POLITYKA PAŃSTWA WOBEC SFERY HANDLU ZAGRANICZNEGO
ZAŁOŻENIA POLITYKI GOSPODARCZEJ PAŃSTWA
*gospodarka funkcjonuje wobec prawa rynku
*każde państwo chce mieć wpływ na rozwój gospodarki
Sterowanie gospodarką - polega na doborze odpowiednich instrumentów służących do realizacji celów określonych w planach strategicznych
Polityka proeksportowa - całość środków za pomocą, których państwo kieruje zarówno handlem zagranicznym kraju jak i innymi obszarami życia gospodarczego realizując cel zmaksymalizowania w długim okresie korzyści z udziału w międzynarodowej współpracy gospodarczej.
FUNKCJE EKSPORTU(wywóz)
*dostarczenie środków dofinansowania zakupów importowanych (płatności dewizowe), aby państwo mogło funkcjonować współcześnie, wywiązując się ze zobowiązań
*rozwija się produkcja krajowa
*można przekroczyć barierę popytu zewnętrznego
FUNKCJE EKSPORTU ( przywóz)
*dostarczenie gospodarce produktów i towarów, których gospodarka danego kraju nie jest w stanie wytworzyć
*dostarcza też towarów polskich, bo dzięki warunkom konkurencyjnym można obniżyć ceny
*technologie - postęp techniczny
Instrumenty sterowania gospodarką, jakimi posługuję się państwo:
1.wg kryterium czasowego (od zmiany do skutku)
*krótkookresowe, przynoszą efekt w krótkim okresie czasu np. cła(podniesienie lub obniżenie stawek cenych - wzrost importu, zmiana kursu walutowego (w Polsce jest płynny)
*długookresowe, przynoszą efekt w długim okresie czasu np. zmiany stopy procentowe ,polityka kredytowa, inwestycyjna
2. administracyjne, skierowane do poszczególnych,zaintersowanych podmiotów gospodarczych, indywidualnie, mają charakter uznaniowy (np. wg kolejności złożenia wniosku),STOSOWANE W TRYBIE PODEJMOWANIA DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH np. wydanie koncesji, pozwolenia na wywóz, przywóz toawrów
3. ekonomiczne, odnoszą się do całej zbiorowości podmiotów, FUNKCJONUJĄ W OPARCIU O MECHANIZM RYNKOWY, ICH ZASTOSOWANIE POLEGA NA WPŁYWANIU NA POPYT LUB PODAŻ ABY OSIĄGNĄĆ ZAMIERZONY EFEKT np. cła, zmiany kursu walutowego
* Kurs Walutowy - cena jednej waluty wyrażona w innej walucie, cena ta kształtuje się na rynku. (gdy złotówka jest mocna - eksporterzy nie są zadowoleni, importerzy są zadowoleni.
=importerzy cieszą się z mocnej złotówki
=manipulacja złotówka(stopa %, popyt-podaż)
=nie sprzyja funkcjonowaniu importu(wzrost cen)
=efektywność importu -podrażenie eksportu
=w dłuższym okresie czasu nie sprzyja gospodarce » zbyt drogi import » wzrost cen towarów i środków produkcji z importu » wzrost kosztów produkcji krajowej » wzrost cen produktów krajowych » wyzwala to zjawisko inflacji
*cło - opłata nakładana na towar w momencie przekraczania graniczy celnej, która otacza obszar ceny, przy jego pomocy mogą być realizowane cele strategiczne
OBSZAR CELNY, czyli terytorium wydzielane z obszaru administracyjnego danego kraju, otoczone granicą celną, obowiązuje tam jednolity system celny Obszar celny jest większy, niż terytorium kraju, gdy występuje unia celna
SYSTEM CELNY- obejmuje jednolite przepisy prawa celnego oraz jednolite zasady funkcjonowania służb celnych
UNIA CELNA-(porozumienie celne zawarte pomiędzy dwoma lub więcej krajami. Znoszą one wewnetrzne granice celne między sobą i otaczają się jedną wspólna granicą celną, np. UE
Obszar celny może być mniejszy niż obszar danego kraju, tzw WOLNE OBSZARY CELNE (odcięty obszar otoczony granicą celną) Od towaru nie jest pobierane cło
WOC - obszar ograniczony granicą celną, z założenia powołane do prowadzenia działalności gospodarczej. Jest on wyodrębniony od państwa i ma granicę celną z punktu widzenia przepisów celnych traktowany jest ten obszar jako zagranica.
Korzyścią z ich istnienia WOC:
-aktywizacja gosp. Regionu, w którym obszar celny jest tworzony, co przyciąga inwestorów, pociągając za sobą kapitał, nowoczesne technologie, przybywa miejsc pracy
Sterowanie gospodarka wpływa na wielkość - importu cło wyższe nizsze
ADMINISTROWANIE OBROTEM TOWAROWYM ZA GRANICĄ
Po wejściu do unii utrata suwerenności jeśli chodzi o handel, zasady określa unia, ale nie wszystkie. Minister Gospodarki ustala administrację, jednak musi być to zgodne z zasadami unii.
HANDLOWY OBRÓT TOWAROWY PROWADZONY Z TRAJAMI SPOZA UE ustawa z 16.04.04
Z przepisów prawa wspólnotowego w zakresie administracji obrotem towarowym z krajami trzecimi, może wynikać obowiązek uzyskania pozwolenia warunkującego:
1.dopuszczenie towaru do obrotu na obszarze celnym wspólnoty
2.dopuszczenie towaru do obrotu na obszarze celnym UE przy zastosowaniu stawek preferencyjnych
3.wywóz towarów z obszaru celnego UE do krajów trzecich
4.wywóz towarów z obszaru celnego UE z zastosowaniem refundacji
*Minister Gospodarki i Agencja Rynku Rolnego może podejmować decyzje o administrowaniu.
