Temat: Konstruktywne rozwiązywanie konfliktów i problemów.

Przebieg zajęć:

1. Burza mózgów: z czym kojarzy mi się konflikt?

• Spisujemy wszystkie skojarzenia ze słowem „konflikt”, nie oceniamy, zachęcamy do jak największej ilości skojarzeń.

• Próbujemy ocenić jaki rodzaj skojarzeń dominuje: przyjemne, przykre, konstruktywne itd. (Jeśli przeważają przykre, staramy się poszukać przyjemnych).

2. Tworzenie definicji konfliktu:

• Dzielimy na grupy 4 osobowe, każda grupa próbuje zapisać własną definicję konfliktu.

• Zapisujemy wszystkie definicje na szarym papierze.

• Sprawdzamy czy zawierają wszystkie niezbędne elementy, zgodnie z poniższą definicją:

„ O konflikcie mówimy wtedy, kiedy realizacja celów i potrzeb jednej strony, utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb lub celów drugiej strony.”

• Wyraźnie rozróżniamy „różnicę zdań” i „konflikt”.

3. Sposoby rozwiązywania konfliktów - Zabawa „Powódź”.

Każdy otrzymuje kartkę i w ciągu 3-4 minut wybiera cztery najważniejsze rzeczy, które chciałby uratować z powodzi, zapisuje je na kartce. Następnie w sposób losowy tworzymy pary, które muszę uzgodnić wspólnie wybór czterech rzeczy, z tych, które mają zapisane na swoich kartkach. Następnie pary łączymy w grupy 4 osobowe, które muszą wybrać wspólnie cztery rzeczy. Grupy łączymy w zespoły 8 osobowe, które muszą wybrać wspólnie cztery rzeczy. W ostatnim etapie cała grupa ustala wspólnie jakie cztery rzeczy uratowałaby z powodzi.

• W jaki sposób dochodzili do wspólnych uzgodnień?

• Komu udało się przeforsować swoje wybory i w jaki sposób?

• Czy wybrali sposoby dla nich typowe?

4. Sposoby rozwiązywania konfliktów - Zabawa „Kładka”.

Rysujemy lub zaznaczamy na podłodze linię, np. papierem toaletowym. Dzielimy uczestników na dwie grupy, które stają naprzeciwko siebie, na obu końcach linii. Prosimy, żeby wyobrazili sobie, że linia jest cienką kładką, nad ogromną przepaścią, a w dole płynie rzeka pełna krwiożerczych krokodyli. Informujemy grupy, że muszą jak najszybciej przedostać się na drugą stronę. Jest to sprawa życia lub śmierci. Po kolei, po jednej osobie z grupy stają po obu końcach linii i mają jak najszybciej przejść na drugą stronę. Zachęcamy, aby szukali nowych rozwiązań, innych niż poprzednicy.

Na koniec wyodrębniamy podstawowe strategie rozwiązywania konfliktów - każda para określa czy skorzystała ze strategii:

- walki, rywalizacji

- unikania

- kompromisu

- szczęśliwego losu

- współpracy

- dostosowywania się

5. Sposoby rozwiązywania konfliktów - Zabawa „Kasyno”.

Dzielimy grupę na cztery zespoły i odczytujemy instrukcję:

„Wyobraźcie sobie, że znajdujecie się w Las Vegas, w jednym z najsłynniejszych miast kasyn. Waszym celem jest dołączyć do najbogatszych ludzi świata. Będziecie grać w grupach. Waszym zadaniem jako zespołu, jest zebranie jak największej ilości pieniędzy. Możecie obstawiać kolory: czerwony lub czarny. To jak wysoka będzie wasza wygrana, będzie zależało od tego, co będą obstawiały inne zespoły. Musicie uzgadniać swoje wybory (wewnątrz grupy) tak, aby nie słyszeli ich członkowie pozostałych grup. Macie żetony na kolejne 8 kolejek.

