OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
ELEKTROMONTER
W Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń i sieci (Dz. U. nr 89/2003, poz. 828) stwierdza się, że eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci mogą zajmować się osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno--pomiarowe. Osoby te powinny ponadto poddać się wymaganym dla danego stanowiska badaniom lekarskim oraz muszą zostać przeszkolone w zakresie znajomości przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (instruktaż wstępny ogólny, instruktaż stanowiskowy, szkolenie okresowe), zgodnie z Rozporządzeniem MGiP (Dz. U. nr 180/2004, poz. 1860 ze zm.).
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach elektrycznych (Dz. U. nr 80/1999, poz. 912zezm.) prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, w zależności od zastosowanych metod i środków zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonywane: przy całkowicie wyłączonym napięciu, w pobliżu napięcia lub pod napięciem.
Przed przystąpieniem do wykonywania prac przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia należy:
zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem napięcia,
wywiesić tablicę ostrzegawczą w miejscu wyłączenia obwodu o treści: „Nie załączać", sprawdzić brak napięcia w wyłączonym obwodzie,
uziemić wyłączone urządzenia.
Uziemienia należy wykonać tak, aby miejsce pracy znajdowało się w strefie ograniczonej uziemieniami, a co najmniej jedno uziemienie powinno być widoczne z miejsca pracy. W razie wielostronnego zasilania uziemienia powinny być wykonane od każdej strony,
zabezpieczyć i oznaczyć miejsce pracy odpowiednimi znakami i tablicami ostrzegawczymi.
Charakterystyka stanowiska pracy
Elektromonter wykonuje następujące czynności:
konserwuje urządzenia i instalacje elektryczne wewnątrz budynków i na zewnątrz,
montuje, kontroluje i naprawia urządzenia i instalacje elektryczne,
zakłada linie napowietrzne, wykonuje przyłącza do budynków,
układa kable elektroenergetyczne,
obsługuje elektronarzędzia oraz maszyny i urządzenia elektryczne,
dokonuje pomiarów elektrycznych.
Elektromonter może podejmować prace bez polecenia lub na polecenie ustne (proste czynności lub czynności ujęte w instrukcjach stanowiskowych) i na polecenie pisemne (m.in. przy urządzeniach pod napięciem, w pobliżu urządzeń pod napięciem, w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem). Niektóre prace zlecone do wykonania elektromonterowi, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. (Dz. U. nr 62/1996 r., poz. 288), powinny być wykonywane przez dwie osoby. Wykaz takich prac zobowiązany jest przygotować pracodawca.
Oceny ryzyka zawodowego dokonano tutaj dwoma metodami: wg PN-N-18002/2000 i RISK SCO-RE.
Karta oceny ryzyka zawodowego dla elektromontera według PN-N-18002/2000
Lp. |
Zagrożenie |
Źródło zagrożenia |
Skutki zagrożenia |
Przed oceną |
Środki profilaktyczne |
Po realizacji zadań |
Uwagi |
||||
|
|
|
|
Ciężkość (C) |
Prawdopodobieństwo (P) |
Ryzyko (R) |
|
Ciężkość (C) |
Prawdopodobieństwo (P) |
Ryzyko (R) |
|
1. |
Upadek na tym samym poziomie. |
Śliskie i nierówne powierzchnie, zatarasowane przejścia. |
Złamania kończyn, zwichnięcia, potłuczenia. |
