SZKOLENIE OKRESOWE
DLA PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH ROBOTNICZYCH
WPROWADZENIE
Jednym z podstawowych obowiązków ciążących na pracodawcy jest przeszkolenie pracownika z zakresu bhp przed dopuszczeniem do pracy oraz prowadzenie szkoleń okresowych (art. 2373 § 2 k.p.).
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 62, póz. 285) szkolenia w zakresie bhp prowadzone jest jako:
szkolenie wstępne,
szkolenie okresowe.
CEL SZKOLENIA
Celem szkolenia okresowego jest aktualizacja i uzupełnienie wiadomości i umiejętności przez uczestników szkolenia w szczególności w zakresie:
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy związanych
z wykonawcą,
zagrożeń związanych z wykonywaną pracą oraz metod
ochrony przed tymi zagrożeniami,
postępowania w razie wypadku i w sytuacjach zagrożeń.
UCZESTNICY SZKOLENIA
Szkolenie przeznaczone jest dla osób zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, które odbyty szkolenie podstawowe dla tej grupy pracowników.
ORGANIZACJA SZKOLENIA
Szkolenie powinno być zorganizowane w formie seminarium lub kursu - z oderwaniem od pracy na podstawie szczegółowego programu opracowanego przez organizatora szkolenia.
ZAŚWIADCZENIE
Szkolenie powinno być zakończone egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez uczestników szkolenia wiadomości objętych programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Egzamin przeprowadza organizator szkolenia, który po jego zdaniu przez uczestnika szkolenia wydaje zaświadczenie o jego ukończeniu. Odpis zaświadczenia powinien być przechowywany w aktach osobowych pracownika.
RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH ROBOTNICZYCH
Lp.
|
Temat szkolenia
|
Liczba godzin
|
l.
|
Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy - zmiany w przepisach związanych z wykonywaną pracą
|
2 str. 6 |
2.
|
Zagrożenia czynnikami występującymi w procesach pracy oraz zasady i metody likwidacji lub ograniczenia oddziaływania tych czynników na pracowników - z uwzględnieniem zmian w technologu, organizacji pracy i stanowisk pracy, wprowadzenia nowych urządzeń, sprzętu i narzędzi pracy
|
4 str. 28 |
3.
|
Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagrożeń (pożaru, awarii...), w tym zasady udzielania pomocy przed lekarskiej w razie wypadku
|
2 str. 40 |
4.
|
Okoliczności i przyczyny charakterystycznych dla wykonywanej pracy wypadków przy pracy oraz związana z nimi profilaktyka
|
2 str. 51 |
RAZEM: minimum 10
|
l. REGULACJE PRAWNE Z ZAKRESU OCHRONY PRACY
OBOWIĄZKI W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW I ZASAD BHP
OBOWIĄZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE BHP
Kodeks pracy jednoznacznie nakłada na pracodawcę odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Niewypełnienie tego obowiązku jest traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Nowym obowiązkiem pracodawcy jest obowiązek stosowania środków niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa dla życia lub zdrowia osób nie biorących udziału w procesie pracy -w przypadku możliwości ich dostępu do miejsca prowadzenia prac. Sprecyzowany także został obowiązek współpracy pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w przypadku jednoczesnego prowadzenia przez nich prac w tym samym miejscu. W takiej sytuacji pracodawcy są zobowiązani do wyznaczenia koordynatora sprawującego nadzór nad zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy wszystkim pracownikom zatrudnionym w tym samym miejscu pracy, a także ustalenia zasad współdziałania uwzględniających sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla życia lub zdrowia pracowników. Ustalenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia, bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracowni kom.
Istotnym nowym obowiązkiem nałożonym na pracodawcę rozpoczynającego działalność jest zawiadomienie właściwego państwowego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektor sanitarnego, w terminie 14 dni od rozpoczęcia tej działalność. o miejscu, rodzaju, zakresie prowadzonej działalności i o przewidywanej liczbie zatrudnionych pracowników o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności Taki sam obowiązek ciąży na pracodawcy odpowiednio w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, a zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji. Niewypełnienie wyżej wymienionych obowiązków stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Szczegółowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp
Budynki i pomieszczenia pracy
Pracodawca jest obowiązany m.in. zapewnić, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana wyłącznie na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nadawanie uprawnień rzeczoznawcy ds. bhp i tryb opiniowania projektów zostały określone w rozporządzeniu MPiPS z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie uprawnień rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, zasad opiniowania projektów obiektów budowlanych, w których przewiduje się pomieszczenia pracy oraz trybu powołania członków Komisji Kwalifikacyjnych do Oceny Kandydatów na Rzeczoznawców (Dz.U. Nr 62, póz. 290).
Maszyny i urządzenia techniczne
Wprowadzony został obowiązek zabraniający wyposażania stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem. Przepis ten wejdzie w życie po upływie roku od dnia wejścia w życie zmiany dziesiątego działu kodeksu pracy tj. od 2 lutego 1996 r.
