Model opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem z wybranymi chorobami układu krążenia.

Katarzyna Iwaneczko

Kierunek: Pielęgniarstwo

Rok: II

Grupa: 4

Model opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem z nadciśnieniem tętniczym.

Nadciśnienie tętnicze (NT). Częstość występowania u dzieci jest znacznie mniejsza niż u ludzi dorosłych i szacuje się ją na 1-5%. Do rozpoznania NT upoważnia stwierdzenie trzech niezależnie wykonanych pomiarach podwyższonych wartości ciśnienia skurczowego u rozkurczowego, w odniesieniu do płci, wieku, wagi i wzrostu dziecka z oceną na siatkach centylowych dla nadciśnienia tętniczego.

U dzieci wyróżnia się nadciśnienie tętnicze:

- graniczne,

- znamienne,

- ciężkie.

Nadciśnienie tętnicze można podzielić na:

1. pierwotne (samoistne),

2. wtórne (objawowe).

Przyczyny samoistnego nadciśnienia tętniczego nie są dotąd jednoznacznie ustalone. Leczenie NT samoistnego polega na unormowaniu trybu życia, wprowadzeniu ograniczeń dietetycznych oraz zastosowaniu odpowiednich środków farmaceutycznych, zależnie od okresu choroby. Powrót ciśnienia do warunków prawidłowych pod wpływem leczenia nie upoważnia do jego przerwania, nie może być wskazaniem do obniżenia dawek stosowanych leków.

Nadciśnienie wtórne jest nadciśnieniem pojawiającym się w przebiegu różnych chorób o ustalonej etiologii. Może występować w następujących stanach chorobowych:

1. nadciśnienie nerkowe

- choroby upośledzające ukrwienie nerek

- zator tętnic nerkowych, wady rozwojowe tętnic nerkowych, wodonercze, guzy nerek,

- choroby miąższu nerek (ostre i przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zespół Kimmelstiela-Wilsona,

- nefropatia cukrzycowa;

b) nadciśnienie na skutek zaburzeń hormonalnych

- choroba kory lub rdzenia nadnerczy (zaspół Cushinga),

- choroba przedniego płata przysadki z nadczynnością kortykotropową,

- choroby innych gruczołów wydzielania wewnętrznego;

c) nadciśnienie w wyniku zaburzeń hemodynamicznych (koarktacja aorty);

d) nadciśnienie spowodowane zaburzeniami metabolicznymi (hipercalcemia);

e) nadciśnienie spowodowane chorobami układu nerwowego (stan wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego).

Objawy nadciśnienia tętniczego wtórnego są podobne do objawów występujących w nad ciśnieniu samoistnym - zawsze jednak współistnieją z objawami choroby podstawowej. Leczenie powinno dotyczyć przede wszystkim choroby podstawowej, ponieważ jej wyleczenie może przywrócić normalne wartości ciśnienia tętniczego.

Proces pielęgnowania:

