonowana)podlega karze pozbawienia wolności do lat 3-dyspozycja i sankcja Żródła prawa Norma prawna traci moc w znaczeniu formalnym a nie materialnym Prawo w znacz. formalnym-żródła prawa obowiązują do momen.derogacji.Są tylko te normy które zostały wyrażnie określone w przepisach prawa oraz te które dadzą się z tych przepisów wyinterpretować(to co jest w artykule tekście prawnym) SYSTEMY PRAWA Wznacz.dynamicznym uznaje za swój element tylko taką normę prawna ,która została wydana przez organ który posiada do tego kompetencje na podstawie normy podstawowej-obowiązujacej konstytucji i prawa europejskiego.Warunkiem walidacyjnym(ważnościowym)uznana normy za obowiązującą są powiązania kompetencyjne pomiędzy normą podstawową czyli konstytucją a innymi normami praw W znacz.statycznym. Istotą tego systemu polega na tym że warunkiem uznania normy za ważna są powiązania treściowe tej normy z normą podstawową .Jeśli zwykła norma koliduje z treścia normy podst.to nie spełnia warunków walidacji .Merytoryczność przepisu. LUKI W PRAWIE TETYCZNA-merytoryczna(prawo jest nie przestrzegane)w jakaś dziedzina jest nie unormowana prawem i zapowiadają jej regulację AKSJOLOGICZNA(prawo jest przetrzegane)-polega na tym że osoba krytykuje nie objęte przepisami prawa jakieś wycinki życia :utylizacja telewidz. KONTRATYPY-kiedy dwa przepisy nakazują adresatowi w tych samych okolicznościach każe sie zachować w danej sytuacji tak że trzeba złamać jedną z norm prawnych.Zrealizowanie jednego przepisu niweczy dyspozycję drugiego przepisu. SPRZECZNOŚCprzepisu-że 4 .12 mamy być w w-wie a drugi mówi ze 4.12 w Gd. Tu możemy złam 2 normy. NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne REGUŁY Kolizyjnego do rozstrzygnięcia sprzeczności między przepisami prawa NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne Zwykła norma przegrywa zawsze z Zasadą prawa W zasadach prawa trzeba wybrać tą zasadę która jest bardziej efektywna dla życia społecznego.Kolizje między zasadnością prawa rozwiązuje się drogą argumentacji.Zwykłe normy prawne są konkluzywne-albo całą realizujemy albo nictylko w Hierarchiczna-ustaw.wyższa uchyla ust.niższą Temporalna(czasowa,chronologiczna)-o tej samej mocy prawnej,tego samego rzędu ustawa-ustawa , rozporz-rozporządz Merytoryczna-przepis cczegółowy uchyla przepis ogólny akty tejsamej mocy ustawa-ustawa P R A W O faktem społ.obowiąz.wszędzie gdzie jest społecz.Reguluje normuje stosunki czł-czł, państw-państ.Charakt.normatyw.J.est pisane j.prawnym Prawo to zespół norm zakaz.i nakaz.ustanowionych przez upoważ.organ w określ .procedurze.sejm i senat.Charakt.zewnętrzny w stos. Do czł.bo tworzone przez państwo. Stosowanie prawa-proces polegający na wydaniu decyzji konkret-indyw na podst aktu stanowienia praw Kontynentalne -pozytywne-stanowione(u nas w Polsce)źródłem prawa jest ustawa.Prawo traktujemy jako rozkaz,nie podlega ocenie kryteriów moralnych Zwyczajowe -w Wb i uSA i występują precedensy.To orzeczenia sądów(każda ustawa niweluje precedens) Naturalne-traktuje normy prawne jako narzędzie do realizacji moralności i sprawiedliwości.(że prawo jest instrumentem w formie przepisu prawa)jeżeli kolidują obowiązujące przepisy prawa z normami moralnymi to wybieramy normę moralną. a nie obowiązujący przepis SANKCJE karne odbiera się lub ogranicz.dostęp do dóbr i wolności Dyscyplinująca-ostrzegawcza Resocjalizująca-naprawcza Odpłaty-odpłata za zło wyrządzone innej osobie Eliminacyjna-dożywotnia kara pozb.wol. Sankcje egzekucyjne(prawo adm.i cyw. -egzekucyjna polega na przymuszeniu adresata dby zrealiz.dysp.przepisu -ze świadczenia -restytucyjna-doprowadz.do stanujaki był przed narusz.przepisu prawnego(burzenie samowole,przywrócenie do pracy) sankcja nieważności-od początku(uniew.małzeństwa) od momentu złam prawa-kiedy stwierdzi to org.państ.wyr TK(abonament)
