Alergologia 15.01.2010
Pytania na zaliczenie :
Co to jest alergologia ? - reakcje alergiczne
Alergia → allos ergos ( inna praca , inna reakcja ) → alergia to jest reakcja nadwrazliwosci w która to reakcje są zaangazowane mechanizmy immunologiczne w której biora udzial przeciw ciala lub komorki . U większości pacjentow z alergia są to przeciw ciala klasy IgE .Alergia ma 4 typy rekacji alergicznych. To co powrzechnie uwazamy za alergie jest pierwszym typem reakcji alergicznej jest zwiazany z tzw. ATOPIA
Nieimmunologiczna, nieswoista, IgE- niezalezna
Aktywacja (degranulacja) komorki tucznej :
lektyny
C3a i C5a ( anafilatoksyny)
Leki ( kodeina, dekstran)
Aspiryna
Jady i toksyny
uraz cieplny, mechaniczny
co wiesz na temat atopii
Atopia
Oznacza osobniczna lub rodzinna predyspozycje do rozwoju uczulenia i produkcji przeciwcial klasy IgE w odpowiedz na zwykla ekspozycje na alergeny, zazwyczaj bialka. W konsenkwencji osoby takie mają sklonnosc do rozwoju typowych objawow takich jak astma, niezyt nosa i spokojwe oraz wyprysk.
co to jest pseudoaleergia - reakcje pseudoalergiczne
Pseudoalergia → choroby z kregu alergii. Istnieja pewne czynniki które wywoluja takie same objawy , choroby jak przy alergii . Roznica w pseudoalergii uklad odpornosciowy nie bierze udzialu. Leukotrieny odgrywaja tutaj najwazniejsza role.
choroby atopowe
atopowe zapalenie skory .
rola i cechy ukladu immunologicznego
Uklad immunologiczny
Zapewnia obrone przed zakazeniami → mikroorganizmami
wirusy bakterie, pasozyty
patogeny , antygeny
Odroznia antygeny- wlasne i obce
Cechy charakterystyczne
- swoistosc rozpoznania antygenu a następnie wytworzenia odpowiedzi immunologicznej ( komorkowej , humoralnej )
pamiec immunologiczna zapewniajaca reakcje po powtornym zetknieciu z antygenem.
odpoweidz immunologiczna swoista i nieswoista
Mechanizmy obronne nieswoiste |
Swoiste |
|
Pierwsza linia oborny Mechaniczna bariera skory wydzieliny -niskie pH -substancje bakteriobojcze Blony sluzowe
Zadania : nie dopuscic do adhezji mikroorganizmow i wtargniecia w glab ogranizmu |
Druga linia obrnony - fagocyty -reakcja zapalna -goraczka -substancje bakteriobojcze w surowicy i plynach tkankowych
Zadania: nie dopuscic do rozprzestrzenienia się zakazenia, mobilizajca sil bojowych |
Trzecia linia obrony przeciwciala limfocyty B limfocyty T
Zadania: walka,mobilizacja sil w razie ponownego ataku ( pamiec immunologiczna ) |
odpornosc nieswoista ( wrodzona)
odpornosc swoista ( nabyta)
naturalnie
nienaturalnie ( szczepienia )
opsoniny
Opsoniny - ulatwiaja fagocytoze ( z gr. ópson - przyprawa)
fibronektyna
niektore bialka dopelniacza - C3b, iC3b, C4b
immunoglobulina G
bialko C-reaktywne
leukotrieny
uklad dopelniacza
Dopelniacz
uklad ok.30 bialek - proenzymy aktywowane kaskadowo (C1-C9) syntetyzowany w watrobiw
dzialanie biologiczne
rozszerzenie naczyn i zwiekszenie przepiszczalnosci C2a(kinina)
anafilatoksyna - uwolnienie mediatorow z komorek tucznych i bazofilow C5a C4a C3a
chemotakcja 0 przyciaganie granulocytow i makrofagow w kierunku bodzca C3a C5a
chemokineza - zwiekszenie ruchliwosci fagocytow C5c
opsonizacja - ulatwienie fagocytozy C3b i C3b C4b
uszkodzenie blony - C5b-9
receptory dla dopelniacza - dla roznych skladnikow na licznych komorkach : neurofile, makrofagi, eozynofile , erytrocyty, limfocyty B komorki te mogą wiazac skladowe dopelniacza
co wiesz o immunoglobinach
|
IgG |
IgA |
IgM |
IgE |
Stezenie z surowicy mg/dL |
1200 |
200 |
120 |
0,05 |
Okres poltrwania ( dni) |
21 |
6 |
10 |
2 |
Aktywacja dopelniacza |
++ |
- |
++++ |
- |
Opsonizacja |
++++ |
+ |
- |
- |
Aktywnosc p-wirusowa |
++ |
+++ |
+ |
- |
Uczulenie k. tucznych |
- |
- |
- |
+ |
charakterystyka IgE
Immunoglobulina IgE
Wystepuje w surowicy w bardzo niskim stezeniu, w postaci monomeru
IgE uczestnicza w reakcjach alergicznych typu I
Fragment Fc wiaze się z receptorem FcSR obecnym na powierzchni bazofilow i komorek tucznych
Po zwiazaniu z alergenem p-ciala IgE powoduja degranulacje tych komorek i uwalnianie mediatorow ( histamina )
chrakterystka IgG
Immunoglobulina G
stanowi od 80% wszystkich przeciwcial surowicy.
