Dr inż. Jerzy Szymański Radom, 2001

Politechnika Radomska

Wydział Transportu

Wykład: Bezpieczeństwo Użytkowania Urządzeń Elektrycznych

Stan przepisów w zakresie projektowania, wykonawstwa i eksploatacji
w świetle nowego prawa budowlanego i prawa energetycznego

Nowe prawo budowlane obowiązuje od 1 stycznia 1995r. (tekst jednolity - Dz. U.
nr 106 z 2000r., poz. 1126; Dz. U. nr 109 z 2000r., poz. 1157; Dz. U. nr 120 z 2000r.,
poz. 1268).

Prawo budowlane normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji państwowej w tych dziedzinach.

W poszczególnych rozdziałach prawo budowlane określa:

• samodzielne funkcje techniczne w budownictwie,

• prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego,

• postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych,

• budowę i oddawanie do użytku obiektów budowlanych,

• utrzymywanie obiektów budowlanych,

• katastrofę budowlaną,

• organy państwowego nadzoru budowlanego,

• przepisy karne,

• odpowiedzialność zawodową w budownictwie.

Prawo budowlane postanawia, że obiekt budowlany należy projektować, budować, użytkować i utrzymywać zgodnie z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej. Do przepisów techniczno-budowlanych zalicza się:

• warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie,

• warunki techniczne użytkowania obiektów budowlanych.

Szczegółowe postanowienia dotyczące warunków technicznych zawarte zostały w nastę­pujących rozporządzeniach:

• rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity - Dz. U. nr 15 z 1999r., poz. 140; Dz. U. nr 44 z 1999r.,
  poz. 434; Dz. U. nr 16 z 2000r., poz. 214),

• rozporządzenie Ministra Łączności z dnia 21 kwietnia 1995r. w sprawie warunków technicznych zasilania energią elektryczną obiektów budowlanych łączności (Dz. U.
  nr 50 z 1995r., poz. 271),

• rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 listopada 1995r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. nr 139
  z 1995r., poz. 686),

• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego 1996r.
  w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie (Dz. U. nr 33 z 1996r., poz. 144; [Author ID1: at Thu Jan 25 10:39:00 2001 ]
  [Author ID1: at Thu Jan 25 10:40:00 2001 ]Dz. U. [Author ID1: at Thu Jan 25 10:39:00 2001 ]nr 100 [Author ID1: at Thu Jan 25 10:40:00 2001 ]z 2000r., poz. 1082),[Author ID1: at Thu Jan 25 10:39:00 2001 ][Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]

• [Author ID1: at Thu Jan 25 10:40:00 2001 ]




• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego 1996r.
  w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie (Dz. U. nr 33 z 1996r., poz. 144; Dz. U. z 2000r., poz. 1082),[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]

• rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 sierpnia 1996r. w sprawie warun­ków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane nie będące budynkami, służące obronności Państwa oraz ich usytuowanie (Dz. U. nr 103 z 1996r., poz. 477),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2[Author ID2: at Wed Jan 24 21:56:00 2001 ]3[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]0 sierpnia 1996r[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]września 2000r[Author ID2: at Wed Jan 24 21:56:00 2001 ]. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej [Author ID2: at Wed Jan 24 21:56:00 2001 ]i produktów naftowych i ich usytuowanie
  (Dz. U. nr 122 [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]98 [Author ID2: at Wed Jan 24 21:56:00 2001 ]z 1996r[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]200[Author ID2: at Wed Jan 24 21:56:00 2001 ]0r[Author ID2: at Wed Jan 24 21:56:00 2001 ]., poz. 1067[Author ID2: at Wed Jan 24 21:57:00 2001 ]576[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]),

• rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 20 grudnia 1996r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane gospodarki wodnej i ich usytuowanie (Dz. U. nr 21 z 1997r., poz. 111),

• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 14 maja 1997r.
  w sprawie przepisów techniczno-budowlanych, dotyczących autostrad płatnych (Dz. U.
  nr 62 z 1997r., poz. 392),

• rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze
  i ich usytuowanie (Dz. U. nr 132 z 1997r., poz. 877),

• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 czerwca 1998r.
  w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać morskie budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 101 z 1998r., poz. 645),

• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 31 sierpnia 1998r.
  w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dla lotnisk cywilnych (Dz. U. nr 130
  z 1998r., poz. 859),

• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998r.
  w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe
  i ich usytuowanie (Dz. U. nr 151 z 1998r., poz. 987),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 września 1998r.
  w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych
  (Dz. U. nr 126 z 1998r., poz. 839),

• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999r.
  w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43 z 1999r., poz. 430),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999r.
  w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. nr 74
  z 1999r., poz. 836),

• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000r.
  w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. nr 63 z 2000r., poz. 735).

Znowelizowane zostały rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa
z dnia 21 czerwca 1994r. (Dz. U. nr 84 z 1994r., poz. 387), Ministra Spraw Wewnętrznych
z dnia 28 marca 1994r. (Dz. U. nr 44 z 1994r., poz. 174) oraz Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 4 marca 1999r. (Dz. U. nr 22 z 1999r., poz. 209) w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm. W tym zakresie ukazało się rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 maja 2000r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm (Dz. U. nr 51 z 2000r., poz. 617).

Prawo budowlane postanawia, że przy wykonywaniu robót budowlanych należy stosować wyroby dopuszczone do obrotu i powszechnego lub jednostkowego stosowania
w budownictwie. [Author ID2: at Wed Jan 24 21:57:00 2001 ][Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]

• [Author ID2: at Wed Jan 24 21:58:00 2001 ]

[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]

Za dopuszczone do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie uznaje się wyroby, dla których, zgodnie z odrębnymi przepisami, wydano:

• certyfikat na znak bezpieczeństwa, wykazujący, że zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi, określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych w odniesieniu do wyrobów podlegających tej certyfikacji.

