Zadanie egzaminacyjne

Do apteki ogólnodostępnej typu A zgłosił się pacjent z receptą na lek recepturowy.

Recepta została przyjęta do wykonania pod numerem No 65865.

Opracuj projekt realizacji prac związanych z wykonaniem leku recepturowego

według załączonej recepty pacjenta.

Projekt realizacji prac powinien zawierać:

1. Tytuł.

2. Założenia wynikające z treści zadania i załączonej dokumentacji z wyjaśnieniem

w języku polskim skrótów łacińskich zamieszczonych w recepcie.

3. Obliczenia niezbędne do wykonania recepty w tym stężenia substancji i ocenę poprawności zapisanych w recepcie dawek.

Zestawienie ilości substancji leczniczych potrzebnych do sporządzenia leku według recepty, na podstawie wykonanych obliczeń.

4. Charakterystykę właściwości fizykochemicznych poszczególnych składników leku ze szczególnym uwzględnieniem rozpuszczalności.

5. Wykaz wyposażenia niezbędnego do wykonania leku oraz wypełnioną sygnaturę

będącą etykietą wykonanego leku

6. Opis prac związanych z wykonaniem leku według załączonej recepty.

7. Opis działań farmakologicznych gotowego leku i wskazówki dla pacjenta

dotyczące stosowania i przechowywania leku.

Uwaga:

Należy przyjąć, że data wykonania leku to data egzaminu.

Obliczenia należy wykonać z następującymi dokładnościami:

- dotyczące stężeń 0,1

Do wykonania zadania wykorzystaj:

Załącznik 1. Recepta lekarska

Załącznik 2. Monografie szczegółowe wybranych środków farmaceutycznych

wg FP oraz ulotki informacyjne leków gotowych

Załącznik 3.. Ilość kropli niektórych cieczy zawartych w jednym gramie i masa pojedynczej kropli (dotyczy tzw. Kroplomierza normalnego w temp. 15 - 20°C

Załącznik 4. Wzory sygnatur

Załącznik 1.

Recepta lekarska

Załącznik 2.

Monografie szczegółowe wybranych środków farmaceutycznych

wg FP

Parafina ciekła

Nazwa łacińska:	Paraffinum liquidum
Synonimy:	Petrolatum liquidum, Oleum Paraffini, Oleum minerale album, Olej parafinowy, Parafina płynna, Olej mineralny.
Opis:	Bezbarwna, oleista i przezroczysta ciecz. Nie posiada zapachu i smaku.

Zastosowanie:

Parafina ciekła, zwana zwyczajowo olejem parafinowym lub olejem mineralnym stanowi mieszaninę oczyszczonych, płynnych węglowodorów alifatycznych uzyskanych jako uboczny produkt destylacji ropy naftowej. Surowiec przeznaczony do celów farmaceutycznych odznacza się bardzo wysoką jakością. Nazwa pochodzi od łac. parum affinis - mało powinowaty. Surowiec jest trwały fizykochemicznie - trudno wchodzi w reakcje chemiczne z innymi związkami. Nie miesza się z wodą i alkoholem etylowym. Rozpuszcza się w chloroformie, eterze, olejkach eterycznych oraz olejach tłustych (z wyjątkiem oleju rycynowego).  Parafina ciekła poza lecznictwem jest stosowana w niektórych gałęziach przemysłu, m.in. w cukiernictwie, do wyrobu past połyskowych, do wyrobu produktów impregnacyjnych, do przechowywania niektórych metali (m.in. sodu i potasu), w mikroskopii, w mechanice i elektryce.  W lecznictwie olej parafinowy stosowany jest miejscowo oraz wewnętrznie.  Podany per os nie ulega wchłonięciu z przewodu pokarmowego ani trawieniu, wywołując działanie przeczyszczające. Przenika w minimalnych ilościach do naczyń chłonnych jelit. Nie ulega praktycznie metabolizmowi. Stosowany jest tradycyjnie jako laxantium. Mechanizm działania przeczyszczającego oleju parafinowego polega na powlekaniu wewnętrznej ściany jelita grubego warstwą ochronną (poślizgową) oraz rozmiękczaniu mas kałowych.  Parafina ciekła nie wywołuje (w przeciwieństwie do alternatywnie stosowanego w tym samym celu oleju rycynowego) podrażnienia jelit, a tym bardziej ich przekrwienia, co stanowi jej zaletę. W porównaniu z olejem rycynowym jej działanie przeczyszczające jest jednak słabsze. Ponadto przedawkowana może wywoływać niekontrolowane jej wydalanie (wycieki).  Parafina ciekła jest stosowana bardzo często zewnętrznie w dermatologii oraz kosmetologii. Po zastosowaniu miejscowym wykazuje działanie natłuszczające, ochronne oraz rozmiękczające (resolutivum). Tworzy tłusty film okluzyjny, zapobiegający nadmiernej utracie wody przez naskórek. Często używana per se jako emollientum w przypadkach mechanicznych, termicznych i chemicznych uszkodzeń skóry, w zaniku i zniszczeniu skóry, dermatitis atopica (AZS), eczema, prurigo etc. Niekiedy także w połączeniu z olejem silikonowym, wazeliną oraz parafiną stałą (maści, mazidła). Szeroko stosowana w jako constituens lub jako dodatek do maści leczniczych, mleczek, śmietanek kosmetycznych, kremów tłustych, półtłustych jak i nawilżających, mazideł, pomad i innych postaci farmaceutycznych. Ponadto, podobnie jak Paraffinum solidum służy do wyrobu tzw. masek parafinowych oraz wazeliny sztucznej (Vaselinum artificialae). Niekiedy również jako obojętny olej do masażu. Zaletą węglowodorów alifatycznych jest ich mała reaktywność - są odporne na działanie kwasów i zasad oraz wysokiej temperatury. Stosowana zbyt długi czas miejscowo per se lub w postaci preparatów z dużą jej zawartością może działać komedogennie (czyli „zaskórnikotwórczo”), zwłaszcza w przypadku cery tłustej lub skłonnej do zmian trądzikowych.