S |
S |
S |
Utrzymywać porządek na stanowisku pracy. Zabezpieczyć właściwy stan dróg transportowych. |
S |
M |
M |
|
2. |
Upadek na niższy poziom. |
Prace montażowe i naprawcze wykonywane na wysokości. |
Złamania, zwichnięcia, potłuczenia, urazy wewnętrzne, śmierć. |
D |
S |
D |
Stosować odpowiednio dobrane i zabezpieczone drabiny oraz pomosty robocze. W razie konieczności stosować sprzęt zabezpieczający, m.in. słupołazy i uprzęże bezpieczeństwa. W razie potrzeby stosować asekurację, prowadzoną przez drugiego pracownika. |
S |
M |
M |
|
3. |
Pyły i odpryski. |
Wiercenie, szlifowanie i cięcie materiałów. |
Urazy oczu, choroby układu oddechowego. |
S |
S |
S |
Stosować okulary ochronne, osłony twarzy i półmaski. |
M |
M |
M |
|
4. |
Uderzenie spowodowane ruchomymi przedmiotami. |
Zły stan narzędzi ręcznych (tępe ostrza, źle oprawione rękojeści). Brak lub uszkodzone osłony ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Niezamierzone uruchomienie maszyny lub urządzenia. |
Obrażenia ciała, śmierć. |
D |
S |
D |
Stosować prawidłowo oprawione narzędzia ręczne. Rozmiary i typy narzędzi dobierać do rodzaju wykonywanej pracy. Przestrzegać właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Przenosić na inne miejsce elektronarzędzia po uprzednim wyłączeniu ich spod napięcia. Przestrzegać właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Zachować szczególną ostrożność. |
D |
M |
S |
|
5. |
Praca w wymuszonej pozycji ciała. |
Prace instalacyjne i remontowe wykonywane na wysokości (drabiny, słupy elektryczne czy podesty) oraz na tym samym poziomie. |
Zwyrodnienia kostno-stawowe. |
S |
S |
S |
Stosować odpowiednią rotację pracowników przy wykonywaniu prac wymagających wymuszonej pozycji ciała. Stosować odpowiednie do zagrożeń i ergonomiczne ochrony osobiste, m.in. nakolanniki, przy pracach uzasadniających korzystanie z tego rodzaju wyposażenia. |
S |
M |
M |
|
6. |
Słabe oświetlenie. |
Niedostateczne oświetlenie naturalne. Brak lub źle dobrane źródła światła. Źle dobrane oprawy oświetleniowe. |
Osłabienie lub uszkodzenie wzroku. |
S |
S |
S |
Dbać o właściwe oświetlenie naturalne stanowisk pracy, m.in. poprzez zapewnienie czystości okien, świetlików i naświetli. Stosować zgodne z normami sztuczne oświetlenie stanowisk pracy. Oprócz oświetlenia ogólnego stosować oświetlenie stanowiskowe. |
M |
M |
M |
|
7. |
Pożar. |
źle dobrane parametry instalacji el. Niedbale wykonane prace instalacyjne. Materiały łatwo palne umieszczone obok rozgrzanych przedmiotów lub obok urządzeń elektrycznych. |
Oparzenia, śmierć. |
D |
M |
S |
Prace wykonywać ściśle według zatwierdzonego projektu robót. Stosować właściwie dobrane zabezpieczenia nadprądowe. Wyposażyć stanowisko w wymagany sprzęt ppoż. Zachować szczególną ostrożność. |
S |
M |
M |
|
8. |
Hałas i wibracje. |
Wiercenie i cięcie materiałów. Odgłosy dochodzące z innych stanowisk pracy i z ulicy. |
Choroby narządu słuchu, zwyrodnienia stawów. |
S |
S |
S |
Stosować w razie potrzeby ochronniki słuchu. Stosować sprawne technicznie elektronarzędzia. |
S |
M |
M |
|
9. |
Zmienne warunki atmosferyczne. |
Niskie lub wysokie temperatury, opady deszczu lub śniegu. |
Przeziębienie lub przegrzanie organizmu. |