Problem	Cel	Plan działania pielęgniarskiego
Sfera somatyczna
Dziecko ma zawroty i ból głowy	- złagodzenie lub całkowite zniesienie bólu	- zgłaszanie dolegliwości bólowych dziecka - ocena stanu pacjenta i ustalenie w niej znaczenia występowania bólu: określenie czasu występowania dolegliwości, natężenia, charakteru i typu bólu - obserwacja innych objawów nasilających dolegliwości i współistniejących (nudności) - zapewnienie komfortu psychicznego (niwelowanie niepokoju, lęku, zapewnienie spokoju i ciszy lub możliwości ruchu i działania w zależności od oceny stanu i możliwości pacjenta) - interesujące wypełnienie czasu wolnego w celu odwrócenia uwagi dziecka od występujących objawów - zmniejszenie napięcia fizycznego i działania bodźców zewnętrznych wzmagających dolegliwości bólowe - zapewnienie wygody, warunków odpoczynku, odpowiedniej ilości snu, otoczenia (wygodne ułożenie, stosowanie udogodnień) - stosowanie leków i zabiegów przeciwbólowych zgodnie ze zleceniem lekarza - stosowanie zabiegów pielęgnacyjnych zmniejszających działanie bodźców bólowych, np. unieruchomienie - usunięcie przyczyny występowania bólu, wyeliminowanie lub zmniejszenie działania bodźca bólowego: stosowanie metod fizykalnych, które działają na receptory bólowe, zmniejszając ich działanie, np. zimne okłady na głowę stosowanie metod służących złagodzeniu napięcia, np. zmiana bielizny osobistej łagodzenie obaw, lęku, strachu (cierpliwe, uważne słuchanie skarg, odczuć, obaw dziecka, spokojne wyjaśnienie mechanizmów powstawania dolegliwości bólowych, celowości stosowania leków i zabiegów) podawanie na zlecenie lekarza odpowiedniej dawki leku hipotensyjnego
Nudności i wymioty	- zapobieganie nudnościom i wymiotom - zapobieganie odwodnieniu	- wyeliminowanie czynników powodujących wymioty (zapachy zbyt słodkie, tłuste potrawy) - podawanie pokarmów o konsystencji płynnej i temperaturze pokojowej - podawanie jednorazowo małej ilości płynów i pokarmów - odwracanie uwagi dziecka od odczuwanych objawów, np. przez rozmowę lub zabawę - podawanie leków przeciwwymiotnych na zlecenie lekarza - przygotowanie miski nerkowatej, płatków ligniny, płynu do płukania ust - opróżnienie miski nerkowatej natychmiast po wymiotach - zapewnienie bezpiecznej pozycji dziecka w łóżku -zalecane wykonanie głębokich oddechów (wdech nosem, wydech ustami) - nawadnianie dziecka dożylnie zgodnie ze zleceniami lekarza - prowadzenie bilansu wodnego i dokładne rejestracja danych - wykonanie zleceń lekarskich
Dziecko wymaga założenie wkucia dożylnego	- podanie leków dożylnych - wyrównanie ubytków płynów	- przygotowanie psychiczne dziecka - założenie wkucia -utrzymanie drożności wkucia - zabezpieczenie wenflonu przed wyciągnięciem przez dziecko - zapobieganie odczynom zapalnym w okolicy wkucia - dokumentowanie wkucia
Niechęć dziecka do spożywania posiłków z ograniczeniem soli	- minimalizowanie lub likwidowanie niechęci do spożywania posiłków małosolnych	- wyjaśnienie dziecku celowości spożywanie posiłków bezsolnych lub z ograniczeniem soli - ścisły nadzór dietetyczny nad dzieckiem - organizowanie posiłków akceptowanych i lubianych przez dziecko - edukowanie rodziców na temat stosowanie ograniczeń dietetycznych
Uczucie gorąca i zaczerwienienie skóry twarzy	- likwidacja zaczerwienienia	- obserwacja zabarwienia powłok skórnych - obserwacja dziecka pod kątem ewentualnej nadwrażliwości na leki hipotensyjne - dokładne mycie i osuszanie skóry - masowanie opuszkami palców zaczerwienienia ( nie szczypać) - włączenie dziecka do samoopieki i przejmowanie odpowiedzialności za własny wygląd - konsultacja z lekarzem Ne temat ewentualnej zmiany leku hipotensyjnego - umożliwienie dziecku rozmowy za najbliższymi o obawach związanych z wyglądem
Sfera psychospołeczna
Dziecko okresowo nadpobudliwe	- zapewnienie dziecku bezpieczeństwa - zapewnienie spokoju fizycznego i psychicznego	- całodobowa indywidualna opieka pielęgniarska - obserwacja zachowania dziecka pod kątem wystąpienia objawów nadpobudliwości psychoruchowej - zapewnienie bezpiecznego łóżka z drabinkami - wyłożenie drabinek kocem lub kołderką ( w celu zabezpieczenia dziecka przed urazem) - ułożenie koców lub materaców wokół łóżeczka na podłodze - umieszczenie dziecka w izolatce (jeśli zachodzi konieczność) - unikanie głośnych rozmów, jaskrawego światła, hałasu - kumulacja zabiegów i czynności pielęgniarskich - podanie leków uspokajających na zlecenie lekarza - edukacja rodziców pod kątem opieki nad dzieckiem