Grupy obstawiają 8 razy, np. w 5 i 7 kolejce pozwalamy porozumiewać się między zespołami i uzgadniać co obstawią.

PUNKTACJA:

4 CZERWONE	- 100 $
4 CZARNE		+ 100 $
3 CZERWONE 1 CZARNY	CZERWONE + 100$	CZARNE - 300$
2 CZERWONE 2 CZARNE	CZERWONE + 200$	CZARNE - 200$
1 CZERWONY 3 CZRANE	CZERWONE + 300$	CZARNE - 100$

6. Sposoby rozwiązywania konfliktów - Zabawa „Samolot” - żółtko i skorupka, wyodrębnienie „stanowiska” i „interesu”.

Dzielimy grupę na dwa zespoły. Jeden zespół zostaje z jednym prowadzącym i dostaje swoją instrukcję, drugi wychodzi z drugim prowadzącym i otrzymuje swoją instrukcję.

Instrukcja dla I-go zespołu: „Wyobraź sobie, że jesteś pracownikiem najpotężniejszego koncernu medycznego. Naukowcy pracujący dla tego koncernu odkryli lek na AIDS. Do produkcji tego leku potrzebna jest, jako najważniejszy składnik, substancja zawarta w jajach, pewnego gatunku ptaków zamieszkałych tylko na wyspach Hula-Gula. Uzyskuje się ją po przetworzeniu skorupek. Ptaki niestety nie gnieżdżą się nigdzie więcej na świecie i nie powiodły się próby ich sztucznej hodowli. Wasz szef wysyła Was na wyspy Hula-Gula. Waszym zadaniem jest wykupić od mieszkańców wysp cały możliwy zapas jaja, bo tylko ich wystarczająco duża ilość pozwoli na wyodrębnienie potrzebnej substancji. Służby wywiadowcze Waszej firmy ustaliły, że konkurencyjna firma w tym samym czasie wysyła swojego pracownika w tym samym celu. Waszym zadaniem jest, podczas lotu na wyspy, załatwić tak sprawę z przedstawicielem konkurencji, żeby cały zapas jaj trafił do Twojej firmy. Dogadać musicie się na pokładzie samolotu, po wylądowaniu nie jest to już możliwe. Od tego czy to się Wam uda zależy wasza praca oraz bardzo wysoka premia.”

Instrukcja dla II-go zespołu: „Wyobraź sobie, że jesteś pracownikiem najpotężniejszego koncernu medycznego. Naukowcy pracujący dla tego koncernu odkryli lek na AIDS. Do produkcji tego leku potrzebna jest, jako najważniejszy składnik, substancja zawarta w jajach, pewnego gatunku ptaków zamieszkałych tylko na wyspach Hula-Gula. Uzyskuje się ją po przetworzeniu żółtek.Ptaki niestety nie gnieżdżą się nigdzie więcej na świecie i nie powiodły się próby ich sztucznej hodowli. Wasz szef wysyła Was na wyspy Hula-Gula. Waszym zadaniem jest wykupić od mieszkańców wysp cały możliwy zapas jaja, bo tylko ich wystarczająco duża ilość pozwoli na wyodrębnienie potrzebnej substancji. Służby wywiadowcze Waszej firmy ustaliły, że konkurencyjna firma w tym samym czasie wysyła swojego pracownika w tym samym celu. Waszym zadaniem jest, podczas lotu na wyspy, załatwić tak sprawę z przedstawicielem konkurencji, żeby cały zapas jaj trafił do Twojej firmy. Dogadać musicie się na pokładzie samolotu, po wylądowaniu nie jest to już możliwe. Od tego czy to się Wam uda zależy wasza praca oraz bardzo wysoka premia.”

Tworzymy pary, po jednej osobie z grupy, które siadają obok siebie - jak w samolocie. Zadaniem każdej pary jest w ciągu 5-6 minut wykonać zadanie przekazane w instrukcji.

• Do jakich uzgodnień doszły poszczególne pary?

• Jaka strategię wybrały poszczególne osoby?