PRAWO-jest przestrzegane kiedy jego adresaci wykonują dyspozycje zawarte w treści prawa Nieprzestrzeganie jest w stosunku do luki tetycznej Przestrzeganie prawa w znacz.socj. Oportunistyczne-polega na tym że adr.wypeł.dyspoz.normy prawnej bo jest dla niego korzystna (jak widzimy radar) Konformistyczne-przestrzegamy prawo bo robi to większość ludzi Legalistyczna-ponieważ mamy nawyk posłuchu dla włady RODZAJE NORM PRAWNYCH Generalne-adres.jest do wszystkich do nieokreśl.podmiotu.Wskazuje on cechy podmiotom prawa do którego jest adresowany (każdemu zapewnia się wolność,cudzoziemcy mogą ,matka po i przed urodzeniem) Indywidualne-określają adresata z imie. i nazw.lub nazwa konkreta np. prezydent,bank Abstrakcyjne-że dysproz powinna być wykonana tyle razy ilekroć zostaną spełnione zdarzenia określone hipotezą.TO PRZEPIS POWTARZALNY.(w każdy poniedziałek) Konkretne-że jeśli wykonana jest jego dyspozycja to przestaje on obowiązywać(kiedy PRAWORĄDNOŚĆ-to legalizm SPRAWIEDLIWOŚĆ-to równość(w zasadach prawnych i w prawie w znaczeniu materialnym,zasada sprawiedliwości)-oddaj każemu co mu się słusznie należy Równość formalna (matematyczna)-wszyscy równo.Ta sama grupa społeczna.Identyczny katalog praw osob i politycz.Żródła prawa obowiązują do momen.derogacji Akty nieposłuszeństwa zakazane Równośc materialna(geometryczna)-nakazuje aby słabszemu dać więcej uprawnień niż silniejszemu,silniejszemu więcej obowiązków.Żródła prawa tracą moc nie tylko w drodze derogacji ale również kiedy jest niesprawiedliwość prawa. Żródłem prawa są nie tylko normy wynikające z tekstów prawnych ale też sprawiedliwość.Akty nieposłuszeństwa są dozwolone (przeciwko prawu a nie władzy) ZWYKŁE NORMY PRAWNE Posiadają precyzyjnie określony zakres normatywny.Jasno formułują wynikające z nich dyspozycje.Sa przestrzegane jeśli zastosowano wszystkie dyspozycje .Sa konkluzywne-albo cała realizujemy albo nic ZASADA PRAWNA-sprawiedliwości Ogólny zakresie normatywny. Trzeba się odwołać do wykładni systemowej .Jest przestrzegana mimo że nie realizowane są wszystkie wynikające z niej dyspozycje .Ma charakter optymalizacyjny(traktat nie był opublikowany a działa)W zasadzie prawnej sprawi edliwośc jest na pierwszym miejscu WYKŁADNIA PRAWA wjest dyrektywą-interpretacja prawa,ustalenie właściwego sensu przepisów prawnych RODZAJE WYKŁADNI Ze względu na podmiot dokonujący wykładni: WYKŁADNIA AUTENTYCZNA-dokonywany przez ten sam organ od którego przepis prawa pochodzi.Może istnieć tylko w zakresie niektórych rozporządzń prawa podatkowego i finansowego.Sedzia związany jest z wykładnią prawa autentyczną.(nie ma wykł.autent.w zakresie konstytucji,ustaw,rozporządzeń) WYKŁADNIA DOKTRYNALNA-naukowa-dokonują przedstawiciele nauki,prawnicy,w komentarzach w glosach-komentarz do orzeczenia sądowego. WYKŁADNIA SĄDOWA-dokonywana przez sąd w trakcie rozpatrywania sprawy sądowej. Dzieli się :1wykładnię sądową operatywną-na potrzeby konkretnej sprawy(ile spraw tyle wykł ,operatywnych.2wykl.sąd.wiążącą-polega na tym że znaczenieprzepisu ma obowiązywac inne podmioty stosujące ten przepis(wszystkie sądy też niższe)3.WYKŁ WIĄŻĄCA POWSZECHNIE-już nie obowiązuje SPOSOBY DOKONYWANIA WYKŁADNI JĘZYKOWA-LITERALNA-interpretuje przepis jak w słowniku j.polskiego.Precyzyjnie określa przepis.Jest nią zwykła norma prawna.(jak w słowniku)WYKŁADNIA SYSTEMOWA( prawo powinno być sprawiedliwe)-tyczy się władzy publicznej i relacji między władzami.Przy zasadach prawa trzeba się do niej odwołać.Polega ona na tym że znaczenie przepisu prawnego ustala się w powiązaniu z zasadami prawa lub przepisami wyższego rzędu-konstytucja.Wynika z systemu np -.przydzielają adwokata z urzędu.WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA-FUNKCJONALNA-polega na tym ze zwrot prawny może być w pewnych przypadkach interpretowany w sposób rozszerzający,jeśli przyczyni się do bardziej efektywnej realizacji Elu dla którego powołano dany przepis-to znaczy prawo do nauki-jeśli państwo nie zapewni to trzeba rozszerzyć prawo o szkoły niepubliczne. ROZWINIĘCIE PRAWA TO WYKŁADNIA SYSTEMOWA ALBO CELOŚCIOWA. WALIDACJA(ważność)-tylko w systemie dynamicznym .Jeżeli zwykła norma koliduje z treścią normy podstawowej w systemie statycznym to nie spełnia warunków walidacyjnych. DEROGACJA-to unieważnienie przepisu
|
NORMA PRAWNA-to elem.prawa wynika z przepisów prawa,skierowana do abstrakt.adresata.,część składowa systemu prawa zabezpieczona przymusem.Przepis prawny -to część aktu prawnego wydrębniona jako art.paragraf,ustęp,punkt.Pzepis to podstawowy zapis ustawy lub rozporządzenia.Tworzą go tylko organy władzy publicznej.Z przepisu prawnego jest norma prawna.Hipoteza precyzuje adresata i okoliczności w których należy się zastosować do dyspozycji .Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej. Może przybrać formę zakazu nakazu dozwolenia. Określa ona postępowanie do jakiego obowiązany jest adresat normy. W prawie( przeważnie karnym) wyst.normy sprzężone:norma sankcjonująca-składa się z.dysproz. i sankcji Hipot. okreś .fakt naruszenia normy sankcjonowanej a dysp.jest właściwą sankcją przedstawioną jako sposób postępowania.Norma sankcjonowana to jak gdyby hipoteza.,precyzuje przesłanki które uruchamiają norme sankcjonującą.