Katalog zabytków- katedra, Chrzest966, MAP

Opis zabytków do katalogu wystawy „Archeologiczne tajemnice palatium i katedry poznańskiego Ostrowa”

Maciej Przybył

KATEDRA, PLAC KATEDRALNY, OSTRÓW TUMSKI NR 13, 17, ZAGÓRZE-WIEŻOWA 2-4

61. Krzywaśń pastorału

Chronologia: koniec XI lub początek XII w.

Miejsce znalezienia: Poznań-Ostrów Tumski (katedra, grób nr 73, usytuowany w nawie północnej, przęsło zachodnie).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: krzywaśń pastorału wykonana z ołowiu, z wolutą o czworokątnym przekroju, zakończona główką zwierzęcą (węża?); okrągły nodus i tulejowaty trzonek z żelaznym trzpieniem do osadzenia na drzewcu.

Wymiary: wysokość - 15,2 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 129; Walicki 1971: 749; Katalog zabytków sztuki 1983: 51; Gulczyński 2003: 315; Bogacka 2008: 72

Zbiory: Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu, Ośrodek Studiów Pradziejowych i Średniowiecznych. Depozyt: Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Historii Miasta Poznania, nr inwentarza Dep. 942c.

62. Kielich

Chronologia: koniec XI lub początek XII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 73, usytuowany w nawie północnej, przęsło zachodnie).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: kielich wykonany ze srebra; srebro kute, repusowane, cyzelowane; czasza wieloboczna, zaostrzona; nodus okrągły, lekko wybrzuszony, ujęty dwoma pierścieniami w formie sznurka; stopa stożkowa, wieloboczna.

Wymiary: wysokość - 9,5 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 129; Walicki 1971: 749; Katalog zabytków sztuki 1983: 46.

63. Patena

Chronologia: koniec XI - początek XII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 73, usytuowany w nawie północnej, przęsło zachodnie).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: patena wykonana ze srebra; srebro kute, repusowane, cyzelowane. W zwierciadle otoczonym motywem schematycznych palmet wyłania się z obłoków dłoń Boża na tle krzyża.

Wymiary: średnica - 9,7 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 129; Walicki 1971: 749; Katalog zabytków sztuki 1983: 46.

64. Krzywaśń pastorału

Chronologia: 2 połowa XII - początek XIII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 93, usytuowany w nawie południowej, przy trzecim filarze od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: pióro pastorału wykonane ze srebrnej kutej blachy, z wąską, delikatną wolutą o przekroju czworokątnym, zakończoną schematyczną głową węża; nodus okrągły, spłaszczony; trzon tulejowaty.

Wymiary: wysokość - 19,2 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 141; Walicki 1971: 750; Katalog zabytków sztuki 1983: 51; Gulczyński 2003: 316; Bogacka 2008: 72, 84-85.

65. Kielich

Chronologia: 2 połowa XII - początek XIII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 93, usytuowany w nawie południowej, przy trzecim filarze od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: Kielich wykonany ze srebra; srebro kute, repusowane; czasza półkolista; nodus okrągły, ujęty motywem sznura; stopa stożkowa.

Wymiary: wysokość - 10,4 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 141; Walicki 1971: 750; Katalog zabytków sztuki 1983: 46; Bogacka 2008: 84-85.

66. Patena

Chronologia: 2 połowa XII - początek XIII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 93, usytuowany w nawie południowej, przy trzecim filarze od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: patena wykonana ze srebra; srebro kute, repusowane. W zwierciadle motyw dłoni Bożej, która wyłania się z obłoków na tle grawerowanego krzyża. Patena zniszczona, z licznymi ubytkami.

Wymiary: średnica - 9 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 141; Walicki 1971: 750; Katalog zabytków sztuki 1983: 46; Bogacka 2008: 84-85.

67. Pierścień z karneolem

Chronologia: 2 połowa XII - początek XIII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 93, usytuowany w nawie południowej, przy trzecim filarze od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: pierścień wykonany ze złota, cyzelowany, niellowany; czerwony karneol, o szlifie płaskim, w prostokątnej oprawie; obrączka dekorowana motywem skośnej kratki.

Wymiary: średnica - 2,3 cm; kamień - 1,1 cm x 0,95 cm; oprawa - 1,6 cm x 1,2 cm

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 141; Walicki 1971: 750; Katalog zabytków sztuki 1983: 51; Bogacka 2008: 84-85.