• Która para doszła do porozumienia (odkrywając, że na poziomie interesów „żółtko”/”skorupki” nie są dla siebie konkurencyjni?

7. Sposoby rozwiązywania konfliktów - Zabawa „ Mafia”.

Przygotowujemy kartki - tyle ile osób liczy grupa. Na kartkach zapisane są różne role zawodowe i społeczne. Jednak na czterech kartkach dopisane jest słowo „mafia”. Rozdajemy kartki uczestnikom, każdy czyta swoją, nie ujawniając jej treści innym.

Informujemy, że wszyscy uczestnicy na czas ćwiczenia zostają mieszkańcami małego, sycylijskiego miasteczka. Do tej pory życie miasteczka płynęło spokojnie i dostatnio. Od pewnego czasu miasteczkiem zainteresowała się sycylijska mafia, która chce przejąć w nim władzę. Oznacza to ogromne zagrożenie dla mieszkańców. Na razie wiadomo tylko, że już czterech mieszkańców należy do mafii. Uczestnicy na pierwszym spotkaniu opowiadają o sobie - jak się nazywają, jaki zawód wykonują i co przemawia za ich uczciwością.

Osoby, które mają na kartkach dopisek „mafia”, nie ujawniają swojej przynależności do mafii. Dopiero w nocy, tzn. w części, w której osoby prowadzące mówią: „ Nadchodzi noc, miasto zasypia” wszyscy pochylają głowy, zamykają oczy, „Budzi się mafia” tylko osoby, które miały na kartce dopisek „mafia” delikatnie unoszą głowy i sprawdzają, kto należy do mafii. Kiedy prowadzący mówią: „Budzi się dzień”, wszyscy podnoszą głowy i rozpoczyna się dyskusja, w której musi zapaść decyzja, kto zostanie wydalony z miasteczka. Decyzja podejmowana jest poprzez głosowanie - podniesienie rąk. „Za” musi być więcej niż połowa osób. Przed głosowaniem, osoba, której będzie dotyczyło głosowanie, ma prawo do „mowy obrończej”. W nocy osoby należące do mafii, uzgadniają kogo z mieszkańców miasta zlikwidują (bez słów wskazują, osobie prowadzącej, kogo likwidują). Każde spotkanie społeczności osoba prowadząca, rozpoczyna od słów:

- Mam dla Was dwie wiadomości: (W zależności od tego czy mieszkańcom, udało się wydalić osobę należącą do mafii czy uczciwego obywatela).

- Dobrą i złą. Wyrzuciliście ................................................., należącego do mafii, a mafia w nocy zlikwidowała ..................................

albo:

- Dwie złe. Wyrzuciliście ................................................., uczciwego obywatela, a w nocy mafia zlikwidowała ......................... uczciwego obywatela Waszego miasteczka.

Jeżeli mieszkańcy na spotkaniu nie ustalą kogo wydalą, to mafia w nocy może zlikwidować dwie osoby. Ćwiczenie trwa do momentu kiedy zdecydowaną przewagę osiągną albo mieszkańcy (likwidując mafię) albo mafia, osiągając przewagę liczebną.

• Kto jaką wybrał strategię?

• Jak się czuli, kiedy musieli się bronić?

• Kto był najbardziej aktywny?

• Czy to jak funkcjonowali w tym ćwiczeniu, jest zupełnie różne, czy podobne do tego jak zachowuje się w ogóle?

• Jak oceniają to inni?

