Ryszard Szymanek

Zasady pisania programu autorskiego

Program autorski z techniki w szkole podstawowej

Szkoła Podstawowa im. Powstańców Styczniowych w Baranowie

2006

Wprowadzenie

Od 1998 roku jesteśmy świadkami przeprowadzenia w Polsce reformy systemu oświaty. Jest wiele przesłanek, które skłoniły władze do próby dokonania głębokich zmian w oświacie. Ważniejsze z nich to przesłanki filozoficzne, przesłanki społeczne, dominacja centralizmu, hierarchizowanie społeczeństwa, określanie kogoś nad kimś wreszcie przesłanki ekonomiczne (szkoła niedoinwestowania, szkoła z zadłużeniem).

Takie warunki spowodowały, że szkoła była ustawiona na nauczanie werbalne, nie rozwijające zdolności, zainteresowań. Świat wokół nas szybko się rozwijał. Następowały dynamiczne zmiany w świecie. Wyraźnie zauważalny jest rozwój nauki, technologii informacyjnej.

Dlatego wspomniane przeze mnie czynniki wywołały potrzebę modernizacji systemu kształcenia w celach, treściach (aktualizacja), metodach nauczania. Podstawowy cel tych zmian to sprawność kształcenia. U jej podstaw leży pragmatyzm i humanistyczna koncepcja kształcenia, rozwijanie zdolności ucznia i jego kompetencyjność.

Dlatego podejmuje próbę skonstruowania pracy na temat „Zasady pisania autorskiego programu nauczania techniki w szkole podstawowej”

• Wyjątki z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego.

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U z 1996 roku. Nr 67, poz. 329 i Nr 106. poz. 496 z 1997r. nr 28, poz. 153 i nr141, poz. 943 oraz z 1998 r. nr 117, poz. 759 i 162, poz. 1126) zarządza się, co następuje:

§ 1

Ustala się podstawę programową kształcenia ogólnego dla: sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów, stanowiącą załącznik nr 2 do rozporządzenia

§ 2

Podstawa programowa, o której mowa w ust. 1 pkt 2, dotyczy szkół ponadpodstawowych funkcjonujących dotychczas w systemie szkolnym.

§ 3

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 1999r.

Minister Edukacji Narodowej

1. Zadania kształcenia ogólnego

Nauczyciele powinni dążyć do wszechstronnego rozwoju ucznia jako nadrzędnego celu pracy edukacyjnej. Edukacja szkolna polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania. Zadania te tworzą wzajemnie uzupełniające się równoważne wymiary pracy każdego nauczyciela.

Szkoła w zakresie nauczania, co stanowi jej zadanie specyficzne, zapewnia uczniom w szczególności:

1. Naukę poprawnego i swobodnego wypowiadania się, pisania i czytania ze zrozumieniem.

2. Poznawanie wymaganych pojęć i zdobywanie rzetelnej wiedzy na poziomie umożliwiającym co najmniej kontynuację nauki na następnym etapie kształcenia.

3. Dochodzenie do rozumienia, a nie tylko do pamięciowego opanowania przekazywanych treści.

4. Rozwijanie zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności (przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, czasowych i przestrzennych, itp.)

5. Rozwijanie zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego.

6. Traktowanie wiadomości przedmiotowych, stanowiących wartość poznawczą sama w sobie, w sposób integralny, prowadzący do lepszego rozumienia świata, ludzi i siebie.

7. Poznawanie zasad rozwoju osobowego i życia społecznego.

8. Poznawanie dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie kultury europejskiej.

W szkole uczniowie powinni kształcić swoje umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy, aby w ten sposób lepiej przygotować się do pracy w warunkach współczesnego świata. Nauczyciele stwarzają uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności:

1. Skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i brania pod uwagę poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się, przygotowania do publicznych wystąpień.

2. Efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji, skutecznego działania na gruncie zachowania obowiązujących norm.

3. Planowania, organizowania i oceniania własnej nauki, przyjmowania za nią coraz większej odpowiedzialności.

4. Rozwiązywania problemów w twórczy sposób.

5. Poszukiwania, porządkowania i wykorzystania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną.

6. Odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków.

7. Rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań.

8. Przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych.

Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców, powinni zmierzać do tego, aby uczniowie w szczególności:

1. Znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, psychicznych, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym).

2. Rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie.

3. Mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów szkolnych, jak i całej edukacji na danym etapie.

4. Stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc umiejętnie dążenie do dobra własnego dobrem innych, odpowiedzialność za siebie i odpowiedzialność za innych, wolność własną z wolnością innych.

5. Poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia wielkich celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca na świecie.

6. Uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowywali się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i państwie w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych.

7. Przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz możliwości doskonalenia się.

8. Kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów, umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów.

Nauczyciele, mając na uwadze osobowy rozwój ucznia, winni współdziałać na rzecz tworzenia w świadomości uczniów zintegrowanego systemu wiedzy, umiejętności i postaw. Ma to szczególnie zastosowanie w nauczaniu początkowym.