68. Krzywaśń pastorału

Chronologia: 1200-1210.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 99, usytuowany w części północno-zachodniej nawy głównej).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: pióro pastorału wykonane z miedzi techniką emalii żłobkowej, z grawerunkami i złoceniami. Posiada trójczłonową wolutę, którą zamyka duży pięciolistny kwiat. Na okrągłym nodusie umieszczone zostały w medalionach cztery półpostaci świętych. Poniżej nodusa znajduje się para antytetycznych gryfów. Krzywaśń ornamentowana jest motywami wici roślinnej, rozetami i liniami falistymi. Całość zabytku cechuje różnorodna gama kolorów: ciemny i jasny błękit, czerwień, biel, zieleń i żółć. Pastorał wykonany został w jednym z wybitniejszych warsztatów średniowiecznej sztuki emalierskiej w Limoges. Przypuszczalnie należał on do biskupa Arnolda (zm.1211) lub biskupa Pawła (1211-1242).

Wymiary: wysokość - 19,2 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1954: 416; 1957: 36-70; 1963: 185-187; Walicki 1971: 292, 750; Katalog zabytków sztuki 1983: 51; Gulczyński 2003: 316-317; Bogacka 2008: 72.

69. Krzywaśń pastorału

Chronologia: 1253 lub 1263/64.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 126, usytuowany w nawie południowej, czwarte przęsło od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: pióro pastorału wykonane z żelaza inkrustowanego srebrem, z wygiętą wolutą o przekroju okrągłym; nodus owalny; trzon tulejowaty do osadzenia na drzewcu.

Wymiary: wysokość - 23 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 141; Walicki 1971: 750; Gulczyński 2003: 317-318; Bogacka 2008: 72, 87-88.

70. Pierścień

Chronologia: 1253 lub 1263/1264.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 126, usytuowany w nawie południowej, czwarte przęsło od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: pierścień pieczętny biskupa poznańskiego (Boguchwała II lub Boguchwała III z Czerlejna); wykonany ze srebra złoconego; na obrączce grawerowana, niellowana tarcza w kształcie mandorli; na otoku lustrzana inskrypcja: S[igillum] BOGVPHALI EP[iscopi] POZN[aniensi]. Wg K. Bogackiej pierścień należał do biskupa Boguchwała II.

Wymiary: średnica obrączki - 3 cm, tarcza - wys. 3,5 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 141; Walicki 1971: 750; Katalog zabytków sztuki 1983: 51; Bogacka 2008: 87-88.

71. Kielich

Chronologia: 1253 lub 1263/1264.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 126, usytuowany w nawie południowej, czwarte przęsło od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: Kielich wykonany ze srebra; srebro repusowane, grawerowane; czasza półokrągła; nodus czterodzielny ujęty obustronnie pierścieniami; stopa okrągła z ornamentem roślinnym wokół brzegu.

Wymiary: wysokość - 11 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 141; Walicki 1971: 750; Katalog zabytków sztuki 1983: 46.

72. Patena

Chronologia: 1253 lub 1263/1264.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 126, usytuowany w nawie południowej, czwarte przęsło od zachodu).

Odkrycie: Badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: patena wykonana ze srebra; srebro repusowane, grawerowane; w zwierciadle czworolistne wgłębienie.

Wymiary: wysokość - 13,5 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 141; Walicki 1971: 750; Katalog zabytków sztuki 1983: 46; Bogacka 2008: 87-88.

73. Kielich

Chronologia: 2 połowa XII w. (?)

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 157, usytuowany w nawie południowej, drugie przęsło od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: kielich wykonany ze srebra; srebro kute; czasza półkolista; nodus okrągły, ujęty dwoma pierścieniami; stopa stożkowa ze spłaszczonym brzegiem.

Wymiary: wysokość - 8 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 224-225; Walicki 1971: 749-750; Katalog zabytków sztuki 1983: 46.

74. Patena

Chronologia: 2 połowa XII w. (?)

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 157, usytuowany w nawie południowej, drugie przęsło od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: patena wykonana ze srebra; z wgłębionym zwierciadłem, gładka, bez ornamentu.

Wymiary: średnica - 8,1 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 224-225; Walicki 1971: 749-750; Katalog zabytków sztuki 1983: 46.

75. Pierścień

Chronologia: 2 połowa XII w. (?)