Istnieja 4 podklasy rozniace się wlasciwosciami biologicznymi
IgG1, IgG3 oraz IgG4 zdolne są do przekroczenia bariery lozyska, dzieki receptorom Fc©R na powierzchni komorek trofoblastu - matczyna IgG zapewnia obrone w pierwszych miesiacach zycia
IgG1 ,IgG2, oraz IgG3 aktywuja uklad dopelniacza
IgG1 oraz IgG3 wiaza się z wysokim powinowactwem z FcR obecnym na powierzchni komorek zernych - posrednicza w opsonizacji
IgG uczestnicza we wtornej odpowiedzi immunologicznej
typy limfocytow
Typy limfocytow
1. limfocyty null = komorki NK ( natural killer )
powstaja w szpiku kosntym,
nie posiadaja na powierzchni czasteczek swoiscie wiazacych antygen
2. limfocyty B → odpowiedz humoralna
powstawaja i dojrzewaja w szpiku kostnym
posiadaja na powierzchni czasteczki rozpoznajace antygen
3. limfocyty T → odpowiedz komorkowa
powstaja w szpiku kostnym
dojrzewaja w grasicy (Thymus)
posiadaja na powierzchni czasteczki rozpoznajace antygen
LIMFOCYTY T
Tc - cytotoksyczne CD8 → efekt cytotoksyczny = zabijaja zakazone komorki i komorki nowotworowe
rozpoznaja antygen z udzialem czasteczek MHC I
limfocyty NKT
komorki NK
Th - pomocnicze CD4 → rozpoznaja antygen z udzialem czasteczek MHC klasy II
Th1 → wzrost reakcji komorkowej
Th2 → wzrost reakcji humoralnej
Tm - pamieci CD8/CD4 → pamiec immunologiczna
Ts - supresorowe CD8 → hamowanie pelnia funkcje regulatorowe i supresorowe
utrzymuja stan autotolerancji → hamuja aktywnosc autoraktywnych klonow limfocytow T
Uczestnicza w utrzymaniu tolerancji na antygeny podane doustnie tolerancja pokaromowa.
Treg - regulatorowe CD4 CD25 → tolerancja
receptory TLR (Toll-like ) rozpoznaja wzory bialek charakterysyczne dla roznych patogenow.
dzialanie histaminy
Objawy wywołane przez histamine ( dziala na receptory histaminowe H1, H2 ) :
skora → swiad, rumien, obrzek
blony sluzowe → swiad, wyciek „blokada”
oskrzela → kaszel, skurcz i obrzek oskrzeli, wydzielina
przewod pokarmowy → skurcze, biegunka ,bol brzucha
wstrzas → spadek cisnienia, wzrost tetna, zaczerwienienie skory
spojowki, naczynia krwionosne
Histamina → powoduje swiad, swedzenie skory , blony sluzowe ; nastepuje naszerzenie naczyn krwionosnych I zwiekszenie ich przepuszczalnosci, przesacza sie osocze efektem tego jest blokada nosa( obrzek blony sluzowej).Napady kichania. Histamina stymujuje tez gruczoly do wydzielania sluzu. W skorze jest to swedzacy babel → pokrzywka. To jest reakacja alergii typu 1szego . Jest dwu fazowa. Pierwsza faza trwa sekuny, natomiast pozniej mamy druga faze. W miejsce gdzie wylala sie histamina pojawiaja sie czynniki hemotaktyczne. Pojawia sie zapalenie i mamy naciek .Tam gdzie jest pokrzywka mam typ 1 , a wyprysk to typ 1 i 4 .