1.	Zakonnica	5.	Malarz	9.	Psi fryzjer	13.	Proboszcz	17.	Bezrobotny
2.	Burmistrz	6.	Ginekolog	10.	Kosmetyczka	14.	Wróżka	18.	Rzeźnik
3.	Posterunkowy	7.	Rolnik	11.	Grabarz	15.	Emeryt	19.	N-lka przedszkola
4.	Pacjent szpitala psychiatrycznego	8.	Konserwator powierzchni płaskich	12.	Kierowca gimbusa	16.	Makler giełdowy	24.	Dziennikarz lokalnej prasy

PUNKTACJA:

4 CZERWONE	- 100 $
4 CZARNE		+ 100 $
3 CZERWONE 1 CZARNY	CZERWONE + 100$	CZARNE - 300$
2 CZERWONE 2 CZARNE	CZERWONE + 200$	CZARNE - 200$
1 CZERWONY 3 CZRANE	CZERWONE + 300$	CZARNE - 100$

PUNKTACJA:

4 CZERWONE	- 100 $
4 CZARNE		+ 100 $
3 CZERWONE 1 CZARNY	CZERWONE + 100$	CZARNE - 300$
2 CZERWONE 2 CZARNE	CZERWONE + 200$	CZARNE - 200$
1 CZERWONY 3 CZRANE	CZERWONE + 300$	CZARNE - 100$

PUNKTACJA:

4 CZERWONE	- 100 $
4 CZARNE		+ 100 $
3 CZERWONE 1 CZARNY	CZERWONE + 100$	CZARNE - 300$
2 CZERWONE 2 CZARNE	CZERWONE + 200$	CZARNE - 200$
1 CZERWONY 3 CZRANE	CZERWONE + 300$	CZARNE - 100$

PUNKTACJA:

4 CZERWONE	- 100 $
4 CZARNE		+ 100 $
3 CZERWONE 1 CZARNY	CZERWONE + 100$	CZARNE - 300$
2 CZERWONE 2 CZARNE	CZERWONE + 200$	CZARNE - 200$
1 CZERWONY 3 CZRANE	CZERWONE + 300$	CZARNE - 100$

Instrukcja dla I-go zespołu: „Wyobraź sobie, że jesteś pracownikiem najpotężniejszego koncernu medycznego. Naukowcy pracujący dla tego koncernu odkryli lek na AIDS. Do produkcji tego leku potrzebna jest, jako najważniejszy składnik, substancja zawarta w jajach, pewnego gatunku ptaków zamieszkałych tylko na wyspach Hula-Gula. Uzyskuje się ją po przetworzeniu skorupek. Ptaki niestety nie gnieżdżą się nigdzie więcej na świecie i nie powiodły się próby ich sztucznej hodowli. Wasz szef wysyła Was na wyspy Hula-Gula. Waszym zadaniem jest wykupić od mieszkańców wysp cały możliwy zapas jaja, bo tylko ich wystarczająco duża ilość pozwoli na wyodrębnienie potrzebnej substancji. Służby wywiadowcze Waszej firmy ustaliły, że konkurencyjna firma w tym samym czasie wysyła swojego pracownika w tym samym celu. Waszym zadaniem jest, podczas lotu na wyspy, załatwić tak sprawę z przedstawicielem konkurencji, żeby cały zapas jaj trafił do Twojej firmy. Dogadać musicie się na pokładzie samolotu, po wylądowaniu nie jest to już możliwe. Od tego czy to się Wam uda zależy wasza praca oraz bardzo wysoka premia.”

Instrukcja dla II-go zespołu: „Wyobraź sobie, że jesteś pracownikiem najpotężniejszego koncernu medycznego. Naukowcy pracujący dla tego koncernu odkryli lek na AIDS. Do produkcji tego leku potrzebna jest, jako najważniejszy składnik, substancja zawarta w jajach, pewnego gatunku ptaków zamieszkałych tylko na wyspach Hula-Gula. Uzyskuje się ją po przetworzeniu żółtek.Ptaki niestety nie gnieżdżą się nigdzie więcej na świecie i nie powiodły się próby ich sztucznej hodowli. Wasz szef wysyła Was na wyspy Hula-Gula. Waszym zadaniem jest wykupić od mieszkańców wysp cały możliwy zapas jaja, bo tylko ich wystarczająco duża ilość pozwoli na wyodrębnienie potrzebnej substancji. Służby wywiadowcze Waszej firmy ustaliły, że konkurencyjna firma w tym samym czasie wysyła swojego pracownika w tym samym celu. Waszym zadaniem jest, podczas lotu na wyspy, załatwić tak sprawę z przedstawicielem konkurencji, żeby cały zapas jaj trafił do Twojej firmy. Dogadać musicie się na pokładzie samolotu, po wylądowaniu nie jest to już możliwe. Od tego czy to się Wam uda zależy wasza praca oraz bardzo wysoka premia.”

