OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH

Zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystająca ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu jest obowiązana zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem.

Zgodnie z art. 4.1. ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany :

• przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych ,

• wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe lub gaśnice ,

• zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie

• zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji ,

• przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej ,

• zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi ,

• ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia .

Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych na zasadach określonych w innych przepisach (Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks wykroczeń, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania karnego).

Szczegółowe zasady ochrony przeciwpożarowej określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563 z 2006 r.)

Obowiązki powyższe muszą być realizowany poprzez:

1. Wyposażenie obiektów w odpowiednie gaśnice spełniające wymagania Polskich Norm będących odpowiednikami norm europejskich (wyprodukowane po 1992 roku, najlepiej proszkowe w ilości 2 kg środka gaśniczego na 100 m² powierzchni ).

2. Wyposażenie obiektu w urządzenia przeciwpożarowe :

• hydranty wewnętrzne wymagane we wszystkich przedszkolach , żłobkach i internatach o powierzchni powyżej 200 m² oraz w szkołach o powierzchni powyżej 1000 m² (także w obiektach istniejących),

• oświetlenie awaryjne ewakuacyjne wymagane na drogach ewakuacyjnych w przedszkolach, żłobkach, i prawie wszystkich internatach ,

• przeciwpożarowe wyłączniki prądu wymagane w obiektach o kubaturze powyżej 1000 m³,

• w budynkach piętrowych przedszkoli i żłobków należy obligatoryjnie stosować klatki schodowe obudowane i zamykane drzwiami oraz wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu ( także w obiektach istniejących ).

3. Umieszczenie w widocznym miejscu instrukcji postępowania na wypadek powstania pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych,

4. Oznakowanie znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi oraz kurków głównych instalacji gazowej .

5. Zapewnienie odpowiednich warunków ewakuacji czyli m.in. odpowiednią ilość i szerokość drożnych wyjść ewakuacyjnych oraz oznakowanie kierunków ewakuacji i wyjść ewakuacyjnych znakami zgodnymi z Polskimi Normami .

Powszechną praktyką jest zamykanie na stałe innych niż główne wyjście ze szkoły w sposób uniemożliwiający wykorzystanie w czasie nagłej przymusowej ewakuacji. Występują przypadki zamykania na stałe głównego wyjścia ze szkoły i korzystania na co dzień tylko z wyjścia bocznego co powoduje powstanie określonych bardzo niebezpiecznych nawyków .

6. Opracowanie dla obiektów o kubaturze powyżej 1000 m³ „Instrukcji

Bezpieczeństwa Pożarowego”

Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego powinna być poddawana okresowej aktualizowany minimum raz na dwa lata oraz opracowany w sposób czyniący go użytecznym dla zarządzającego obiektem. Instrukcje Bezpieczeństwa Pożarowego opracowuje się dla konkretnego obiektu i ma ona odnosić się konkretnie do danego obiektu ; musi zawierać szczegółowe informacje m.in w zakresie ewakuacji a również informacje jakie są braki w obiekcie w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

7. Przeprowadzenie co najmniej raz na 2 lata praktycznego sprawdzenia

organizacji oraz warunków ewakuacji w obiekcie przeznaczonym dla

ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami.

Nie należy tego zawężać do przeprowadzenia próbnej ewakuacji. Sprawdzenie warunków ewakuacji powinno dać odpowiedź na dwa pytania : po pierwsze czy są zachowane odpowiednie warunki ewakuacji / ilość wyjść, szerokość wyjść, oznakowanie, drożność na codzień a nie tylko na czas ewakuacji, oraz po drugie czy personel szkoły, internatu, przedszkola lub żłobka jest przygotowany i umie przeprowadzić ewakuację z obiektu / czy personel wie jakie są sygnały alarmowe o ewakuacji, jak się postępuje w czasie ewakuacji przy zagrożeniu podłożenia bomby a jak w czasie pożaru, czy personel wie z którego wyjścia ewakuacyjnego korzystać mając zajęcia w określonej części szkoły, czy nauczyciele , personel i dyrekcja potrafią zapanować nad podopiecznymi w czasie i po ewakuacji , czy jest wyznaczone i znane wszystkim miejsce zbiórki.

Ćwiczenia w zakresie sprawdzenia warunków i organizacji ewakuacji należy zgłosić nie później niż tydzień przed ich organizacją do Komendy Miejskiej PSP.

8. Urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice powinny być poddawane

przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z

zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących urządzeń

przeciwpożarowych i gaśnic oraz instrukcjach obsługi w terminach

określonych w powyższych dokumentach nie rzadziej jednak niż raz w

roku. Węże w hydrantach wewnętrznych powinny być poddawane próbie

ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze raz na 5 lat.