Wykaz wyrobów wyprodukowanych w Polsce, a także wyrobów importowanych
do Polski po raz pierwszy, mogących stwarzać zagrożenie dla służących obronie lub ratowaniu życia, zdrowia lub środowiska, podlegających obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem, oraz wyrobów podlegających obowiązkowi wystawiania przez producenta deklaracji zgodności podane są w rozpo­rządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1999r. (Dz. U. nr 5 z 2000r., poz. 53). Natomiast tryb wydawania dokumentów dopuszczających do obrotu wyżej wymienione wyroby podany jest w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 13 stycznia 2000r.
(Dz. U. nr 5 z 2000r., poz. 58), a tryb certyfikacji wyrobów podany jest w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 10 marca 2000r. (Dz. U. nr 17 z 2000r., poz. 219).

Wyroby objęte załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1999r. mogą być dopuszczone do obrotu po wydaniu:

• świadectwa weryfikacji certyfikatu zgodności lub deklaracji zgodności producenta, wydane na podstawie certyfikatu zgodności lub deklaracji zgodności producenta
  w odniesieniu do wyrobów wyprodukowanych za granicą, w kraju z którym Polska zawarła porozumienie w sprawie uznawania certyfikatów zgodności lub deklaracji zgodności,

• świadectwo weryfikacji deklaracji zgodności producenta, wydane na podstawie deklaracji zgodności producenta, wystawionej przez producenta krajowego.

• deklarację zgodności lub certyfikat zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną
  w odniesieniu do wyrobów nie objętych certyfikacją na znak bezpieczeństwa.

Za dopuszczone do jednostkowego stosowania w obiekcie budowlanym uznaje się wyroby wykonane według indywidualnego projektu technicznego, dla których wydano oświadczenie wskazujące, że zapewniono zgodność wyrobu z projektem oraz przepisami i obowiązują­cymi Polskimi Normami.

Szczegółowe postanowienia dotyczące dopuszczenia wyrobów do obrotu i stosowania
w budownictwie zawarte zostały w:

• ustawie z dnia 3 kwietnia 1993r. o badaniach i certyfikacji (Dz. U. nr 55 1993r., poz. 250; Dz. U. nr 27 z 1994r., poz. 96; Dz. U. nr 104 z 1997r., poz. 661; Dz. U. nr 121 z 1997r., poz. 770; Dz. U. nr 70 z 1999 r., poz. 776; Dz. U. nr 43 z 2000r., poz. 489),

• rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 czerwca 1997r.
  w sprawie wyrobów, które nie mogą być nabywane bez certyfikatu (Dz. U. nr 63 z 1997r., poz. 401),

• rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 1998r.
  w sprawie określenia wykazu wyrobów nie mających istotnego wpływu na spełnienie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według uznanych zasad sztuki budowlanej (Dz. U. nr 99 z 1998r., poz. 637),

• rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 1998r.
  w sprawie systemów oceny zgodności, wzoru deklaracji zgodności oraz sposobu znakowania wyrobów budowlanych, dopuszczonych do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie (Dz. U. nr 113 z 1998r., poz. 728),

• rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 sierpnia 1998r.
  w sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych (Dz. U. nr 107 z 1998r., poz. 679).

Prawo budowlane określa samodzielne funkcje techniczne w budownictwie.

Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się w szczególności działalność obejmującą:

• projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i sprawowanie nadzoru autorskiego,

• kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi,

• kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kon­trolę techniczną wytwarzania tych elementów,

• wykonywanie nadzoru inwestorskiego,

• sprawowanie kontroli technicznej utrzymywania obiektów budowlanych,

• wykonywanie nadzoru budowlanego,

• rzeczoznawstwo budowlane.

Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mogą wykonywać osoby posiadające uprawnienia budowlane. Uprawnienia budowlane mogą być udzielane do:

• projektowania,

• kierowania robotami budowlanymi, w następujących specjalnościach:

• architektonicznej,

• konstrukcyjno-budowlanej,

• instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, cieplnych, wentylacyjnych i gazowych,

• instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych,

• innych określonych przez Ministrów właściwych w zakresie uprawnień budowlanych.

Szczegółowe zasady udzielania uprawnień budowlanych zawarte są w:

• rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 30 grudnia 1994r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. nr 8
  z 1995r., poz. 38),

• rozporządzeniu Ministra Łączności z dnia 10 października 1995r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie telekomunikacyjnym (Dz. U. nr 120 z 1995r., poz. 581),

• rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 20 grudnia 1996r.
  w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, w dziedzinie transportu kolejowego (Dz. U. nr 4 z 1997r., poz. 23; Dz. U. 16 z 1999r., poz. 153).

Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu prawa budowlanego są:

• inwestor,

• inspektor nadzoru inwestorskiego,

• projektant,

• kierownik budowy lub kierownik robót.

Dla wyżej wymienionych uczestników procesu budowlanego określone są prawa i obowiązki.

Prawo budowlane postanawia, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie
na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Prawo wymienia również obiekty, na których budowę nie jest wymagane pozwolenie.

Do rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych, objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, jest wymagane opracowanie projektu budowlanego.

Szczegółowe postanowienia dotyczące projektu budowlanego zawarte są w następujących zarządzeniach i rozporządzeniach:

• rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzajów i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie (Dz. U. nr 25 z 1995r., poz. 133),

• zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 marca 1996r. w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (M. P. nr 19 z 1996r., poz. 231),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 listopada 1998r.
  w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. nr 140
  z 1998r., poz. 906),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 marca 1999r.
  w sprawie zakresu, trybu i zasad uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. nr 22 z 1999 r., poz. 206).

