ZOONOZY WYWOŁYWANE PRZEZ PIERWOTNIAKI
Babeszjoza (babesiosis)
pasożyt: Babesia microti, B. divergens, B. bovis
zwierzęta: gryzonie, bydło
występowanie: na całym świecie, rzadko
sposób zarażenia: ukłucie przez zarażone kleszcze z rodziny Ixodidae
Balantydioza (balantidiosis)
pasożyt: Balantidium coli
zwierzęta: świnie, szczury, małpy
występowanie: na całym świecie
sposób zarażenia: per os, spożycie inwazyjnych cyst B. coli (zanieczyszczony pokarm lub woda)
Choroba Chagasa (morbus Chagasi)
pasożyt: Trypanosoma cruzi
zwierzęta: psy, koty, nietoperze, gryzonie, wiele innych gatunków zwierząt dzikich i hodowlanych
występowanie: Teksas (USA), Ameryka Środkowa i Południowa
sposób zarażenia: wtarcie w skórę lub błonę śluzową odchodów zarażonych pluskiew z rodziny Reduviidae
Giardioza, lamblioza (giardiosis, lambliosis)
pasożyt: Giardia duodenalis
zwierzęta: bobry, psy, koty i inne zwierzęta (m.in. ptaki)
występowanie: na całym świecie
sposób zarażenia: przez kontakt bezpośredni, per os, spożycie inwazyjnych cyst G. duodenalis (zanieczyszczony pokarm lub woda)
Kryptosporydioza (cryptosporidiosis)
pasożyt: Cryptosporidium spp.
zwierzęta: bydło, wiele innych gatunków zwierząt dzikich, domowych i hodowlanych
występowanie: na całym świecie
sposób zarażenia: per os, spożycie inwazyjnych oocyst Cryptosporidium spp. (zanieczyszczony pokarm lub woda)
Lejszmanioza narządowa (leishmaniosis visceralis)
pasożyt: Leishmania donovani
zwierzęta: psy i dzikie psowate
występowanie: południowa Azja, Ameryka Południowa, Afryka
sposób zarażenia: ukłucie przez zarażonego moskita (Phlebotomus spp.)
Lejszmanioza skórna (leishmaniosis cutanea)
pasożyt: Leishmania tropica, L. braziliensis
zwierzęta: psowate, dzikie ssaki, gryzonie
występowanie: południowa Azja, Ameryka Południowa, Afryka
sposób zarażenia: ukłucie przez zarażonego moskita (Phlebotomus spp.)
Malaria, zimnica (plasmodiosis)
pasożyt: Plasmodium spp. (ok 20 gat.)
zwierzęta: małpy, szympanse
występowanie: Ameryka Południowa, Azja, Afryka
sposób zarażenia: ukłucie przez zarażonego komara z rodzaju Anopheles
Sarkosporydioza, sarcocystoza (sarcosporidiosis, sarcocystosis)
pasożyt: Sarcocystis suihominis, S. bovihominis
zwierzęta: świnie, bydło
występowanie: na całym świecie
sposób zarażenia: spożycie surowej wieprzowiny lub wołowiny
Toksoplazmoza (toxoplasmosis)
pasożyt: Toxoplasma gondii
zwierzęta: kotowate, zwierzęta hodowane na mięso, ptaki
występowanie: na całym świecie
sposób zarażenia: spożycie surowego mięsa, mleka, jaj w których znajdują się cysty lub zoity pierwotniaka, a także oocyst wydalanych w kale kotowatych
Trypanosomozy, śpiączka afrykańska (trypanosomosis)
pasożyt: Trypanosoma brucei, T. rhodesiense, T. gambiense
zwierzęta: psy i dzikie psowate, przeżuwacze, hieny, mięsożerne
występowanie: środkowa Afryka
sposób zarażenia: ukłucie zarażonej muchy tse-tse (Glossina spp.)