-(kto zabije człowieka-n.sankcjonowana)podlega karze pozbawienia wolności do lat 3-dyspozycja i sankcja Żródła prawa Norma prawna traci moc w znaczeniu formalnym a nie materialnym Prawo w znacz. formalnym-żródła prawa obowiązują do momen.derogacji.Są tylko te normy które zostały wyrażnie określone w przepisach prawa oraz te które dadzą się z tych przepisów wyinterpretować(to co jest w artykule tekście prawnym) SYSTEMY PRAWA Wznacz.dynamicznym uznaje za swój element tylko taką normę prawna ,która została wydana przez organ który posiada do tego kompetencje na podstawie normy podstawowej-obowiązujacej konstytucji i prawa europejskiego.Warunkiem walidacyjnym(ważnościowym)uznana normy za obowiązującą są powiązania kompetencyjne pomiędzy normą podstawową czyli konstytucją a innymi normami praw W znacz.statycznym. Istotą tego systemu polega na tym że warunkiem uznania normy za ważna są powiązania treściowe tej normy z normą podstawową .Jeśli zwykła norma koliduje z treścia normy podst.to nie spełnia warunków walidacji .Merytoryczność przepisu. LUKI W PRAWIE TETYCZNA-merytoryczna(prawo jest nie przestrzegane)w jakaś dziedzina jest nie unormowana prawem i zapowiadają jej regulację AKSJOLOGICZNA(prawo jest przetrzegane)-polega na tym że osoba krytykuje nie objęte przepisami prawa jakieś wycinki życia :utylizacja telewidz. KONTRATYPY-kiedy dwa przepisy nakazują adresatowi w tych samych okolicznościach każe sie zachować w danej sytuacji tak że trzeba złamać jedną z norm prawnych.Zrealizowanie jednego przepisu niweczy dyspozycję drugiego przepisu. SPRZECZNOŚCprzepisu-że 4 .12 mamy być w w-wie a drugi mówi ze 4.12 w Gd. Tu możemy złam 2 normy. NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne REGUŁY Kolizyjnego do rozstrzygnięcia sprzeczności między przepisami prawa NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne Zwykła norma przegrywa zawsze z Zasadą prawa W zasadach prawa trzeba wybrać tą zasadę która jest bardziej efektywna dla życia społecznego.Kolizje między zasadnością prawa rozwiązuje się drogą argumentacji.Zwykłe normy prawne są konkluzywne-albo całą realizujemy albo nictylko w Hierarchiczna-ustaw.wyższa uchyla ust.niższą Temporalna(czasowa,chronologiczna)-o tej samej mocy prawnej,tego samego rzędu ustawa-ustawa , rozporz-rozporządz Merytoryczna-przepis cczegółowy uchyla przepis ogólny akty tejsamej mocy ustawa-ustawa P R A W O faktem społ.obowiąz.wszędzie gdzie jest społecz.Reguluje normuje stosunki czł-czł, państw-państ.Charakt.normatyw.J.est pisane j.prawnym Prawo to zespół norm zakaz.i nakaz.ustanowionych przez upoważ.organ w określ .procedurze.sejm i senat.Charakt.zewnętrzny w stos. Do czł.bo tworzone przez państwo. Stosowanie prawa-proces polegający na wydaniu decyzji konkret-indyw na podst aktu stanowienia praw Kontynentalne -pozytywne-stanowione(u nas w Polsce)źródłem prawa jest ustawa.Prawo traktujemy jako rozkaz,nie podlega ocenie kryteriów moralnych Zwyczajowe -w Wb i uSA i występują precedensy.To orzeczenia sądów(każda ustawa niweluje precedens) Naturalne-traktuje normy prawne jako narzędzie do realizacji moralności i sprawiedliwości.(że prawo jest instrumentem w formie przepisu prawa)jeżeli kolidują obowiązujące przepisy prawa z normami moralnymi to wybieramy normę moralną. a nie obowiązujący przepis SANKCJE karne odbiera się lub ogranicz.dostęp do dóbr i wolności Dyscyplinująca-ostrzegawcza Resocjalizująca-naprawcza Odpłaty-odpłata za zło wyrządzone innej osobie Eliminacyjna-dożywotnia kara pozb.wol. Sankcje egzekucyjne(prawo adm.i cyw. -egzekucyjna polega na przymuszeniu adresata dby zrealiz.dysp.przepisu -ze świadczenia -restytucyjna-doprowadz.do stanujaki był przed narusz.przepisu prawnego(burzenie samowole,przywrócenie do pracy) sankcja nieważności-od początku(uniew.małzeństwa) od momentu złam prawa-kiedy stwierdzi to org.państ.wyr TK(abonament)