Prawo budowlane określa zakres koniecznych uzgodnień, zawiadomień, zgłoszeń, oświadczeń, dokumentów, cykli itp., związanych z rozpoczęciem, kontynuowaniem
i oddawaniem do użytku obiektów budowlanych. Powyższy zakres uszczegółowiony jest następującymi przepisami:

• rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 15 grudnia 1994r. w sprawie warunków i trybu postępowania przy rozbiórkach nie użytkowanych, zniszczonych lub nie wykończonych obiektów budowlanych oraz udzielania pozwoleń na zmianę sposobu użytkowania obiektów budowlanych lub ich części (Dz. U. nr 10
  z 1995r., poz. 47),

• zarządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 15 grudnia
  1994r. w sprawie dziennika budowy oraz tablicy informacyjnej (M.P. nr 2 z 1995r.,
  poz. 29),

• zarządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 15 grudnia 1994r.
  w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy realizacji których jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego (M. P. nr 2 z 1995r., poz. 28; M. P.
  nr 83 z 1996r., poz. 726),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 lipca 1998r.
  w sprawie określenia wzorów wniosku o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu
  na budowę (Dz. U. nr 98 z 1998r., poz. 625),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 października 1998r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz. U. nr 135 z 1998r., poz. 882),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 grudnia 1998r.,
  w sprawie określenia wzoru i zakresu ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanych (Dz. U. nr 153 z 1998r., poz. 1007),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 lipca 1999r.
  w sprawie rozbiórek obiektów budowlanych wykonywanych metodą wybuchową (Dz. U. nr 64 z 1999r., poz. 737).

Prawo budowlane postanawia, że właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany użytkować obiekt zgodnie z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać go w należytym stanie technicznym i estetycznym.

Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę:

• okresowej kontroli, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicz­nej sprawności elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska, instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych),

• okresowej kontroli, co najmniej raz na pięć lat, polegającej na sprawdzeniu stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej całego obiektu budowlanego, estetyki obiektu oraz jego otoczenia. Kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, rezystancji izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.

Prawo budowlane określa wymagania kwalifikacyjne osób przeprowadzających kontrole, dokumenty związane z utrzymywaniem obiektu budowlanego oraz postępowanie
w przypadku nieodpowiedniego stanu technicznego czy niezgodnego z przeznaczeniem użytkowania obiektu.

Katastrofą budowlaną, w rozumieniu prawa budowlanego, jest niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów. Prawo podaje sposób postępowania w razie katastrofy budowlanej.

Prawo budowlane tworzy organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.

Zadania administracji architektoniczno-budowlanej wykonują:

• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego,

• wojewoda,

• starosta.

Zadania nadzoru budowlanego wykonują:

• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego,

• wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego,

• powiatowy inspektor nadzoru budowlanego.

Administrację architektoniczno-budowlaną i nadzór budowlany w dziedzinie transportu kolejowego sprawują okręgowi inspektorzy kolejnictwa oraz Główny Inspektor Kolejnictwa, jako centralny organ administracji rządowej w dziedzinie transportu kolejowego.

Administrację architektoniczno-budowlaną i nadzór budowlany w dziedzinie górnictwa sprawują organy określone w odrębnych przepisach.

Do podstawowych obowiązków wyżej wymienionych organów należy:

• nadzór i kontrola nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego, a w szczególności:

• zgodności zagospodarowania terenu z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz wymaganiami ochrony środowiska,

• warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w rozwiązaniach przyjętych w projektach budowlanych, przy wykonywaniu robót budowlanych oraz utrzymywaniu obiektów budowlanych,

• zgodności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami techniczno-budowlanymi, obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej,

• właściwego wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie,

• wprowadzania do obrotu i stosowania wyrobów budowlanych, dopuszczonych
  do obrotu i stosowania w budownictwie,

• wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach określonych ustawą,

• prowadzenie ujednoliconej ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanych,

• kontrola posiadania, przez osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne
  w budownictwie, uprawnień do pełnienia tych funkcji w odpowiedniej specjalności,

• dokonywanie czynności kontrolnych, których wyniki stanowią podstawę do wydania decyzji oraz podejmowania innych środków przewidzianych w przepisach prawa budowlanego.

Prawo budowlane przewiduje przepisy karne w postaci kary pozbawienia wolności, ograniczenia wolności, aresztu lub kary grzywny w przypadkach nie przestrzegania poszczególnych postanowień prawa.

Zakres działania nadzoru budowlanego uszczegółowiony jest następującymi przepisami:

• rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 marca 1999r. w sprawie nadania statutu Głównemu Urzędowi Nadzoru Budowlanego (Dz. U. nr 22 z 1999r., poz. 216),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 grudnia 1999r.
  w sprawie określenia wykroczeń, za które pracownicy organów państwowego nadzoru budowlanego upoważnieni są do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego oraz zasad i sposobu wydawania upoważnień (Dz. U. nr 111 z 1999r., poz. 1310),

• rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 28 grudnia 1998r.
  w sprawie szczegółowego zakresu działania okręgowych inspektoratów kolejnictwa jako organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego (Dz. U.
  nr 166 z 1998r., poz. 1260),

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 kwietnia 1999r.
  w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania kontroli działania organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz wzoru protokółu pokontrolnego i sposobu jego sporządzania (Dz. U. nr 41 z 1999r., poz. 420).

Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie, w rozumieniu prawa budowlanego, podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, które:

• dopuściły się występków lub wykroczeń, określonych prawem,

• zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych
  w budownictwie,

• spowodowały, wskutek rażących błędów lub zaniedbań, zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne,

• nie spełniają swoich obowiązków lub spełniają je niedbale,

• uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru.

Popełnienie wyżej wymienionych czynów jest zagrożone karami upomnienia, upomnienia wraz z obowiązkiem złożenia egzaminu na uprawnienia budowlane lub zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie na okres od 1 roku do 5 lat, połączonym z obowiązkiem złożenia egzaminu na uprawnienia budowlane.