ZOONOZY WYWOŁYWANE PRZEZ STAWONOGI
Świerzb (scabies, sarcoptosis)
pasożyt: Sarcoptes scabiei
zwierzęta: zwierzęta domowe, lisy
występowanie: na całym świecie
sposób zarażenia: przez kontakt bezpośredni lub w otoczeniu zwierząt
Chejletieloza (cheyletiellosis)
pasożyt: Cheyletiella blakei, Ch. yasguri, Ch. parasitivorax
zwierzęta: koty, psy, króliki
występowanie: na całym świeciena całym świecie
sposób zarażenia: przez kontakt bezpośredni lub w otoczeniu zwierząt
Inne akarozy (acaroses)
pasożyt: Dermanyssus spp., Ornitonyssus spp.
zwierzęta: ptaki
występowanie: na całym świecie
sposób zarażenia: przez kontakt bezpośredni lub w otoczeniu zwierząt
Muszyce (myiases)
pasożyt: Calliphoridae, Gasterophilus spp., Hypoderma lineatum, H. bovis, Oestrus ovis, Rhinoestrus purpurensis, Wohlfahrtia spp.
zwierzęta: ssaki
występowanie: na całym świecie
sposób zarażenia: inwazja larw w/w gat. much
Inwazja pchły piaskowej
pasożyt: Tunga penetrans
zwierzęta: psy, świnie, inne ssaki,
występowanie: subtropikalna Afryka, Ameryki, południowa Azja
sposób zarażenia: kontakt z zarażoną glebą
PASOŻYTY PSÓW I LISÓW
przełyk,
żołądek Spirocerca lupi (N)
jelito cienkie Giardia duodenalis (P)
Cryptosporidium spp. (P)
Cystoisospora canis (P)
Cystoisospora ohioensis (P)
Cystoisospora burrowsi (P)
Sarcocystis cruzi (P)
Sarcocystis arieticanis (P)
Sarcocystis tenella (P)
Sarcocystis capracanis (P)
Sarcocystis hircicanis (P)
Sarcocystis bertrami (P)
Sarcocystis miescheriana (P)
Hammondia heydorni (P)
Neospora caninum (P)
Alaria alata (T)
Diphyllobothrium latum (C)
Mesocestoides lineatus (C)
Dipylidium caninum (C)
Taenia pisiformis (C)
Taenia hydatigena (C)
Taenia ovis (C)
Taenia (Multiceps) multiceps (C)
Taenia (Multiceps) serialis (C)
Echinococcus granulosus (C)
Echinococcus multilocularis (C)
Strongyloides stercoralis (N)
Toxocara canis (N)
Toxascaris leonina (N)
Ancylostoma caninum (N)
Uncinaria stenocephala (N)
Trichinella spiralis (N)
jelito ślepe
i okrężnica Balantidium coli (P)
Trichuris vulpis (N)
wątroba Capillaria hepatica (N)
jama nosowa
i zatoki Linguatula serrata (Pe)
tchawica
i oskrzela Crenosoma vulpis (N)
Capillaria aerophila (N)
układ krążenia Trypanosoma cruzi (P)
Babesia canis (P)
Babesia gibsoni (P)
Hepatozoon canis (P)
Dirofilaria immitis (N)
Angiostrongylus vasorum (N)
nerka Dioctophyma renale (N)
pęcherz moczowy Capillaria plica (N)
skóra Leishmania spp. (P)
Pelodera strongyloides (N)
Ixodes spp. (A)
Rhipicephalus sanguineus (A)
Dermacentor spp. (A)
Sarcoptes scabiei (A)
Cheyletiella yasguri
Otodectes cynotis (A)
Demodex canis (A)
Trichodectes canis (A)
Linognathus setosus (A)
Ctenocephalides canis (A)
Ctenocephalides felis (A)
Pulex irritans (A)
Larwy Calliphoridae (A)
(P) - Protozoa, pierwotniaki
(T) - Trematoda, przywry