ŚRODKI ADMINISTROWANIA OBROTEM TOWAROWYM Z ZAGRANICĄ SĄ USTANOWIONE
1.W PRZYWOZIE Z KRAJÓW TRZECICH
2. W WYWOZIE DO KRAJÓW TRZECICH
ŚRODKI ADMINISTRACJI TOWARAMI ZA GRANICĄ (MOGĄ BYĆ STOSOWANE PRZY PRZYWOZIE LUB WYWOZIE):
-automatyczna rejestracja - polega na rejestrowaniu przez organ celny przywozu towarów z krajów trzecich lub wywozu do nich, lub na obowiązku uzyskania pozwolenia na przywóz lub wywóz. Ma na celu monitorowanie wielkości obrotów danego towaru. Minister Gosp. Daje pozwolenie na przywóz lub wywóz towarów
-kontyngent - określenie wartości lub ilości towarów, które mogą być wywiezione lub przywiezione z kraju. Minister właściwy do spraw gospodarki określa:
*sposób rozdysponowania kontyngentem
*wielkość transzy(kwotę)
*terminy składania i rozdysponowania wniosków o udzieleniu pozwoleń
Kontyngent może być rozdysponowany:
-wg kolejności otrzymania wniosków
-proprocjonalnie do wielkości wniosków
-proporcjonalnie do ilości lub wartości obrotów zrealizowanych przez osobę wnioskującą
Rodzaje kontyngentu:
-ilościowe
-wartościowe
-wewnętrzne (autonomiczne, dysponują nim określone władze danego kraju
-zewnętrzne (konwencyjne, podejmowane w innych krajach a skutki dotyczą naszego kraju)
- przywozowe - ograniczenie wielkości importu, służy ochronie interesów producentów na rynku krajowym
- wywozowe - ograniczenie wielkości wywozu ustanowione w celu ochrony interesów krajowych podmiotów (konsumentow)
- Zakazy- minister właściwy do spraw Gospodarki w rozporzadzeniu o ustanowienie zakazu może okreslić procedury celne oraz normy ilościowe lub wartościowe, których zakaz nie dotyczy
Organem decyzyjnym jest minister Gospodarki, który decyduje o zakazie wywozu lub przywozu dotyczy ochorny środowiska,np. zakaz przywożenia odpadów, substancji chemicznych
- Pozwolenia -pozwolenie na przywóz lub wywóz towarów do krajów trzecich jest wymagane, jeśli przedmiotem obrotu sa towary objęte:
-kontyngentami
-automatyczną rejstracją obrotu o ile zastosowano nałożenie pozwolenia
WARUNKI PROWADZENIE HANDLU ZAGRANICZNEGO WRAMACH UE
1.Zasady prowadzenia wspólnej polityki handlowej - dotyczą całego rynku UE
ZASADA - swobodny obrót towarowy na obszarze całej wspólnoty z pominieciem barier taryfowych, WSPÓLNA POLITYKA HANDLOWA DLA CAŁEJ UE
- polityka konwencyjna - opiera się na umowach miedzynarodowych, porozumieniach między krajami, między swoimi członkami.
Klauzula Najwyższego Uprzywilejowania stosowana między krajami, oznacza, że kraj gdy przyznaje klauzulę (na zasadzie wzajemności) innemu krajowi, zobowiązuje się przyjmować na swoje terytorium towary pochodzące z kraju który te klauzule otrzymał na warunkach nie gorszych niż towary innych krajów.
- polityka autonomiczna prowadzona jest niezależnie przez każdy kraj, nie jest ograniczona ustawami, może być preferencyja (opiera się na ulgach, niższe stawki celne) lub dyskryminacyjna( niekorzystne warunki wymiany, podniesienie cła).
Polityka handlu zagranicznego może być prowadzona jako:
1.POLITYKA WOLNEGO HANDLU - brak iingerencji państwa w stosunki gosp. Z zagranicą
2.POLITYKA PROTEKCJONISTYCZNA - zakłada wpływ państwa na wsółpracę gosp. Z zagranicą
Polityka prowadzona przez UE:
Organy UE prowadzą wspólną politykę celną i handlową. Zasady są wspólne, ale jest też obszar samodzielnych działań.
*UE jako wspólny rynek oznacza, że towar wprowadzany do obrotu może być swobodnie przemieszczeny na obszarze całej UE. Obrót niepodlega ograniczeniu, nieważne skąd pochodzi ten towar.
Obowiązuje ZASADA SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW - polega na utworzeniu unii celnej i usunięciu ograniczeń ilościowych.
*stosowana jest w UE POLITYKA KONKURENCJI: dbanie o to,aby na obszarze UE były warunki równej konkurencji
*Obrót polega na monitorowaniu (sterowaniu) rejestrowania ramach systemu INTRASTAT(1993) system rejstrowania obrotów handlowych wew UE, nie ma już importu u eksportu wewnątrz unii, jest wewnątrzwspólnotowa dostawa i nabycie towarów. Informacje o handlu sa zebrane, państwa musza zgłaszać wymianę handlową. Deklaracja intrastat- dokumenty, które wypełniaja uczestnicy wymiany.