Zaburzenia snu spowodowane nocnymi pomiarami RR	- minimalizacja stopnia zaburzeń snu - zapewnienie odpoczynku i snu w celu sprzyjania procesowi powrotu dziecka do zdrowia	- zakładanie dziecku mankietu na pomiar RR na stałe w godzinach nocnych - zachowanie rytmu dnia -umożliwienie snu w godzinach popołudniowych - zachowanie ciszy i spokoju podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych u innych dzieci leżących w tej samej sali - rozmowa z dzieckiem na temat konieczności wykonania pomiarów RR w godzinach nocnych
Brak samodzielności w wykonywaniu pomiarów RR	- nauka dziecka, rodziców lub opiekuna prawidłowej techniki pomiaru RR	- przygotowanie materiałów do pomiaru ciśnienia: aparat do mierzenia RR, słuchawki lekarskie - przygotowanie otoczenia: spokój i cisza - przygotowanie chorego do pomiaru - poinformowanie o przebiegu badania - ułożenie pacjenta: chory rozluźniony ramię w lekkim odwiedzeniu, podparte na wysokości serca - przeprowadzenie pomiaru - zakończenie i ocena pomiaru
Lęk dziecka spowodowany zaburzeniami wzroku	- wyeliminowanie lęku	- zgłoszenie lekarzowi zaburzeń widzenia u dziecka - dokładna kontrola RR co godzinę - unieruchomienie dziecka - zapewnienie bezpiecznego łóżka - unikanie głośnych rozmów, hałasów, jaskrawego światła - pomoc przy wykonywaniu niezbędnych czynności życiowych - wytłumaczenie dziecku charakteru zaburzeń wzroku - cierpliwość, opanowanie i spokój w kontaktach z dzieckiem - organizowanie dziecku czasu wolnego, np. poprzez czytanie na głos, słuchanie radia itp. - okazywanie dziecku życzliwości i gotowości niesienia pomocy - odwrócenie uwagi dziecka od przykrych doznań - podtrzymywanie kontaktu z rodzicami i przyjaciółmi
Lęk przed zabiegami leczniczymi i diagnostycznymi	- zminimalizowanie lęku i niepokoju	- przygotowanie psychiczne dziecka do planowanego zabiegu diagnostycznego i leczniczego poprzez: rozmowę z dzieckiem dostarczenie informacji na temat zabiegu w sposób zrozumiały, stosownie do wieku unikanie sytuacji mogących przestraszyć lub zawstydzić dziecko
Niepokój, płacz dziecka spowodowany faktem hospitalizacji oraz rozłąką z domem i najbliższymi	- zmniejszenie poczucia niepokoju - minimalizowanie rozdrażnienia	- podczas przyjęcia na oddział zapoznanie z Kartą Praw Pacjenta oraz regulaminem dla chorych dzieci i ich rodziców - zapoznanie dziecka i rodziców ze specyfiką oddziału oraz zasadami odwiedzin - poinformowanie dziecka o czynnościach, które będę przy nim wykonywane, o ich celowości, przebiegu, pouczenie, w jaki sposób ma się wówczas zachować - okazywanie serdeczności w czasie kontaktów z dzieckiem, poznawanie jego problemów -łagodzenie sytuacji przykrych, konfliktów z innymi dziećmi na oddziale - umożliwienie częstych kontaktów z rodzicami - nawiązanie współpracy z psychologiem i nauczycielką szpitalną - pomaganie dziecku w nawiązaniu kontaktu z otoczeniem - właściwe interpretowanie zachowań dziecka w trudnej sytuacji - organizowanie dziecku czasu wolnego, np. gry, zabawy
Dziecko ma zmieniony dotychczasowy tryb życia	- ułatwienie szybszego powrotu do zdrowia	- organizowanie czasu wolnego w trakcie leżenia - towarzyszenie dzieciom przedszkolnym w czasie usypiania (jeśli zachodzi taka potrzeba) -pozostałe działania jak w realizacji problemu: Niepokój i płacz dziecka spowodowane faktem hospitalizacji oraz rozłąką z domem i najbliższymi
Dziecko czuje się zagrożone z powodu zmiany środowiska	- zapewnienie poczucia bezpieczeństwa dziecku	- pomoc i nadzór przy codziennych czynnościach - zapewnienie łóżka odpowiedniego do wieku dziecka - dostarczenie bezpiecznych zabawek - stały nadzór nad dziećmi - łagodzenie konfliktów między dziećmi
Przygnębienie dziecka spowodowane zmianami zabarwienia skóry	- poprawa samopoczucia dziecka (zmniejszenie niepokoju)	- umożliwienie rozmowy z lekarzem w celu uzyskanie informacji o stosowanym leczeniu i jego efektach - terapia zajęciowa jako odwrócenie uwagi od aktualnego problemu zdrowotnego