(C) - Cestoda, tasiemce
(N) - Nematoda, nicienie
(Pe) - Pentastomida
(A) - Arthropoda, stawonogi
PASOŻYTY KOTÓW
przełyk,
żołądek Spirocerca lupi (N)
Ollulanus tricuspis (N)
jelito cienkie Giardia duodenalis (P)
Cryptosporidium spp. (P)
Cystoisospora felis (P)
Cystoisospora rivolta (P)
Sarcocystis hirsuta (P)
Sarcocystis gigantea (P)
Sarcocystis medusiformis (P)
Sarcocystis cuniculi (P)
Hammondia hammondi (P)
Toxoplasma gondii (P)
Alaria alata (T)
Diphyllobothrium latum (C)
Mesocestoides lineatus (C)
Dipylidium caninum (C)
Taenia (Hydatigera) taeniaeformis (C)
Echinococcus multilocularis (C)
Strongyloides stercoralis (N)
Toxocara cati (mystax) (N)
Toxascaris leonina (N)
Ancylostoma tubaeforme (N)
Uncinaria stenocephala (N)
Trichinella spiralis (N)
jelito ślepe
i okrężnica Entamoeba histolytica (P)
Balantidium coli (P)
Trichuris vulpis (N)
wątroba Opisthorchis felineus (T)
Capillaria hepatica (N)
tchawica, oskrzela,
płuca Aelurostrongylus abstrusus (N)
Capillaria aerophila (N)
układ krążenia Babesia felis (P)
Cytauxzoon felis (P)
Dirofilaria immitis (N)
Angiostrongylus vasorum (N)
nerka Dioctophyma renale (N)
pęcherz moczowy Capillaria plica (N)
skóra Ixodes spp. (A)
Rhipicephalus sanguineus (A)
Dermacentor spp. (A)
Sarcoptes scabiei (A)
Cheyletiella blakei (A)
Notoedres cati (A)
Otodectes cynotis (A)
Demodex cati (A)
Felicola subrostratus (A)
Ctenocephalides canis (A)
Ctenocephalides felis (A)
Pulex irritans (A)
Larwy Calliphoridae (A)
(P) - Protozoa, pierwotniaki
(T) - Trematoda, przywry
(C) - Cestoda, tasiemce
(N) - Nematoda, nicienie
(Pe) - Pentastomida
(A) - Arthropoda, stawonogi
PASOŻYTY KONI
żołądek Trichostrongylus axei (N)
Habronema muscae (N)
Habronema majus (N)
Draschia megastoma (N)
jelito cienkie Eimeria leuckarti (P)
Cryptosporidium spp. (P)
Anoplocephala magna (C)
Anoplocephala perfoliata (C)
Paranoplocephala mamillana (C)
Strongyloides westeri (N)
Parascaris equorum (N)
jelito ślepe
i okrężnica Anoplocephala perfoliata (C)
Strongylidae (N)
Oxyuris equi (N)
wątroba Fasciola hepatica (T)
Dicrocoelium dendriticum (T)
płuca Dictyocaulus arnfieldi (N)
jama otrzewnowa Setaria equina (N)
mięśnie Cysty Sarcocystis bertrami (P)
Larwy Trichinella spiralis (N)
oczy Thelazia lacrymalis (N)
skóra Habronema spp. (N)
Draschia megastoma (N)
Ixodes spp. (A)
Haemaphysalis spp. (A)
Dermacentor spp. (A)
Sarcoptes scabiei (A)
Psoroptes equi (A)
Chorioptes bovis (A)
Demodex caballi (A)
Werneckiella equi (A)
Haematopinus asini (A)
Stomoxys calcitrans (A)
Larwy Calliphoridae (A)
Gasterophilus nasalis (A)
Gasterophilus intestinalis (A)
Gasterophilus haemorrhoidalis (A)
Gasterophilus pecorum (A)
Hippobosca equina (A)
(P) - Protozoa, pierwotniaki
(T) - Trematoda, przywry
(C) - Cestoda, tasiemce
(N) - Nematoda, nicienie