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 157, usytuowany w nawie południowej, drugie przęsło od zachodu).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: pierścień wykonany ze złota; złoto kute; wąska obrączka z owalnym bursztynem ujętym w miseczkę i cztery łapki; bursztyn o szlifie kaboszonowym

Wymiary: średnica obrączki - 2,3 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 224-225; Walicki 1971: 749-750; Katalog zabytków sztuki 1983: 51.

76. Taśmowate okucie trumny (2 fragmenty)

Chronologia: początek XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 187, usytuowany na osi nawy głównej)

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: przedmiot żelazny (obecnie w dwóch fragmentach) ze śladami drewna .Odkryty został w obrębie grobu nr 187 identyfikowanego z grobowcem Bolesława Chrobrego (zm. 1025). Kąt rozwarty oraz pozostałości drewna pozwalają sądzić, że okucie to wiązało narożnik skrzyni trumiennej. Ramiona okucia przytwierdzone były do boków skrzyni żelaznymi gwoździami.

Wymiary: długość - 9 cm, szerokość - 5 cm (fragment 1), długość - 7 cm, szerokość - 5 cm (fragment 2).

Ważniejsza literatura: Pieczyński 1963: 262 (ryc.12), 287.

77. Denar morawski Brzetysława I (1019-1055)

Chronologia: 1019[1028]-1034 (mennica w Ołomuńcu)

Miejsce znalezienia: Poznań - Ostrów Tumski, katedra, grób nr 187, usytuowany na osi nawy głównej

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: Av.: W polu monety Prawica Boża - symbol łączności Boga z ludźmi (Codziennie wyciągałem ręce do ludu buntowniczego i niesfornego, który postępował drogą zła, za swoimi zachciankami. Iz 65, 2), w otoku mało czytelny napis BRACIZLAV. Rv.: W polu krzyż dwunitkowy, otokowo imię mincerza VSEBOR. Hybryda - av.: Šm. 310 b; rv.: Šm. 310 a.

Czeski badacz Gustav Skalsky na podstawie zarejestrowanych znalezisk przypuszczał (1939), że były to monety polskie bite przez czeskich mincerzy w Gnieźnie. Dopiero po odkryciu nowych egzemplarzy Paul Radoměrský (1956-1957) określił je jako monety morawskie.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 177; Šmerda 1996; Videman, Paukert 2009

78. Hak żelazny

Chronologia: początek XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 187, usytuowany na osi nawy głównej).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: hak żelazny, dość mocno skorodowany. Pochodzi z węgara tzw. memorii grobowca nr 187, prawdopodobnie Bolesława Chrobrego (zm. 1025).

Wymiary: długość - 13,5 cm, grubość - 1cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 177; Kurnatowska 1989-1990: 82; Janiak 2003: 87-88; Bukowska 2013: 72.

79. Fragment płyty

Chronologia: koniec X w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 186, usytuowany na osi nawy głównej).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: fragment polerowanej płyty okładzinowej z ciemno zielonego, żyłkowanego kamienia gabro. Jeden brzeg obcięty, a „górna” powierzchnia wygładzona z wyjątkiem 2,5 cm. pasa biegnącego wzdłuż obciętej krawędzi. Znaleziony w destrukcie przykrywającym grobowiec nr 186, który identyfikowany jest jako pochówek księcia Mieszka I (zm. 992) (ozdobna okładzina zewnętrznych ścian grobowca). Wg P. Urbańczyka fragment portatylu przenośnego ołtarza, prawdopodobnie biskupa Jordana (koncepcja nie podzielana powszechnie).

Wymiary: szerokość - 8,5 cm, długość - 11 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963: 176; Kurnatowska 1989-1990: 79-80; Urbańczyk 2012: 402-403; Janiak 2003: 77-78; Bukowska 2013: 70-72.

80. Fragment płyty

Chronologia: koniec X w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, grób nr 186, usytuowany na osi nawy głównej).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: fragment krawędzi płyty kamiennej, polerowanej, w dolnej powierzchni (niewygładzonej) ze śladami zaprawy murarskiej. Na węższej ze ścianek plama rdzy. Znaleziony w destrukcie przykrywającym grobowiec nr 186, który identyfikowany jest jako pochówek księcia Mieszka I (zm. 992)

Wymiary: szerokość - 11,5 cm, długość - 17, 5 cm.