PRAWO-jest przestrzegane kiedy jego adresaci wykonują dyspozycje zawarte w treści prawa Nieprzestrzeganie jest w stosunku do luki tetycznej Przestrzeganie prawa w znacz.socj. Oportunistyczne-polega na tym że adr.wypeł.dyspoz.normy prawnej bo jest dla niego korzystna (jak widzimy radar) Konformistyczne-przestrzegamy prawo bo robi to większość ludzi Legalistyczna-ponieważ mamy nawyk posłuchu dla włady RODZAJE NORM PRAWNYCH Generalne-adres.jest do wszystkich do nieokreśl.podmiotu.Wskazuje on cechy podmiotom prawa do którego jest adresowany (każdemu zapewnia się wolność,cudzoziemcy mogą ,matka po i przed urodzeniem) Indywidualne-określają adresata z imie. i nazw.lub nazwa konkreta np. prezydent,bank Abstrakcyjne-że dysproz powinna być wykonana tyle razy ilekroć zostaną spełnione zdarzenia określone hipotezą.TO PRZEPIS POWTARZALNY.(w każdy poniedziałek) Konkretne-że jeśli wykonana jest jego dyspozycja to przestaje on obowiązywać(kiedy PRAWORĄDNOŚĆ-to legalizm SPRAWIEDLIWOŚĆ-to równość(w zasadach prawnych i w prawie w znaczeniu materialnym,zasada sprawiedliwości)-oddaj każemu co mu się słusznie należy Równość formalna (matematyczna)-wszyscy równo.Ta sama grupa społeczna.Identyczny katalog praw osob i politycz.Żródła prawa obowiązują do momen.derogacji Akty nieposłuszeństwa zakazane Równośc materialna(geometryczna)-nakazuje aby słabszemu dać więcej uprawnień niż silniejszemu,silniejszemu więcej obowiązków.Żródła prawa tracą moc nie tylko w drodze derogacji ale również kiedy jest niesprawiedliwość prawa. Żródłem prawa są nie tylko normy wynikające z tekstów prawnych ale też sprawiedliwość.Akty nieposłuszeństwa są dozwolone (przeciwko prawu a nie władzy) ZWYKŁE NORMY PRAWNE Posiadają precyzyjnie określony zakres normatywny.Jasno formułują wynikające z nich dyspozycje.Sa przestrzegane jeśli zastosowano wszystkie dyspozycje .Sa konkluzywne-albo cała realizujemy albo nic ZASADA PRAWNA-sprawiedliwości Ogólny zakresie normatywny. Trzeba się odwołać do wykładni systemowej .Jest przestrzegana mimo że nie realizowane są wszystkie wynikające z niej dyspozycje .Ma charakter optymalizacyjny(traktat nie był opublikowany a działa)W zasadzie prawnej sprawi edliwośc jest na pierwszym miejscu WYKŁADNIA PRAWA wjest dyrektywą-interpretacja prawa,ustalenie właściwego sensu przepisów prawnych RODZAJE WYKŁADNI Ze względu na podmiot dokonujący wykładni: WYKŁADNIA AUTENTYCZNA-dokonywany przez ten sam organ od którego przepis prawa pochodzi.Może istnieć tylko w zakresie niektórych rozporządzń prawa podatkowego i finansowego.Sedzia związany jest z wykładnią prawa autentyczną.(nie ma wykł.autent.w zakresie konstytucji,ustaw,rozporządzeń) WYKŁADNIA DOKTRYNALNA-naukowa-dokonują przedstawiciele nauki,prawnicy,w komentarzach w glosach-komentarz do orzeczenia sądowego. WYKŁADNIA SĄDOWA-dokonywana przez sąd w trakcie rozpatrywania sprawy sądowej. Dzieli się :1wykładnię sądową operatywną-na potrzeby konkretnej sprawy(ile spraw tyle wykł ,operatywnych.2wykl.sąd.wiążącą-polega na tym że znaczenieprzepisu ma obowiązywac inne podmioty stosujące ten przepis(wszystkie sądy też niższe)3.WYKŁ WIĄŻĄCA POWSZECHNIE-już nie obowiązuje SPOSOBY DOKONYWANIA WYKŁADNI JĘZYKOWA-LITERALNA-interpretuje przepis jak w słowniku j.polskiego.Precyzyjnie określa przepis.Jest nią zwykła norma prawna.(jak w słowniku)WYKŁADNIA SYSTEMOWA( prawo powinno być sprawiedliwe)-tyczy się władzy publicznej i relacji między władzami.Przy zasadach prawa trzeba się do niej odwołać.Polega ona na tym że znaczenie przepisu prawnego ustala się w powiązaniu z zasadami prawa lub przepisami wyższego rzędu-konstytucja.Wynika z systemu np -.przydzielają adwokata z urzędu.WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA-FUNKCJONALNA-polega na tym ze zwrot prawny może być w pewnych przypadkach interpretowany w sposób rozszerzający,jeśli przyczyni się do bardziej efektywnej realizacji Elu dla którego powołano dany przepis-to znaczy prawo do nauki-jeśli państwo nie zapewni to trzeba rozszerzyć prawo o szkoły niepubliczne. ROZWINIĘCIE PRAWA TO WYKŁADNIA SYSTEMOWA ALBO CELOŚCIOWA. WALIDACJA(ważność)-tylko w systemie dynamicznym .Jeżeli zwykła norma koliduje z treścią normy podstawowej w systemie statycznym to nie spełnia warunków walidacyjnych. DEROGACJA-to unieważnienie przepisu
|