czynniki ryzyka rozwoju chorob alergicznych
Czynniki ryzyka
zanieczyszczenie atmosfery
zmniejszone stezenie endotoksyn bakteryjnych
dym tytoniowy
zanieczyszczenie srodowiska domowego
zmiany w skladzie bakterii jelitowych .
Zanieczyszczenia atmosfery :
dzialanie drazniace (dymy, spaliny ) → oddzialywanie substancji chemicznych na drogi oddechowe
uszkadza nablonek
nasila odczyn zapalny. Wplywa na wzrost prozapalnych cytokin = posrednio ulatwia wnikanie alergenow do ustroju .
Ale w Nowej Zelandii, gdzie powietrze jest bardzo czyste, choroby alergiczne wystepuja często.
Zmniejszone stezenie endotoksyn bakteryjnych w powietrzu
Endotoksyny sciany bakteryjnej
stymuluja odpowiedz immunoglogiczna typu Th1 ( laczenie się z receptorem CD14 )
zwiekszaja wytwarzanie IL-12
hamuja synteze cytokin typu Th12
Najwieksza koncetracja endotoksyn bakteryjnych :
stajnie
domy na wsi ( w kurzu na podlogach i w materacach )
Nieobecnosc lub zmniejszone stezenie w powietrzu endotoksyn Gram-ujemnych bakterii może przyczynic się do wzrostu chorob alergicznych .
Teoria higieniczna
Zakazenia przebyte we wczesnym dziecinstwie, przenoszone przez „niehigieniczne” kontakty ze starszym rodzenstwem, albo nabyte przed urodzeniem od matki zakazonej przez kontakt ze starszymi dziecmi mogą zapobiegac rozwojowi chorob alergicznych.
Atopowe zapalenie skory dotyczy czesciej jedynakow z „nadmiernie” zadbanych w warunkow domowych.
Wystepuje odwrotna zaleznosc między liczba rodzenstwa a czescia atopii w rodzinie.
Więcej dzieci = mniej alergii
Dym tytoniowy
Dzieci narazone na wdychanie dymu tytoniowego mają:
podwyzszone stezenie IgE oraz IL-4 w surowicy
wzrost eozynofili (eozynofilia )
czestsze zaburzenia ze strony ukladu oddechowego
Palenie papierosow przez kobiety ciezarne oraz bierne palenie tytoniu zwieksza ryzyko wystapienia astym u dzieci.
Dym tytoniowy jest jednym z najwazniejszych czynnikow odpoweidzialnych za wzrost czestosci chorob atopowych.
Ale palenie tytoniu wsrod mieszkancow krajow slabo rozwinietych nie wywoluje takiego wzrostu chorob alergicznych .
Zanieczyszczenia srodowiska wewnetrznego
Zanieczyszcznia chemiczne i organiczne wnetrz mieszkalnych mają wpływ na wystapienie nadreaktywnosci oskrzeli i zaostrzenia astmy oskrzelowej w mniejszym stopniu na objawy ze strony skory.
Tlenek azotu (NO2 ) → kuchenki, kaloryfery gazowe, piece weglowe, dym tytoniowy )
Formaldehyd → materialy uzywane do budowy wyposazenia mieszkan. )
= podraznienie blony sluzowej drog oddechowych.
Nowe materialy budowlane i wykonczeniowe. Organiczenie wentylacji Wzrost temperatury wewnetrznej. Warunki do nadmiernej ekspozycji na roztocza kurzu domowego, alergenw grzybow plesniowych, zwierzat domowych. Problem „chorego budynku” .
Zmiany w skladzie flory jelitowej
Obecnosc odpowiedniej flory jelitowej w organizmie stanowi istotny warunek dla wytworzenia ogolnoustorojowej tolerancji immunologicznej.