W związku z wejściem w życie nowego prawa budowlanego straciło moc stare prawo z dnia
24 października 1974r. oraz straciły moc przepisy wydane na podstawie starego prawa, między innymi takie jak:

• rozporządzenie Ministra Przemysłu z dnia 8 października 1990r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać urządzenia elektroenergetyczne w zakresie ochrony przeciwporażeniowej (Dz. U. nr 81 z 1990r., poz. 473),

• rozporządzenie Ministrów Energetyki i Energii Atomowej oraz Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 kwietnia 1977r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać instalacje elektroenergetyczne i urządzenia oświetlenia elektrycznego (Dz. U. nr 14 z 1977r., poz. 58).

Nowe prawo energetyczne obowiązuje od 5 grudnia 1997r (Dz. U. nr 54 z 1997r.,
poz. 348; Dz. U. nr 158 z 1997r., poz. 1042; Dz. U. nr 94 z 1998r., poz. 594; Dz. U. nr 106
z 1998r., poz. 668; Dz. U. nr 162 z 1998 r., poz. 1126; Dz. U. nr 88 z 1999 r., poz. 980;
Dz. U. nr 91 z 1999r., poz. 1042; Dz. U. nr 110 z 1999r., poz. 1255; Dz. U. nr 43 z 2000r., poz. 489; Dz. U. nr 48 z 2000r., poz. 555; Dz[Author ID2: at Wed Jan 24 21:59:00 2001 ].[Author ID1: at Thu Jan 25 10:43:00 2001 ] U. nr 103 z 2000r., poz. 10[Author ID2: at Wed Jan 24 21:59:00 2001 ]99[Author ID1: at Thu Jan 25 10:43:00 2001 ]33[Author ID2: at Wed Jan 24 21:59:00 2001 ][Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]).

Prawo energetyczne określa zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady
i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią.

Zakres stosowania przepisów prawa energetycznego do jednostek organizacyjnych podle­głych Ministrowi Obrony Narodowej, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Staży Granicznej, jednostek wojskowych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, jednostek organizacyjnych Urzędu Ochrony Państwa, jednostek organizacyjnych więziennictwa podle­głych Ministrowi Sprawiedliwości oraz organów właściwych w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią w tych jednostkach określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998r. (Dz. U. nr 60 z 1998r., poz. 385).

Celem prawa energetycznego jest tworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju kraju, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw i energii, rozwoju konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz ochrony interesów odbiorców i minimalizacji kosztów.

Prawo energetyczne postanawia, że przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się prze­syłaniem i dystrybucją paliw lub energii do odbiorców mają obowiązek:

• utrzymywać zdolność urządzeń, instalacji i sieci do realizacji dostaw paliw lub energii
  w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych,

• zapewniać wszystkim podmiotom świadczenie usług, polegających na przesyłaniu paliw lub energii, wydobywanych bądź wytwarzanych w kraju, z uwzględnieniem warunków technicznych i ekonomicznych, na warunkach uzgodnionych przez strony w drodze umowy.

Prawo energetyczne postanawia, że dostarczanie paliw lub energii odbywa się na podstawie umowy. Umowa powinna uwzględniać zasady określone w prawie i w koncesjach oraz zawierać co najmniej postanowienia dotyczące ilości, jakości, niezawodności i ciągłości dostarczania i odbioru, cen i stawek opłat oraz warunków wprowadzania w nich zmian, sposobu rozliczeń, odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, okresu jej obowiązywania i warunków rozwiązania.

Upoważnieni przedstawiciele przedsiębiorstw energetycznych, zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją paliw lub energii, wykonują kontrole układów pomiarowych, dotrzymania zawartych umów i prawidłowości rozliczeń.

Przedsiębiorstwo energetyczne może wstrzymać dostarczanie paliw lub energii, jeśli
w wyniku kontroli stwierdzono, że instalacja znajdująca się u odbiorcy stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia i środowiska albo nastąpił nielegalny pobór paliw lub energii.

Przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw lub energii, są obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie, umowy sprzedaży paliw lub energii lub umowy o świadczenie usług przesyłowych z odbiorcami lub podmiotami ubiegającymi się
o przyłączenie do sieci, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki dostarczania,
a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru.

Przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw lub energii, są obowiązane zapewniać realizację i finansowanie budowy i rozbudowy sieci, w tym na potrzeby przyłączeń podmiotów ubiegających się o przyłączenie.

Stawki opłat za przyłączenie do sieci kalkuluje się na podstawie jednej czwartej średniorocznych nakładów inwestycyjnych na budowę odcinków sieci służących do przy­łączenia podmiotów ubiegających się o przyłączenie.

Przyłączany podmiot jest obowiązany umożliwić przedsiębiorstwu energetycznemu
w obrębie swojej nieruchomości budowę i rozbudowę sieci, w zakresie niezbędnym do realizacji przyłączenia, oraz udostępnić pomieszczenia lub miejsca na zainstalowanie układów pomiarowych.

Przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się obrotem lub przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej lub ciepła, mają obowiązek zakupu energii elektrycznej ze źródeł niekonwencjonalnych i odnawialnych oraz wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła, a także ciepła ze źródeł niekonwencjonalnych i odnawialnych.

Przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła oraz wydobywaniem i dystrybucją paliw gazowych, mają obowiązek utrzymywania zapasów paliw w ilości zapewniającej zachowanie ciągłości dostaw energii elektrycznej, ciepła i paliw gazowych do odbiorców.