NORMA PRAWNA-to elem.prawa wynika z przepisów prawa,skierowana do abstrakt.adresata.,część składowa systemu prawa zabezpieczona przymusem.Przepis prawny -to część aktu prawnego wydrębniona jako art.paragraf,ustęp,punkt.Pzepis to podstawowy zapis ustawy lub rozporządzenia.Tworzą go tylko organy władzy publicznej.Z przepisu prawnego jest norma prawna.Hipoteza precyzuje adresata i okoliczności w których należy się zastosować do dyspozycji .Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej. Może przybrać formę zakazu nakazu dozwolenia. Określa ona postępowanie do jakiego obowiązany jest adresat normy. W prawie( przeważnie karnym) wyst.normy sprzężone:norma sankcjonująca-składa się z.dysproz. i sankcji Hipot. okreś .fakt naruszenia normy sankcjonowanej a dysp.jest właściwą sankcją przedstawioną jako sposób postępowania.Norma sankcjonowana to jak gdyby hipoteza.,precyzuje przesłanki które uruchamiają norme sankcjonującą.-(kto zabije człowieka-n.sankcjonowana)podlega karze pozbawienia wolności do lat 3-dyspozycja i sankcja Żródła prawa Norma prawna traci moc w znaczeniu formalnym a nie materialnym Prawo w znacz. formalnym-żródła prawa obowiązują do momen.derogacji.Są tylko te normy które zostały wyrażnie określone w przepisach prawa oraz te które dadzą się z tych przepisów wyinterpretować(to co jest w artykule tekście prawnym) SYSTEMY PRAWA Wznacz.dynamicznym uznaje za swój element tylko taką normę prawna ,która została wydana przez organ który posiada do tego kompetencje na podstawie normy podstawowej-obowiązujacej konstytucji i prawa europejskiego.Warunkiem walidacyjnym(ważnościowym)uznana normy za obowiązującą są powiązania kompetencyjne pomiędzy normą podstawową czyli konstytucją a innymi normami praw W znacz.statycznym. Istotą tego systemu polega na tym że warunkiem uznania normy za ważna są powiązania treściowe tej normy z normą podstawową .Jeśli zwykła norma koliduje z treścia normy podst.to nie spełnia warunków walidacji .Merytoryczność przepisu. LUKI W PRAWIE TETYCZNA-merytoryczna(prawo jest nie przestrzegane)w jakaś dziedzina jest nie unormowana prawem i zapowiadają jej regulację AKSJOLOGICZNA(prawo jest przetrzegane)-polega na tym że osoba krytykuje nie objęte przepisami prawa jakieś wycinki życia :utylizacja telewidz. KONTRATYPY-kiedy dwa przepisy nakazują adresatowi w tych samych okolicznościach każe sie zachować w danej sytuacji tak że trzeba złamać jedną z norm prawnych.Zrealizowanie jednego przepisu niweczy dyspozycję drugiego przepisu. SPRZECZNOŚCprzepisu-że 4 .12 mamy być w w-wie a drugi mówi ze 4.12 w Gd. Tu możemy złam 2 normy. NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne REGUŁY Kolizyjnego do rozstrzygnięcia sprzeczności między przepisami prawa NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne Zwykła norma przegrywa zawsze z Zasadą prawa W zasadach prawa trzeba wybrać tą zasadę która jest bardziej efektywna dla życia społecznego.Kolizje między zasadnością prawa rozwiązuje się drogą argumentacji.Zwykłe normy prawne są konkluzywne-albo całą realizujemy albo nictylko w Hierarchiczna-ustaw.wyższa uchyla ust.niższą Temporalna(czasowa,chronologiczna)-o tej samej mocy prawnej,tego samego rzędu ustawa-ustawa , rozporz-rozporządz Merytoryczna-przepis cczegółowy uchyla przepis ogólny akty tejsamej mocy ustawa-ustawa P R A W O faktem społ.obowiąz.wszędzie gdzie jest społecz.Reguluje normuje stosunki czł-czł, państw-państ.Charakt.normatyw.J.est pisane j.prawnym Prawo to zespół norm zakaz.i nakaz.ustanowionych przez upoważ.organ w określ .procedurze.sejm i senat.Charakt.zewnętrzny w stos. Do czł.bo tworzone przez państwo. Stosowanie prawa-proces polegający na wydaniu decyzji konkret-indyw na podst aktu stanowienia praw Kontynentalne -pozytywne-stanowione(u nas w Polsce)źródłem prawa jest ustawa.Prawo traktujemy jako rozkaz,nie podlega ocenie kryteriów moralnych Zwyczajowe -w Wb i uSA i występują precedensy.To orzeczenia sądów(każda ustawa niweluje precedens) Naturalne-traktuje normy prawne jako narzędzie do realizacji moralności i sprawiedliwości.(że prawo jest instrumentem w formie przepisu prawa)jeżeli kolidują obowiązujące przepisy prawa z normami moralnymi to wybieramy normę moralną. a nie obowiązujący przepis SANKCJE karne odbiera się lub ogranicz.dostęp do dóbr i wolności Dyscyplinująca-ostrzegawcza Resocjalizująca-naprawcza Odpłaty-odpłata za zło wyrządzone innej osobie Eliminacyjna-dożywotnia kara pozb.wol. Sankcje egzekucyjne(prawo adm.i cyw. -egzekucyjna polega na przymuszeniu adresata dby zrealiz.dysp.przepisu -ze świadczenia -restytucyjna-doprowadz.do stanujaki był przed narusz.przepisu prawnego(burzenie samowole,przywrócenie do pracy) sankcja nieważności-od początku(uniew.małzeństwa) od momentu złam prawa-kiedy stwierdzi to org.państ.wyr TK(abonament)