Szczegolna role w zaleznosci pomiedzy flora jelitowa, a wystapieniem atopii odgrywaja Lactobacilli, Bifidobakteria ( karmienie piersia ) , które stymuluja wytwarzanie IL-12, kluczowej w odpowiedzi typu Th1 .
Dobra tolerancja przez uklad immunologiczny substancji wprowadzanych do organizmu droga doustna zalezy od bakterii jelitowych.
Uwarunkowania genetyczne
sklonnosci rodzinne
1 rodzic - 40% , 2 rodzicow - 60% , 2 rodzicow z ta sama choroba - 80% .
Szybki wzrost zachorowan na choroby alergiczne.
Nie ma jednego „genu alergii „ . Dziedziczenie ma charakter wielogenowy.
Uwarunkowane genetycznie jest swoista odpowiedz immunoglogiczna na alergenty atopowe. Zalez y ona od polimorfizmu genow kodujacych antygeny zgodnosci tkankowe (HLA) . Czynniki genetyczne wplywaja na:
synteze IgE i innych immunoglobulin
produkcje cytokin ( hen dla IL4 i IL13- chromosom 5q )
zdolnosci do aktywacji komorek „ zapalenia alergicznego” .
profilaktyka chorob alegricznych
- kamienie piersia niemowlat
- ograniczenie wczesnego kontaktu z alergenami
nabywanie tolerancji
alergeny,hapteny, pseudoalergeny
Hapteny → są to tzw. alergeny kontaktowe. Z nich dopiero stana się alergenty w alergii typu 4. po kontaktcie ze skora.
Typowymi alergenami kontaktowymi są te co po polaczeniu ze skora dzialaja jakos alergeny. To dotyczy ludzi starszych , alergeny zawodowe.
Nikiel → guziki , klamerki od paskow, kolczyki i bizuteria( również w pokarmie margaryna , czekolada, pokarm gotowany w cepterach , w konserwach plynnych , ukryte zrodla niklu to proszki do prania i w wodzie ( metalowe skorodowane rury ) ). Alergia zawodowa pielegniarek, slusiarzy ,sprzedawczyn.
Chrom → jest wszedzie w cemencie. Alergia zawodowa budowlancow. Może dotyczyc dloni i stop ( buty) .
Guma → zwiazki chemiczne gumy . Utwardzacze i utrwalacze. Choroba u wszystkich co pracuja w gumowych rekawiczkach ,butach .
Substancje zapachowe → skladniki kosmetykow. Najsielniejszym jest Balsam peruwianski → pachnie cynamonem ,moze być tez alergenem pokarmowym wystepuje tez w olejkach do ciast ,gum do zucia , sklad czopkow.
Podloza → lanolina( welna) ,wazelina , euceryna . Jeśli uzywamy gotowcow ,a lezy dlugo to one mają w sobie stabilizatory i odkazacze. Odkazacz w szczepionkach to Tiomersal → rtec
Rtec → odkazacz , sladowe ilosci.
Hapteny paragrupy → zwiazki chemiczne , odlegle od siebie , roznych chemikaliow. Organizm reaguje na nie. PPD → skladnik farb do wlosow kasztanowych . Wiele chemicznych barwnikow.
Alergeny → wywolujareakcje alergiczna , poprzez uklad immunologiczny. Są nimi najczesciej bialka badz glikoproteiny. Duza masa czasteczkowa. Znaczenie w alergii typu 1.
Alergeny
Alergeny są to antygeny wywolujace alergie. Większość alergenow reagujacych z przeciwcialami IgE i IgG ma budowe bialkowa, ale w niektorych okolicznosciach także czyste weglowodany mogą być uznane za alergeny.