(Pe) - Pentastomida
(A) - Arthropoda, stawonogi
PASOŻYTY ŚWIŃ
przełyk Gongylonema pulchrum (N)
żołądek Hyostrongylus rubidus (N)
Trichostrongylus axei (N)
jelito cienkie Eimeria debliecki (P)
Eimeria scabra (P)
Eimeria suis (P)
Eimeria spinosa (P)
Eimeria polita (P)
Eimeria porci (P)
Isospora suis (P)
Cryptosporidium spp. (P)
Giardia duodenalis (P)
Diphyllobothrium latum (C)
Ascaris suum (N)
Strongyloides ransomi (N)
Trichinella spiralis (N)
jelito ślepe
i okrężnica Balantidium coli (P)
Entamoeba histolytica (P)
Oesophagostomum dentatum (N)
Trichuris suis (N)
wątroba Fasciola hepatica (T)
Dicrocoelium dendriticum (T)
Larwy Echinococcus granulosus (C)
Larwy Taenia hydatigena (C)
płuca Metastrongylus spp. (N)
układ moczowy Stefanurus dentatus (N)
mięśnie Cysty Sarcosystis miescheriana (suicanis) (P)
Cysty Sarcocystis suihominis (P)
Larwy Taenia solium (C)
Larwy Trichinella spiralis (N)
skóra Ixodes spp. (A)
Dermacentor spp. (A)
Amblyomma spp. (A)
Sarcoptes scabiei (A)
Demodex phyloides (A)
Haematopinus suis (A)
Pulex irritans (A)
Tunga penetrans (A)
(P) - Protozoa, pierwotniaki
(T) - Trematoda, przywry
(C) - Cestoda, tasiemce
(N) - Nematoda, nicienie
(Pe) - Pentastomida
(A) - Arthropoda, stawonogi
PASOŻYTY BYDŁA
przełyk Gongylonema pulchrum (N)
Larwy Hypoderma lineatum (A)
żwacz, czepiec Paramphistomum cervi (T)
trawieniec Trichostrongylus axei (N)
Haemonchus contortus (N)
Ostertagia ostertagi (N)
Ostertagia lyrata (N)
jelito cienkie Eimeria spp. (P)
Cryptosporidium spp. (P)
Giardia duodenalis (P)
Moniezia expansa (C)
Moniezia benedeni (C)
Strongyloides papillosus (N)
Toxocara (Neoascaris) vitulorum (N)
Cooperia spp. (N)
Trichostrongylus spp. (N)
Nematodirus spp. (N)
Bunostomum spp. (N)
Capillaria spp. (N)
jelito ślepe
i okrężnica Eimeria sp. (P)
Oesophagostomum spp. (N)
Chabertia ovina (N)
Trichocephalus discolor (N)
Trichuris globulosa (N)
wątroba Fasciola hepatica (T)
Fasciola gigantica (T)
Dicrocoelium dendriticum (T)
Larwy Echinococcus granulosus (C)
Larwy Echinococcus multilocularis (C)
Larwy Taenia hydatigena (C)
płuca Dictyocaulus viviparus (N)
układ rozrodczy Tritrichomonas foetus (P)
mięśnie Cysty Sarcocystis cruzi (bovicanis) (P)
Cysty Sarcocystis hirsuta (bovifelis) (P)
Cysty Sarcocystis hominis (bovihominis) (P)
Cysty Toxoplasma gondii (P)
Larwy Taenia saginata (C)
oczy Thelazia gulosa (N)
Thelazia skrjabini (N)
Thelazia rhodesi (N)
skóra Pelodera strongyloides (N)
Boophilus spp. (A)
Ixodes spp. (A)
Rhipicephalus spp. (A)
Dermacentor spp. (A)
Amblyomma spp. (A)
Sarcoptes scabiei (A)
Psoroptes bovis (A)
Chorioptes bovis (A)
Demodex bovis (A)
Bovicola (Damalinia) bovis (A)
Haematopinus spp. (A)
Stomoxys calcitrans (A)
Tabanus spp. (A)
Simulium spp. (A)
Larwy Calliphoridae (A)