Szczegółowe postanowienia zawarte są w następujących rozporządzeniach:

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 kwietnia 1998r. w sprawie wielkości
  i sposobu gromadzenia oraz kontroli stanu zapasów paliw w przedsiębiorstwach energetycznych, zajmujących się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła oraz wydobywaniem i dystrybucją paliw gazowych (Dz. U. nr 53 z 1998r., poz. 332),

• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998r. w sprawie szczegółowych zasad
  i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych lub ciekłych,
  w dostarczaniu i poborze paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła oraz określenia organów uprawnionych do kontroli przestrzegania wprowadzonych ograniczeń (Dz. U.
  nr 60 z 1998r., poz. 386),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 lipca 1998r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci gazowych, pokrywania kosztów przyłączenia, obrotu paliwami gazowymi, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci gazowych oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców (Dz. U. nr 93 z 1998r., poz. 588),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 lipca 1998r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci ciepłowniczych, pokrywania kosztów przyłączenia, obrotu ciepłem, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego
  i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców (Dz. U. nr 100
  z 1998r., poz. 642),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 6 sierpnia 1998r. w sprawie harmonogramu uzyskiwania przez poszczególne grupy odbiorców prawa do korzystania z usług przesyłowych (Dz. U. nr 107 z 1998r., poz. 671),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2000r. w sprawie
  przeprowadzania kontroli przez przedsiębiorstwa energetyczne (Dz. U. nr 75 z 2000r., poz. 866),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2000r. w sprawie szczegóło­wych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców (Dz. U. nr 85 z 2000r., poz. 957),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 lutego 1999 r. w sprawie obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła ze źródeł niekonwencjonalnych oraz zakresu tego obowiązku (Dz. U. nr 13 z 1999 r., poz. 119).

Prawo energetyczne ustanawia Ministra Gospodarki jako naczelny organ administracji rządowej, właściwy w sprawach polityki energetycznej.

Zadania Ministra Gospodarki, w zakresie polityki energetycznej, obejmują:

• przygotowanie, w porozumieniu z właściwymi ministrami, założeń polityki energetycznej oraz koordynowanie jej realizacji,

• określanie szczegółowych warunków planowania i funkcjonowania systemów zaopatrzenia w paliwa i energię,

• nadzór nad funkcjonowaniem krajowych systemów energetycznych,

• współdziałanie z wojewodami i samorządami terytorialnymi w sprawach planowania
  i realizacji systemów zaopatrzenia w paliwa i energię,

• koordynowanie współpracy z międzynarodowymi organizacjami rządowymi.

Rada Ministrów, na wniosek Ministra Gospodarki, określa założenia polityki energetycznej państwa. Założenia polityki energetycznej państwa powinny być opracowane zgodnie
z zasadą zrównoważonego rozwoju kraju i określać w szczególności:

• ocenę bezpieczeństwa energetycznego państwa,

• prognozę krajowego zapotrzebowania na paliwa i energię, importu i eksportu paliw
  i energii oraz zdolności wytwórczych źródeł paliw i energii,

• działania w zakresie ochrony środowiska,

• rozwój wykorzystania niekonwencjonalnych, w tym odnawialnych, źródeł energii,

• politykę inwestycyjną racjonalizacji użytkowania paliw i energii przy uwzględnieniu promocji energooszczędnego budownictwa, koncesjonowania działalności przedsię­biorstw energetycznych, cenową, przekształceń własnościowych w sektorze energetycznym oraz w zakresie obowiązkowych zapasów paliw,

• propozycje dotyczące współpracy międzynarodowej, kierunków prac naukowo-badaw­czych oraz zmian uregulowań prawnych.

Przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw lub energii, sporządzają dla obszaru swojego działania plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe, energię elektryczną lub ciepło, uwzględniające miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy, określone w stadium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

Prawo energetyczne ustanawia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki jako organ do spraw stosowania środków prawnych, włącznie z koncesjonowaniem, służących do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, prawidłowej gospodarki paliwami i energią oraz ochrony interesów odbiorców, a także promowania konkurencji.

Prezes wykonuje zadania przy pomocy Urzędu Regulacji Energetyki zwanego dalej URE.

Do zakresu kompetencji i obowiązków Prezesa URE należy w szczególności:

• udzielanie, odmowa udzielania, zmiana i cofanie koncesji,

• zatwierdzanie i kontrolowanie taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła oraz cen węgla brunatnego,

• analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energe­tyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach,

• ustalanie współczynników korekcyjnych, określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków prowadzenia przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,
  a także ustalanie okresu obowiązywania współczynnika korekcyjnego,

• uzgadnianie, sporządzanych przez przedsiębiorstwa energetyczne dla obszaru swojego działania, planów rozwoju,

• kontrolowanie parametrów jakościowych dostaw i obsługi odbiorców, w zakresie obrotu paliwami gazowymi i energią elektryczną,

• rozstrzyganie sporów dotyczących świadczenia usług przez przedsiębiorstwa energe­tyczne,

• nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w prawie,

• przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym przedsiębiorstw energetycznych,

• publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii,

• zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących gospodarki energetycznej,

• kontrola kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji.

Szczegółowe postanowienia dotyczące Urzędu Regulacji Energetyki zawarte są
w rozporządzeniach:

• rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 października 1997r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Regulacji Energetyki (Dz. U. nr 130 z 1997r., poz. 859; Dz. U. nr 162 z 1998r., poz. 1151),

• rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 października 1997r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników Urzędu Regulacji Energetyki (Dz. U. nr 130 z 1997r.,
  poz. 860),

• rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1998r. w sprawie szczegółowego trybu powoływania i odwoływania członków Rady Konsultacyjnej przy Prezesie Urzędu Regulacji Energetyki (Dz. U. nr 9 z 1998r., poz. 33; Dz. U. nr 12
  z 1999r., poz. 100),

• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowego zasięgu terytorialnego i właściwości rzeczowej Oddziału Centralnego i oddziałów terenowych Urzędu Regulacji Energetyki (Dz. U. nr 162 z 1998r., poz. 1141).

Zgodnie z postanowieniami prawa energetycznego uzyskania koncesji wymaga prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania i dystrybucji oraz obrotu paliwami i energią, a także magazynowania paliw gazowych i ciekłych, o określonych
w prawie parametrach.