Ważniejsza literatura: Józefowiczówna 1963, 176; Kurnatowska 1989-1990, 79-80; Urbańczyk 2012: 402-403; Janiak 2003: 77-78; Brzostowicz, Pawlak, Stempin 2003: 63; Brzostowicz, Stempin 2007: 94; Bukowska 2013: 70-72.

Zbiory: Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu, Ośrodek Studiów Pradziejowych i Średniowiecznych. Depozyt: Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, Dep. 1975:68.

81. Kabłączek skroniowy

Chronologia: XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Plac Katedralny?, warstwy VII-VIII).

Odkrycie: badania wykopaliskowe na Placu Katedralnym w 1938 r. pod kierownictwem J. Kostrzewskiego przy współudziale W. Hensla, K. Łukasiewicza, W. Kóčki.

Opis: kabłączek skroniowy wykonany z brązowego drutu o okrągłym przekroju, z esowato wygiętym uszkiem.

Wymiary: średnica wewnętrzna - 12 mm, średnica zewnętrzna - 22 mm.

Ważniejsza literatura: Hensel, Niesiołowska, Żak 1959: 23.

82. Pierścionek brązowy

Chronologia: XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Plac Katedralny, warstwy VII-VIII).

Odkrycie: badania wykopaliskowe na Placu Katedralnym w 1938 r. pod kierownictwem J. Kostrzewskiego przy współudziale W. Hensla, K. Łukasiewicza, W. Kóčki.

Opis: pierścionek z brązu, tzw. wity, skręcony z dwóch par okrągłych drutów, sklepanych na końcach obręczy.

Wymiary: średnica zewnętrzna - 2,5 cm.

Ważniejsza literatura: Hensel, Niesiołowska, Żak 1959: 23, ryc. 9:3.

83. Sygnet brązowy

Chronologia: 2 połowa (?) XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Plac Katedralny, warstwy VII-VIII).

Odkrycie: badania wykopaliskowe na Placu Katedralnym w 1938 r. pod kierownictwem J. Kostrzewskiego przy współudziale W. Hensla, K. Łukasiewicza, W. Kóčki.

Opis: sygnet z brązu. Na tarczy nieczytelny wizerunek .

Wymiary: średnica zewnętrzna - 1,6 cm.

Ważniejsza literatura: Hensel, Niesiołowska, Żak 1959: 23, ryc. 9:2.

84. Ciężarek kamienny

Chronologia: wczesne średniowiecze (?).

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Plac Katedralny).

Odkrycie: badania wykopaliskowe na Placu Katedralnym w 1938 r. pod kierownictwem J. Kostrzewskiego przy współudziale W. Hensla, K. Łukasiewicza, W. Kóčki.

Opis: ozdobny ciężarek kamienny, kształtu półsferycznego, prawdopodobnie używany w kancelarii do obciążania pergaminowych dokumentów.

Wymiary: 6,3x5,5x3,5 cm.

Ważniejsza literatura: Hensel, Niesiołowska, Żak 1959: tablica VI:13.

85. Sprzączka do pasa

Chronologia: 2 połowa XII-1 połowa XIII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Plac Katedralny, warstwa VI).

Odkrycie: Badania wykopaliskowe na Placu Katedralnym w 1938 r. pod kierownictwem J. Kostrzewskiego przy współudziale W. Hensla, K. Łukasiewicza, W. Kóčki.

Opis: sprzączka do pasa wykonana z płaskiej taśmy żelaznej. Rama sprzączki kształtu kolistego, z ruchomym kolcem o przekroju czworobocznym, uszkodzona.

Wymiary: średnica całkowita - 4, 5 cm.

Ważniejsza literatura: Hensel, Niesiołowska, Żak 1959: 19, tablica II:18.

86. Okładzina sierpa

Chronologia: 2 połowa X-1 połowa XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Plac Katedralny?)

Odkrycie: badania wykopaliskowe na Placu Katedralnym w 1938 r. pod kierownictwem J. Kostrzewskiego przy współudziale W. Hensla, K. Łukasiewicza, W. Kóčki.

Opis: fragment pochewki składanego sierpa, tzw. kosera, z poroża. Okładzina pokryta rytymi motywami geometrycznymi (tzw. oczka, zakreślone trójkąty, szachownica).