1.	Zakonnica - Benia M.	5.	Malarz - Asia M.	9.	Psi fryzjer - Beata P.	13.	Proboszcz - Mateusz O.	17.	Bezrobotny - Magda J.
2.	Burmistrz - Sylwia P.	6.	Ginekolog - Michał	10.	Kosmetyczka - Ania P.	14.	Wróżka - Kasia M.	18.	Rzeźnik - Marlena O.
3.	Posterunkowy -Marta R.	7.	Rolnik - Marlena R.	11.	Grabarz - Paulina S.	15.	Emeryt - Ola W.	19.	N-lka przedszkola - Marta M.
4.	Pacjent szpitala psychiatrycznego - Marta O.	8.	Konserwator powierzchni płaskich -Monika T.	12.	Kierowca gimbusa - Pani Walczak	16.	Makler giełdowy - Kasia Ł.	24.	Dziennikarz lokalnej prasy - Marta D.

AUTODIAGNOZA ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW

Przed rozpoczęciem testu, zastanów się jak często wykorzystujesz poszczególne strategie rozwiązywania konfliktów - współpraca, kompromis, unikanie, uleganie, walka. Narysuj koło, w którym zaznaczysz w ilu procentach sytuacji stosujesz każdą z nich.

Instrukcja: Przy każdym stwierdzeniu napisz TAK - jeśli najczęściej tak właśnie postępujesz w sytuacjach społecznych, a NIE - jeśli takie zachowanie jest Ci obce lub nie wiesz o co chodzi. Jeśli opisane poniżej zachowania występują rzadko - także wpisz NIE.

1. Staram się unikać konfliktów, bo nie lubię się denerwować.

2. W konfliktowych sytuacjach zwykle ustępuję.

3. Dążę do takich rozstrzygnięć konfliktu, z których wszyscy są zadowoleni.

4. Zazwyczaj trudno walczę o swoje.

5. Często podporządkowuję się innym ludziom.

6. Wycofuję się z trudnych sytuacji.

7. Umiem współpracować także z ludźmi, którzy mają odmienne zdanie.

8. Dążę do ugody, nawet wtedy kiedy ogarnia mnie wściekłość.

9. Zwykle staram się udowodnić ludziom, że mam rację.

10. Często ulegam, żeby nie prowokować nasilenia konfliktu.

11. Kiedy inni się kłócą najczęściej siedzę cicho.

12. Bardzo lubię wygrywać w konfliktach.

13. W sytuacjach konfliktowych aktywnie dążę do kompromisu.

14. Ustępuję, gdy widzę, że inni tez to czynią.

15. Jako osoba mądrzejsza ustępuję tym mniej dojrzałym.

16. Współpracuję z ludźmi, bo jestem zdania, że to najlepszy sposób na rozwiązanie konfliktu.

17. Eliminuję konflikty przez poszukiwanie rozwiązań satysfakcjonujących obie strony.

18. Uciekam od trudnych sytuacji, bo za dużo mnie to kosztuje.

19. Lubię ostre starcia.

20. Rzadko otwarcie wypowiadam własne zdanie.

21. Okazuję czasem pokorę.

22. Wspólnie z partnerem (partnerką) staram się znaleźć najlepsze wyjście z konfliktowej sytuacji.

23. Walczę, bo uważam, że inaczej inni mnie zniszczą.

24. Z agresją ludzi zwykle radzę sobie przez znalezienie płaszczyzny porozumienia.

25. Umiem ulegać.

Klucz do autodiagnozy rozwiązywania konfliktów:

Diagnostyczne (czyli oznaczające występowanie skłonności do danego stylu rozwiązywania konfliktów) są tylko odpowiedzi TAK. Nie bierzemy zatem w ogóle pod uwagę odpowiedzi NIE. Należy podkreślić poniżej, przy numerach stwierdzeń, własne odpowiedzi TAK.