Larwy Hypoderma bovis (A)
Larwy Hypoderma lineatum (A)
(P) - Protozoa, pierwotniaki
(T) - Trematoda, przywry
(C) - Cestoda, tasiemce
(N) - Nematoda, nicienie
(Pe) - Pentastomida
(A) - Arthropoda, stawonogi
PASOŻYTY OWIEC I KÓZ
przełyk Gongylonema pulchrum (N)
żwacz, czepiec Paramphistomum cervi (T)
trawieniec Trichostrongylus axei (N)
Haemonchus contortus (N)
Ostertagia circumcincta (N)
Ostertagia trifurcata (N)
jelito cienkie Eimeria bakuensis (ovina) (P)
Eimeria arloingi (P)
Eimeria ovinoidalis (P)
Eimeria ninakohlyakimovae (P)
Eimeria parva (P)
Eimeria alijevi (P)
Eimeria faurei (P)
Eimeria chrisetenseni (P)
Eimeria intricata (P)
Eimeria ahsata (P)
Eimeria crandalis (P)
Eimeria spp. (P)*
Cryptosporidium spp. (P)
Giardia duodenalis (P)
Moniezia expansa (C)
Moniezia benedeni (C)
Strongyloides papillosus (N)
Toxocara (Neoascaris) vitulorum (N)
Cooperia spp. (N)
Trichostrongylus spp. (N)
Nematodirus spp. (N)
Bunostomum spp. (N)
Capillaria spp. (N)
jelito ślepe
i okrężnica Eimeria ovinoidalis (P)
Eimeria ninakohlyakimovae (P)
Eimeria parva (P)
Eimeria alijevi (P)
Eimeria intricata (P)
Eimeria crandalis (P)
Eimeria spp. (P)*
Oesophagostomum spp. (N)
Chabertia ovina (N)
Trichuris ovis (N)
Skrjabinema ovis (N)
wątroba Fasciola hepatica (T)
Dicrocoelium dendriticum (T)
Larwy Echinococcus granulosus (C)
Larwy Taenia hydatigena (C)
płuca Dictyocaulus filaria (N)
Protostrongylus sp. (N)
Muellerius capillaris (N)
układ nerwowy Cysty Toxoplasma gondii (P)
Coenurus cerebralis (C)
mięśnie Cysty Sarcocystis arieticanis (P)
Cysty Sarcocystis gigantea (ovifelis) (P)
Cysty Sarcocystis medusiformis (P)
Cysty Sarcocystis tenella (ovicanis) (P)
Cysty Sarcocystis capracanis (P)
Cysty Sarcocystis hircicanis (P)
Cysty Sarcocystis moulei (caprifelis) (P)
Cysty Toxoplasma gondii (P)
Larwy Taenia ovis (C)
oczy Thelazia californiensis (N)
skóra Ixodes spp. (A)
Rhipicephalus spp. (A)
Dermacentor spp. (A)
Amblyomma spp. (A)
Sarcoptes scabiei (A)
Psoroptes ovis (A)
Chorioptes bovis (A)
Demodex ovis (A)
Demodex caprae (A)
Lepikentron ovis (A)
Bovicola caprae (A)
Linognathus spp. (A)
Stomoxys calcitrans (A)
Melophagus ovinus (A)
Larwy Calliphoridae (A)
Larwy Oestrus ovis (A)
* - endogenny rozwój E. weybridgensis, E. marsica, E. granulosa, E. pallida, E. caprovina, E. caprina i E. hirci nie został jeszcze dokładnie poznany
(P) - Protozoa, pierwotniaki
(T) - Trematoda, przywry
(C) - Cestoda, tasiemce
(N) - Nematoda, nicienie
(Pe) - Pentastomida
(A) - Arthropoda, stawonogi
PASOŻYTY CZŁOWIEKA
żołądek Larwy Anisakis simplex (N)
jelito cienkie Giardia duodenalis (P)
Cryptosporidium spp. (P)
Isospora belli (P)
Sarcocystis hominis (P)
Sarcocystis suihominis (P)
Fasciolopsis buski (T)
Diphyllobothrium latum (C)
Taenia solium (C)
Taenia saginata (C)