Wymiary: długość - 10,8 cm, maks. szerokość - 1,7 cm

Ważniejsza literatura: zabytek niepublikowany

87. Okucie rzemienia

Chronologia: (2 połowa?) XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Plac Katedralny, warstwa X).

Odkrycie: badania wykopaliskowe na Placu Katedralnym w 1938 r. pod kierownictwem J. Kostrzewskiego przy współudziale W. Hensla, K. Łukasiewicza, W. Kòčki.

Opis: ozdobna aplikacja rzemienia (pasa względnie rzędu końskiego) w stylu nomadzkim, odlana z brązu. Forma palmetokształtna, ornament roślinny (drzewo życia?), aplikacja pokryta emalią. Po wewnętrznej stronie przy brzegach znajdują się cztery nity.

Wymiary: 3,2 cm x 2,8 cm.

Ważniejsza literatura: Hensel, Niesiołowska, Żak 1959: 24-25, ryc. 9:11.

88. Paciorek

Chronologia: wczesne średniowiecze.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Plac Katedralny).

Odkrycie: badania wykopaliskowe na Placu Katedralnym w 1938 r. pod kierownictwem J. Kostrzewskiego przy współudziale W. Hensla, K. Łukasiewicza, W. Kòčki.

Opis: paciorek z kręgu ryby (amulet?).

Wymiary: 1,2 cm x 0,5 cm.

Ważniejsza literatura: Hensel, Niesiołowska, Żak 1959: 44, rys. 34:4.

89. Paciorek

Chronologia: koniec X w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, nawa południowa, wziemny grób nr 180).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: paciorek z kryształu górskiego, kulisty, kolor srebrzystoszary.

Wymiary: 1,4 cm x 0,9 cm.

Ważniejsza literatura: Pieczyński 1963: ryc. 34: 25; Józefowiczówna 1963: 204-205.

90. Pierścionek brązowy

Chronologia: 2 połowa XII - 1 połowa XIII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski 13 (warstwa IVc - przemieszana).

Odkrycie: badania wykopaliskowe na posesji Ostrów Tumski 13 w latach 1950-1953 pod kierownictwem W. Hensla, przy współpracy A. Cofty i J. Żaka.

Opis: pierścionek wykonany z cienkiej sztabki brązowej o przekroju półkola, z owalnym oczkiem, na którym wyryty krzyżyk tzw. laskowany; uszkodzony.

Wymiary: średnica zewnętrzna - 2 cm.

Ważniejsza literatura: Niesiołowska, Perzyńska, Żak 1960: 122, ryc. 54:16.

91. Paciorek

Chronologia: 2 połowa X-1 połowa XIII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski 13 (warstwa IVc - przemieszana).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w latach 1950-1953 przeprowadzone przez W. Hensla przy współpracy A. Cofty i J. Żaka.

Opis: paciorek z kryształu górskiego, kulisty, kolor biało srebrzysty.

Wymiary: średnica - 0,7 cm.

Ważniejsza literatura: Niesiołowska, Perzyńska , Żak 1960: 120, tablica X:1.

92. Paciorek

Chronologia: 2 połowa XII-1 połowa XIII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (stan. 13, warstwa IVc - przemieszana).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w latach 1950-1953 przeprowadzone przez W. Hensla przy współpracy A. Cofty i J. Żaka.

Opis: paciorek ze szkliwa brunatnego, dwustożkowaty, z żółtymi i zielonymi plamkami.

Wymiary: długość - 2 cm, średnica - 0,7 cm.

Ważniejsza literatura: Niesiołowska, Perzyńska, Żak 1960: 120, tablica X:2.

93. „Korkociągowe” kabłączki skroniowe

Chronologia: 1 połowa X w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, warstwa VI, tzw. przedsakralna).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis:

a) brązowy kabłączek skroniowy, wykonany z cienkiego drutu o przekroju 0, 1 cm, zwinięty w kabłąk, zakończony spiralą o formie poszerzającego się ku dołowi stożka;

b) brązowy kabłączek skroniowy, wykonany z cienkiego drutu o przekroju 0, 1 cm, zwinięty w kabłąk, zakończony spiralą o formie poszerzającego się ku dołowi stożka.

Wymiary:

a) średnica kabłąka (zewnętrzna) - 1,4x1,6 cm, długość stożka - 0, 5 cm;

b) średnica kabłąka (zewnętrzna) - 1,2x1,3 cm, długość stożka - 0, 6 cm

Ważniejsza literatura: Pieczyński 1954: 294-295; 1963: 287; Kara 2009: 260.