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563 z 2006 r.), w obiekcie oraz na terenie przyległym do niego jest zabronione wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji :

• używania otwartego ognia, palenia tytoniu i stosowania innych czynników mogących zainicjować zapłon w miejscach występowania materiałów palnych, określonych przez właściciela i oznakowanych zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa ,

• użytkowania instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta, bądź nie poddawanych okresowym kontrolom, o zakresie i częstotliwości wynikającej z prawa budowlanego, jeżeli może się to przyczynić do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzenienia ognia ,

• rozpalania ognisk lub wysypywania gorącego popiołu i żużla, w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m ,

• składowania poza budynkami, w odległości mniejszej niż 4 m od granicy działki, materiałów palnych, w tym pozostałości roślinnych, gałęzi i chrustu ,

• użytkowania elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez producenta ,

• przechowywania materiałów palnych oraz stosowania elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0.5 m od urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100⁰ C, linii kablowych o napięciu powyżej 1kV, przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej oraz czynnych rozdzielnic prądu elektrycznego i gniazd wtykowych o napięciu powyżej 400 V ,

• stosowania na osłony punktów świetlnych materiałów palnych, z wyjątkiem materiałów trudno zapalnych i niezapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości co najmniej 0.05 m od żarówki ,

• instalowania opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem ,

• składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących ewakuacji ,

• umieszczania przedmiotów na drogach komunikacji ogólnej służących ewakuacji, w sposób zmniejszający ich szerokość lub wysokość poniżej wymaganych wartości ,

• lokalizowania elementów wystroju wnętrz, instalacji i urządzeń w sposób zmniejszający wymiary drogi ewakuacyjnej poniżej wartości wymaganych w przepisach techniczno-budowlanych ,

• zamykania drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie ,

• ograniczania dostępu do gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych, wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego ,

• wrzucania niedopałków papierosów do palnych pojemników lub koszy na śmieci ,

• składowania materiałów palnych na nieużytkowych poddaszach oraz na drogach komunikacji ogólnej w piwnicach .

Zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawo budowlane (Art. 62), budynek w czasie jego eksploatacji powinien być poddawany przez właściciela lub zarządcę :

Okresowej kontroli co najmniej raz w roku polegającej na sprawdzeniu

stanu technicznego .

• elementów budynku i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działanie czynników występujących podczas użytkowania obiektu,

• instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,

przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

Okresowej kontroli co najmniej raz na 5 lat polegającej na sprawdzeniu

stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego,

estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia. Kontrolą ta powinno

być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w

zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków

ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień

instalacji i aparatów zgodnie z przepisem .

Z kontroli obiektu budowlanego należy sporządzać protokoły, które powinny być dołączone do książki obiektu budowlanego .

Kontrolę stanu technicznego instalacji elektrycznych i piorunochronnych, powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych.

Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych (spalinowych i wentylacyjnych) powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim .

Właściciel jest obowiązany prowadzić dla budynku „Książkę obiektu budowlanego” stanowiącą dokument przeznaczony do zapisów dotyczących przeprowadzonych badań i kontroli stanu technicznego, remontów i przebudowy, w okresie użytkowania obiektu. Stwierdzone nieprawidłowości należy bezzwłocznie usuwać.

Obowiązki powyższe dotyczą wszystkich obiektów również tych użytkowanych od lat. A brak m.in. zapewnienia oświetlenia awaryjnego ewakuacyjnego, brak wydzielenia klatek schodowych i wyposażenia ich w urządzenia do oddymiania są podstawą do uznania obiektu za zagrażający życiu przebywających w nim osób, a tym samym do wydania zakazu użytkowania.

Szczegółowe informacje dotyczące ochrony przeciwpożarowej obiektów wraz z wykazem aktualnych przepisów znajdują się na stronie internetowej Komendy Miejskiej PSP w Płocku - www.straz.ump.pl.

Opracował :

st. kpt. Piotr Głowala

KM PSP w Płocku

Wykaz aktualnych przepisów :

1. Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 roku ( J. t. Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 z późniejszymi zmianami) .

2. Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej z dnia 24 sierpnia 1991 roku (J. t. Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667; zm.: Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 ) .

3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz.563 z 2006 r.) .

4. Ustawa prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku (J. t. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późniejszymi zmianami) .

5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z 2002 r.) .

6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 roku w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 121, poz. 1139 z 2003 r.).

7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia

16 czerwca 2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod

względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 121, poz.1137 z 2003 r).

8. Ochrona odgromowa obiektów budowlanych.

Wymagania ogólne PN - 86/E - 05003/01

Ochrona podstawowa PN - 86/E - 05003/02

Ochrona obostrzona PN - 89/E - 05003/03

Ochrona specjalna PN - 92/E - 05003/04

Zasady ogólne PN - IEC 61024-1:2001

Zasady ogólne. Wybór poziomu ochrony dla urządzeń piorunochronnych

PN - IEC 61024-1-1:2001

Zasady ogólne. Przewodnik B - projektowanie, montaż, konserwacja i

sprawdzanie . PN - IEC 61024-1-2:2002

9. PN - 92/N - 01256/01 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona

przeciwpożarowa.

10. PN - 92/N - 01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja.

11. PN - 92/N - 01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.

12. PN - 97/N - 01256/04 Znaki bezpieczeństwa. Techniczne środki

przeciwpożarowe .

13. PN - 98/N - 01256/05 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych .

14. PN - 97/B - 02865 . Ochrona przeciwpożarowa budynków . Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne . Instalacja wodociągowa wewnętrzna przeciwpożarowa .

15. PN - EN 671 - 1 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne . Hydranty wewnętrzne z wężem półsztywnym .

16. PN - EN 671 - 3 Stałe urządzenia gaśnicze. Instalacje hydrantowe wewnętrzne. Konserwacja instalacji hydrantów wewnętrznych z wężami półsztywnymi oraz z wężami składanymi płasko.

17. PN - EN 1838 Zastosowania oświetlenia . Oświetlenie awaryjne .

18. PN - EN 50172 Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego .

19. PN - EN 60598 - 2 - 22 : 2002 (U) Oprawy oświetleniowe. Wymagania szczegółowe . Oprawy do oświetlenia awaryjnego .

20. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z 2004 r.).

---