ADRENALINA WZF 0,1%

(Adrenalinum)
1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań

1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera jako
substancję czynną: 1 mg adrenaliny (w postaci adrenaliny winianu) oraz
substancje pomocnicze: sodu pirosiarczyn (E 223), sodu chlorek, wodę do wstrzykiwań.

Opakowania
10 ampułek po 1 ml

Substancją czynną leku jest adrenalina. Adrenalina zwęża naczynia krwionośne, przyspiesza czynność serca oraz rozszerza drogi oddechowe. Lek podaje lekarz w sytuacjach zagrożenia życia pacjenta w następujących przypadkach:

• w nagłym zatrzymaniu krążenia - resuscytacji krążeniowo-oddechowej (tj. przywracaniu do życia polegającym na przeprowadzeniu zabiegów, które okresowo zastępują czynność serca i płuc);

• we wstrząsie anafilaktycznym oraz innych reakcjach alergicznych o ciężkim przebiegu;

• w napadzie astmy oskrzelowej - w celu przerwania skurczu oskrzeli;

• w ciężkiej bradykardii (zwolnienie czynności serca);

• we wstrząsie kardiogennym - jako wazopresor (lek obkurczający naczynia krwionośne).

Nie należy stosować leku Adrenalina WZF 0,1% w przypadku
nadwrażliwości (uczulenia) na substancję czynną lub którykolwiek ze składników leku, aczkolwiek w stanach zagrożenia życia nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do zastosowania leku.

Zachować szczególną ostrożność stosując lek Adrenalina WZF 0,1% w przypadkach:

• chorób serca (np. choroba wieńcową, zaburzenia rytmu serca, przerost prawej komory
  serca);

• nadciśnienia tętniczego;

• cukrzycy;

• zwiększonego ciśnienia śródgałkowego;

• guza chromochłonnego nadnerczy;

• gruczolaka gruczołu krokowego (prowadzącego do zalegania moczu);

• zwiększonego stężenia wapnia we krwi;

• zmniejszonego stężenia potasu we krwi;

• u pacjentów w podeszłym wieku.

Zachowanie szczególnej ostrożności u niektórych szczególnych grup stosujących lek

Ciąża
Lek można stosować u kobiet w ciąży w przypadku, gdy w opinii lekarza korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu.

Karmienie piersią
Ze względu na śladowe przenikanie adrenaliny do mleka kobiecego jest mało prawdopodobne, aby lek wywierał wpływ na dziecko karmione piersią.

Prowadzenie pojazdów i obsługa maszyn
Po zastosowaniu adrenaliny pacjent nie powinien prowadzić pojazdów i obsługiwać maszyn do czasu ustąpienia zaburzeń, które były wskazaniem do podania leku.

Ważne informacje o niektórych składnikach leku Adrenalina WZF 0,1%
Lek zawiera pirosiarczyn sodu, który może wywołać reakcje alergiczne, w tym również objawy anafilaktyczne i skurcz oskrzeli u osób z nadwrażliwością, szczególnie jeśli chorują na astmę.

Stosowanie innych leków
Adrenalinę można stosować z innymi lekami, jednak jej działanie mogą nasilać:

• leki stosowane w leczeniu depresji (np. wenlafaksyna, milnacypran oraz leki z grupy
  inhibitorów monoaminooksydazy);

• leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona (np. entakapon z grupy leków blokujących
  enzym zwany metylotransferazą; lewodopa);

• hormony tarczycy;

• teofilina (lek przeciwastmatyczny);

• oksytocyna (lek hormonalny stosowany w położnictwie);

• parasympatykolityki (np. atropina);

• niektóre leki przeciwalergiczne, takie jak np. difenhydramina, chlorfeniramina;

• leki sympatykomimetyczne (np. leki wziewne rozszerzające oskrzela).