Model opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem z niewydolnością serca.

Niewydolność serca. Przyczyny niewydolności serca są różne w zależności od wieku dziecka:

• u noworodków przyczyną mogą być: całkowity nieprawidłowy płucny spływ żylny ze zwężeniem obrębie spływu, przetoki tętniczo-żylne, dysfunkcja mięśnia sercowego (uszkodzenie mięśnia sercowego wskutek hipoglikemii i/lub niedotlenienia), częstoskurcz nadkomorowy;

• u niemowląt przyczynami mogą być: zwężenie zastawki aortalnej, koarktacja aorty, ubytek przegrody międzykomorowej, przetrwały przewód tętniczy, kanał przedsionkowo komorowy, wady sinicze ze zwiększonym przepływem płucnym: całkowity nieprawidłowy płucny spływ żylny bez zwężeń w obrębie spływu, wspólna komora bez zwężenia tętnicy płucnej, wspólny pień tętniczy, przełożenie wielkich pni tętniczych z dużym ubytkiem przegrody międzykomorowej, rzadszą przyczyną jest częstoskurcz nadkomorowy, zapalenie mięśnia sercowego, kardiomiopatie, nieprawidłowe odejście tętnic wieńcowych, zapalenie osierdzia;

• u dzieci starszych i młodzieży przyczynami są zazwyczaj nabyte choroby serca: zapalenie mięśnia sercowego, gorączka reumatyczna, choroby mięśniowo-nerwowe przebiegające z kardiomiopatią, zmiany w sercu spowodowane przyjmowaniem leków kardiotokstcznych (doksorubicyna);

• ponadto przyczyną mogą być kardiomiopatia roztrzeniowa i powikłania wad serca - bakteryjne zapalenie wsierdzia, zmiany w mięśniu sercowym, powikłania po leczeniu kardiochirurgicznym.

Objawy niewydolności serca:

• u niemowląt dominują przede wszystkim problemy z karmieniem, niedobór masy ciała, charakterystyczne jest pocenie się w czasie jedzenia i snu, skóra blada, na kończynach marmurkowa, powiększenie śledziony, tętno przyśpieszone, często występuje świszczący oddech i kaszel, często też nawracają infekcje dróg oddechowych;

• dzieci starsze nie mają apetytu, łatwo się meczą, mają duszność, stwierdza się przepełnienie żył szyjnych, rzężenia w płucach, wyczuwalną śledzionę, powiększona wątrobę, obrzęki obwodowe.