W rzadkich przypadkach molekuly o niskiej masie czasteczkowej np. izocyjaniny i bezwodniki, dzialajace jako hapteny, okreslane są jako alergeny dla przeciwcial IgE. W alergicznym kontaktowych zapaleniu skory klasycznymi alergenami reagujacymi z imfocytami T są molekuly o nieskiej masie czasteczkowej no. Nikiel, chrom i formaldechyd.
narzady i tkanki limfoidalne
Glowne narzady i tkanki limfatyczne
Pierwotne narzad limfatyczne
grasica → rozwój i dojrzewanie limfocytow T, selekcja limfocytow pod wzgledem tolerancji na autoantygeny ;
szpik kostny → rozwój i dojrzewanie limfocytow B
Wtorne narzady i tkanki limfoidalne
pierscien Waldeyera ( wezly chlonne ,migdalki )
tkanki limfoidalne zwiazane z oskrzelami
wezly chlonne → antygeny krazace w chlonce absorbowane przez skore, jelita
sledziona → rozpoznawanie antygenow pochodzacych z krwi miggalki,
guzki limfoidalne ( taknaki limfatyczne )
wezly chlonne krezkowe
Kepki Peyera
tkanka limfoidalna moczowo-plciowa
wezly chlonne
komorki prezentujace antygen
Glowny uklad zgodnosci tkankowej
MHC - glowny uklad zgodnosci tkankowej. Zespol bialek , odpowiedzialnych za prezentacje antygenow.
Komorki prezentujace antygen ( APC )
Antygen → to substancja / czasteczka zdolna do wywolania swoistej odpowiedzi immunologicznej.
Makrofagi → ( fagocytoza i fragmentacja antygenu )
Limfocyty B → prezentujace glownie antygeny rozpoznawane przez wlasny receptor BCR
Komorki dendrytyczne → (KD) - najbardziej profesjonalne ( glownie skora )
Pod wplywem IFN g inne komorki mogą syntetyzowac czasteczki MHC klasy II i prezentowac antygen limfocytom T ( monocyty , neutrofile, enterocyty, keratynocyty )
od prezentacji zaczyna sie kazda reakcja immunologiczna .
podzial reakcji alergicznych
Podzial wg Gella i Coombsa
Typ I - IgE - zależny , reakcje anafilaktyczne ,zwiazane z atopia ,przeciwciala
Typ II - Cytotoksyczność , przeciwciala
Typ III - Kompleksów immunologicznych ,przeciwciala
Typ IV - Komórkowy , reakcje pozne , limfocyty
omow dokladnie reakcje alergiczna typi I
I etap - uczulenie
1. kontakt z antygenem ( alergenem) → prezentacja
2. komorka plazmatyczna produkujace przecwiciala IgE
3. przeciwciala IgE oplaszczaja komorke tuczna( bazofile )
4. ponowny kontakt z alergenem
5. alergen lacz się z IgE na komorkach tucznych i bazofilach, <=> degranulacja komorki - uwolnienie histaminy i innych mediatorow. Moge uwolnic sie tez leukotrieny, substancje hemotaktyczne.
Faza wczesna (10-20 min.)
uwolnienie mediatorow
gotowych-histaminy, tryptaza, cytokiny
syntetyzowanych- Leukotreiny, prostaglandyny, gytokiny
Dzialanie :
skurcz miesni gladkich
zwiekszenie przepuszczalnosci naczyn wlosowatych
aktywacja dopelniacza
chemotaksja (są przyciagane ) - eozynofile, neutrofile
podraznienie nerwow czuciowych
Faza pozna ( 6-8 godzin )
= gromadzenie komorek( naciek) neutrofili, eozynofili, bazofili, makrofagow, limfocytow = Zapalenie alergiczne
omow dokladnie reakcje alergiczna typu IV
Typ IV reakcja komorkowa
Nadwrazliwosc typu poznego
Faza uczulenia ( 7-10 dni )
Prezentacja antygenu przez komorki Langerhansa limfocytowi T. Sygnaly dodatkowe decyduja o aktywacji limfocyta Th0 → Th1 → uczulenie. Powstanie limfocytow T pamieci.