S |
S |
S |
Wyposażyć pracownika w odpowiednią do warunków atmosferycznych odzież ochronną. Zapewnić napoje i posiłki profilaktyczne w czasie prac na otwartej przestrzeni lub w niekorzystnym mikroklimacie, zgodnie z wymogami Rozporządzenia RM (Dz. U. nr 60/1996, poz. 279). |
S |
M |
M |
|
10. |
Stres. |
Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika. Prace w nadgodzinach. Obawa o własne życie i zdrowie podczas pracy w warunkach zagrożenia. Konflikty międzyludzkie. |
Choroby ogólnoustrojowe ,nerwice. |
S |
D |
D |
Dostosowywać wymagania do możliwości psychofizycznych pracownika. Przestrzegać norm dotyczących czasu pracy. Doskonalić metody instruktażu i szkoleń, kładąc szczególny nacisk na sposoby ograniczenia zagrożeń na stanowisku. Ustalić jasne zasady wynagradzania, premiowania i nakładania kar regulaminowych. |
S |
M |
M |
|
11. |
Porażenie prądem elektrycznym. |
Prace naprawcze lub montażowe przy urządzeniach elektrycznych bez odłączenia napięcia lub bez właściwego zabezpieczenia przed przypadkowym załączeniem. |
Śmierć. |
D |
S |
D |
Unikać prac prowadzonych pod napięciem, a jeśli są one konieczne, to stosować środki do bezpiecznego ich wykonywania. Stosować sprawny sprzęt ochronny i nieuszkodzone narzędzia - drążki i kleszcze izolacyjne, wskaźniki napięcia, rękawice dielektryczne, izolacyjne narzędzia monterskie. Zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem - zgodnie z instrukcją stanowiskową. Omawiać zagadnienie podczas codziennych odpraw z pracownikami. |
D |
M |
S |
|
|
|
Prace z użyciem lamp przenośnych i elektronarzędzi w warunkach dużej wilgotności lub dokonywane w metalowych zbiornikach. |
Śmierć. |
D |
S |
D |
Stosować w takich przypadkach zasilanie napięciem bezpiecznym 24 V. |
M |
M |
M |
|
|
|
Kontakt z metalowymi obudowami maszyn, urządzeń i elektronarzędzi, które mogą znaleźć się pod napięciem. |
Śmierć. |
D |
M |
S |
Kontrolować stan techniczny wyłączników różnicowo--prądowych. Sprawdzać ich działanie każdorazowo przed przystąpieniem do pracy. Przeprowadzać okresową kontrolę zerowań i uziemień. Stosować elektronarzędzia wyposażone w sprawne uchwyty wykonane z materiałów izolacyjnych. Nie eksploatować elektronarzędzi na zewnątrz budynków podczas opadów atmosferycznych. |
S |
M |
M |
|
|
|
Możliwość natrafienia na przewody elektryczne pod napięciem, podczas wiercenia wiertarką el. w ścianach. |
Śmierć, urazy ciała. |
D |
S |
D |
Wyłączać zagrożone obwody spod napięcia. Stosować detektory napięcia. Korzystać z dokumentacji budowlano-montażowej. |
S |
M |
M |
|
|
|
Uszkodzenia izolacji przewodów wiodących prąd. |
Śmierć. |
D |
S |
D |
Zabezpieczyć przewody przed przypadkowymi uszkodzeniami mechanicznymi. Kontrolować okresowo stan izolacji przewodów. |
S |
M |
M |
|
Karta oceny ryzyka zawodowego dla elektromontera według metody RISK SCORE
Lp. |
Zagrożenie |
Możliwe źródła zagrożenia |
Możliwe skutki zagrożenia |
Przed oceną |
Środki profilaktyczne |
Po realizacji |
Uwagi |
||||||
|
|
|
|
Skutki (S) |
Ekspozycja (E) |
Prawdopodobieństwo (P) |
Ryzyko (R) |
|
Skutki (S) |
Ekspozycja (E) |
Prawdopodobieństwo (P) |
Ryzyko (R) |
|
1. |
Upadek na tym samym poziomie. |