PRAWO-jest przestrzegane kiedy jego adresaci wykonują dyspozycje zawarte w treści prawa Nieprzestrzeganie jest w stosunku do luki tetycznej Przestrzeganie prawa w znacz.socj. Oportunistyczne-polega na tym że adr.wypeł.dyspoz.normy prawnej bo jest dla niego korzystna (jak widzimy radar) Konformistyczne-przestrzegamy prawo bo robi to większość ludzi Legalistyczna-ponieważ mamy nawyk posłuchu dla włady RODZAJE NORM PRAWNYCH Generalne-adres.jest do wszystkich do nieokreśl.podmiotu.Wskazuje on cechy podmiotom prawa do którego jest adresowany (każdemu zapewnia się wolność,cudzoziemcy mogą ,matka po i przed urodzeniem) Indywidualne-określają adresata z imie. i nazw.lub nazwa konkreta np. prezydent,bank Abstrakcyjne-że dysproz powinna być wykonana tyle razy ilekroć zostaną spełnione zdarzenia określone hipotezą.TO PRZEPIS POWTARZALNY.(w każdy poniedziałek) Konkretne-że jeśli wykonana jest jego dyspozycja to przestaje on obowiązywać(kiedy PRAWORĄDNOŚĆ-to legalizm SPRAWIEDLIWOŚĆ-to równość(w zasadach prawnych i w prawie w znaczeniu materialnym,zasada sprawiedliwości)-oddaj każemu co mu się słusznie należy Równość formalna (matematyczna)-wszyscy równo.Ta sama grupa społeczna.Identyczny katalog praw osob i politycz.Żródła prawa obowiązują do momen.derogacji Akty nieposłuszeństwa zakazane Równośc materialna(geometryczna)-nakazuje aby słabszemu dać więcej uprawnień niż silniejszemu,silniejszemu więcej obowiązków.Żródła prawa tracą moc nie tylko w drodze derogacji ale również kiedy jest niesprawiedliwość prawa. Żródłem prawa są nie tylko normy wynikające z tekstów prawnych ale też sprawiedliwość.Akty nieposłuszeństwa są dozwolone (przeciwko prawu a nie władzy) ZWYKŁE NORMY PRAWNE Posiadają precyzyjnie określony zakres normatywny.Jasno formułują wynikające z nich dyspozycje.Sa przestrzegane jeśli zastosowano wszystkie dyspozycje .Sa konkluzywne-albo cała realizujemy albo nic ZASADA PRAWNA-sprawiedliwości Ogólny zakresie normatywny. Trzeba się odwołać do wykładni systemowej .Jest przestrzegana mimo że nie realizowane są wszystkie wynikające z niej dyspozycje .Ma charakter optymalizacyjny(traktat nie był opublikowany a działa)W zasadzie prawnej sprawi edliwośc jest na pierwszym miejscu WYKŁADNIA PRAWA wjest dyrektywą-interpretacja prawa,ustalenie właściwego sensu przepisów prawnych RODZAJE WYKŁADNI Ze względu na podmiot dokonujący wykładni: WYKŁADNIA AUTENTYCZNA-dokonywany przez ten sam organ od którego przepis prawa pochodzi.Może istnieć tylko w zakresie niektórych rozporządzń prawa podatkowego i finansowego.Sedzia związany jest z wykładnią prawa autentyczną.(nie ma wykł.autent.w zakresie konstytucji,ustaw,rozporządzeń) WYKŁADNIA DOKTRYNALNA-naukowa-dokonują przedstawiciele nauki,prawnicy,w komentarzach w glosach-komentarz do orzeczenia sądowego. WYKŁADNIA SĄDOWA-dokonywana przez sąd w trakcie rozpatrywania sprawy sądowej. Dzieli się :1wykładnię sądową operatywną-na potrzeby konkretnej sprawy(ile spraw tyle wykł ,operatywnych.2wykl.sąd.wiążącą-polega na tym że znaczenieprzepisu ma obowiązywac inne podmioty stosujące ten przepis(wszystkie sądy też niższe)3.WYKŁ WIĄŻĄCA POWSZECHNIE-już nie obowiązuje SPOSOBY DOKONYWANIA WYKŁADNI JĘZYKOWA-LITERALNA-interpretuje przepis jak w słowniku j.polskiego.Precyzyjnie określa przepis.Jest nią zwykła norma prawna.(jak w słowniku)WYKŁADNIA SYSTEMOWA( prawo powinno być sprawiedliwe)-tyczy się władzy publicznej i relacji między władzami.Przy zasadach prawa trzeba się do niej odwołać.Polega ona na tym że znaczenie przepisu prawnego ustala się w powiązaniu z zasadami prawa lub przepisami wyższego rzędu-konstytucja.Wynika z systemu np -.przydzielają adwokata z urzędu.WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA-FUNKCJONALNA-polega na tym ze zwrot prawny może być w pewnych przypadkach interpretowany w sposób rozszerzający,jeśli przyczyni się do bardziej efektywnej realizacji Elu dla którego powołano dany przepis-to znaczy prawo do nauki-jeśli państwo nie zapewni to trzeba rozszerzyć prawo o szkoły niepubliczne. ROZWINIĘCIE PRAWA TO WYKŁADNIA SYSTEMOWA ALBO CELOŚCIOWA. WALIDACJA(ważność)-tylko w systemie dynamicznym .Jeżeli zwykła norma koliduje z treścią normy podstawowej w systemie statycznym to nie spełnia warunków walidacyjnych. DEROGACJA-to unieważnienie przepisu
|