Niedopełnienie lego obowiązku będzie traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Substancje chemiczne oraz procesy pracy szczególnie szkodliwe i niebezpieczne dla zdrowia
Wprowadzono zakaz stosowania materiałów i procesów bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych. Niedopełnienie tego obowiązku przez pracodawcę stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Obowiązuje w dalszym ciągu zakaz stosowania substancji chemicznych nie oznakowanych w sposób umożliwiający ich identyfikację.
Będzie obowiązywał (po roku od ukazania się przepisów wykonawczych) zakaz stosowania niebezpiecznych substancji chemicznych nie posiadających kart charakterystyki tych substancji oraz odpowiednio oznakowanych opakowań zabezpieczających przed wybuchem. Niedopełnienie powyższych obowiązków stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Uregulowany został sposób postępowania w zakresie ochrony zdrowia i życia pracowników zatrudnionych w narażeniu na działanie substancji i czynników rakotwórczych. W razie konieczności zatrudnienia pracowników w warunkach narażenia na działania substancji i czynników rakotwórczych pracodawca obowiązany jest zastępować te substancje i czynniki mniej szkodliwymi lub stosować inne dostępne środki ograniczające wielkość tego narażenia, wykorzystując najnowsze osiągnięcia nauki i techniki. Jednocześnie został nałożony na pracodawcę obowiązek rejestrowania wszystkich rodzajów prac w kontakcie z substancjami i czynnikami o działaniu rakotwórczym, a także o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym określonych w wykazie.
Zobowiązano pracodawcę do ochrony pracowników przed promieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł sztucznych i naturalnych występujących w środowisku pracy.
W polskim ustawodawstwie nie były dotychczas uregulowane obowiązki pracodawcy, prowadzącego działalność stwarzającą możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia pracowników.
Pracodawca prowadzący działalność zagrażającą zdrowiu lub życiu pracowników jest obowiązany zapewnić, odpowiednie do rodzaju grożącego niebezpieczeństwa, urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz zapewnić udział osób przeszkolonych w zakresie obsługi tych urządzeń i sprzętu, a także udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia nagłego zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji. Wykaz takich prac został określony przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (patrz póz. 6 „Przepisów prawnych i literatury").
Pracodawca jest obowiązany przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom. W zakładzie pracy, w którym występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, badania i pomiary tych czynników przeprowadza się:
1) co najmniej raz na dwa lata - przy stwierdzeniu, w ostatnio przeprowadzonym badaniu, stężeń i natężeń czynników szkodliwych poniżej 0,5 wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń określonych w odrębnych przepisach,
2) raz w roku - przy stwierdzeniu stężeń i natężeń czynników od 0,5 do 1,0 wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń określonych w odrębnych przepisach,
3) raz na 6 m-cy w razie stwierdzenia przekroczeń wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia lub występowania czynników rakotwórczych lub pracodawca powinien zapewnić stałą kontrolę (monitorowanie) stężeń i natężeń tych czynników.
W razie narażenia pracowników na działanie kilku substancji chemicznych, gdy suma ilorazów średnich stężeń i odpowiednich wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń przekracza l, pracodawca obowiązany jest do dokonywania badań i pomiarów z częstotliwością co 6 miesięcy.
PRAWA I OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE BHP
Pracownik ma prawo powstrzymywać się od wykonania pracy, jeżeli stwierdzi, że w wyniku naruszenia przepisów bhp wystąpiło bezpośrednie zagrożenie dla jego życia lub zdrowia bądź gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym pracownikom.
Pracownik ponadto ma prawo oddalić się z miejsca pracy, jeżeli powstrzymanie się od wykonania pracy nie usuwa zagrożenia. O fakcie powstrzymania się od pracy i oddalenia, pracownik powinien niezwłocznie zawiadomić przełożonego - jeżeli jest to możliwe. Oceny sytuacji upoważniającej do powstrzymania się od wykonywania pracy i oddalenia się dokonuje sam pracownik.
Przepisy znowelizowanego działu dziesiątego gwarantują, że powstrzymanie się pracownika od pracy w sytuacji, o której mowa wyżej, nie pozbawia pracownika prawa do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy.
Pracownik ma prawo po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej, w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.
Rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej określił MPiPS w drodze rozporządzenia (poz. 7 „Przepisów prawnych i literatury").
Szczególnie ważnym nowym obowiązkiem, jest obowiązek współpracy pracownika z pracodawcą, przełożonym i innymi przedstawicielami pracodawcy w wykonaniu przez nich obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy i wyznaczania koordynatora sprawującego nadzór nad bhp wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu (art. 208 § l k.p.).
OBOWIĄZKI OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Obowiązki osób kierujących pracownikami
Zgodnie z art. 212 k.p., osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:
1) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp.
2) dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowania zgodnie z przeznaczeniem,
3) organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,
4) dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bhp,
6) zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Obowiązek znajomości przepisów o ochronie pracy, w tym przepisów i zasad bhp osób kierujących pracownikami wynika z art. 207 § 3 k.p.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WYKROCZENIA PRZECIWKO PRAWOM PRACOWNIKA
Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika określają przepisy działu trzynastego kodeksu pracy. Ponoszą ją jedynie pracownicy na stanowiskach kierowniczych lub działający w imieniu zakładu pracy.