Śliskie i nierówne powierzchnie, zatarasowane przejścia. |
Złamania kończyn, zwichnięcia, potłuczenia. |
3 |
6 |
6 |
108 Średnie |
Utrzymywać porządek na stanowisku pracy. Zabezpieczyć właściwy stan dróg transportowych. |
3 |
6 |
3 |
54 Małe |
|
2. |
Upadek na niższy poziom. |
Prace montażowe i naprawcze wykonywane na wysokości. |
Złamania, zwichnięcia, potłuczenia, urazy wewnętrzne, śmierć. |
15 |
6 |
6 |
540 B. duże |
Stosować odpowiednio dobrane i zabezpieczone drabiny oraz pomosty robocze. W razie konieczności stosować sprzęt zabezpieczający, m.in. słupołazy i uprzęże bezpieczeństwa. W razie potrzeby stosować asekurację, prowadzoną przez drugiego pracownika. |
3 |
6 |
3 |
54 Małe |
|
3. |
Pyły i odpryski. |
Wiercenie, szlifowanie i cięcie materiałów. |
Urazy oczu, choroby układu oddechowego. |
3 |
6 |
10 |
180 Średnie |
Stosować okulary ochronne, osłony twarzy i półmaski. |
1 |
6 |
3 |
18 B. małe |
|
4. |
Uderzenie spowodowane ruchomymi przedmiotami. |
Zły stan narzędzi ręcznych (tępe ostrza, źle oprawione rękojeści). Brak lub uszkodzone osłony ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Niezamierzone uruchomienie maszyny lub urządzenia. |
Obrażenia ciała, śmierć. |
7 |
6 |
7 |
252 Duże |
Stosować prawidłowo oprawione narzędzia ręczne. Rozmiary i typy narzędzi dobierać do rodzaju wykonywanej pracy. Przestrzegać właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Przenosić na inne miejsce elektronarzędzia po uprzednim wyłączeniu ich spod napięcia. Przestrzegać właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Zachować szczególną ostrożność. |
3 |
6 |
3 |
54 Małe |
|
5. |
Praca w wymuszonej pozycji ciała. |
Prace instalacyjne i remontowe wykonywane na wysokości (drabiny, słupy elektryczne czy podesty) oraz na tym samym poziomie. |
Zwyrodnienia kostno-stawowe. |
3 |
6 |
6 |
108 Średnie |
Stosować odpowiednią rotację pracowników przy wykonywaniu prac wymagających wymuszonej pozycji ciała. Stosować odpowiednie do zagrożeń i ergonomiczne ochrony osobiste, m.in. nakolanniki, przy pracach uzasadniających korzystanie z tego rodzaju wyposażenia. |
1 |
6 |
3 |
18 B. małe |
|
6. |
Słabe oświetlenie. |
Niedostateczne oświetlenie naturalne. Brak lub źle dobrane źródła światła. Źle dobrane oprawy oświetleniowe. |
Osłabienie lub uszkodzenie wzroku. |
3 |
6 |
6 |
108 Średnie |
Dbać o właściwe oświetlenie naturalne stanowisk pracy, m.in. poprzez zapewnienie czystości okien, świetlików i naświetli. Stosować zgodne z normami sztuczne oświetlenie stanowisk pracy. Oprócz oświetlenia ogólnego stosować oświetlenie stanowiskowe. |
1 |
6 |
3 |
18 B. małe |
|
7. |
Pożar. |
Źle dobrane parametry instalacji el. Niedbale wykonane prace instalacyjne. Materiały łatwo palne umieszczone obok rozgrzanych przedmiotów lub obok urządzeń elektrycznych. |
Oparzenia, śmierć. |
15 |
6 |
3 |
270 Duże |
Prace wykonywać ściśle według zatwierdzonego projektu robót. Stosować właściwie dobrane zabezpieczenia nadprądowe. Wyposażyć stanowisko w wymagany sprzęt ppoż. Zachować szczególną ostrożność. |
3 |
6 |
1 |
18 B. małe |
|
8. |
Hałas i wibracje. |
Wiercenie i cięcie materiałów. Odgłosy dochodzące z innych stanowisk pracy i z ulicy. |
Choroby narządu słuchu, zwyrodnienia stawów. |