NORMA PRAWNA-to elem.prawa wynika z przepisów prawa,skierowana do abstrakt.adresata.,część składowa systemu prawa zabezpieczona przymusem.Przepis prawny -to część aktu prawnego wydrębniona jako art.paragraf,ustęp,punkt.Pzepis to podstawowy zapis ustawy lub rozporządzenia.Tworzą go tylko organy władzy publicznej.Z przepisu prawnego jest norma prawna.Hipoteza precyzuje adresata i okoliczności w których należy się zastosować do dyspozycji .Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej. Może przybrać formę zakazu nakazu dozwolenia. Określa ona postępowanie do jakiego obowiązany jest adresat normy. W prawie( przeważnie karnym) wyst.normy sprzężone:norma sankcjonująca-składa się z.dysproz. i sankcji Hipot. okreś .fakt naruszenia normy sankcjonowanej a dysp.jest właściwą sankcją przedstawioną jako sposób postępowania.Norma sankcjonowana to jak gdyby hipoteza.,precyzuje przesłanki które uruchamiają norme sankcjonującą.-(kto zabije człowieka-n.sankcjonowana)podlega karze pozbawienia wolności do lat 3-dyspozycja i sankcja
Żródła prawa
Norma prawna traci moc w znaczeniu formalnym a nie materialnym
Prawo w znacz. formalnym-żródła prawa obowiązują do momen.derogacji.Są tylko te normy które zostały wyrażnie określone w przepisach prawa oraz te które dadzą się z tych przepisów wyinterpretować(to co jest w artykule tekście prawnym)
SYSTEMY PRAWA
Wznacz.dynamicznym uznaje za swój element tylko taką normę prawna ,która została wydana przez organ który posiada do tego kompetencje na podstawie normy podstawowej-obowiązujacej konstytucji i prawa europejskiego.Warunkiem walidacyjnym(ważnościowym)uznana normy za obowiązującą są powiązania kompetencyjne pomiędzy normą podstawową czyli konstytucją a innymi normami praw
W znacz.statycznym. Istotą tego systemu polega na tym że warunkiem uznania normy za ważna są powiązania treściowe tej normy z normą podstawową .Jeśli zwykła norma koliduje z treścia normy podst.to nie spełnia warunków walidacji .Merytoryczność przepisu.
LUKI W PRAWIE
TETYCZNA-merytoryczna(prawo jest nie przestrzegane)w jakaś dziedzina jest nie unormowana prawem i zapowiadają jej regulację
AKSJOLOGICZNA(prawo jest przetrzegane)-polega na tym że osoba krytykuje nie objęte przepisami prawa jakieś wycinki życia :utylizacja telewidz.
KONTRATYPY-kiedy dwa przepisy nakazują adresatowi w tych samych okolicznościach każe sie zachować w danej sytuacji tak że trzeba złamać jedną z norm prawnych.Zrealizowanie jednego przepisu niweczy dyspozycję drugiego przepisu.
SPRZECZNOŚCprzepisu-że 4 .12 mamy być w w-wie a drugi mówi ze 4.12 w Gd.
Tu możemy złam 2 normy.
NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne
REGUŁY Kolizyjnego do rozstrzygnięcia sprzeczności między przepisami prawa
NORMY Przeciwne tu trzeba zastosowac reguły kolizyjne
Zwykła norma przegrywa zawsze z Zasadą prawa
W zasadach prawa trzeba wybrać tą zasadę która jest bardziej efektywna dla życia społecznego.Kolizje między zasadnością prawa rozwiązuje się drogą argumentacji.Zwykłe normy prawne są konkluzywne-albo całą realizujemy albo nictylko w
Hierarchiczna-ustaw.wyższa uchyla ust.niższą
Temporalna(czasowa,chronologiczna)-o tej samej mocy prawnej,tego samego rzędu ustawa-ustawa , rozporz-rozporządz
Merytoryczna-przepis cczegółowy uchyla przepis ogólny akty tejsamej mocy ustawa-ustawa
P R A W O faktem społ.obowiąz.wszędzie gdzie jest społecz.Reguluje normuje stosunki czł-czł, państw-państ.Charakt.normatyw.J.est pisane j.prawnym Prawo to zespół norm zakaz.i nakaz.ustanowionych przez upoważ.organ w określ .procedurze.sejm i senat.Charakt.zewnętrzny w stos. Do czł.bo tworzone przez państwo.
Stosowanie prawa-proces polegający na wydaniu decyzji konkret-indyw na podst aktu stanowienia praw
Kontynentalne -pozytywne-stanowione(u nas w Polsce)źródłem prawa jest ustawa.Prawo traktujemy jako rozkaz,nie podlega ocenie kryteriów moralnych
Zwyczajowe -w Wb i uSA i występują precedensy.To orzeczenia sądów(każda ustawa niweluje precedens)
Naturalne-traktuje normy prawne jako narzędzie do realizacji moralności i sprawiedliwości.(że prawo jest instrumentem w formie przepisu prawa)jeżeli kolidują obowiązujące przepisy prawa z normami moralnymi to wybieramy normę moralną. a nie obowiązujący przepis
SANKCJE karne odbiera się lub ogranicz.dostęp do dóbr i wolności
Dyscyplinująca-ostrzegawcza
Resocjalizująca-naprawcza
Odpłaty-odpłata za zło wyrządzone innej osobie
Eliminacyjna-dożywotnia kara pozb.wol.
Sankcje egzekucyjne(prawo adm.i cyw. -egzekucyjna polega na przymuszeniu adresata dby zrealiz.dysp.przepisu
-ze świadczenia
-restytucyjna-doprowadz.do stanujaki był przed narusz.przepisu prawnego(burzenie samowole,przywrócenie do pracy)
sankcja nieważności-od początku(uniew.małzeństwa)
od momentu złam prawa-kiedy stwierdzi to org.państ.wyr TK(abonament)
PRAWO-jest przestrzegane kiedy jego adresaci wykonują dyspozycje zawarte w treści prawa
Nieprzestrzeganie jest w stosunku do luki tetycznej
Przestrzeganie prawa w znacz.socj.