ZAKRES OCHRONY INTERESÓW KRAJÓW CZŁONKOWSKICH
UE prowadzi POLITYKE HANDLOWA i w jej ramach dba o interesy producentów różnych towarów towarów krajach członkowskich i chroni je przed nadmierną konkurencją zewnetrzną pochodząca z importu ( zwiekszenie importu z zewnatrz na wspólnym rynku)
INSTRUMENTY SŁUŻĄCE OCHRONIE INTERESÓW KRAJOWYCH PRODUCENTÓW
Strategię można złozyć do Komisji Europejskiej, a ona instrumentami, które chronią przed nadmiernym importem przeciwdziałać:
-cłami tymczasowymi
-kontyngentem
-dodatkowymi opłatami celnymi
-nadzorem nad importem określonego towaru(automatyczna rejstracja obrotu)
-cła ostateczne(podnoszą cenę na rynku)(cłem jest zrównanie szans na rynku (ochrona producentów)
-zakazy(powodują wstrzymanie importu)
WARUNKI PROWADZENIE WYMIANY Handlowej WSPÓŁPRACY Z KRAJAMI TRZECIMI
UE reprezentuje kraje członkowskie na zewnątrz, wspólna polityka handlowa UE obejmuje obszary dotyczące:
1.taryf celnych
2.stosowanie środków liberalizacyjnych wodniesieniu do realizacji handlowych krajami trzecimi
3.umów handlowych z krajami trzecimi
4.środków ochrony handlowej w dumpingu z subsydiowego importu ( wspieranego, dofinansowanego)
ŚRODKI POLITYKI HANDLOWEJ, KTÓRYMI POSŁUGUJE SIE UE, ABY PROWADZIĆ WSPÓLNĄ POLITYKĘ HANDLOWĄ
1.instrumenty taryfowe(cła)
2.PARATARYFOWE instrumenty(wywołują skutek podobny do cła)
-kontyngenty taryfowe (okreslona kwota towarów, które mogą być przywiezione na dany obszar celny na war. PREFERENCYJNYCH)(PRZY OBNIŻENIU STAWEK CELNYCH
-plafony taryfowe- podobne do kontyngentu, pewna kwota towarów wyrażona ilościowo.| -lub wartościowo przy obniżonych stawkach celnych, taryfowego tylko bardziej elastyczne i kwota może być przekraczalna
-zawieszenie stawek celnych(czasowe)|
- specjalne procedury celne
-preferencje celne
SYSTEM GSP - jest przykładem powszechnie stosowanego systemu preferencyjnego, który pozwala na przywóż towarów na warunkach preferencyjnych. Stworzenie systemu wymaga określenia jakie towary i z jakich krajów mogą być na takich warunkach przywożone. Kraje wysoko rozwinięte przyznają możliwość korzystania z preferencji krajom rozwijającym się - forma pomocy
- opłaty wyrównawcze
3. INSTRUMENTY POZATARYFOWE:
-srodki nadzoru obrotu, np. ustanowienie automatycznej rejestracji obrotów
- ograniczenia wielkości obrotów, np. kontyngenty
ZNACZENIE HANDLU ZAGRANICZNEGO W GOSPODARCE KRAJU
Handel generalny- pojecie szersze gdyż obejmuje wszystko to co składa się na Handel specjalny + obroty z WOC, wykorzystywany do celów strategicznych
Handel specjalny- obejmuje przywóz z zagranicy i wywóz bądź za granicę wszystkich towarów, które zostały poddane odprawie celnej ostatecznej. Obejmuje tylko obrót towarowy w statystykach i tylko w zakresie odpraw celnych.
OBEJMUJE następujace pozycje:
-reeksport(zakup towarów za granicą w celu sprzedaży za granicą)
-darowizny organizacji społecznych ioraz pomoc charytatywna nieodpłatne
-zaopatrzenie statków w portach obcych w bunkier(paliwo)
-handel rybami i innymi środkami morskimi
-obroty realizowane w ramach umów leasingowych powyżej 1 roku.
-przywóż i wywóz towarów będących przedmiotem aportów rzeczowych podmiotów zagranicznych
APORT RZECZOWY - wkład w postaci maszyn, urządzeń który przyworzą przedsiębiorcy zagraniczni w celu założenia firmy
PODSTAWOWE FUNKCJE EKSPORTU I IMPORTU w sensie makroekonimicznym
1.transformacyjna handlu zagranicznego- wypływ handlu zagr. Na PKB (powiększając lub pomniejszając w zależności od salda importu i eksportu; na skutek handlu zagranicznego realizacji eksportu i importu produkt krajowy podzielny, będzie wiekszy od produktu zagranicznego
2.efektywnościowa- polega na racjonalizacja struktury procesów produkcyjnych ,w taki sposób następuje wzrost efektywności produkcji w gospodarce kraju- nakładów pracy (eksport - producent może więcej wytwarzać, obniżenie kosztów jednostkowych; Import - dostawca gosp. Naszego kraju maszyn, technologii, nowoczesnych dóbr w celu inwestycji, rośnie produktywność)
3.zasobotwórcza
I>E to nakłady inwestycyjne mogą, być większe niż dobra wytworzone w gospodarce, powstają dodatkowe źródła inwestycji, rozmiar działalności inwestycyjnej może być szerszy(lub gdy dana gospodarka nie jest w stanie wytworzyć, wtedy dostarcza się zasobów)
*jeżeli import jest większy niż eksport to utrzymuje się ujemne saldo bilansu handlowego.
Handel rozwija się dynamicznie, co roku o 15% więcej. Największy udział w h. zagr. Mają kraje wysoko rozwinięte (AICD) - ponad 70% wymiany światowej, eksport 73%, import 77%.
USA - największa rola w wymianie międzynarodowej - import 17%, eksport 10%.
Kraje strefy Euro - ok. 17% eksport i 15% import
Polska (2000) eksport 0,8%, import 0,95% (światowego handlu)
Wielkość wpływów eksportu na 1 mieszkańca Polska (1500$) Węgry (3400$) Czechy (3700$).