Faza reakcji alergicznej ( 24-48 godzin )
Ponowny kontakt z alergenem Th1 - cytokiny
Aktywacja limfocytow Tc ( cytotoksycznych) → naciek komorkowy, niszczenie komorek.
reakcje alergiczne typu II i III
Nadwrazliwosc |
Typ I |
Typ II |
Typ III |
Typ IV |
Cecha charakterystyczna |
Atopia |
Cytotoksycznosc |
Kompleksy immunologiczne |
Kompleksy komorkowe |
Czs wystapienia |
Sekundy /minuty |
godziny/dni |
godziny/dni |
Min. 2-3 dni |
Glowny czynnik |
IgE |
IgG ,IgM |
IgG ,IgG1 |
T limfocyty |
Mediatory stanu zapalnego |
Histamina , leukotreiny, prostaglandyny |
Komplement (uklad dopelniacza) |
Czynniki wazoaktywne, chemotaktyczne, cytolityczne |
Cytokiny |
Choroba |
Anafilaksja, katar sienny, astma, pokrzywka, atopowe zapalenie skory |
Choroba potransfuzyjna , Ttromocytopenia, choroba hemolityczna |
Zapalenie klebuszkow nerkowych, zapalenie naczyn , choroba posurowicza |
Alergia kontaktowa , gruzlica , odrzuccanie przeszczepow, atopowe zapalenie skory |
diagnostyka chorob alergicznych
Diagnostyka
Wywiad :
obserwacja objawow - weryfikacja
Badania
eozynofilia , calkowite IgE
testy skorne : punktowe (PRICS ), platkowe , srodskorne
swoiste IgE ( z krwi )
spirometria (bada przeplywy w drogach oddechowych )
Na podstawie dodatnich testow nie można rozpoznac choroby.
uczulenie i alergie
Alergia
Alergia jest reakcja nadwrazliwosci zapoczatkowana przez mechanizmy immunologiczne, W procesach alergicznych mogą uczestniczyc przeciwciala lub komorki. U większości pacjentow przeciwciala typowo odpowiedzialne za rozwojj reakcji alergicznych naleza do izotypu IgE, w tym przypadku można powiedziec, ze jest to alergia IgE-zalezna.
diagnostyka uczulenia
1. Wywiad
2. badanie przedmiotowe
3. testy skórne
4. oznaczanie swoistych IgE
5. spirometria z próba rozkurczowa
6. próby prowokacji
na czym polegaja i jak sie interpretuje testy PRICK
Testy PRICK → najbardziej poplularne, testy naskorkowe, nakrapiamy alergenami skore, poprzez krople nakuwamy skóre igla. Jeżeli pacjent naprzeciw ciala IgE to mamy typowa reakcje typu pierwszego, która powoduje ,ze mamy komorki tuczne oplaszczone przeciwcialami np. na trawy . Pojawia się bąbel i rumien, obrzek. Podajemy w mm jego srednice. D.P. i D.F. To są roztocza kurzu domowego. np. D.F. 4/15 4mm babel i 15 mm rumien. Jeśli bąbel jest rowny lub większy 3mm. Musimy zrobic kontrole dodatnia ( Histamina) i ujemna ( kontrolna, czysty rozpuszczalnik). K musi być ujemne. Histamina musi być duza. Histamina jest wzorcem alergii jeśli jest niska to test jest nie miarodajny.
alergia krzyzowa - przyklad
Współzależności dotyczą kilku grup produktów. Przedstawiamy tylko najczęściej spotykane alergeny krzyżowe:
Brzoza - jabłko, gruszka, czereśnia, kiwi, marchew, pomarańcza, mango, brzoskwinia, banan, pomidor, pieprz, curry;
Bylica - marchew, seler, pietruszka, szczypiorek, ziarno słonecznika, rumianek;
Leszczyna - orzechy;
Trawy/zboża - mąka żytnia, fasola, jabłko, arbuz, kiwi, pomidor, pomarańcza, seler;
Kurz domowy - ślimaki, krewetki
panel wziewny podstawowy PRICK
1. DP
2. DF
3. KOT
4. PIES
5. TRAWY
6. BRZOZA
7. LESZCZYNA
8. BYLICA
9. PLESNIE PIERWSZE
10. PLESNIE DRUGIE
panel SE platkowy
Testy płatkowe → na plecach, przyklejamy po obu stronach dwa plastry, przyczepione do nich kwadraciki lub miseczki napełnione alergenem. SE → bada alergie kontaktowa ( typ 4), nikiel, chrom, koktajle zapachowe, parabeny ( to są subst. Konserwujace i stabilizatory kosmetykow), wazeline, euceryne, lanoline, guma, formalina, rtec, ; APT → bada chemie ( typ 1 ) , albo to samo co PRICKiem, wykonujemy je w atopowym zapaleniu skóry.
spirometria i proba rozkurczowa