Oportunistyczne-polega na tym że adr.wypeł.dyspoz.normy prawnej bo jest dla niego korzystna (jak widzimy radar)
Konformistyczne-przestrzegamy prawo bo robi to większość ludzi
Legalistyczna-ponieważ mamy nawyk posłuchu dla włady
RODZAJE NORM PRAWNYCH
Generalne-adres.jest do wszystkich do nieokreśl.podmiotu.Wskazuje on cechy podmiotom prawa do którego jest adresowany (każdemu zapewnia się wolność,cudzoziemcy mogą ,matka po i przed urodzeniem)
Indywidualne-określają adresata z imie. i nazw.lub nazwa konkreta np. prezydent,bank
Abstrakcyjne-że dysproz powinna być wykonana tyle razy ilekroć zostaną spełnione zdarzenia określone hipotezą.TO PRZEPIS POWTARZALNY.(w każdy poniedziałek)
Konkretne-że jeśli wykonana jest jego dyspozycja to przestaje on obowiązywać(kiedy
PRAWORĄDNOŚĆ-to legalizm
SPRAWIEDLIWOŚĆ-to równość(w zasadach prawnych i w prawie w znaczeniu materialnym,zasada sprawiedliwości)-oddaj każemu co mu się słusznie należy
Równość formalna (matematyczna)-wszyscy równo.Ta sama grupa społeczna.Identyczny katalog praw osob i politycz.Żródła prawa obowiązują do momen.derogacji Akty nieposłuszeństwa zakazane
Równośc materialna(geometryczna)-nakazuje aby słabszemu dać więcej uprawnień niż silniejszemu,silniejszemu więcej obowiązków.Żródła prawa tracą moc nie tylko w drodze derogacji ale również kiedy jest niesprawiedliwość prawa. Żródłem prawa są nie tylko normy wynikające z tekstów prawnych ale też sprawiedliwość.Akty nieposłuszeństwa są dozwolone (przeciwko prawu a nie władzy)
ZWYKŁE NORMY PRAWNE
Posiadają precyzyjnie określony zakres normatywny.Jasno formułują wynikające z nich dyspozycje.Sa przestrzegane jeśli zastosowano wszystkie dyspozycje .Sa konkluzywne-albo cała realizujemy albo nic
ZASADA PRAWNA-sprawiedliwości
Ogólny zakresie normatywny. Trzeba się odwołać do wykładni systemowej .Jest przestrzegana mimo że nie realizowane są wszystkie wynikające z niej dyspozycje .Ma charakter optymalizacyjny(traktat nie był opublikowany a działa)W zasadzie prawnej sprawi
edliwośc jest na pierwszym miejscu
WYKŁADNIA PRAWA wjest dyrektywą-interpretacja prawa,ustalenie właściwego sensu przepisów prawnych
RODZAJE WYKŁADNI
Ze względu na podmiot dokonujący wykładni:
WYKŁADNIA AUTENTYCZNA-dokonywany przez ten sam organ od którego przepis prawa pochodzi.Może istnieć tylko w zakresie niektórych rozporządzń prawa podatkowego i finansowego.Sedzia związany jest z wykładnią prawa autentyczną.(nie ma wykł.autent.w zakresie konstytucji,ustaw,rozporządzeń)
WYKŁADNIA DOKTRYNALNA-naukowa-dokonują przedstawiciele nauki,prawnicy,w komentarzach w glosach-komentarz do orzeczenia sądowego.
WYKŁADNIA SĄDOWA-dokonywana przez sąd w trakcie rozpatrywania sprawy sądowej.
Dzieli się :1wykładnię sądową operatywną-na potrzeby konkretnej sprawy(ile spraw tyle wykł ,operatywnych.2wykl.sąd.wiążącą-polega na tym że znaczenieprzepisu ma obowiązywac inne podmioty stosujące ten przepis(wszystkie sądy też niższe)3.WYKŁ WIĄŻĄCA POWSZECHNIE-już nie obowiązuje
SPOSOBY DOKONYWANIA WYKŁADNI
JĘZYKOWA-LITERALNA-interpretuje przepis jak w słowniku j.polskiego.Precyzyjnie określa przepis.Jest nią zwykła norma prawna.(jak w słowniku)WYKŁADNIA SYSTEMOWA( prawo powinno być sprawiedliwe)-tyczy się władzy publicznej i relacji między władzami.Przy zasadach prawa trzeba się do niej odwołać.Polega ona na tym że znaczenie przepisu prawnego ustala się w powiązaniu z zasadami prawa lub przepisami wyższego rzędu-konstytucja.Wynika z systemu np -.przydzielają adwokata z urzędu.WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA-FUNKCJONALNA-polega na tym ze zwrot prawny może być w pewnych przypadkach interpretowany w sposób rozszerzający,jeśli przyczyni się do bardziej efektywnej realizacji Elu dla którego powołano dany przepis-to znaczy prawo do nauki-jeśli państwo nie zapewni to trzeba rozszerzyć prawo o szkoły niepubliczne.
ROZWINIĘCIE PRAWA TO WYKŁADNIA SYSTEMOWA ALBO CELOŚCIOWA.
WALIDACJA(ważność)-tylko w systemie dynamicznym .Jeżeli zwykła norma koliduje z treścią normy podstawowej w systemie statycznym to nie spełnia warunków walidacyjnych.
DEROGACJA-to unieważnienie przepisu