Proces pielęgnowania:

Problem	Cel	Plan działania pielęgniarskiego
Sfera somatyczna
Pacjent pod intensywnym nadzorem	- obserwacja stanu pacjenta	- prowadzenie kary intensywnego nadzoru - kontrola parametrów życiowych: RR, tętno, oddech, saturacja, temperatura - pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego według zlecenia lekarskiego - prowadzenie bilansu płynów - obserwacja zabarwienia skóry - przygotowanie w pobliżu niezbędnej aparatury do resuscytacji ( butla z tlenem, ssak, taca reanimacyjna, aparat oddechowy typu AMBU) - zgłaszanie wszystkich niepokojących zmian lekarzowi - wykonywanie zleceń lekarskich
Duszność z utrudnionym oddychaniem	- ułatwienie oddychania - zmniejszenie duszności	- ułożenie dziecka w pozycji wysokiej lub półwysokiej - zapewnienie prawidłowego mikroklimatu: wilgotność powietrza 50-70%, temperatura powietrza 18-20 °C - obserwacja zabarwienia powłok skórnych - kontrola liczby oddechów - zapewnienie luźnej bielizny osobistej - podanie tlenu na zlecenie lekarza - oszczędzanie dziecku wysiłku poprzez pomoc w wykonywaniu toalety ciała, u małych dzieci nie dopuszczenie do płaczu dziecka - stała obecność przy dziecku - słowne uspokajanie dziecka - umożliwienie kontaktu rodzicom dziecka -zabezpieczenie łóżeczka dziecka - zapewnienie spokoju - ochrona przed infekcjami - pouczenie dziecka o sposobie ułatwiającym oddychanie - nauka relaksacji i technik rozluźniających - nauka i zachęcenie do gimnastyki oddechowej - nacieranie i oklepywanie pleców
Pocenie się i szybkie męczenie dziecka	- zapewnienie czystości i higieny całego ciała - kontrola stanu nawodnienia organizmu	- współudział lub całkowita pomoc w wykonywaniu toalety ciała - częste mycie bądź przemywanie całego ciała - częste zmiany bielizny osobistej i pościelowej - unikanie zbędnych, niepotrzebnych ruchów - unikanie przegrzania - zaopatrzenie oddziału w bieliznę osobistą z naturalnych włókien ( poproszenie o dostarczenie takiej bielizny rodziców dziecka) - kontrola bilansu płynów - podawanie płynów zgodnie ze zleceniem lekarza -obserwacja dziecka w kierunku nawodnienia - kontrola masy ciała
Obrzęki	- zlikwidowanie lub zminimalizowanie obrzęków - zapobieganie zakażeniom - zapobieganie narastaniu obrzęków	- dokładne, delikatne mycie, osuszanie skóry w miejscu obrzęku oraz smarowanie cienką warstwą obojętnego tłuszczu (wazelina) -zachowanie ostrożności przy dotykaniu miejsc obrzękniętych - zapewnienie dziecku wygodnego łóżka - w przypadku pęknięcia w miejscu obrzęku wykonanie opatrunków aseptycznych ( z dodatkiem zasypek sulfacetamidowych lub innych środków antyseptycznych) - zastosowanie diety z ograniczeniem soli ( o ile są takie wskazania) - ułożenie miejsc obrzękniętych wyżej, tzn. przy obrzękach kończyn ułożenie ich na poduszkach nieco wyżej nad poziom serca - zmiana pozycji ułożeniowej - obserwacja i pomiar obrzęków poprzez: kontrolę masy ciała ( codziennie o tej samej porze) pomiar obwodów obrzęków prowadzenie bilansu płynów - podanie leków moczopędnych na zlecenie lekarza
Dziecko wymaga założenia wkucia dożylnego	- podanie leków dożylnych	- przygotowanie psychicznie dziecka - założenie wkucia - utrzymanie drożności wkucia - zabezpieczenie wenflonu przed wyciągnięciem przez dziecko - zapobieganie odczynom zapalnym w okolicy wkucia -dokumentowanie wkucia