Obroty h. zagr. W Polsce (1995-2005) import był zawsze większy od eksportu, eksport zaczął doganiać import (25; 100), eksport w 2005, wartość przekroczyła 100 mld $ USD (25,90).
Struktura geogr. Polskiego eksportu (%) - 2005r.
*Niemcy - 28,2, *Francja - 6,2; *Włochy - 6,1; *Wlk.Bryt - 5,6; *Rep. Czeska - 4,5; *Rosja - 4,4; *Holandia - 4,2; *Szwecja - 3,1; *Belgia -3,0; *Ukraina - 2,9;
Struktura gosp. Polskiego importu (%) - 2005r
*Niemcy - 24,7; *Francja - 8,6; *Włochy - 7,0; *Turcja - 6,0; *Chiny - 5,4; *Rep. Czeska - 3,6; *Holandia - 3,4; *Wlk.Bryt - 3,1; *Belgia - 2,6; *USA-2,4;
Struktura towarowa eksportu wg sekcji w 2004r (w%)
*pozostałe 41%, *wyroby mineralne 6%, *metale mieszane 13%, *środki transportu 18%, *maszyny urządzenia sprzęt elektr 22%
Struktura towarowa importu
*wyr. Mineralne 10%, *wyr. Przemysłu chemicznego 10%, *tworzywa sztuczne 8%, *maszyny, urządzenia, sprzęt elektr-25%, *sprzęt transportowy 14%, *metale nieszlachetne 10%, *pozostałe 23%.
STRUKTURA TOWAROWA
1.Eksport
*produkty przetworzone 85% (chemia, maszyny, transport, produkty przemysłowe)
*Produkty nieprzetworzone 15% (surowce, paliwa niemineralne,art. Rolnospożywcze)
2.Import
*wyroby przemysłowe 80%
*art. Rolne
*produkty mineralne
RYNEK JAKO OTOCZENIE EKONOMICZNE WYMIANY GOSPODARCZEJ Z ZAGRANICA
POJĘCIE RYNKU
1.w ujęciu fizycznym- jest to miejsce gdzie są zawierane tranzakcje handlowe ( obszar wydzielony z otoczenia gdzie spotykaja się kupujący i sprzedający np.targowisko miejskie, każdy sklep ( supermarket), budynek giełdy towarowej gdzie dokonuje się obrotów na dużą skale j
2.w ujęciu podmiotowym- jest to zbiorowość podmiotów gospodarujących z których część reprezentuje podaż, a druga częćc popyt. Ich interesy są zgodne, ale również sprzeczne. Ich zbieżność prowadzi do transakcji. SPRZECZYNOSCI mogą również dotyczyc warunków płatności, terminów dostaw, serwisu gwarancyjnego
3.ujecie abstrakcyjne jest to przeciwstawienie dwóch sił: popytu i podaży. Zdeżenie się tych sił prowadzi do kształtowania się warunków w jakich zawiera się transakcje (kształtuje też cenę). Definicja ta podkreśla dynamiczny charakter rynku. Zmiana D i S - zmiana warunków rynku. Będąc jego uczestnikiem trzeba go obserwować.
Cechy rynku:
a.zasięg geograficzny rynku- jest to obszar otaczający dany rynek, na którym zlokalizowane są podmioty sprzedający i kupujący. Podmioty te podążają na dany rynek.
PODZIAŁ WG ZASIEGU Np. ryneki lokalne MAŁY ZASIEG , regionalne, krajowe, narodowe DUZY ZASIEG, NAJWIĘKSZY ZASIEG światowy(suma wszystkich przepływów między podmiotami
Wielkość zasięgu zależy od decyzji podmiotów gospodarczych (gł. Producentów), decyzje te zależą od cen, zasięgu geograficznego, zapotrzebowania, ale przede wszystkim czy ten rynek znajduje się blisko(odległość jaką trzeba pokonać, chodzi głównie o koszty). Może dojść do tego że rynek jest trudno dostępny. Przeszkodą może być np. granica państwa, naturalne przeszkody.
Znaczenie informacji zasięgu geogr. Rynku:
-podmiot gosp ocenia jaki jest tam popyt, jaka konkurencja
-może zbadać jakość towarów
-wie ilu jest konkurentów
Sprzedający działając zgodnie z regułami marketingu powinien ocenić ( rozpoznac) zasieg, aby ocenic potencjalny popyt i skoncentrowac działania marketingowe na takim obszarze z którego mogą pochodzic potencjalni kontrahenci
b.Stopień specjalizacji towarowej
a.rynki o niskim stopniu specjalizacji - rynki uniwersalne Na którym handluje się wszytskim
b.rynki o wysokim stopniu specjalizacji - tam gdzie obrót jednym towarem lub grupą towarów. Rynek ten ma pewne reguły dla niego specyficzne.
*Im większy stopień specjalizacji towarowej tym zasięg geograficzny jest większy.
c.Masowość i skala dokonywanych obrotów-opisuje rynek pod względem ilości transakcji, podmiotów, wielkości transakcji
d.Stopień monopolizacji rynku oraz konkurencja D i S:
-jeżeli producent wie że jest na rynku monopol to nie ma szans wejść na rynek
e.Swoboda ekonomicznego wyboru- oznacza, ona ze albo sprzedawca albo nabywca może swobodnie dokonywać wyboru kontrahenta z którym chce zawrzeć transakcje, oraz warunków na jakich transakcja będzie przeprowadzona
Rynek sprzedawcy D>S,sprzedawca ma wybór komu i na jakich warunkach sprzeda
Co świadczy o tym ze jest to r. sprzedawcy mało towaru, wysokie ceny, płatności gotówką( zaliczki, przedpłaty)
Rynek nabywcy S>D, nabywca może wybrać dostawce żądać korzystnych dla siebie warunków zakupu
Co świadczy niskie ceny, działania promocyjne, duzo towaru, reklamy, atrakcyjne oferty dla kupujących ( sprzedaż ratalna)
f.Stopień zorganizowania rynku- znaczy to, że na rynku występują pewne zasady, reguły,przepisy, które są zapisane są w regulaminie, statusie rynku ( giełdy) które kontrachenci muszą ich przestrzegać.