7 |
6 |
3 |
126 Średnie |
Stosować w razie potrzeby ochronniki słuchu. Stosować sprawne technicznie elektronarzędzia. |
3 |
6 |
3 |
54 Małe |
|
9. |
Zmienne warunki atmosferyczne. |
Niskie lub wysokie temperatury, opady deszczu lub śniegu. |
Przeziębienie lub przegrzanie organizmu. |
3 |
6 |
10 |
180 Średnie |
Wyposażyć pracownika w odpowiednią do warunków atmosferycznych odzież ochronną. Zapewnić napoje i posiłki profilaktyczne w czasie prac na otwartej przestrzeni lub w niekorzystnym mikroklimacie, zgodnie z wymogami rozporządzenia RM (Dz. U. nr 60/1996, poz. 279). |
3 |
6 |
3 |
54 Małe |
|
10. |
Stres. |
Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika. Prace w nadgodzinach. Obawa o własne życie i zdrowie podczas pracy w warunkach zagrożenia. Konflikty międzyludzkie. |
Choroby ogólnoustrojowe, nerwice. |
7 |
6 |
6 |
252 Duże |
Dostosowywać wymagania do możliwości psychofizycznych pracownika. Przestrzegać norm dotyczących czasu pracy. Doskonalić metody instruktażu i szkoleń, kładąc szczególny nacisk na sposoby ograniczenia zagrożeń na stanowisku. Ustalić jasne zasady wynagradzania, premiowania i nakładania kar. |
3 |
6 |
3 |
54 Małe |
|
11. |
Porażenie prądem elektrycznym. |
Prace naprawcze lub montażowe przy urządzeniach el. bez odłączenia napięcia lub bez właściwego zabezpieczenia przed przypadkowym załączeniem. |
Śmierć. |
15 |
6 |
6 |
540 B. duże |
Unikać prac prowadzonych pod napięciem, a jeśli są one konieczne, to stosować środki do bezpiecznego ich wykonywania. Stosować sprawny sprzęt ochronny i nieuszkodzone narzędzia - drążki i kleszcze izolacyjne, wskaźniki napięcia, rękawice dielektryczne, izolacyjne narzędzia monterskie. Zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem - zgodnie z instrukcją stanowiskową. Omawiać zagadnienie podczas codziennych odpraw z pracownikami. |
7 |
6 |
3 |
126 Średnie |
|
|
|
Prace z użyciem lamp przenośnych i elektronarzędzi w warunkach dużej wilgotności lub dokonywane w metalowych zbiornikach. |
Śmierć. |
15 |
6 |
3 |
270 Duże |
Stosować w takich przypadkach zasilanie napięciem bezpiecznym 24 V. |
3 |
6 |
1 |
18 B. małe |
|
|
|
Kontakt z metalowymi obudowami maszyn, urządzeń i elektronarzędzi, które mogą znaleźć się pod napięciem. |
Śmierć. |
15 |
6 |
6 |
540 B. duże |
Kontrolować stan techniczny wyłączników różnicowo--prądowych. Sprawdzać ich działanie każdorazowo przed przystąpieniem do pracy. Przeprowadzać okresową kontrolę zerowań i uziemień. Stosować elektronarzędzia wyposażone w sprawne uchwyty wykonane z materiałów izolacyjnych. Nie eksploatować elektronarzędzi na zewnątrz budynków podczas opadów atmosferycznych. |
7 |
6 |
1 |
42 Małe |
|
|
|
Możliwość natrafienia na przewody elektryczne pod napięciem podczas wiercenia wiertarką el. w ścianach. |
Śmierć, urazy ciała. |
15 |
6 |
3 |
270 Duże |
Wyłączać zagrożone obwody spod napięcia. Stosować detektory napięcia. Korzystać z dokumentacji budowlano-montażowej. |
3 |
6 |
1 |
18 B. małe |
|
|
|
Uszkodzenia izolacji przewodów wiodących prąd. |
Śmierć. |
15 |
6 |
3 |
270 Duże |
Zabezpieczyć przewody przed przypadkowymi uszkodzeniami mechanicznymi. Kontrolować okresowo stan izolacji przewodów. |
3 |
6 |
3 |
54 Małe |
|
1