Integracji wiedzy nauczanej w szkole na różnych etapach kształcenia służy wprowadzenie:

1. Kształcenia zintegrowanego w klasach I-III szkoły podstawowej

2. Bloków przedmiotowych

3. Ścieżek edukacyjnych

Działalność edukacyjna szkoły powinna być określona przez:

1. Szkolny zestaw programów nauczania, który - uwzględniając wymiar wychowawczy - obejmuje cała działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego;

2. Program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli.

Szkolny zestaw programów nauczania oraz program wychowawczy szkoły winny tworzyć spójną całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. Obok zadań wychowawczych nauczyciele winni wykonywać również działania opiekuńcze i profilaktyczne odpowiednio do istniejących potrzeb. Konieczne jest podejmowanie przez nauczycieli działań mających na celu wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów.

1. Ramowy plan nauczania w szkole podstawowej

I ETAP EDUKACYJNY (klasy I - III)
Lp.	Obowiązkowe zajęcia edukacyjne	Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania
1.	Kształcenie zintegrowane	54
Religia / Etyka		6
Godziny do dyspozycji dyrektora		12
Razem godzin zajęć edukacyjnych		72

II ETAP EDUKACYJNY ^a)(klasy IV - VI)
Lp.	Obowiązkowe zajęcia edukacyjne	Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania
1.	Język polski	16
2.	Historia i społeczeństwo	4
3.	Język obcy nowożytny	8
4.	Matematyka	12
5.	Przyroda	9
6.	Muzyka ^b)	2
7.	Plastyka ^b)		2
8.	Technika		2
9.	Informatyka		2
10.	Wychowanie fizyczne		9 + 3 ^c)
11.	Godziny z wychowawcą		3
Razem			72
Religia / Etyka			6
Godziny do dyspozycji dyrektora ^d)			9
Razem godzin zajęć edukacyjnych			87

a) dotyczy także szkoły specjalnej dla uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania,

b) zajęcia te mogą być prowadzone w bloku przedmiotowym sztuka,

c) formy realizacji czwartej godziny zajęć wychowania fizycznego, obowiązkowej w klasie IV od dnia 1 września 2003 r., a w klasach V i VI od dnia 1 września 2004 r., określają odrębne przepisy,

d) w szkole specjalnej dla uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania - co najmniej 1 godzinę tygodniowo w okresie nauczania należy przeznaczyć na zajęcia socjoterapeutyczne.

2. Cele edukacyjne, treści edukacyjne i osiągnięcia uczniów z przedmiotu technika

Cele edukacyjne

Osiągnięcie elementarnego poziomu orientacji ogólnotechnicznej.

Treści

1. Analiza środowiska ucznia z punktu widzenia technicznego (dom, mieszkanie, miejsce pracy i zabawy, miasto, wieś).

2. Teksty, dokumentacje techniczne oraz kalkulacje ekonomiczne (pojęcia, symbole, znaki i rysunki); normalizacja w technice i w życiu codziennym.

3. Różnorodne materiały, ich cech i zastosowania.

4. Technologie; podstawowe narzędzia, przybory pomiarowe stosowane w środowisku ucznia: technologie ekologiczne w środowisku ucznia.

5. Maszyny i instalacje (urządzenia gospodarstwa domowego, rower); bezpieczne, kulturalne i odpowiedzialne postępowanie uczniów w środowisku technicznym, w tym bezpieczne poruszanie się w ruchu drogowym jako pieszy, pasażer i rowerzysta.

Osiągnięcia

1. Racjonalne i estetyczne postępowanie w środowisku technicznym.

2. Ocenianie swoich umiejętności, nawyków, zainteresowań i zdolności technicznych

3. Opisywanie i wartościowanie wytworów i działań technicznych (za pomocą obrazów, rysunków, symboli i tekstów; wykorzystania technologii informacyjnej) z różnych punktów widzenia (ekologicznego, ekonomicznego, estetycznego).

4. Opracowanie pomysłów technicznych w formie dokumentacji technicznej (z wykorzystaniem eksperymentowania, modelowania, technicznego oraz technologii informacyjnej; dokonywanie podstawowych pomiarów).

5. Planowanie i wykonywanie zadań technicznych indywidualnie i zespołowo; organizowanie miejsca pracy.

6. Bezpieczne posługiwanie się narzędziami oraz urządzeniami gospodarstwa domowego; czytanie ze zrozumieniem różnych instrukcji technicznych; eksploatowanie roweru i bezpieczne poruszanie się nim po drogach (zdobywanie karty rowerowej od 10 roku życia).

1. Standardy wymagań dla uczniów szkoły podstawowej

1. Czytanie

Uczeń:

1. Odczytuje różne teksty kultury w (w tym kształtujące tożsamość narodową i postawę obywatelską:

1. Źródła i teksty historyczne, w tym: fragmenty kronik, pamiętników, listów, elementy dziedzictwa kulturowego, w szczególności zabytki architektury reprezentatywne dla danej epoki, polskie pieśni patriotyczne.

2. Teksty użytkowe, w tym: telegram, zaproszenie, zawiadomienie, instrukcję, przepis, ogłoszenie, kartę pocztową, list prywatny i oficjalny, tabelę, notatkę

3. Teksty literackie, w tym: baśnie, legendy, mity, opowiadania, utwory poetyckie i prozatorskie klasyki dziecięcej i młodzieżowej - polskiej i światowej.