94. Okładziny grzebienia

Chronologia: 2 połowa X-1 połowa XI

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, warstwa II tzw. gotycka - przemieszana)

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny

Opis: dwie ozdobne okładziny grzebienia z poroża, trójwarstwowego, z jednym rzędem zębów, z pozostałością żelaznego nitu spajającego grzebień.

okładzina 1: W górnej części wątek w postaci rzędu tzw. podwójnych oczek, obramowanych motywami rytych linii poziomych i pionowych. Okładzina uszkodzona.

okładzina 2: Wątek zdobniczy identyczny jak na okładzinie 1.

Wymiary: długość - 10,3 cm, szerokość - 1,6 cm (okładzina 1), długość - 8,8 cm, szerokość - 1,6 cm (okładzina 2)

Ważniejsza literatura: zabytek niepublikowany

95. Okładzina szkatułki

Chronologia: 1 połowa X w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (katedra, warstwa V - przedsakralna)

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: ozdobna okładzina zapewne szkatułki, z poroża. Pokryta rytym motywem w postaci rzędu pojedynczych tzw. oczek, ułożonych w ornament geometryczny. Dwa otwory po bokach na nity.

Wymiary: długość - 5,6 cm, szerokość - 1,8 cm.

Ważniejsza literatura: zabytek niepublikowany

96. Puchar gliniany

Chronologia: X w.

Miejsce znalezienia: Poznań-Ostrów Tumski, pod katedrą, w jamie pod warstwą związaną z budową kościoła preromańskiego

Odkrycie: badania wykopaliskowe w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956 pod kierunkiem K. Józefowiczówny.

Opis: puchar gliniany zdobiony na czaszy dookolnymi rzędami żłobków i nakłuć, natomiast na nóżce z plastycznymi żeberkami

Wymiary: wysokość - 22 cm, średnica wylewu czaszy - 17,8 cm, średnica największej wydętości czaszy - 19,5 cm, średnica uchwytu (nodusa) - 5,5 cm, średnica nóżki - 15 cm.

Literatura: Pieczyński 1956: 271-273; Brzostowicz, Pawlak, Stempin 2003: 63, nr 241

Zbiory: Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu, Ośrodek Studiów Pradziejowych i Średniowiecznych. Depozyt: Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, nr inw.

97. Fragment pierścionka (sygnetu)

Chronologia: 2 połowa XI-początek XII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Zagórze, ul. Wieżowa 2-4, wykop tzw. główny, warstwa III - częściowo przemieszana).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w latach 1950-1953 pod kierownictwem W. Hensla przy współpracy J. Slaskiego, E. Dąbrowskiego, L. Leciejewicza i A. Dymaczewskiego.

Opis: fragment pierścionka (sygnetu) ze szkła żółtego, nieprzezroczystego.

Wymiary: średnica zewnętrzna - 2, 5 cm.

Ważniejsza literatura: Dymaczewski 1961: 165, tablica XXVII:5.

98. Paciorek

Chronologia: 2 połowa XI-początek XII w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (Zagórze, ul. Wieżowa 2-4, wykop tzw. główny, warstwa III - częściowo przemieszana).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w latach 1950-1953 pod kierownictwem W. Hensla przy współpracy J. Slaskiego, E. Dąbrowskiego, L. Leciejewicza i A. Dymaczewskiego.

Opis: paciorek z karneolu, kubooktaedryczny.

Wymiary: 1,4 cm x 0,8 cm.

Ważniejsza literatura: Dymaczewski 1961: tablica XXVII: 3

99. Paciorek

Chronologia: 2 połowa X-X/XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań- Ostrów Tumski (stan. 17, warstwa Vd).

Odkrycie: badania wykopaliskowe w latach 1953-1954 przeprowadzone przez W. Hensla przy współpracy E. Dąbrowskiego, A. Dymaczewskiego, J. Żaka.

Opis: paciorek szklany, cylindryczny, ze szkła żółtego, nieprzezroczystego.

Wymiary: średnica - 0,7 cm.

Ważniejsza literatura: Malinowska 1961: 20, ryc. 67:14.