*Im więcej zasad tym większy stopień zorganizowania.
* RYNEK NISKO ZORGANIZOWANY ( nie ma takich szczególnych regulacji, np. targowisko/ duża swoboda kształtowania warunków kontraktu jest jedynie ograniczona przepisami prawa i nielicznymi regułami zapisanymi w regulaminie rynku
* RYNEK WYSOKO ZORGANIZOWANY = FORMALNY/ ZINSTYTUALIZOWANY - ścicle uregulowany obrót handlowy, np. giełda towarowa, aukcja, przetarg międzynarodowy ( swoboda kontraktu jest ograniczona bo z góry są przyjęte pewne zasady, którym powinno się podporządkować, odbierają możliwość swobodnego kształtowania warunków kontraktu, ale w zamian dają bezpieczeństwo obrotów handlowych)
RODZAJE POWIĄZAŃ MIĘDZY RYNKAMI:
1.Przedmiotowe- powiązane są ze sobą rynki takich samych towarów, ale różne geograficznie. . Powiązania przedmiotowe dotyczą również rynku towarów substytucyjnych i komplementarnych
Np. rynek zborza w polsce a rynek zborza w Rosji. Gdy np. w Rosji podaż zboża spada, ma to skutek również na rynku zboża w Polsce- dla producentów oznacza to wzrost produkcji, wzrost ceny itp., a dla kupujacych wzrost ceny i ograniczony dostęp do towaru
2.Funkcjonalne- łączą TZW RYNKI PIERWOTNE (w sposób szczególny koncentruje się podaż jakiegoś towaru, są to rynki zlokalizowane w pobliżu miejsc produkcji bądź wydobycia na tym rynku kupuje się towary) oraz RYNKI CENTRALNE (na tym rynku szczególnie koncentruje się popyt, zlokalizowany tam gdzie jest największy popyt)
3.Instytucjonalne- polegaja na tym, że niektóre z tych rynków (wysoko zorganizowane- formalne) wpływają na funkcjonowanie innych rynków
(czyli np. Ustalają ceny- tak jak np. rynek giełdy towarowej wpływa na funkcjonowanie innych rynków poprzez np. ustalenie ceny) - rynki wysokozorganizowane gwarantują bezpieczeństwo przebiegu transakcji ze względu na określone regóły. Zalezności instytucjonalne między rynkami, polegają na tym, że rynki formalne, zinstytucjonowane wpływają na funkcjonowanie innych rynków.
FORMY MIĘDZYNARODOWYCH OBROTÓW HANDLOWYCH
Formy obrotów międzynarodowych
Wybór formy prowadzenia działalności handlowej z zagranicą.
A.OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA - ( zebranie informacji na jego temat, czyli tych warunków, w jakich przedsiębiorca funkcjonuje) - chcąc wyjść z transakcją na zewnatrz, na rynek musimy go poznać, ale w sensie UWARUNKOWAŃ PRAWNYCH - CZYLI TO OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORCY TWORZĄ NORMY PRAWNE, PRZEPISY PRAWA i UWARUNKOWANIA RYNKOWE, EKONOMICZNE
*normy prawa bezwzględnie obowiązującego - prawne wymogi, ograniczenia dla prowadzenia działalności handlowej
*przepisy prawa w kraju kontrahenta, powinny być poddane rozpoznaniu
*sytuacja na rynku danego towaru (relacje między popytem i podażą)
B.UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE W PRZEDSIĘBIORSTWIE (określają potencjał danej firmy), CZYLI MUSIMY POZYSKAĆ INFORMACJE NA TEMAT SWOJEJ FIRMY, JEJ MOŻLIWOŚCI,ZASOBÓW KTÓRE FIRMA POSIADA - NALEŻY TO ZLECIĆ JAKIEJŚ WYSPECJALIZOWANEJ AGENCJI KTÓRA działalność SPOSÓB OBIEKTYWNY OCENI MOZLIOWŚCI DZIAŁALNOŚĆ ZAGROZENIA DANEJ JEDNOSTKI, STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ, TAK ABY DOSTARCZYC PEWNYCH INFORMACJI FIRMIE DO PODJECIA DECYZJI O MOŻLIWOŚCI PROWADZENIA dZIAŁALNOŚCI HANDLOWEJ działalność SPOSÓB:
*bezpośrednia działalność handlowa, polega na tym ze sam producent jest zarazem jego sprzedawcą
*pośrednia działalność handlowa,ma miejsce wtedy gdy pomiedzy producentem ( wytwórca towaru), pojawia się pośrednik
-we własnym imieniu i na własny rachunek
-w cudzym imieniu i na cudzy rachunek (tak działają np. agenci)
-we własnym imieniu na cudzy rachunek (tak działają komisy, składy konsygnacyjne
Ten wybór zalezy od wewnetrzengo potencjału fimry
C.UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE SPECYFIKI TOWARU
-towary w obrocie giełdowym
-towary w obrocie aukcyjnym
-towary w przetargach międzynarodowych
B. powinna określać:
- strukturę prod.