4. Proste teksty podręcznikowe, a także publicystyczne i popularnonaukowe, w tym: audycje radiową i telewizyjną, artykuł prasowy,

5. Przedstawianie teatralne i filmy

6. Przekazy ikoniczne, w tym: komiksy, dzieła malarskie, rzeźby.

7. Rozpoznaje ich cechy charakterystyczne, dostrzega znaczenia dosłowne i odkrywa sensy przenośne.

2. Określa funkcje elementów charakterystycznych dla danego tekstu:

1. Posługuje się czynnie terminami: bohater, watek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, legenda, opowiadanie, powieść, proza, poezja, oraz podstawowymi terminami związanymi z przekazami ikonicznymi, plastyka, muzyka, radiem, telewizją filmem, teatrem, prasą.

2. Rozumie pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm.

3. Rozumie znaczenie podstawowych symboli występujących w instrukcjach i w opisach:

1. Diagramów

2. Map

3. Planów

4. Schematów

5. Innych rysunków

4. Odczytuje dane z:

1. Tekstu źródłowego.

2. Tabeli.

3. Wykresu.

4. Planu.

5. Mapy.

6. Diagramu, oraz odpowiada na proste pytania związane nimi związane.

2. Pisanie

Uczeń

1. Pisze na temat i zgodnie z celem, posługuje się następującymi formami wypowiedzi:

1. Opowiadanie

2. Opis przedmiotu, krajobrazu, postaci rzeczywistej i literackiej, dzieła sztuk

3. Sprawozdanie z uroczystości szkolnej, wycieczki

4. Notatka w formie planu, tabeli, wykresu, streszczenia

5. Kartka pocztowa

6. List prywatny i oficjalny

7. Telegram

8. Zaproszenie

9. Zawiadomienie

10. Ogłoszenie

11. Instrukcja

12. Przepis

1. Formułuje wypowiedzi ze świadomością celu (intencji):

1. Pyta i odpowiada

2. Potwierdza i zaprzecza

3. Poleca i prosi

4. Przyrzeka i obiecuje

5. Zachęca i zniechęca

6. Zaprasza

7. Przeprasza

8. Współczuje

9. Żartuje

10. Wątpi

11. Odmawia

1. Buduje tekst poprawny kompozycyjnie (ok. 1 strony formatu A4), celowo stosując środki językowe i przestrzegając norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych.

2. Przedstawia w postaci graficznej dane zapisane w tabeli:

1. Przenosi informacje na oś liczbową, chronologiczną, układ schematu, innego rysunku

2. Wyraża dane w postaci diagramu słupkowego, prostego schematu, innego rysunku

1. Dba o układ graficzny, czytelność i estetykę zapisu:

1. Dostosowuje zapis do formy wypowiedzi

2. Wyróżnia części tekstu zgodnie z jego strukturą

3. Pisze czytelnie

3. Rozumowanie

Uczeń:

1. Posługuje się kategoriami czasu i przestrzeni w celu porządkowania wydarzeń:

1. Sytuuje je w przestrzeni

2. Umieszcza daty w przedziale czasowym

3. Oblicza upływ czasu między wydarzeniami

4. Porządkuje wydarzenia w kolejności chronologicznej

2. Przedstawia przyczyny i skutki wydarzeń i zjawisk:

1. Domyśla się przyczyn, przewiduje skutki wydarzeń bliskich życiu swoim doświadczeniom

2. Wskazuje główne przyczyny doniosłych wydarzeń w historii Polski

3. Wyjaśnia przyczyny i skutki zmian, które zachodzą w środowisku w wyniku działalności człowieka

1. Określa znaczenie osiągnięć człowieka dla rozwoju cywilizacyjnego:

1. Wyjaśnia na prostych przykładach zmiany cywilizacyjne, jakie nastąpiły na przestrzeni dziejów

2. Opisuje najważniejsze osiągnięcia, które składają się na polskie dziedzictwo kulturowe

2. Wyraża własne opinie i próbuje je uzasadnić wyjaśniając swoje stanowisko, używa odpowiednich argumentów

3. Opisuje sytuacje opisana w zadaniu za pomocą:

1. Wyrażenia arytmetycznego i prostego wyrażenia algebraicznego

2. Prostego równania pierwszego stopnia z jedna niewiadomą

3. Planu

4. Mapy

5. Prostego schematu

6. Diagramu słupkowego

7. Innego rysunku

4. Rozpoznaje charakterystyczne cechy i własności:

1. Liczb, figur, zjawisk, przemian, obiektów przyrodniczych

2. Elementów środowiska, wskazuje różnice i podobieństwa oraz porządkuje je

5. Dostrzega prawidłowości, opisuje je i sprawdza na przykładach:

1. Opisuje zjawiska o charakterze powtarzalnym spotykane w najbliższym otoczeniu

2. Na podstawie opisu zjawiska mającego charakter prawidłowości wnioskuje o dalszym jego przebiegu

6. Ustala sposób rozwiązania zadania oraz prezentacji tego rozwiązania

7. Analizuje otrzymane wyniki z własnym doświadczeniem

1. Porównuje wyniki z własnym doświadczeniem

2. Sprawdza wyniki z warunkami zadania

1. Korzystanie z informacji

Uczeń:

1. Posługuje się poznanymi terminami do opisywania zjawisk i sytuacji spotykanych w środowisku

2. Analizuje oferty mediów kierowane do dzieci i młodzieży, wybiera spośród tych ofert, kieruje się wskazanymi kryteriami (osadzonymi także w wartościach)