Brak apetytu	- zapobieganie zmniejszaniu pokrycia kalorycznego	- zachęcenie do jedzenia, towarzyszenie w czasie posiłków - jeżeli sytuacja tego wymaga, prowadzenie ręki z łyżką do ust dziecka lub karmienie go - sprawdzenie czy dziecko połknęło pokarm - zachęcenie dziecka do spożywania pokarmów, które lubi - jeżeli nasze próby nie powiodą się, zastosowanie podawania pożywienia zgłębnikiem przez nos ( dzięki czemu zapobiega się przegryzieniu sondy) - zapoznanie dziecka i rodziców z rodzajem stosowanych diet i ich znaczeniem w przebiegu choroby - przekonanie o konieczności zmian nawyków żywieniowych zgodnie z wytycznymi
Kaszel	- złagodzenie odruchu kaszlowego	- pouczenie dziecka o konieczności ograniczenia mówienia i wysiłku - zapewnienie prawidłowego mikroklimatu sali (wietrzenie pomieszczeń, odpowiednia wilgotność powietrza, odpowiednia temperatura powietrza) - nawilżenie błon śluzowych jamy ustnej - podawanie leków na zlecenie lekarza
Obniżona odporność dziecka	- zapobieganie ewentualnym zakażeniom	- izolacja dziecka od potencjalnych źródeł zakażenia - dbanie o higienę osobistą dziecka - przestrzeganie zasad reżimu sanitarnego - przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki w czasie zabiegów
Potrzeba ruchu	- zapobieganie wystąpieniu powikłań, poprawa wentylacji płuc - zapobieganie gromadzeniu się wydzieliny	- prowadzenie w łóżku biernej gimnastyki, w miarę poprawy stanu zdrowia wprowadzanie gimnastyki czynnej - ćwiczenia oddechowe ustalone przez rehabilitanta i lekarza - częste zmiana pozycji dziecka
		Sfera psychospołeczna
Lęk przed zabiegami leczniczymi i diagnostycznymi	- zminimalizowanie lęku i niepokoju	- przygotowanie psychiczne dziecka do planowanego zabiegu diagnostycznego i leczniczego poprzez: rozmowę z dzieckiem dostarczenie informacji na temat zabiegu w sposób zrozumiały, stosownie do wieku unikanie sytuacji mogących przestraszyć lub zawstydzić dziecko
Niepokój, płacz dziecka spowodowane faktem hospitalizacji, rozłąką z domem i najbliższymi, występowaniem duszności	- zmniejszenie poczucia niepokoju - minimalizowanie rozdrażnienia	- podczas przyjęcia na oddział zapoznanie z Kartą Praw Pacjenta oraz regulaminem dla chorych dzieci i ich rodziców - zapoznanie dziecka i rodziców ze specyfiką oddziału oraz zasadami odwiedzin - poinformowanie dziecka o czynnościach, które będę przy nim wykonywane, o ich celowości, przebiegu, pouczenie, w jaki sposób ma się wówczas zachować - okazywanie serdeczności w czasie kontaktów z dzieckiem, poznawanie jego problemów -łagodzenie sytuacji przykrych, konfliktów z innymi dziećmi na oddziale - umożliwienie częstych kontaktów z rodzicami - nawiązanie współpracy z psychologiem i nauczycielką szpitalną - pomaganie dziecku w nawiązaniu kontaktu z otoczeniem - właściwe interpretowanie zachowań dziecka w trudnej sytuacji - organizowanie dziecku czasu wolnego, np. gry, zabawy
Dziecko czuje się zaniepokojone z powodu zmiany środowiska	- zapewnienie poczucia bezpieczeństwa dziecku	- pomoc i nadzór przy codziennych czynnościach - zapewnienie łóżka odpowiedniego do wieku dziecka - dostarczenie bezpiecznych zabawek - stały nadzór nad dzieckiem
Przygnębienie dziecka spowodowanie sytuacja, w której się znalazło	- poprawa samopoczucia dziecka (zmniejszenie niepokoju)	- terapia zajęciowa przyłóżkowa jako odwrócenie uwagi od aktualnego problemu zdrowotnego

4

---