- pozycję finansową
- pozycje rynkową
- ocenę potencjału kadrowego
PODSTAWOWE formy prowadzenia działalności handlowej:
-import - WEWNNATRZ WSPÓLNOTOWE NABYCIE tOWARÓW ,
-eksport - WEWNNATRZ WSPÓLNOTOWE DOSTAWA Towarów, sprzedaż towarów za granicę ( mamy do czynienia z różnymi obszarami celnymi, granica celną i z koniecznością jej pokonania przy spełnieniu wszystkich warunków które są z tym związane
-reeksport- zakup towarów za granicą, w celu ich sprzedaży również za granicą.
.BEZPOŚRADNI-polega na tym, że towar kupiony za granicą jest sprzedawany do innego kraju bez wcześniejszego przywiezienia na terytorium reeskoptującego
POŚREDNI- jest przywieziony na teren kraju reeksportującego (kupującego) za granicą towaru i nastepnie jego wywóż i sprzedaż za granicą
MOTYWY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI REEKSPORTOWEJ:
* kupic tam gdzie tanio po to żeby sprzedać tam gdzie drogo
*kupić wtedy kiedy tanio, po to aby przetrzymać towar i sprzedać go wtedy kiedy ceny wzrosną
WOC ( wolne obszary celne) sprzyjają działalności reeksportowej pośredniej, bo przywożąc towar z zagranicy do wolnego obszaru celnego nie jest obciązaony cłem i następnie po przetworzeniu tego w gotowy wyrób sprzedawany jest on za granicą jego cena będzie nizsza, a wiec bardziej konkurencyjna - - - jest to ten mechanizm, który napędza, zwieksza eksport to jest jeden z głownych motywów tworzenia wolnych obszarów celnych
*sytuacje kiedy transakcje reeksportowi są wykorzystywane w celu zatarcia, ukrycia rzeczywistego kraju pochodzenia towaru albo kraju docelowego
-OBRÓT USZLACHETNIAJĄCY - przywóz z zagranicy towarów w celu poddania ich przetworzeniu (uszlachetnieniu) potem towar jest wywieziony za granicę.
Czynny - te kto zarabia na wykonaniu uszlachetnienia przyjmujący towar.
Bierny - ten kto oddaje towar do uszlachetnienia. I z tego tytułu musi wnieść określoną zapłatę za wykonanie czynności uszlachetniających
RÓŻNICE POMIEDZY OBROTEM USZLACHETNIAJĄCYM A REEKSPORTEM POŚREDNIM
PRAWO WŁASNOŚCI:
=w obrocie uszlach., ten przywóz reeksporcie zagranicy reeksporcie wywóz za granice nie jest związany reeksporcie zmianą prawa własności
=w reeksporcie pośrednim zmienia się prawo własności do towaru 2 razy:
1.zmiana prawa własności nastepuje gdy reeksporter kupuje towar za granicą ( a więc przyjmuje prawo własności do towaru
2.wtedy gdy towar jest sprzedawany za granicą ( czyli prawo własności przechodzi na nabywcę)
* przejmowanie ryzyk ten kto kupuje towar przejmuje prawo własności, ale również rozmaite ryzyka związane z danym towarem, tego nie ma w przypadku obrotu uszlachetniającego
PUNKT WSPÓLNY :
NACJONALIZACJA TOWARU - zmiana kraju pochodzenia towaru ale właścicielem jest nadal kraj, który oddaje towar do uszlachetnienia, może być konsekwencją uszlachetnienia, nie ma nic wspólnego z zawłaszczeniem.
Kryterium wartości dodanej decyduje o tym czy nastąpi nacjonalizacja czy nie. Jeśli wartość zmienia się o więcej niż 50 % to stopień przetworzenia jest znaczny i zmienia się kraj pochodzenia towaru.
Skutki nacjonalizacji (zmiany kraju pochodzenia):
-zmiany w dokumentach handlowych (świadectwo pochodzenia towaru) informacje ważne dla celników - czy towar np. jest objęty zakazem przywozu czy nie
-system preferencji celnych, np. klauzula najwyższego uprzywilejowania
-faktura handlowa i inne dokumenty
NOMENKLATURA TOWAROWA - zbiór symboli przepisanych poszczególnym towarom. Każdy towar który jest przedmiotem w handlu międzynarodowym ma swój symbol cyfrowy składający się z wielu cyfr. Musza być rozne.
ŚWIADECTWO POCHODZENIA TOWARU - dokument potwierdzający pochodzenie towaru, ale mogą to być także inne dokumenty. Niektóre kraje przyjmujące akceptują np. sama taką deklarację złozoną na fakturze przez eksportera.
Ustalenie kraju pochodzenia towaru wymaga odtworzenia procesów technologicznych technologicznych dokonania oceny w jakiej cześci, jakich proporcjach te wartości zostały wytworzone w poszczególnych krajach.