1. Wykorzystanie wiedzy w praktyce

Uczeń:

1. Posługuje się poznanymi terminami do opisywania zjawisk i sytuacji spotykanych w środowisku

2. Wybiera przyrządy służące do obserwacji i pomiaru, odpowiada na pytania dotyczące przebiegu zjawisk, zapisuje wyniki obserwacji

3. Wykonuje obliczenia dotyczące:

1. Długości, powierzchni, objętości, wagi, czasu, temperatury, pieniędzy

4. Planuje i wykorzystuje obliczenia wykorzystaniem kalkulatora

5. Wykorzystuje w sytuacjach praktycznych własności:

1. Licz, figur, zjawisk, przemian, obiektów przyrodniczych

2. Elementów środowiska i stosuje je do rozwiązania problemu

6. Zna zasady bezpiecznego posługiwania się urządzeniami technicznymi i materiałami chemicznymi, rozpoznaje oznakowania substancji toksycznych, łatwopalnych wybuchowych, objaśnia zasady użytkowania domowych urządzeń elektrycznych

7. Wyjaśnia na podstawie instrukcji obsługi, jak uruchomić i wykorzystać proste urządzenia techniczne

8. Rozumie potrzebę stosowania zasad:

1. Higieny

2. Bezpieczeństwa

3. Zdrowego stylu życia

4. Oszczędnego korzystania z energii i innych zasad przyrody

5. Postępowania w środowisku przyrodniczym

• AUTORKI PROGRAM NAUCZANIA

1. Wprowadzenie

Autorski program nauczania jest dokumentem zawierającym kierunki działań nauczyciela i ucznia wyznaczonym przez cele i treści edukacyjne, realizowane z uwzględnieniem środowiskowych uwarunkowań, predyspozycje i zainteresowania nauczyciel i uczniów.

Punktem wyjścia do opracowania autorskiego programu nauczania jest postawa programowa szkoły podstawowej. Odzwierciedla ona założenia reformy systemu edukacji, uwzględnia ona dwa kierunki: humanizm i pragmatyzm. Stad też w niniejszym programie autorskim, główną kategorią dydaktyczną czyni się uświadomione i zaakceptowane przez nauczyciela i ucznia cele kształcenia, które stanowią główne kryteria doboru treści nauczania i sprawdzanie osiągnięć uczniów. Stąd też mój program składa się z następujących rozdziałów:

1. Analiza dydaktyczna celów edukacyjnych przedmiotów realizowanych w szkole podstawowej.

2. Charakterystyka rozwoju umysłowego, emocjonalnego fizycznego w młodszym wieku szkolnym.

3. Operacjonalizacja celu edukacyjnego z przedmiotu technika.

4. Treści edukacyjne.

5. Charakterystyka procesów kontroli i oceny osiągnięć szkolnych uczniów

1. Analiza dydaktyczna celów edukacyjnych przedmiotów realizowanych w szkole podstawowej

Cele edukacyjne	Przedmioty
		Język polski	Historia i społeczeństwo	Sztuka (plastyka, muzyka)	Język obcy	Matematyka
Wiadomości	Wiadomości o języku, znajomości utworów Wiadomości z teorii języka	Zna symbole narodowe i pojęcia religijne, państwowe Umie wyjaśnić ich znaczenie, Posiada wiedzę na temat najważniejszych wydarzeń, wybitnych postaci w dziejach Polski, Europy i świata	Zna podstawowe pojęcia i symbole i terminy, Zna podstawowe zasady występujące w sztuce	Podstawowe wiadomości o języku (wymowa, zasady, struktura, gramatyka) Poznanie kultury i spraw życia codziennego obcego kraju.	Przyswojenie języka matematyki. Poznanie pojęć arytmetyki, geometrii.
Umiejętności	Umiejętność mówienia, czytania, pisania. Rozwijanie umiejętności odbioru dzieł literackich i innych tekstów kultury	Umiejętność poszukiwania potrzebnych informacji refleksyjnego różnych źródeł (mapy, atlasy), Umiejętność selekcjonowania i porządkowania ich.	Umiejętność refleksyjnego szukania i patrzenia Wyposażenie w podstawowe umiejętności muzyczne i plastyczne	Umiejętność komunikacji językowej. Poznanie kultury i sprawa życia obcego kraju	Umiejętność czytania i tworzenia tekstów matematycznych
Zdolności poznawcze	Zdolność myślenia, spostrzegania, koncentracji, uwagi. Zdolność wyobrażania i zapamiętywania.	Zdolność myślenia, spostrzegania, koncentracji, uwagi Zdolność wyobrażania i zapamiętywania	Rozwijanie muzykalności, wrażliwości muzycznej, plastycznej	Zdolność do myślenia, samodzielności, wyobrażania	Rozwój pamięci, wyobrażeń, myślenia abstrakcyjnego logicznego rozumowania
Zainteresowania i motywacja	Zainteresowanie uczniów językiem jako składnikiem dziedzictwa kulturalnego. Rozbudzanie zainteresowań czytelniczych. Rozbudzanie motywacji czytelniczych	Zainteresowanie przyszłością własną, swojej rodziny i narodu oraz korzeni. Zainteresowanie rozwojem rodzinnej kultury	Rozwijanie zainteresowań i zamiłowań muzycznych i plastycznych	Zainteresowanie kulturą innego kraju	Zainteresowanie językiem matematycznym
System wartości	Kształtowanie postaw patriotycznych. Istnienia w kulturze	Poczucie przynależności do grupy rodzinnej, państwa, narodu. Świadoma postawa patriotyczna i obywatelska. Szacunek wobec własnego państwa.	Aktywne uczestnictwo w kulturze. Wpływu na obyczaje przez sztukę	Tolerancja wobec innych kultur
Cele edukacyjne	Przedmioty
		Technika	Przyroda	Informatyka	Wychowanie fizyczne	Etyka/Religia
Wiadomości	Poznanie elementów otaczającej rzeczywistości technicznej	Poznanie współzależności człowieka i środowiska. Poznanie zachowań ludzi i przyrody	Poznanie reguł i zasad działania komputera	Poznanie reguł i zasad gier zespołowych	Poznanie zasad postępowania moralnego
Umiejętności	Umiejętność czytania (identyfikowania np.: maszyn, narzędzi, symboli), planów, rozwiązywanie problemów technicznych.	Umiejętność obserwacji zjawisk przyrodniczych i dokonywania ich opisu.	Umiejętność posługiwania się komputerem i technologia informacyjną.	Rozwijanie i doskonalenie sprawności ruchowej i tężyzny fizycznej.	Umiejętności rozpoznawania podstawowych wartości i dokonywanie właściwej jej hierarchizacji
Zdolności poznawcze	Rozpoznanie cech, własności narzędzi, maszyn, materiałów.	Spostrzeganie Koncentracja uwagi	Zdolność myślenia logicznego, abstrakcyjnego.	Zdolność wyobrażania	Zdolność do myślenia. Wdrażania do poznania innego człowieka. Spostrzegania
Zainteresowania i motywacja	Zainteresowanie osiągnięciami współczesnej techniki i jej rozwojem.	Zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem.	Zainteresowanie osiągnięciami współczesnej informatyki.	Zainteresowanie sportem.	Rozbudzenie zainteresowań człowiekiem i naturą.
System wartości	Uwrażliwienie na zagrożenia wychowawcze związane z niewłaściwym korzystaniem z osiągnięć techniki	Poczucie odpowiedzialności za środowisko.	Uwrażliwienie na zagrożenia wychowawcze związane z niewłaściwym korzystaniem z komputerów, ich ograniczenie (gry)	Poczucie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych.	Szacunek dla siebie i innych.

