Techniki plastyczne w szkole podstawowej

 

 

      Zajęcia plastyczne są formą odreagowania napięć, rozwijają twórcze myślenie oraz wyobraźnię. Kształcą pamięć wzrokową i zręczność manualną .

     Twórczość plastyczna zajmuje bardzo ważne miejsce w rozwoju dziecka. Już w przedszkolu zwraca się uwagę na czynności manualne, które zapewniają wykształcenie u dzieci sprawności dłoni i palców, ma to na celu usprawnieni tzw. motoryki małej. Przychodząc do klasy pierwszej szkoły podstawowej dziecko prawidłowo posługuje się ołówkiem, kredkami, pędzelkiem i farbami, lepi z plasteliny lub masy solnej czy modeliny. Podczas tworzenia prac plastycznych dzieci sięgają często do swojej fantazji, marzeń, pobudzają często wyobraźnię, czy uzewnętrzniają swoje emocje i uczucia. To właśnie rysunki są wykorzystywane przez psychologów podczas badań dziecka, czy diagnozowania go pod różnymi względami (rozwojowym, emocjonalnym, wychowawczym).

    Stosowanie różnorodnych technik plastycznych w pracy z dziećmi wpływa na wzrost zainteresowania sztuką plastyczną, pobudza do twórczego działania, ekspresji.

    Chciałabym zaprezentować niektóre spośród wielu technik, wykorzystywanych przeze mnie na zajęciach plastyki w klasach IV-VI szkoły podstawowej. Każda technika plastyczna posiada specyficzne właściwości i wymaga od dziecka odpowiednich umiejętności i sprawności. Niektóre z technik są stosowane i powszechnie znane, niektóre będą może nowością i pokażą inny sposób wypowiedzi plastycznej.

 

1.   Mozaika z plasteliny

 

Do wykonania takiej pracy potrzebujemy zwykłą kolorową plastelinę , którą formujemy w małe kuleczki i według wcześniej przygotowanego projektu przylepiamy lekko dociskając palcem . Tematem tej pracy był „ Wzór na posadzkę”

 

 

 

2.   Płaskorzeźba z plasteliny

 

Tutaj plastelinę lekko podgrzewamy w palcach , następnie formujemy z niej różnej wielkości elementy , które przyklejamy do kartki , można też plastelinę rozcierać w smugi , następnie wykorzystujemy wykałaczkę w celu wykonania reliefu . Temat „Ogród”

 

 

     3.Wycinanka z kolorowych papierów

 

     Z zeszytu papierów kolorowych wycinamy gotowe elementy wcześniej naszkicowane po lewej stronie . Przyklejmy tak ,aby elementy zachodziły na siebie. Najłatwiej wykonać to wyklejając pejzaż od ostatniego planu kierując się ku przodowi .

      

 

4      Wycinanka na ludowo

 

Do wykonania tej pracy też potrzebny jest kolorowy papier , a inspiracją jest sztuka ludowa i kompozycja symetryczna

   

5. Rysunek mazakami

 

W tej pracy udowodniono ,że  zaniedbana technika rysowania mazakami może dać niezłe efekty. Potrzebna jest dokładność , wrażliwość na barwę i oczywiście nie wyschnięte flamastry J

Temat tej pracy to „Moje imię jako graffiti „

 

 

 

6    Witraż z bibułki

 

Do wykonania takiego pięknego witraż potrzeba kartkę z bloku technicznego , nożyk do tapet i jednokolorową bibułkę marszczoną . Oczywiście można zrobić barwne rozwiązanie podklejając wielokolorowe bibuły . Na kartce rysujemy prosty wzór , ważne ,żeby wszystkie linie były ze sobą połączone, następnie wycinamy wszystko to co linią nie jest  , smarujemy klejem i kładziemy na bibułę

 

 

7    Frotaż czyli przecierka

 

Pod kartkę z bloku rysunkowego podkładamy płaskie chropowate przedmioty , takie których powierzchnia nie jest gładka , np. papier ścierny , koronka , wypukłe wzorzyste tkaniny i tapety , suche rośliny , kształtki wycięte z tekturki . Następnie ołówkiem , lub kredkami płasko pocieramy po tej kartce. Wzór chropowatości odbije się na naszej pracy.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8    Collage ( kolaż ) 

 

Technika ta polega na wykorzystaniu gotowych zdjęć z gazet i zmontowaniu ich na nowo w inny plastyczny sposób. Efekty są czasami zabawne , wszystko zależy od odpowiednio dobranych gazet

 

 

9.  Rysunek tuszem,  efekt op-art.

 

Żeby otrzymać niżej pokazany efekt należy na kartce narysować wpierw siatkę krzyżujących się kresek na zasadzie szachownicy , tylko nie takiej równiutkiej od linijki ,ale raczej celowo pofalowanej ,gdzie linie raz zbliżają się do siebie , raz oddalają. Potem wystarczy zarysować co drugą „kratkę'' na czarno .