SYSTEM PREFERENCJI POWSZECHNIE STOSOWANE:
KLAUZULA NAJWYŻSZEGO UPRZYWILEJOWANIA - stosowana powszechnie w ramach swiatowej organizacji handlu, ta klauzula przewiduje możliwość preferencyjnego traktowania towarów pochodzących z krajów objętych ta klauzulą, a preferencyjne traktowanie oznacza możliwość wywiezienia towaru do kraju, który taką klauzulą przyznaje do obniżonych stawkach celnych. Warunek jest taki, że trzeba wykazać, udowodnić, że towar pochodzi z kraju który jest objety klauzulą wyższego uprzywilejowania
GSP - stosowany przez kraje wysoko rozwinięte, bogate w stosunku do krajów najsłabiej rozwiniętych jest to forma pomocy udzielona tym krajom, bo dzieki preferencjom prawa GSP towary pochodzące z krajów najsłabiej rozwiniętych mogą być wpuszczone na rynki krajów wysoko rozwiniętych na warunkach preferencyjnych
TRANSAKCJA - działanie w kierunku uszanowanie zmiany lub przeniesienia określonych praw własności - podkresla skutek transakcji
TRANSAKCJA NIEHANDLOWA - polega na jednostronnym oświadczeniu woli, które przynosi sklutek w postaci ustanowienia lub przeniesienia praw rzeczowych, np. darowizna, testament
TRANSAKCJA HANDLOWA - zawsze składa się z dwóch równoległych strumieni dóbr, ale przebiegających w przeciwnych kierunkach. kierunkach jedną stronę płyną towary ( usługi) - od sprzed do kup, natomiast natomiast kierunku przeciwnym płynie tzw. ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE - zapłata w formie pieniężnej lub towarowej)
FORMY ROZLICZEŃ MIĘDZYNARODOWYCH
Sposób przekazywania zapłaty:
-płatności kredytowe - kredyt kupiecki- odroczenie przez eksportera terminu zapłaty w stosunku do momentu wykonania dostawy towaru(usługi). Korzystne dla kupującego.
Przesuniecie w czasie może się odbywać w dwóch kierunkach
*Zapłata jest dokonana przed otrzymaniem towaru ( przedpłata,zaliczka)
*po otrzymaniu towaru
stsoswanie kredytu kupieckiego jest powszechną praktyką . 90% obrotów handlowych w skali rynku krajowego jest dokonywana poprzez kredyt kupiecki
-płatności gotówkowe:
1.Nieuwarunkowane formy płatności
istota ich jest przekazanie należności na rzecz beneficjenta(eksportera) bez konieczności spełniania przez niego jakich kolwiek dodatkowych warunków np. przelew, czek.
* jest duże ryzyko, dotyczy ono i eksportera i importera)
RYZYKA PRZY DOKONANIU ZAPŁATY
EKSPORTER
*może się okazać, że importer odstapił od umowy
*odmawia zapłaty z róznych podwodów ( może zbankrutować, zmienic zdanie, zwlekac z przekazaniem zapłaty)
*eksporter traci towar i nie otrzymuje zapłaty
IMPORTER
*może zapłacić za towar wczesniej i go nie otrzymać
*otrzyma towar z opóźnieniem
*towar dotrze do importera ale to nie jest ten towar o który chodziło w kontrakcie albo nie w takiej ilości lub jakości
2.Uwarunkowane formy płatności - polegają na przekazaniu należności beneficjentowi ale pod warunkiem spełnienia przez niego ściśle określonych warunków np. inkaso dokumentowe, akredytywa dokumentowa
*inkaso towarowe- oznacza wydanie towaru w zamian za zapłatę. Odbywa się to w jednym miejscu i czasie. W praktyce ta forma inkasa nie jest stosowana albo w bardzoi ograniczonym zakresie, dlatego ze wymaga zsynchronizowania w czasie w jednym miejscu wydania towaru i dokonania zapłaty
*inkaso dokumentowe - typowa forma dokonywania rozliczen w handlu międzynarodowym, POLEGA na dokonaniu płatności w zamian za dokumenty handlowe, czyli także które uprawniaja do dysponowania towarem. Importer uiszcza należności i w zamian otrzymuje dokumenty które uprawniają go do dysponowania towarem
Punktem wyjścia jest zawarcie kontraktu pomiedzy importerem, a eksporterem. Te dwa podmioty umawiaja się co do wykonania dostawy towarów, jednoczesnie przyjmują jako warunek realizacji zapłaty inkaso dokumentowe
Przebieg inkasa dokumentowego:
1.Eksporter składa dokumenty handlowe w swoim banku wraz ze zleceniem inkasowym
2.Bank eksportera przesyła do banku importera otrzymane dokumenty wraz z instrukcją inkasowa.
3.Bank importera wzywa płtnika do wykupienia dokumentów.
4.Importer dokonuje zapłaty inkasa(lub akceptuje tratę) i otrzymuje dokumenty.
5.Bank importera przekazuje nalezność zgodnie z instrukcją inkasową.
6.Bank eksportera wypłaca kwotę inkasową
AD1.kiedy eksporter może żądać zapłaty? - zalezy to od warunków kontraktu. Muszą one określić wszystkie obowiązki kupujacego i sprzedającego. Sprzedający może zażądać zapłaty gdy spełni swoje wszystkie obowiązki.
AD2.Jakie dokumenty trzeba złożyć?- takie które będą wykazywały, że obowiązki eksportera spełniono, że towar został dostarczony
AD3.Wykupienie za gotówkę lub, może być przez weksel własny(prosty) lub trasowany(trata, weksel ciągniony) (wystawia wierzyciel)
*Inkaso jest formą bezpieczniejszą niż formy niuwarunkowane dla importera i eksportera
*Zagrożenia:
* eksporter
głowny interes otrzymanie zapłaty
*moment krytyczny kiedy bank importera wzywa importera do wykupienia dokumentów handlowych
*jeżeli nie otrzyma zapłaty to przynajmniej nie traci towaru ( ochrona)
* importer
cel otrzymanie w terminie zamówionego towaru
*otrzymuje towar (płaci dokumenty) ale kiedy towar dotrze na miejsce może się okazac, ze występuja braki ilościowe, jakościowe
*przy inkasie importer płaci za dokumenty - mniejsze ryzyko
Akredytywa dokumentowa - pisemne zobowiązanie banku zaciągnięte na zlecenie importera więc osoby trzeciej(beneficjenta) na mocy którego bank zobowiązuje się wypłacić tej osobie w określonym terminie określona kwotę w zamian za okazane dokumenty.