1. Charakterystyka rozwoju umysłowego, emocjonalnego i fizycznego uczniów w młodszym wieku szkolnym

Rozwój psychiczny rozumiany jest najczęściej jako, proces przekształcania się form i przebiegu procesów psychicznych oraz przekształcania struktury osobowości człowieka w ciągu całego życia, wg niektórych teorii - tylko do końca wieku młodzieńczego. Mimo ciągłości tego procesu i różnic indywidualnych możliwe jest wyodrębnianie faz rozwojowych, na podstawie różnych kryteriów, np. Kryterium zmiany podstawowej działalności ( zabawa, nauka, praca). Najczęściej wyodrębnia się okresy: niemowlęcy - 1 rok życia, poniemowlęcy - 1-3 lat, przedszkolny - 3-7 lat, młodszy wiek szkolny - 7-11 lat, starszy wiek szkolny - 11-14 lat, wiek dorastania - 14-18 lat, wiek młodzieńczy - 18-25 lat.

Młodszy wiek szkolny stanowi kontynuację rozwoju dziecka z poprzedniego okresu rozwojowego. Dominujące w poprzednim okresie myślenie konkretne, obrazowe zostaje uzupełniane pojawiającą się zdolnością do myślenia logicznego. Objawia się myleniem przyczynowo- skutkowym, zwłaszcza w drugim etapie młodszego wieku szkolnego.

Obok takich opanowanych operacji umysłowych jak konkretyzacja, porównywanie, dziecko zdolne jest do klasyfikacji, odwracalności działań (dodawanie, odejmowanie), uogólniania. Pod koniec tego okresu pojawiają się elementy syntezy. Wzrasta rola świadomej, planowej i celowej działalności dziecka. Występuje tendencja do podejmowania przez dziecko samodzielnych zadań. W procesach spostrzegania rzeczywistości dominują analizatory wzrokowe i słuchowe (percepcja wzrokowo- słuchowa), przy jednoczesnym utrzymywaniu się ważności doznań dotykowo - manipulacyjnych. Znacznie wzrasta koncentracja uwagi dziecka. Zakres pojęć wyraźnie się poszerza, następuje wiązanie ich w związki przyczynowe. Udoskonala się i kształtuje pamięć, dzięki czemu dziecko opanowuje umiejętności przyswajania sobie nieznanych wiadomości, utrwalania i zapamiętywania ich, a następnie odtwarzania.

Procesy postrzegania przebiegają od szczątkowego do syntetycznego ich ujmowania. Pojawiają się pewne elementy ujmowania schematycznego w spostrzeganej rzeczywistości. Spostrzeżenia przybierają postać obserwacji ukierunkowanej, trwałej, dokładnej. Taki cechom spostrzegania i obserwacji towarzyszą podobne cechy i jest ona uwarunkowana oraz celowa. W miarę rozwoju myślenia logicznego pojawia się logiczna pamięć. Oznacza to, że procesom identyfikacji towarzyszy rozumienie. Jednak dzieci w młodszym wieku szkolnym mają dość znaczne trudności na przyporządkowaniu procesów zapamiętywania i reprodukowania zadaniom i celom szkoły (brak samokontroli i samooceny w tym wieku). Pod koniec omawianego okresu rośnie znaczenie świadomej organizacji w zakresie uczenia się.