Koncesji udziela Prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Szczegółowe postanowienia dotyczące opłat koncesyjnych zawarte są w niżej wymienionych rozporządzeniach:

• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. nr 60
  z 1998r., poz. 387; Dz. U. nr 92 z 1999r., poz. 1049),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 lipca 1998r. w sprawie określenia szczególnych rodzajów i zakresu działalności gospodarczej nie wymagających uzyskania koncesji (Dz. U. nr 98 z 1998r., poz. 621).

Prawo energetyczne postanawia, że przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesje ustalają taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła, które podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE.

Prezes URE zatwierdza również ceny węgla brunatnego stosowane przez kopalnie,
w stosunku do elektrowni.

Szczegółowe postanowienia dotyczące taryf, wysokości opłat oraz finansowania zawarte są w następujących rozporządzeniach:

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 6 października 1998r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie ciepłem, w tym rozliczeń z indywidualnymi odbiorcami w lokalach (Dz. U. nr 132
  z 1998r., poz. 867; Dz. U. nr 30 z 1999r., poz. 291),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 października 1998r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania cen węgla brunatnego (Dz. U. nr 132 z 1998r.,
  poz. 868),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]14 [Author ID2: at Wed Jan 24 22:00:00 2001 ]grudnia 2000[Author ID2: at Wed Jan 24 22:00:00 2001 ]1998[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad roz[Author ID1: at Thu Jan 25 10:44:00 2001 ]ob[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]liczeń w obrocie energią elektryczną, w tym rozliczeń z indywidualnymi odbiorcami w lokalach [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ](Dz. U. nr 153 [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]1 [Author ID2: at Wed Jan 24 22:01:00 2001 ]z 1998r[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]2001r[Author ID2: at Wed Jan 24 22:01:00 2001 ].,
  [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]poz. 1002[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]7[Author ID2: at Wed Jan 24 22:01:00 2001 ]),

• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 kwietnia 1999r., w sprawie zasad i terminów przekazywania z budżetu państwa środków na finansowanie oświetlenia dróg publicznych, dla których gmina nie jest zarządcą oraz finansowanie oświetlenia dróg publicznych krajowych, wojewódzkich i powiatowych w granicach miast na prawach powiatu (Dz. U. nr 35 z 1999r., poz. 326),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 6 [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]20 [Author ID2: at Wed Jan 24 22:02:00 2001 ]grudnia 1999r[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]2000r[Author ID2: at Wed Jan 24 22:02:00 2001 ]. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi w tym rozliczeń z indywidualnymi odbiorcami w lokalach [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ](Dz. U. nr 102 [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]1 [Author ID2: at Wed Jan 24 22:02:00 2001 ]z 1999r[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]2001r[Author ID2: at Wed Jan 24 22:02:00 2001 ].,
  [Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]poz. 1188[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]8[Author ID2: at Wed Jan 24 22:01:00 2001 ]).

Prawo energetyczne postanawia, że projektowanie, produkcja, import, budowa oraz eksploatacja urządzeń, instalacji i sieci powinny zapewniać racjonalne i oszczędne zużycie paliw lub energii przy zachowaniu:

• niezawodności współdziałania z siecią,

• bezpieczeństwa obsługi i otoczenia po spełnieniu wymagań ochrony środowiska,

• zgodności z wymaganiami odrębnych przepisów, a w szczególności przepisów:

• prawa budowlanego,

• o ochronie przeciwporażeniowej i przeciwpożarowej,

• o dozorze technicznym,

• o ochronie dóbr kultury,

• o muzeach,

• Polskich Norm wprowadzonych do obowiązkowego stosowania,

• innych, wynikających z technologii wytwarzanie energii i rodzaju stosowanego paliwa.

Prawo energetyczne postanawia, że producenci i importerzy urządzeń wprowadzanych
do obrotu, informują o efektywności energetycznej urządzeń na etykiecie i w charaktery­styce technicznej. Szczegółowe postanowienia dotyczące efektywności energetycznej urządzeń zawarte są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 18 lutego 1999r.
w sprawie wymagań w zakresie efektywności energetycznej, jakie powinny spełniać urządzenia produkowane w kraju i importowane oraz wymagań w zakresie stosowania etykiet i charakterystyk technicznych (Dz. U. nr 16 z 1999r., poz. 145).

Prawo energetyczne postanawia, że osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń
i instalacji obowiązane są posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem wydanym przez komisje kwalifikacyjne.

Komisje kwalifikacyjne powoływane są na okres 5 lat, przez Prezesa URE oraz przez właściwych ministrów wymienionych w prawie energetycznym.

Szczegółowe postanowienia dotyczące wymagań kwalifikacyjnych zawarte są w następują­cych rozporządzeniach:

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 marca 1998r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzajów instalacji i urządzeń, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne oraz wysokości opłat pobieranych
  za sprawdzenie kwalifikacji (Dz. U. nr 59 z 1998r., poz. 377),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 stycznia 2000 r., zmieniające rozporzą­dzenie w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzaju instalacji
  i urządzeń, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne oraz wysokości opłat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji (Dz. U. nr 15 z 2000r., poz. 187).

Szczegółowe postanowienia dotyczące wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych zawarte są w następującym rozporządzeniu:

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r., w sprawie bezpieczeń­stwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. nr 80
  z 1999 r., poz. 912).

W związku z wejściem w życie nowego prawa energetycznego straciło moc stare prawo
z 6 kwietnia 1984r. oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie starego prawa energetycznego.