Przebieg akredytywy dokumentowej:
1.Importer zleca bankowi otworzenie akredytywy
2.Bank otwierający informuje eksportera za pośrednictwem banku o otwarciu akredytywy
3.Eksporter składa w banku pośredniczącym dokumenty
4.Bank posredniczący przekazuje sprawdzone dokumenty do banku otwierającego, gdzie są badane pod względem zgodności i warunkami akredytywy
5.Bank otwierający przekazuje za pośrednictwem banku nalezności
6.Bank otwierający przekazuje dokumenty do importera.
Analiza AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ DLA:
-eksportera
* bezpieczna bo bank zobowiazuje się w razie niewypłacalnoisci importera zapłacic należności
*bank może upaść
*wysoka pewność otrzymania zapłaty, ale nie 100%
*może postawić warunek ze aktywa ma być otawrta w banku uznanym na rynku międzynarodowym, solidarnym, godnym zaufania
*nie otrzyma zapłaty jeżeli bank dopatrzy się nieścisłowsi niezgodności w dokumentach handlowych i je odrzuci; kiedy zostanie przekroczony termin ważności akredytywy ( w tym terminie eksporter musi zdążyć wykona dostawę, zebrać dokumenty i złożyć je w banku)
- importer
*nie jest to korzystna forma przede wszystkim ze względu na koszty ( koszty zabezpieczenia należności banku, prowizje baku
*otrzymuje dokładnie sprawdzine dokumenty przez bank, i tym samym zmniejsza się ryzyko otrzymania towarów niezgodnych z warunkami kontraktu
Rodzaje akredytyw:
*odwołalna - warunki mogą być zmienione bez konieczności uzgadniania tego ze wszystkimi podmiatami
*Nieodwołalna - nic nie można zmienić. Lepsza dla eksportera
*Potwierdzalna - bank pośredniczący przyjmuje na siebi zobowiązania banku otwierającego na podstawie porozumienia między bankami. Jest korzystna dla eksportera, gdyz bank pośredniczący jest bankiem eksportera(jest mu znany) oraz eksporter dostanie szybciej zapłatę
*Niepotwierdzalna
*Żeby ograniczyć zagrożenia są stosowane gwarancje kontraktowe: musi być
*zleceniodawca
*gwarant
*beneficjent gwarancji
Weksel - jest dokumentem płatniczym
-weksel własny - (solo weksel) - jest wystawiony przez dłużnika jako zobowiązanie do zapłaty określonej kwoty w określonym terminie
-weksel trasowany - (obcy, trasa, ciągniony) - jest wystawiony przez wierzyciela, który zobowiązuje dłużnika do zapłaty określonej kwoty w określonym czasie i musi być on zaakceptowany przez dłużnika
Instrumentem służącym ograniczeniu negatywnych konsekwencji związanych z przebiegiem transakcji są szeroko w praktyce stosowane GWARANCJE KONTAKTOWE.
GWARANCJE KONTAKTOWE służą do zabezpieczenia się przed skutkami ryzyk, które powstają w przebiegu transakcji handlowej.
W stosunku prawnym gwarancji zawsze występują trzy podmioty:
* zleceniodawca gwarancji
*instytucja, która gwarantuje wystawia ( gwarant, gwarantor)
*beneficjent gwarancji
W gwarancjach kontaktowych zależy od rodzaju gwarancji, kto jest zleceniodawcą czy importer czy eksporter:
*np. gwarancja zabezpieczająca wykupienie dokumentu w inkasie dokumentowym -> zleceniodawcą będzie importer, bo na żądanie eksportera zleca np. bankowi wystawienie gwarancji zabezpieczającej wykupienie dokumentu w inkasie; beneficjentem jest eksporter
*np. gwarancja zwrotu zaliczki: zleceniodawcą jest eksporter, a beneficjentem importer
*np. gwarancja zabezpieczająca terminowość wykonania dostaw: zleceniodawcą będzie eksporter, a beneficjentem importer
Gwarancje kontraktowe - pozwalają one ograniczyć te ryzyka, których nie da się wyeliminować przez same techniki, uczestniczą w nich trzy podmioty: zleceniodawca gwarancji, gwarant (najczęściej bank) i beneficjant. W zależności od rodzaju gwarancji może być albo importer albo eksporter
ICC - MIEDZYNARODOWA IZBA HANDLOWA ( INTERNATIONAL CHEMBER OF CQMERCE)
Nazwa instytucji która działa w skali międzynarodowej na rzecz usprawnienia wymiany handlowej
*ma siedzibe w Paryżu
*działanie jej służy stwierdzenia standardów postępowania, które ułatwiają w praktyce przebieg transakcji handlowej
ICC(P) - Uniform Castom and Practic for Documentar Credit
*jednolite zwyczaje i praktyka dotycząca akredytyw dokumentowych
(UCP 500(kolejny numer publikacji) - zbiór zasad postępowania przy realizacji akredytyw dokumentowych, nie jest to ustawa, jest to tylko opracowanie, ale w zwyczajach handlowych często jest stosowana
Analogiczny dokument istnieje także dla inkasa dokumentowego - UNIFORM RULS FOR THE COLECTION - JEDNOLITE REGUŁY INKASA równieżdoprawcowane przez MIEDZYNARODWOĄ IZBE HANDLOWA W Paryżu,stanowią standard postepowania przy stosowaniu inkasa
*gwarancje kontaktowe ICC
- UNIFORM RULS FOR DEMAND GARANTIS - JEDNOLITE REGUŁY GWARANTOWANIA KONTRAKTU lub GWARANCJI na żądanie
zbiór zasad postępowania przy zastosowaniu gwarancji kontaktowych, zasady określające wzajemne obowiązki stron które w tych w/w sytuacjach uczestniczą.