Młodszy wiek szkolny odznacza się przewaga wewnętrznego rozrastania się, dojrzewania organizmu nad wzrostem wzdłuż. Stabilizuje się układ kostny u dziecka, co zwiększa jego zdolność do pracy fizycznej, znaczna jest dynamika wzrostu mięśni dużych do drobnych, co przejawia się dużą ilością zbytecznych Rochów niedostosowanych do tempa pracy. Dzieci w tym wieku zdolne są bardziej do ruchów zamaszystych silnych niż do ruchów precyzyjnych. Rozrost systemu oddechowego zwiększa ogólną ruchliwość dziecka, która w drugim okresie tego rozwoju przybiera postać ruchliwości ukierunkowanej. Rozwój emocjonalny charakteryzuje się: utrzymywaniem się w dalszym ciągu dominacji procesów pobudzania nad procesami hamowania. Utrzymującymi się stanami embiwalencyjnymi.

2. Operacjonalizacja celu edukacyjnego z przedmiotu technika

Cele edukacyjne	Cele zoperacjonalizowane	Układ odniesienia
I poziom - identyfikacji	Uczeń potrafi: Czytać Identyfikować Nazywać	Materiały (drewno, włókna, metal, tworzywa sztuczne). Narzędzia (ślusarskie, stolarskie). Przyrządy pomiarowe. Sprzęt AGD Sprzęt TV Maszyny Dokumentacja (znaki, nazwy, symbole) Środki lokomocji
II poziom - rozumienia	Uczeń potrafi: Rozpoznawać cechy i własności. Opisywać i wyjaśniać: funkcję, budowę, zasadę działania, wykazywać różnice i podobieństwa, wartościować. Określać zasady działania	Drewno (dąb, sosna, buk...). Włókna: naturalne(wełna, bawełna, len), sztuczne (chemiczne, nieorganiczne). Metale: żelazo, aluminium, miedź, stopy metali... Tworzywa sztuczne termoplastyczne (polichlorek winylu, polistyren), termoutwardzalne (tekstolit, ebonit) Narzędzia ślusarskie: młotek, pilnik, wkrętak Narzędzia stolarskie: strug, imadło, piła, wiertarka ręczna. Przyrządy pomiarowe: zegarek, przymiar składany. Sprzęt AGD: kuchenka gazowa, elektryczna, lodówka, pralka, żelazko... Sprzęt TV: telewizor, radio, magnetowid, wieża HIFI. Maszyny: wiertarka stołowa, tokarka, szlifierka Znaki i symbole: drogowe, występujące w rysunku technicznym, informacyjne ( na odzieży, sprzęcie TV, AGD), znaki powszechnej informacji Środki lokomocji: rower, samochód osobowy, ciężarowy, autobus, pociąg samolot.
III poziom - działania w sytuacjach typowych	Uczeń potrafi: Planować działania w sytuacjach typowych: Ustalać kolejność realizowanych czynności. Sporządzać plan Opisywać czynności schematem działania. Dobierać metody realizacji planu, dobierać narzędzia, wartościować. Organizować stanowisko pracy, normować zużycie materiału, sposoby kontroli i oceny postępowania. Realizować działania w sytuacjach typowych: Zgodność z założeniami, parametrami. Bieżąca kontrola. Porównywać osiągnięte parametry z założeniami. Oceniać rezultaty pracy Określać metody osiągania celów.	Drewno ( dąb, sosna, buk...). Włókna naturalne (wełna, bawełna, len), sztuczne (chemiczne, nieorganiczne). Metale: żelazo, aluminium,miedź, stopy metali... Tworzywa sztuczne: termoplastyczne (polichlorek winylu, polistyren), termoutwardzalne: (tekstolit, ebonit). Narzędzia ślusarskie: młotek, pilnik, wkrętak Narzędzia stolarskie: strug, imadło, piła Przyrządy pomiarowe: termometr, zegarek, przymiar składany Sprzęt AGD; kuchenka gazowa, elektryczna, lodówka, pralka, żelazko. Sprzęt RTV: telewizor, radio, magnetowid, wieża HIFI. Maszyny: wiertarka stołowa, tokarka, szlifierka. Znaki i symbole: drogowe, występujące w rysunku technicznym, informacyjne ( na odzieży, sprzęcie RTV, AGD). Środki lokomocji: rower, samochód osobowy, ciężarowy, autobus, pociąg, samolot.
IV poziom - działania w sytuacjach nietypowych	Uczeń potrafi: Odczuć problem. Rozpoznawać problem. Określać funkcje. Zasada działania Określić budowę. Planować działanie w zakresie danej funkcji. Określić realizacje miedzy danymi, a niewiadomymi. Generować pomysły rozwiązań. Zweryfikować teoretycznie i praktycznie. Wybrać optymalny pomysł. Planować realizacje, przewidywania czynności składający się na realizacje planu. Realizować Oceniać pomysł.	Wprowadzić nowe technologie łączenia materiałów do dotychczasowych. Skorzystać z urządzenia w sposób nietypowy (wykorzystać odkurzacz do nadmuchania materaca)

1. Treści edukacyjne przedmiotu technika w szkole podstawowej

• Rozpoznawanie, identyfikacja cech i właściwości drewna.