 

 

 

10.             Rysunek suchą pastelą

 

Suche pastele pozwalają nam na efekt zamglonej delikatności , poprzez rozcierania kresek i plam za pomocą palca lub chusteczki

 

 

11.             Rysunek tłustą pastelą

 

Tutaj dla odmiany  uzyskujemy gesty , tłusty efekt malarskości . Kolory można nakładać na siebie , zacierać , cieniować . Technika lubiana przez dzieci , bardzo widowiskowa , szybka i łatwa

 

 

 

 

 

 

12.             Malowanie farbami plakatowymi

 

Technika bardzo popularna , ogólnie dostępna . Możliwości uzyskiwania efektów artystycznych są bardzo duże . Poczynając od doboru narzędzia pracy , a skończywszy na sposobie doboru barw. Pod spodem przedstawiam tradycyjny sposób malowania pędzlem.

 

 

 

 

13 . Witraż malowany farbami

 

Ciekawą pracę zrobimy wykorzystując czarny kontur , który obrysowuje każdą plamę barwną namalowaną farbami plakatowymi . Otrzymamy płaską dekoracyjną kompozycję na wzór witrażu .

 

 

 

14 . Rysunek kredkami świecowymi na papierze ściernym

 

Szorstka powierzchnia narzuca nam ciekawy efekt wizualny . Kredka nie przyczepia się dobrze do podłoża , widać ziarenka papieru

 

 

 

15.             Technika mieszana z wykorzystaniem obierek z kredek

 

Techniki mieszane dają nam zawsze ciekawe efekty . W tej pracy wykorzystano cienką gładką bibułę oraz obierki - pozostałości z temperowania kredek . Obierki dobrze jest przyklejać do kartki klejem typu wikol , np. Magik. Jest to klej biały przypominający mleko , po wyschnięciu staje się przeźroczysty i elastyczny . Temat tej pracy to „Drzewo”

 

 

16.             Obrazy nitką malowane

 

Na twardej kartce ( brystol ) rysujemy delikatnie ołówkiem prosty wzór geometryczny . Następnie co kilka milimetrów na liniach robimy grubą igłą dziurki. Przystępujemy do „szycia”. Prowadzimy nitkę wbijając igłę do odległego oczka posuwając się za każdym razem o jedną dziurkę dalej , trzymając się schematu. Nie jest to trudne wbrew temu co widzimy … jedynie żmudne , ale efekt końcowy zaskakujący .

 

 

17.             Rysunek gumką

 

Do wykonanie niżej pokazanego portretu najpierw należało pokryć szarością  zarys kształtu głowy. Następnie za pomocą gumki przetarto miejsca na twarzy na których opiera się światło . Gumka to też narzędzie rysownika , zostawia jaśniejsze smugi i plamy . Wnosi miękkość do obrazu .

 

 

18.             Monotypia

 

Do wykonania tego typu odbitki graficznej potrzeba kartkę z bloku , fioletową lub czarną kalkę barwiącą ( używana kiedyś do kopiowania ) , suche liście i trawy oraz żelazko.

Na kartce układamy kompozycję z liści , przykrywamy kalką - barwiącą stroną na liście . Przeprasowujemy . Tusz z kalki stopi się i zabarwi kartkę . Miejsca , gdzie były liście pozostaną nietknięte . Otrzymujemy efekty , których do końca się nie spodziewamy.

 

 

19.             Negatyw na kalce

 

Poniższy przykład pokazuje , że sytuację z monotypią można odwrócić , i efekt malarskości wystąpi też na samej kalce . Z miejsc pod którymi były suche liście barwnik się nie wytopił. Pozostały zarysy ułożonej kompozycji . Wystarczy pod kalkę podłożyć „tło” ,żeby otrzymać wyrazisty rysunek- grafikę .

 

 

20.             Wyklejanka bibułkowa

 

Bibułka marszczona daje nam wiele możliwości twórczości plastycznej . Można przyklejać ją na płasko , można lekko zmarszczyć ją na płaszczyźnie . W tej pracy wykorzystano m.in. zwijanie bibułki w sznureczki , oraz w kulki. Bibułkę łatwo przykleja się do papieru zwykłym klejem szkolnym .