Dipylidium caninum (C)
Hymenolepis nana (C)
Hymenolepis diminuta (C)
Strongyloides stercoralis (N)
Ascaris lumbricoides (N)
Ancylostoma duodenale (N)
Necator americanus (N)
Trichinella spiralis (N)
jelito ślepe
i okrężnica Entamoeba histolytica (P)
Entamoeba coli (P)
Ioamoeba butschlii (P)
Balantidium coli (P)
Trichuris trichura (N)
Enterobius vermicularis (N)
wątroba Clonorchis sinensis (T)
Fasciola hepatica (T)
Dicrocoelium dendriticum (T)
płuca Pnemocystis jiroveci (carinii) (P)
Paragonimus westermani (T)
układ moczo-płciowy Trichomonas vaginalis (P)
układ krążenia Trypanosoma cruzi (P)
Trypanosoma rhodesiense (P)
Trypanosoma gambiense (P)
Plasmodium falciparum (P)
Plasmodium malariae (P)
Plasmodium vivax (P)
Plasmodium ovale (P)
Schistosoma haematobium (T)
Schistosoma mansoni (T)
Schistosoma japonicum (T)
skóra Leishmania spp. (P)
Onchocerca volvulus (N)
Dracunculus medinensis (N)
Ixodes spp. (A)
Rhipicephalus sanguineus (A)
Dermacentor spp. (A)
Argas spp. (A)
Sarcoptes scabiei (A)
Demodex folliculorum (A)
Pediculus humanus (A)
Phtirus pubis (A)
Ctenocephalides canis (A)
Ctenocephalides felis (A)
Pulex irritans (A)
Xenopsylla cheopis (A)
Triatoma infestans (A)
Cimex lectularius (A)
Larwy Calliphoridae (A)
Simulium spp. (A)
Anopheles spp. (A)
Culex spp. (A)
Aedes spp. (A)
Phlebotomus spp. (A)
(P) - Protozoa, pierwotniaki
(T) - Trematoda, przywry
(C) - Cestoda, tasiemce
(N) - Nematoda, nicienie
(Pe) - Pentastomida
(A) - Arthropoda, stawonogi
PASOŻYTY KRÓLIKÓW
żołądek Obeliscoides cuniculi (N)
Graphidium strigosum (N)
jelito cienkie Cryptosporidium parvum (P)
Eimeria irresidua (P)
Eimeria magna (P)
Eimeria media (P)
Eimeria perforans (P)
Eimeria intestinalis (P)
Cittotaenia ctenoides (C)
Cittotaenia pectinata (C)
Strongyloides papillosus (N)
Trichostrongylus retortaeformis (N)
Trichostrongylus spp. (N)
jelito ślepe
i okrężnica Eimeria coecicola (P)
Eimeria flavescens (P)
Eimeria intestinalis (P)
Eimeria piriformis (P)
Trichuris leporis (N)
Passalurus ambiguus (N)
wątroba Eimeria stiedai (P)
Fasciola hepatica (T)
Dicrocoelium dendriticum (T)
Larwy Echinococcus granulosus (C)
płuca Protostrongylus sp. (N)
jama otrzewnowa Larwy Taenia pisiformis (C)
Larwy Taenia (Multiceps) serialis (C)
mięśnie Sarcocystis cuniculi (P)
Taenia (multiceps) serialis (C)
centralny układ nerwowy Encephalitozoon cuniculi (P)
Coenurus cerebralis (C)
skóra Listrophorus gibbus (A)
Sarcoptes scabiei (A)
Notoedres cuniculi (A)
Demodex cuniculi (A)
Psorotes cuniculi (A)
Cheyletiella parasitivorax (A)
Haemodipsus ventricosus (A)
Spilopsyllus cuniculi (A)
Anopheles spp. (A)
Culex spp. (A)
(P) - Protozoa, pierwotniaki
(T) - Trematoda, przywry
(C) - Cestoda, tasiemce
(N) - Nematoda, nicienie
(Pe) - Pentastomida
(A) - Arthropoda, stawonogi