• Rozpoznawanie i nazywanie narzędzi stolarskich.

• Opisywanie budowy i wyjaśnianie zasad działania oraz funkcje narzędzi ślusarskich.

• Wykazywanie różnic pomiędzy różnymi rodzajami drewna.

• Wykorzystywanie drewna i narzędzi stolarskich do wykonania karmnika.

• Wykorzystanie drewna i blachy do przygotowania karmnika (łączenia drewna i blachy - sposoby).

• Rozpoznawanie, identyfikacja cech i właściwości włókien.

• Opisywanie budowy i wykazywanie różnic pomiędzy różnymi rodzajami włókien.

• Wykorzystanie tkanin, narzędzi krawieckich urządzeń szwalniczych do wykonania fartuszka.

• Rozpoznawanie, identyfikacja cech i właściwości metali i żelaza.

• Wykorzystanie narzędzi ślusarskich, przyrządów pomiarowych do obróbki powierzchni metali.

• Rozpoznawanie, identyfikacja cech i właściwości tworzyw sztucznych.

• Opisywanie budowy i wykazywanie różnic pomiędzy rożnymi rodzajami tworzyw sztucznych.

• Rozpoznawanie i nazywanie przyrządów pomiarowych.

• Opisywanie budowy i wyjaśnianie zasad działania oraz funkcje przyrządów pomiarowych.

• Rozpoznawanie i identyfikacja sprzętu RTV.

• Opisywanie i wyjaśnianie funkcji, zasady działania oraz budowy sprzętu RTV.

• Zasada działania i obsługa np. telewizora.

• Wykorzystywanie telewizora i magnetowidu do nagrania filmu z telewizji.

• Rozpoznawanie i identyfikacja sprzętu AGD.

• Opisywanie i wyjaśnianie funkcji, zasady działania oraz budowy sprzętu AGD.

• Wykorzystanie kuchenki gazowej do przygotowania prostego, gorącego posiłku.

• Wykorzystanie odkurzacza do nadmuchiwania balonu.

• Czytanie, rozpoznawanie i identyfikacja znaków drogowych.

• Wykorzystanie znajomości znaków drogowych w różnych sytuacjach na drodze, np.: przy przejściu przez ulicę.

1. Charakterystyka procesów kontroli i oceny osiągnięć uczniów z przedmiotu technika

Przez proces kontroli rozumie się zebranie informacji o stopniu realizacji założonych celów kształcenia, zaś przez proces oceny rozumie się wartościowanie tych informacji w celu ich osądu, podjęcia decyzji.

Zgodnie z założeniami pedagogiki humanistycznej i pragmatycznej procesom kontroli i oceny realizowanym przez nauczyciela powinny towarzyszyć procesy samokontroli i samooceny realizowane w trzech fazach pedagogicznego działania zorganizowanego. I tak upodmiotawiające ucznia czynności kontrolno - oceniające realizowane są w fazie diagnostyczno - programującej przybierają postać kontroli (samokontroli) i oceny (samooceny) wstępnej, diagnostycznej.

W fazie drugiej realizacyjnej mamy do czynienia z kontrolą (samokontrolą, samokorektą) i oceną bieżącą kształtującą.

W fazie porealizacyjnej mamy do czynienia z kontrolą (samokontrolą) i oceną (samooceną) sumującą szczegółowy wykaz czynności kontrolno - oceniających odniesiony do standardów osiągnięć uczniowskich.

Szczegółowy wykaz czynności kontrolno oceniających w trzech fazach działania pedagogicznego w odniesieniu do standardów osiągnięć uczniów.