Współpraca: 3, 7, 16, 17, 22

Kompromis: 2, 8, 13, 14, 24

Unikanie: 1, 6, 11, 18, 20

Uleganie: 5, 10, 15, 21, 25

Walka: 4, 9, 12, 19, 23

Należy teraz policzyć ile razy podkreśliłaś (łeś) TAK przy poszczególnych stylach rozwiązywania konfliktów. Wynik:

• od 0 do 3 punktów jest przypadkowy,

• od 4 do 5 punktów oznacza skłonność do stosowania tego stylu rozwiązywania konfliktów

Nie uda się niestety, określić na podstawie uzyskanych wyników, czy dany styl jest stosowany odpowiednio do sytuacji, nad tym trzeba zastanowić się samodzielnie.

Jeśli charakteryzuje Cię jeden lub dwa style (po 4-5 punktów) to za mało, by poradzić sobie w różnych sytuacjach konfliktowych. Najlepiej, gdy potrafisz stosować wszystkie style rozwiązywania konfliktów, ale gdyby miały być to tylko trzy, to najlepiej te, które tworzą triadę skuteczności, czyli: współpraca, kompromis i walka.

KONFLIKTY SĄ:

- sygnałem zdrowia,

- bodźcem do rozwoju i motorem dynamizmu,

- środkiem do budowania i formowania własnej osobowości,

- elementem ułatwiającym pokonywanie trudności życiowych.

PODSTAWOWE SPOSOBY ROZSTRZYGANIA SPORÓW:

- władza: konflikt otwarty, kary, bicie, restrykcje,

- prawo: rozstrzygnięcie korzystne tylko dla jednej ze stron,

- interesy: wyjście sprawiedliwe, korzystne dla wszystkich, obopólna umowa.

W SYTUACJI KONFLIKTOWEJ:

- nie trzeba udawać, że ona nie istnieje,

- nie mobilizować sił przeciwko sobie,

- ALE!!! mobilizować energię, uwagę na poszukiwanie rozwiązań, które uwzględniają potrzeby i oczekiwania obu stron.

STRATEGIE ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW

WALKA
Plusy (zyski, zalety, korzyści).	Minusy (koszty, wady, straty).
Wygrywam wszystko, mam poczucie władzy i siły, wzmacniam poczucie wartości, otoczenie zwraca na mnie uwagę, szybko osiągam cel.	Zyskuję wroga, Inni nie chcą ze mną współpracować, Jestem nielubiany, Inni przestają być godnymi partnerami do współpracy ze mną, Zaczynam lekceważyć innych.
UNIKANIE
Plusy (zyski, zalety, korzyści).	Minusy (koszty, wady, straty).
Nie tracę energii i czasu, Nie ryzykuję ostrej konfrontacji, Nie mam wrogów, Mam opinię bezkonfliktowego.	Nie osiągam nic z tego co chcę, Jestem sfrustrowany, Czuję się wykorzystywany, Mam niskie poczucie własnej wartości, Tracę szacunek innych, Zachęcam innych do wykorzystywania siebie.
KOMPROMIS
Plusy (zyski, zalety, korzyści).	Minusy (koszty, wady, straty).
Zyskuję część, Nie ryzykuję konfrontacji, Mam opinię osoby, z którą można się dogadać, Zyskuję na czasie.	Tracę część, nie zyskuję wszystkiego, Mam poczucie straty, (które z czasem może rosnąć), Partner też ma poczucie straty, Mam do siebie pretensje, że nie wykorzystałem wszystkich szans.
LOS
Plusy (zyski, zalety, korzyści).	Minusy (koszty, wady, straty).
Nie tracę czasu i energii, Nie jestem odpowiedzialny za przegraną, Nie ryzykuję konfrontacji, Nie mam wrogów.	Bardzo małe szanse na osiągnięcie celu, Brak poczucia sprawczości, W przypadku przegranej żal, że nie podjąłem odpowiednich działań.
WSPÓŁPRACA
Plusy (zyski, zalety, korzyści).	Minusy (koszty, wady, straty).
Ja i partner osiągamy satysfakcjonujące nas rozwiązanie, Umacniam i rozwijam wzajemne stosunki, Mogę znaleźć nowe rozwiązania, Mam poczucie satysfakcji.	Poświęcam dużo czasu i energii, Muszę posiadać odpowiednie umiejętności (wiedza, komunikacja, rozwiązywanie problemów), Muszę uwzględniać interes partnera i działać na jego rzecz.
DOSTOSOWYWANIE SIĘ
Plusy (zyski, zalety, korzyści).	Minusy (koszty, wady, straty).
Zdobywamy zaufanie partnera, Zachowujemy zgodę, Unikamy konfrontacji, Uznajemy rozwiązanie partnera jako lepsze z powodów obiektywnych.	Uznajemy, że stanowisko partnera lub czynniki obiektywne są ważniejsze od naszych potrzeb, Może pojawić się frustracja, żal do siebie, że zrezygnowałem, Nie osiągam celu.