Literatura:

Źródło podstawowe:

mgr inż. Andrzej Boczkowski, COBR „Elektromontaż” Warszawa

Przewodniczący Sekcji Instalacji i Urządzeń Elektrycznych SEP

INNE MATERIAŁY

Aktualne PN dotyczące instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych

WDROŻENIA NORMY IEC 364 DO POLSKICH NORM

Informujemy klientów o nowych arkuszach normy
PN-IEC 60364 dotyczących
INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH W OBIEKTACH BUDOWLANYCH
wydanych w latach 1999-2000

PN-IEC 60364-1:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Zakres, przedmiot i wymagania podstawowe
IDT IEC 60364-1:1992, CENA 14,00 zł

PN-IEC 60364-3:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ustalanie ogólnych charakterystyk
IDT IEC 60364-3:1993+AMD1:1994+AMD2:1995, CENA 33,60 zł

PN-IEC 60364-4-41:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporażeniowa
IDT IEC 364-4-41:1992+AMD1:1996+AMD2:1999, CENA 22,40 zł

PN-IEC 60364-4-42:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego
IDT IEC 364-4-42:1980, CENA 8,40 zł

PN-IEC 60364-4-43:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed prdem Przetężeniowym
IDT IEC 364-4-43:1977+AMD1:1997, CENA 11,20 zł

PN-IEC 60364-4-45:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed obniżeniem napięcia
IDT IEC 364-4-45:1984, CENA 5,60 zł

PN-IEC 60364-4-46:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Odłączanie izolacyjne i łączenie
IDT IEC 364-4-46:1981, CENA 11,20 zł

PN-IEC 60364-4-47:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniająca bezpieczeństwo. Zastosowanie środków ochrony zapewniających bezpieczeństwo. Postanowienia ogólne. Środki ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym
IDT IEC 60364-4-47:1981+AMD1:1993, CENA 8,40 zł

PN-IEC 60364-4-442:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona instalacji niskiego napięcia przed przejściowymi przepięciami i uszkodzeniami przy doziemieniach w sieciach wysokiego napięcia
IDT IEC 364-4-442:1993+AMD1:1995+AMD2:1999, CENA 19,60 zł

PN-IEC 60364-4-443:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi
IDT IEC 364-4-443:1995+AMD1:1998, CENA 11,20 zł

PN-IEC 60364-4-473:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Stosowanie środków ochrony zapewniających bezpieczeństwo. Środki ochrony przed prądem przetężeniowym
IDT IEC 60364-4-473:1999, CENA 14,00 zł

PN-IEC 60364-4-482:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych. Ochrona przeciwpożarowa
IDT IEC 364-4-482:1982, CENA 8,40 zł

PN-IEC 60364-5-51:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Postanowienia ogólne
IDT IEC 60364-5-51:1997, CENA 19,60 zł

PN-IEC 60364-5-53:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Aparatura łączeniowa i sterownicza
IDT IEC 60364-5-53:1994, CENA 11,20 zł

PN-IEC 60364-5-54:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Uziemienia i przewody ochronne
IDT IEC 364-5-54:1980+AMD1:1982, CENA 16,80 zł

PN-IEC 60364-5-56:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Instalacje bezpieczeństwa
IDT IEC 364-5-56:1980+AMD1:1998, CENA 8,40 zł

PN-IEC 60364-5-537:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza. Urządzenia do odłączania izolacyjnego i łączenia
IDT IEC 364-5-537:1981+AMD1:1989, CENA 11,20 zł

PN-IEC 60364-6-61:2000
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie. Sprawdzanie odbiorcze
IDT IEC 60364-6-61:1986+AMD1:1993+AMD2:1997, CENA 22,40 zł

PN-IEC 60364-7-701:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Pomieszczenia wyposażone w wannę lub/i basen natryskowy
IDT IEC 364-7-701:1984, CENA 11,20 zł

PN-IEC 60364-7-702:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Baseny pływackie i inne
IDT IEC 60364-7-702:1997, CENA 16,80 zł

PN-IEC 60364-7-704:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje na terenie budowy i rozbiórki
IDT IEC 60364-7-704:1989+AMD1:1999, CENA 8,40 zł

PN-IEC 60364-7-705:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje elektryczne w gospodarstwach rolniczych i ogrodniczych
IDT IEC 364-7-705:1984, CENA 8,40 zł

PN-IEC 60364-7-706:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych -- Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Przestrzenie ograniczone powierzchniami przewodzącymi

PN-IEC 60364-7-707:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Wymagania dotyczące uziemień instalacji urządzeń przetwarzania danych
IDT IEC 60364-7-707:1984, CENA 11,20 zł

PN-IEC 60364-7-708:1999
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Kempingi i pojazdy wypoczynkowe
IDT IEC 364-7-708:1988+AMD1:1993, CENA 14,00 zł

Szczegółowe informacje można uzyskać pod numerem telefonu
WMS + 48 22 620 66 46

Marcin Surowiec, 2001-03-08 07:52:25)