Fazy procesu	Czynności	Standardy osiągnięć uczniów z techniki
Diagnostyczna - programująca /kontrola i ocena wstępna/	Zebranie informacji o dotychczasowych osiągnięciach (kontrola diagnostyczna). Wartościowanie zebranych informacji pod kątem dalszego rozwoju (osąd, prognoza). Wyznaczenie dalszego rozwoju poprzez określanie celów kształcenia. Uszczegółowienie celów, ich operacjonalizacja, określanie układów odniesienia, w których przejawiając się będą osiągnięcia. Określenie parametrów, standardów dla realizacji zoperacjonalizowanych celów (osiągnięć ucznia). Dobór metod kontroli osiągnięć uczniów. Dobór narzędzi kontroli. Określenie systemu oceniania (jednostki miary, kryteria oceny, skala ocen). Określanie miejsca i czasu kontroli.	Uczeń: Odczytuje różne teksty techniczne w tym teksty użytkowe, publicystyczne, popularno - naukowe, dostrzega znaczenie, rozumie pojęcia techniczne. Rozumie znaczenie podstawowych symboli występujących w tekstach technicznych, w tym w instrukcjach, opisach (diagramach, planach, schematach, rysunkach) Odczytuje dane z tekstu źródłowego tabeli, wykresu, planu, diagramu. Tworzy teksty techniczne rozumiejąc i operując odpowiednimi pojęciami technicznymi posługując się graficznymi środkami diagramu (tabele). Opisuje i wyjaśnia związki funkcjonalne, przyczynowo - skutkowe zachodzące między elementami rzeczywistości technicznej (materiałami, urządzeniami, maszynami). Określa zasady przekształcania i użytkowania rzeczywistości technicznej. Rozpoznaje, opisuje cechy charakterystyczne i własności elementów rzeczywistości technicznej, klasyfikuje je wskazując różnice i podobieństwa. Planuje działanie związane z przekształcaniem i użytkowaniem elementów rzeczywistości. Dobiera, analizuje, przetwarza i opisuje informacje techniczną. Wykorzystuje zasady, reguły do organizacji procesów pracy związanym z przekształcaniem i użytkowaniem elementów rzeczywistości technicznej. Umie dobierać metody i narzędzia pracy niezbędne do przekształcania lub użytkowania rzeczywistości technicznej. Zna zasady bezpiecznego posługiwania się urządzeniem i materiałami chemicznymi. Umie wykorzystywać zasady działania domowych urządzeń elektrycznych, prostych urządzeń technicznych. Umie realizować zgodnie z planem działania techniczne w zakresie przetwarzania i użytkowania rzeczywistości technicznej, modyfikowanie tego działania oraz ocenianie rezultatów.
Realizacyjna / kontrola i ocena bieżąca/ (kształtująca)	Antycypowanie planu kontroli, metod i narzędzi kontroli. Zbieranie informacji o zgodności założonych parametrów osiągnięć z parametrami uzyskanymi według uzyskanego planu. Wartościowanie uzyskanych wyników międzyoperacyjnych. Analiza przyczyn nieosiągniętego stanu. Korekta planu, założonych parametrów oraz działania.
Porealizacyjna /kontrola i ocena końcowa/ (sumująca)

Najczęściej stosowane sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów:

• Obserwacja pracy uczniów

• Formy praktyczne: prace wytwórcze, ćwiczenia praktyczne

• Testy osiągnięć

• Formy ustne: odpowiedzi, aktywność na zajęciach, prezentacja

• Zeszyt przedmiotowy/teczka dokumentacji pracy

• Samoocena pracy własnej

1. Opis założonych osiągnięć uczniów

W wyniku realizacji proponowanego programu nauczania uczeń powinien:

W zakresie umiejętności rozpoznawania elementów środowiska technicznego:

• Rozpoznawać różne formy działalności technicznej człowieka

• Określać cechy i właściwości technologiczne różnych materiałów

• Rozpoznawać metody obróbki rozpoznanych materiałów,

• Określać cechy i właściwości użytkowe narzędzi do obróbki poznanych materiałów,

W zakresie wartościowania środowiska technicznego:

• Wykazuje wynalazki, które miały wpływ na rozwój cywilizacji technicznej,

• Dokonuje porównania właściwości różnych materiałów konstrukcyjnych pod względem przydatności do rozwiązywania różnych problemów technicznych,

• Na podstawie analizy właściwości materiałów dobiera materiał do konkretnego zadania technicznego,

• Wykorzystuje współczesne źródła informacji do zdobywania potrzebnych informacji na temat różnych dziedzin techniki,

• Jest świadomym zagrożeń uczestnikiem ruchu drogowego jako pieszy, rowerzysta,

W zakresie projektowania zmian w środowisku technicznym:

• Rozwiązuje proste problemy techniczne,

• Posługuje się graficznym sposobem zapisu wstępnych założeń projektowych

W zakresie dokonywania pomiaru różnych wielkości charakteryzujących środowisko techniczne:

• Planuje i dokonuje pomiarów technologicznych (długości, średnicy wewnętrznej i zewnętrznej, kąta)

• Weryfikuje dokonane pomiary.

W zakresie czytania i sporządzania rysunków technicznych:

• Rozpoznaje i odczytuje teksty techniczne: rysunki techniczne, instrukcje obsługi, symbole i oznaczenia urządzeń mechanicznych, elektrycznych

• Korzysta z umiejętności wymiarowania, rzutowania prostokątnego

W zakresie czynności montażu i demontażu:

• Planuje czynności montażu i demontażu,

• Realizuje czynności montażowe zgodnie z planem oraz ocenia rezultaty końcowe,

W zakresie umiejętności obróbki różnych materiałów konstrukcyjnych:

• Czynności realizuje zgodnie z dokumentacją technologiczną podczas obróbki poznanych materiałów stosuje odpowiednie narzędzia i metody obróbki w zależności od założonej dokładności wykonania

• Literatura przedmiotowa

1. Hessen Sergiusz. Struktura i treści szkoły współczesnej (w) „Żak”. Warszawa 19997.

2. Kruszewski Krzysztof. Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. PWN Warszawa 1995.

3. Pochanke Henryk. Podstawy nauczania pracy techniki. WSiP. Warszawa 1988.

4. Polny Roman. Nauczanie techniki w szkole ogólnokształcącej. WSiP Warszawa 1981.

5. Rozporządzenie Ministra Oświaty Narodowej w sprawie podstawy kształcenia ogólnego z dnia 15-02-1999r.

6. Słomka Andrzej. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów, a rozwijanie samodzielności (w). Politechnika Radomska. Radom 2001.

7. Słomka Andrzej. Zasady opracowania autorskich programów nauczania (w). Pedagogika (red) Henryk Bednarski. Zeszyty naukowe 1(6) 2000 (w). Politechnika Radomska

4

---