SZEŚĆ KROKÓW „METODY BEZ PORAŻEK”

1. Rozpoznać konflikt i nazwać go:

• Przygotuj siebie,

• Wybierz odpowiedni moment,

• Krótko powiedz co czujesz i jakie potrzeby są naruszone,

• Unikaj zdań obwiniających, upokarzających,

• Powiedz, że życzysz sobie, aby dziecko wspólnie z Tobą szukało rozwiązań, do przyjęcia dla obu stron.

Zrozumieć dziecko, jego uczucia i potrzeby, aby ono mogło zrozumieć siebie:

• Niewielką masz szansę zmienić opinię dziecka,

• Nie atakuj pozycji dziecka,

• Pokaż, że zależy Ci by zrozumieć dziecko,

• Czasem milczenie i cierpliwość są niezbędne,

• Staraj się dotrzeć do prawdziwych potrzeb.

• Wspólnie poszukać możliwych rozwiązań:

• Stosuj otwierające komunikaty,

• Najpierw posłuchaj rozwiązań dziecka,

• Nie oceniaj, nie cenzuruj propozycji dziecka.

• Krytycznie ocenić propozycje rozwiązań:

• Rozwiązania, które przez rodzica lub dziecko są nie do przyjęcia, należy skreślić - podając powody.

• Zdecydować się na najlepsze rozwiązanie:

• Odnosić się do uczuć dziecka,

• Nie traktować żadnego postanowienia jako ostateczne, niemożliwe do zmodyfikowania,

• Jeśli rozwiązanie składa się z kilku punktów, należy utrwalić je na piśmie.

• Wykonać powziętą decyzję:

• Kto, co wykona i kiedy?

• Co jest potrzebne, żeby to zrobić?

• Kiedy zaczynamy?

• „Jak sprawdza się pomysł?”

BIBLIOGRAFIA:

• Chomczyńska - Miliszkiewicz M „ Polubić szkołę”,

• Dana D. „Rozwiązywanie konfliktów”,

• Fisher R., Ury W., Patton B. „Dochodząc do TAK. Negocjacje bez poddawania się.”,

• Gordon T. - Matoda bez porażek,

• Gut J. , Haman W. „Docenić konflikt. Od walki i manipulacji do współpracy”,

• Jachimska M. „Grupa bawi się i pracuje”,

• Ury W. „Odchodząc od nie”,

Zajęcia przygotowane przez:

- Katarzynę Sałatę,

- Martę Wójcikowską.

Data realizacji zajęć: 02.12.2008.

---