SPIS TREŚCI

Przedmowa
1. Wstęp 13
1.1. Wiadomości ogólne 13
1.2. Definicje pojęć dotyczących ochrony przeciwporażeniowej instalacji i urządzeń elektrycznych 19
1.3. Układy elektroenergetycznych sieci niskiego napięcia 30
1.4. Klasy ochronności urządzeń elektrycznych 33
1.5. Wpływ środowiska na urządzenia elektryczne i sposoby ochrony przed jego szkodliwymi oddziaływaniami 35
1.5.1. Klasyfikacja wpływów środowiska 35
1.5.2. Sposoby ochrony urządzeń przed szkodliwymi oddziaływaniami środowiska 38
1.5.3. Zasady doboru urządzeń elektrycznych 40
2. Działanie prądu elektrycznego na organizmy żywe 43
2.1. Wyjaśnienia ogólne 43
2.2. Graniczne dopuszczalne prądy i napięcia rażeniowe dla ludzi 46
2.3. Graniczne dopuszczalne prądy i napięcia rażeniowe dla zwierząt hodowlanych 57
3. Aparaty warunkujące działanie ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej 62
3.1. Wyjaśnienia ogólne 62
3.2. Łączniki ręczne 66
3.3. Łączniki wtykowe 67
3.4. Łączniki samoczynne 69
3.4.1. Klasyfikacja 69
3.4.2. Wyłączniki 69
3.4.3. Łączniki stycznikowe 89
3.5 Bezpieczniki 90
3.5.1. Wiadomości ogólne 90
3.5.2. Klasyfikacja bezpieczników oraz niektóre definicje i właściwości 91
4. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach i instalacjach niskiego napięcia 96
4.1. Wyjaśnienia ogólne 96
4.2. Ochrona przed dotykiem bezpośrednim 98
4.2.1. Ochrona całkowita i częściowa 98
4.2.2. Ochrona uzupełniająca 100
4.3. Ochrona przed dotykiem pośrednim 105
4.3.1. Ochrona przez zastosowanie samoczynnego wyłączenia zasilania 105
4.3.2. Ochrona przez zastosowanie urządzeń N klasy ochronności 138
4.3.3. Ochrona przez zastosowanie izolowania stanowiska 140
4.3.4. Ochrona przez zastosowanie nieuziemionych połączeń wyrównawczych miejscowych 142
4.3.5. Ochrona przez zastosowanie separacji elektrycznej 143
4.3.6. Połączenia wyrównawcze główne i dodatkowe 146
4.3.7. Zagrożenie powodowane opadnięciem przewodu fazowego na ziemię 153
4.4. Ochrona przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim 156
4.4.1. Wyjaśnienia ogólne 156
4.4.2. Ochrona przez zastosowanie bardzo niskiego napięcia SELV 158
4.4.3. Ochrona przez zastosowanie bardzo niskiego napięcia PELV 159
4.4.4. Zastosowanie bardzo niskiego napięcia funkcjonalnego FELV 160
4.5. Ochrona przeciwporażeniowa w obwodach sterowania 161
4.6. Uziemienia w sieciach i instalacjach niskiego napięcia 163
4.6.1. Uziemienia robocze 163
4.6.2. Uziomy fundamentowe 169
5. Ochrona przeciwporażeniowa dodatkowa w niektórych obiektach i na stanowiskach o zwiększonym zagrożeniu porażeniowym 173
5.1. Wyjaśnienia ogólne 173
5.2. Pomieszczenia wyposażone w wannę lub basen natryskowy 174
5.3 Gospodarstwa rolne i ogrodnicze 180
5.4. Place budowy i robót rozbiórkowych 182
5.5. Pomieszczenia o przewodzących ścianach i podłożu 185
5.6. Kempingi i pojazdy wypoczynkowe 186
6. Niektóre inne zagrożenia od urządzeń elektrycznych i zasady ochrony 189
6.1. Błędne załączenia i niekontrolowane samorozruchy urządzeń 189
6.2. Zagrożenie pożarowe 199
6.2.1. Wiadomości ogólne 199
6.2.2. Przeciążenia i zwarcia 203
6.2.3. Uszkodzenie izolacji 216
6.2.4. Niektóre wymagania dotyczące ochrony przed pożarem w instalacjach elektrycznych 218
6.3. Przepięcia i ochrona przeciwprzepięciowa w instalacjach elektrycznych 223
6.3.1. Wyjaśnienia ogólne 223
6.3.2. Urządzenia ochrony przeciwprzepięciowej i sposoby ich instalowania 227
6.3.3. Przepięcia łączeniowe i ochrona przeciwprzepięciowa w obwodach indukcyjnych z łącznikami próżniowymi 238
6.4. Korozja elektrochemiczna i sposoby ochrony przeciwkorozyjnej 243
7. Badanie skuteczności działania urządzeń ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach niskiego napięcia 245
7.1. Wiadomości ogólne 246
7.2. Zakresy i metody badania 249
7.3. Pomiary impedancji pętli zwarciowych 254
7.4. Badania urządzeń (wyłączników) różnicowoprądowych 257
7.5. Badania wyłączników ochronnych napięciowych 261
7.6. Badania ciągłości przewodów ochronnych i połączeń wyrównawczych 262
7.7. Pomiary rezystancji izolacji instalacji i odbiorników elektrycznych 265
7.8. Metody badania i oceny stanu odbiorników elektrycznych po naprawach w gospodarstwach domowych 267
7.9. Pomiary rezystancji uziemienia 269
7.10. Pomiary rezystancji stanowisk 272
7.11. Przyrządy do badania stanu technicznego instalacji elektrycznych 274
7.12. Dokumentowanie wykonanych badań 276
8. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach elektroenergetycznych wysokiego napięcia 278
8.1. Wiadomości ogólne 278
8.2. Ochrona przeciwporażeniowa podstawowa 286
8.3. Ochrona przeciwporażeniowa dodatkowa 290
8.4. Układy uziomowe stacji 298
8.4.1. Właściwości i parametry układów uziomowych 298
8.4.2. Napięcia wynoszone uziomami długimi 304
8.4.3. Zagrożenia powodowane przepięciami i ochrona przeciwprzepięciowa 306
8.4.4. Sposoby zmniejszania zagrożenia porażeniowego 310
8.4.5. Metody badania układów uziomowych stacji 312
8.5. Uziemienia ochronne w liniach elektroenergetycznych 317
8.6. Organizacja pracy przy urządzeniach elektroenergetycznych 321
8.7. Sprzęt ochronny 324
9. Zagrożenia powodowane oddziaływaniem pól elektrycznych i magnetycznych o małej częstotliwości 328
9.1. Wiadomości ogólne 328
9.2. Graniczne dopuszczalne natężenia pola elektrycznego i magnetycznego 338
9.3. Zasady ograniczania natężenia pola elektrycznego i magnetycznego 341
10. Zagrożenia powodowane wyładowaniami atmosferycznymi w obiekty budowlane i ochrona odgromowa 343
10.1. Wyjaśnienia ogólne 343
10.2. Ochrona odgromowa zewnętrzna 347
10.3. Ochrona odgromowa wewnętrzna 354
11. Zasady postępowania podczas ratowania osób porażonych prądem elektrycznym 359
11.1. Wyjaśnienia ogólne i zasady uwalniania porażonych spod działania prądu elektrycznego 359
11.2. Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej osobom porażonym prądem elektrycznym 361
Literatura 365
Skorowidz 373

2

---