• Działanie adrenaliny nasila alkohol.

• Podczas podawania adrenaliny i takich leków jak propranolol, sotalol (i innych nieselektywnych β-adrenolityków) może wystąpić ciężkie nadciśnienie tętnicze i spowolnienie czynności serca.

• Lek należy stosować ostrożnie u osób przyjmujących glikozydy naparstnicy, chinidynę, chlorowcowane środki znieczulające, ponieważ leki te mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

• Zwiększeniu ciśnienia tętniczego krwi wywołanemu przez adrenalinę mogą przeciwdziałać szybko działające leki rozszerzające naczynia krwionośne lub leki blokujące receptory α-adrenergiczne.

• Działanie adrenaliny może być odwracane przez leki blokujące receptory β-adrenergiczne, szczególnie nieselektywne (np. propranolol).

• Adrenalina hamuje wydzielanie insuliny, dlatego u osób z cukrzycą może być konieczne zwiększenie dawki insuliny lub innych leków stosowanych w cukrzycy.

Lek Adrenalina WZF 0,1% jest podawany przez lekarza podskórnie, domięśniowo, dożylnie.

Dawkę leku dostosowuje lekarz w zależności od stanu pacjenta. Szczegółowe dane zamieszczono w punkcie Informacje przeznaczone dla personelu służby zdrowia.

W przypadku zastosowania większej dawki leku Adrenalina WZF 0,1% niż zalecana
W przypadku podania dużej dawki leku lub przypadkowego wstrzyknięcia do naczynia może dojść do nagłego zwiększenia ciśnienia tętniczego, zwężenia naczyń obwodowych, pobudzenia serca. Może wystąpić zwolnienie lub przyspieszenie czynności serca, zaburzenia rytmu serca, trudności w oddychaniu. Właściwe postępowanie podejmuje personel służby zdrowia.

Jak każdy lek, Adrenalina WZF 0,1% może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
Wystąpienie działań niepożądanych zależy od wrażliwości pacjenta na adrenalinę oraz od podanej dawki.

Działania niepożądane występujące często, nawet po podaniu małych dawek adrenaliny to: kołatanie serca, przyspieszona czynność serca, pocenie się, nudności, wymioty, trudności w oddychaniu, bladość, zawroty głowy, osłabienie, drżenie, ból głowy, nerwowość, lęk, niepokój oraz uczucie zimna w obrębie dłoni i stóp.

Rzadko odnotowywano: omamy, omdlenia, zwiększenie stężenia cukru we krwi, zmniejszenie stężenia potasu we krwi, kwasicę metaboliczną, rozszerzenie źrenic, trudności w oddawaniu moczu z zatrzymaniem moczu włącznie, drżenia mięśniowe.
Działania niepożądane, które występowały po zastosowaniu dużych dawek adrenaliny lub u osób wrażliwych: zaburzenia rytmu serca (migotanie przedsionków lub zatrzymanie czynności serca), nagły wzrost ciśnienia tętniczego (czasami prowadzący do wylewu krwi do mózgu) oraz zwężenie naczyń krwionośnych (np. w skórze, błonie śluzowej, nerkach).

Lek zawiera pirosiarczyn sodu, który może wywołać reakcje alergiczne, w tym również objawy anafilaktyczne i skurcz oskrzeli u osób z nadwrażliwością, szczególnie jeśli chorują na astmę.

U niektórych osób w czasie stosowania leku Adrenalina WZF 0,1% mogą wystąpić inne działania niepożądane. W przypadku wystąpienia objawów niepożądanych, także niewymienionych w tej ulotce, należy poinformować o nich lekarza.

Przechowywać w temperaturze 2○C do 8○C (w lodówce). Chronić od światła. Nie zamrażać. Dopuszcza się przechowywanie leku przez 6 miesięcy w temperaturze poniżej 25○C.
Lek należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci.
Nie należy stosować leku Adrenalina WZF 0,1% po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu.

Załącznik 3

Ilość kropli niektórych cieczy zawartych w jednym gramie i masa pojedynczej kropli (dotyczy tzw. Kroplomierza normalnego w temp. 15 - 20°C

Rodzaj cieczy	Liczba kropli w 1 gramie	Masa 1 kropli [mg]
Aqua purificata Ethanolum 95° Nalewki : Opii simplex tint Valerianae tint. Valerianae tint. Aetherea Roztwory Etanolowe: Ammoni anisatus spiritus Iodi solutio spirituosa Nitroglicerini solutio Roztwory wodne: Ammonium hydricum 10% Alumini subacetetis solutio Acidum hydrochloricum 10% Oleje tłuste Parafinum liqidum Citri, Menthae piperitae, Thymi oleum	20 65 44 53 66 58 55 65 23 21 21 44 45 51	50 15 22 19 15 17 18 15 44 48 49 23 22 19

Załącznik 4

Wzory sygnatur

14

---