Artur Dębski

100. 3 kostki mozaikowe barwy czarnej

Chronologia: XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań - Ostrów Tumski 14, warstwa rozbiórkowa z XIII w., pierwotnie wystrój kaplicy pałacowej bądź katedry

Odkrycie: badania Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej MOS MAIORUM w 2014 r.

Opis: Tessery w formie nieregularnych wielościanów wykonane zostały z nieprzezroczystego szkła barwy czarnej. Masa szklana wykazuje liczne zanieczyszczenia i pęcherzyki powietrza. Kostki noszą ślady załuskiwania oraz białej zaprawy murarskiej. W jednym przypadku tesserę ukształtowano z trzech nałożonych na siebie warstw szkła, przy czym najwyższa z nich ma formę cienkiego płatka.

Wymiary:

1,06 cm x 1,10 cm x 0,77 cm;

0,98 cm x 1,22 cm x 1,13 cm;

1,33 cm x 0,66 cm x 1,33 cm;

Ważniejsza literatura: znalezisko niepublikowane

Zbiory: Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska MOS MAIORUM

nr inw.: OT14/77w/14; OT14/139w/14; OT14/151w/14;

101. 2 kostki mozaikowe barwy czerwonej

Chronologia: XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań - Ostrów Tumski 14, warstwa rozbiórkowa z XIII w., pierwotnie wystrój kaplicy pałacowej bądź katedry

Odkrycie: badania Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej MOS MAIORUM, 2014 r.

Opis: Tessery w formie nieregularnych prostopadłościanów wykonano z silnie zmąconego szkła barwy czerwonej. Masa szklana ma strukturę warstwową i wykazuje liczne pęcherzyki powietrza. Kostki noszą ślady załuskiwania i wyraźne czytelne pozostałości białej zaprawy murarskiej. W jednym przypadku na górnej powierzchni tessery zachowała się cienka warstwa przezroczystego szkła bezbarwnego.

Wymiary:

0,92 cm x 1,08 cm x 0,73 cm;

0,9 cm x 1,09 cm x 0,79 cm;

Ważniejsza literatura: znalezisko niepublikowane

Zbiory: Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska MOS MAIORUM

nr inw.: OT14/84w/14; OT14/91w/14;

102. Kostka mozaikowa barwy brązowej

Chronologia: XI w.

Miejsce znalezienia: Poznań - Ostrów Tumski 14, warstwa rozbiórkowa z XIII w., pierwotnie wystrój kaplicy pałacowej bądź katedry

Odkrycie: badania Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej MOS MAIORUM, 2014 r.

Opis: Tessera w formie nieregularnego prostopadłościanu wykonana z nieprzezroczystego szkła barwy brązowej. Masa szklana wykazuje obecność licznych zanieczyszczeń i pęcherzyków powietrza. Kostka nosi ślady załuskiwania oraz białej zaprawy murarskiej. Tessera sprawia wrażenie jednolitejgo, najprawdopodobniej ukształtowano go ją z jednej warstwy szkła.

Wymiary:

0,84 cm x 0,75 cm x 0,96 cm

Ważniejsza literatura: znalezisko niepublikowane

Zbiory: Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska MOS MAIORUM

nr inw.: OT14/126w/14;

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
M. Przybył - Archeologiczne tajemnice palatium i katedry poznanskiego Ostrowa, Chrzest966, MAP
Archeologiczne tajemnice palatium i katedry poznańskiego Ostrowa, Chrzest966, MAP
Zabytki, Chrzest966, MAP
Opis zabytków, Chrzest966, MAP
Gimnazjum, Chrzest966, MAP
Początki polskiego pieniądza, Chrzest966, MAP
Scenariusz wystawy na 1050-lecie chrztu Mieszka, Chrzest966, MAP
Jedzenie Słowian, Chrzest966, MAP
Katalog zabytków palatium
umowa o dzielo Muzyczuk, Chrzest966, MAP, Umowy
KATALOG ZABYTKOW OSADNICTWA HOL Nieznany
umowa zlecenie MAP Kurkowicz, Chrzest966, MAP, Umowy
Wniosek 30 000 Euro, Chrzest966, MAP, Umowy
Kampania edukacyjna, Chrzest966, MAP
Błędy formalne, Chrzest966, MAP
Teksto do folderu - cd, Chrzest966, MAP
tekst do folderu, Chrzest966, MAP
Mit Polski katolickiej od 966, Chrzest966, MAP

więcej podobnych podstron