 

 

21.             Wydzieranka z kolorowych papierów

 

Popularna technika plastyczna polegająca na darciu papieru na mniejsze kawałeczki i przyklejaniu ich na wcześniej zaprojektowanym rysunku. Darty papier daje nam miękką plamę barwną oraz efekt mozaiki . Do wydzieranek nadają się też kolorowe czasopisma , z których możemy otrzymać o wiele szerszą gamę barwną kolorowych papierków .

 

 

22.             Wydzieranka „witrażowa”

 

Efekt wydzieranki witrażowej otrzymamy obrysowując każdy kawałeczek papieru czarnym mazakiem lub tuszem . Rezultatem jest bardzo ekspresyjna mozaika . Niewątpliwie ciekawe są prace w których użyto papierków różnej wielkości .

 

 

 

23.             Collage w innym wydaniu J

 

Do tego typu pracy uczniowie przygotowują portret postaci wycięty po formie z gazety . Następnie przedzierają go delikatnie przez środek twarzy i przyklejają na kartkę z bloku. Ostatni etap pracy to zabawa w dorysowanie ołówkiem tego czego zabrakło w postaci.

 

 

 Inny sposób „dorysowywania” wykorzystuje przy tematach dotyczących kompozycji otwartych . Na kartkę z bloku przyklejamy pocztówkę z widokiem , następnie za pomocą pasteli tłustych dorysowujemy , to co mogłoby się znaleźć poza zasięgiem aparatu fotograficznego autora zdjęcia.

 

 

   24.  Rysowanie tłustymi pastelami po kolorowym papierze

 

Pierwszym etapem pracy jest wykonanie wyklejanki z pociętych kolorowych papierów . Można zapełnić całą kartkę , lub tylko część jak to widać na przykładzie. Następnie drapieżną energiczna kreska nakładamy pastele . Otrzymujemy efekt dwuwarstwowości .

 

 

25. Rysunek ołówkiem z akcentem barwnym

 

Praca plastyczna wykonywana w ołówku nabierze uroku i przyciągnie uwagę widza , gdy zastosujemy kolorowe detale ożywią pracę . w obrazku poniżej zastosowano manewr wielokolorowy , ale ładnie wyglądają też rozwiązania z jedna barwą ,np. z czerwienią .

 

 

26.             Malowanie farbami z zastosowaniem puentylizmu

 

 Puentylizm to rozbicie powierzchni obrazu na drobne plamki . Po raz pierwszy zastosowali go impresjoniści w XIX w.  Efekt taki można otrzymać malując opuszkiem palca , końcówką pędzelka lub wacikiem na patyczku. Kolory wydają się drgać, wirować , z daleka łączą się w całość .

 

 

27.             Mozaika ze skorupek jaj

 

Skorupki wydmuszek są najpierw malowane farbami . Następnie połamane na mniejsze kawałeczki . Kartkę z bloku smarujemy partiami dobrym klejem , np. Magikiem i wyklejamy mozaikę wg wcześniej naszkicowanego wzoru . Im więcej kolorów tym większe możliwości artystyczne . Na koniec można obrazek spryskać lakierem - uzyskamy efekt z połyskiem

 

 

28.             Wydrapywanka - efekt grafiki

 

Na kartce z bloku rysujemy barwną ilustrację za pomocą tłustych pasteli lub kredek świecowych . Następnie całość pokrywamy czarną farbą . Czynność trzeba powtórzyć wielokrotnie ,aż do całkowitego zamalowania. Początkowo farba będzie się rozpływać ,gdyż do tłustej powierzchni nie chce się tak łatwo przyczepić . Nie możemy się tym zrażać , ale uparcie nakładamy kolejne warstwy - w końcu się uda J .   Gdy wyschnie przystępujemy do zdrapywania farby. Nie uda nam się tego zrobić dokładnie , pozostaną jakieś smugi ,ślady kresek , zadrapania - wszystko to uznajemy za efekt zamierzony J

 

 

29.             Kontur w rysunku - efekt kreskówki

 

Dzieci uwielbiają rysować zwykłymi ołówkowymi kredkami . Jest to trudna technika ze względu na to ,że ciężko otrzymać wyrazisty rysunek . Można wtedy dodać do obrazków czarne wyraziste kontury , które wydobędą z powierzchni obrazu to co ciekawe , podkreślą ekspresję pracy , przyciągną uwagę

 

 

 

 

 

                                                                                                                                                              Opracowała Joanna Borecka -nauczyciel plastyki

                                                                                                                                                              Prace plastyczne wykonały dzieci klas IV- VI ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Lublińcu

---