Katalog wykroczeń obejmuje w szczególności następujące stany faktyczne:
zawieranie umowy cywilno-prawnej w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § l k.p. powinna być zawarta umowa o pracę, ;
niepotwierdzenie na piśmie w terminie 7 dni zawartej z pracownikiem umowy o pracę,
nieprowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z rażącym naruszeniem przepisów,
stosowanie wobec pracownika kar nie przewidzianych przepisami prawa pracy,
niewypłacenie pracownikowi w terminie należnego wynagrodzenia lub innego świadczenia, bezpodstawne jego obniżenie lub dokonywanie bezpodstawnych potrąceń,
nieudzielenie pracownikowi przysługującego mu urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawne obniżenie jego wymiaru,
niewydanie pracownikowi świadectwa pracy lub opinii,
naruszanie przepisów o czasie pracy, ochronie pracy kobiet i młodocianych,
nieprzestrzeganie przepisów i zasad bhp,
niewykonanie prawomocnego orzeczenia sądu lub innego organu,
utrudnianie działalności inspekcji pracy,
niezawiadomienie w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo przedstawianie niezgodnych z prawdą informacji, dowodów lub sprawozdań w tych sprawach,
niezgłoszenie rozpoczęcia działalności gospodarczej do organu inspekcji pracy
wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem, albo nie posiadają deklaracji zgodności,
wyposażanie pracowników w środki ochrony indywidualnej, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem, albo nie posiadają deklaracji zgodności,
stosuje substancje chemiczne nie oznakowane w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację i inne - zgodnie z art. 281, 282 i 283 kodeksu pracy.
Organem powołanym do orzekania o karach jest inspektor pracy. Orzekanie następuje w trybie określonym w art. 284 k.p. Inspektor Pracy może orzec karę grzywny od 10 do 5.000 zł.
Orzeczenie o ukaraniu może być w ciągu 7 dni od daty otrzymania. zaskarżone do sądu rejonowego. Orzeczenie, którego w terminie nie zaskarżono oraz orzeczenie (wyrok) wydane przez sąd, jest prawomocne i podlega wykonaniu.
OCHRONA PRACY KOBIET I MŁODOCIANYCH
Ochrona pracy kobiet
Prace wzbronione kobietom
Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała
Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała
|
Dopuszczalna norma na osobę
|
Uwagi
|
Wszystkie prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają: - przy pracy stałej
- przy pracy dorywczej
|
5000 kJ/zmiane. lub 1200kcal/zmiane 2900 kJ/zmianc. lub ok. 700 kcal/zmianc 20 kJ/minutę. lub 4.8 kcal/minute |
Norma obowiązuje od 27 grudnia l996r.
dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
|
Ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów o masie przekraczającej: - przy pracy stałej
- przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej)
|
12 kg 3 kg
20 kg 5 kg
|
Norma obowiązuje od 27 września 1998 r.
Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
|
Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała
|
Dopuszczalna norma na osobę
|
Uwagi
|
Ręczna obsługa elementów urządzeń (dźwigni, korb, kół sterowniczych itp.); przy której wymagane jest użycie siły przekraczającej: - przy pracy stałej
- przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej) |
50 N 12,5 N
100 N 25 N |
Norma obowiązuje od 27 grudnia l996r.
dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia |
Nożna obsługa elementów urządzeń (pedałów, przycisków itp.), przy której wymagane jest użycie siły przekraczającej:
- przy pracy stałej
- przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej) |
120 N 30 N
200 N 50 N |
Norma obowiązuje od 27 grudnia l996r.
Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia |
Ręczne przenoszenie pod górę - po pochylniach, schodach itp., których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30o, a wysokość 5 m - ciężarów o masie przekraczającej: - przy pracy stałej
- przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej)
|
8 kg 2 kg
15 kg 4 kg |
Norma obowiązuje od 27 września 1998 r.
Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia |
Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała
|
Dopuszczalna norma na osobę
|
UWAGI
|
Przewożenie ciężarów o masie przekraczającej: - przy przewożeniu na taczkach jednokołowych • po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym 2%
• po powierzchni nierównej
- przy przewożeniu na wózkach 2, 3 i 4 - kołowych • po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym 2%
• po powierzchni nierównej
- przy przewożeniu na wózkach po szynach • po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym 1% |
50 kg 12,5 kg
30 kg 7.5 kg
80 kg 20 kg
48 kg 12 kg
300 kg 75 kg
|
Norma obowiązuje od 27 grudnia 19% r. podane obok dopuszczalne masy ciężarów obejmują również masę urządzenia transportowego dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia |
Kobietom w ciąży i w okresie karmienia (pozostałe prace) • prace w pozycji wymuszonej • prace w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej
|
|
Norma obowiązuje od 27 grudnia 1996 r.
|