NEUROCHIRURGIA
1. Opisz objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego.
Objawy narastania ciśnienia śródczaszkowego:
• nasilające się splątanie chorego ( pielęgniarka powinna obserwować zmiany w stanie świadomości chorego. Powolny wzrost ciśnienia śródczaszkowego powoduje, że występują objawy otępienia, spowolnienia, szybki wzrost wywołuje splątanie, stany nieprzytomności)
• występuje obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, rozszerzenie źrenic a ich reakcja na światło ulega osłabieniu
• zwolnienie tętna
• wzrost wartości ciśnienia tętniczego krwi
• nudności i wymioty
2. Zasady opieki nad pacjentem ze wzmożonym ciśnieniem śródczaszkowym.
Zadania pielęgniarki - Zasady postępowania:
• zależą od stanu pacjenta
• czasami są to pacjenci, którzy sprawiają wrażenie zdrowych, chodzą po oddziale, mogą sami wykonywać czynności pielęgnacyjne
• pacjent nieprzytomny — obserwacja i pielęgnacja jak pacjenta nieprzytomnego
• ułożenie w pozycji płaskiej z głową uniesioną 30 stopni w stosunku do tułowia
• założenie indywidualnej karty obserwacji i monitorowanie stanu chorego
• obserwacja stanu przytomności stosując skalę Glasgow
• ocena stanu źrenic
• pomiar podstawowych parametrów życiowych
• na zlecenie lekarza — leki p/obrzękowe
• prowadzi się bilans płynów, pobiera krew na elektrolity, hematokryt, glukozę
3. Zróżnicuj wstrząśnienie ze stłuczeniem mózgu.
Wstrząśnienie
Pourazowa dysfunkcja mózgu
połączona z przemijającą
utratą przytomności wyrażona
klinicznie niepamięcią urazu
i zdarzeń bezpośrednio go
poprzedzających i po nim następujących
zazwyczaj, ale nie absolutnie zawsze następuje pełne wyzdrowienie
Zespół powstrząśnieniowy
ból głowy (3 - 4 dni)
zawroty głowy (2 tygodnie)
nudności
zaburzenia widzenia („za mgłą”)
upośledzenie słuchu, szum w uszach
zaburzenia postawy ciała
zaburzenia koncentracji
depresja
czynniki ryzyka - „przechodzony uraz głowy”, płeć żeńska, osobowość neurasteniczna
Stłuczenie mózgu to ograniczony obrzęk mózgu i wybroczyny do tkanki mózgowej w następstwie urazu. Objawy kliniczne: objawy ogniskowego uszkodzenia mózgu oraz często nadciśnienia śródczaszkowego.
4. Omów do czego służy skala Glasgow.
Ocena stanu świadomości (czuwania) jest to reakcja na bodźce środowiska zewnętrznego. Ocenia się na podstawie 3 wskaźników: otwieranie oczu, mowa, ruch. Służy do tego skala Glasgow:
1. Otwieranie oczu:
-spontaniczne 4
-na polecenie 3
-na ból 2
-brak 1
2. Reakcja ruchowa:
- spełnia polecenia 6
- ruchy celowe 5
- ruchy obronne 4
- zgięcie na ból 3
- wyprost na ból 2
- brak 1
3. Reakcja słowna:
- logiczna 5
- splątana 4
- nieadekwatna 3
- dźwięki niezrozumiałe 2
- brak 1
Ocena punktowa:
15-13p - przytomny
12-9 - półprzytomny
8-5 - nieprzytomność
4 - odmóżdżenie (odkorowanie)
3-1 - skrajna śpiączka
0 - śmierć mózgu
5. Opisz etapy rozwoju guza mózgu.
Okres podrażnieniowy
- bez objawów neurologicznych
- napady padaczkowe
- zmiany osobowości
- skargi neurasteniczno-hipochondryczne
Okres ujawnienia i narastania objawów ubytkowych
- ogniskowe objawy neurologiczne
- objawy udarowe lub zapalne
- leczenie sterydami powoduje regresję objawów
Okres ciasnoty wewnątrzczaszkowej
(Objawy zespołu ciasnoty wewnątrzczaszkowej)
Bóle głowy
Napady padaczkowe
Obrzęk tarczy nerwu wzrokowego
Objawy radiologiczne
Nudności, wymioty
Bradykardia
6. Opisz przygotowanie chorego do zabiegu neurochirurgicznego w trybie
pilnym.
Podział przygotowania do operacji:
- dalsze,
- bliższe.
● Zabieg operacyjny może być wykonany w trybie:
▪ planowym (obejmuje wówczas przygotowanie planowe bliższe i dalsze),
▪ pilnym.
Przygotowanie bliższe:
a) sprawdzenie na dzień przed operacją, czy wszystkie zlecone badania zostały
wykonane,
b) przygotowanie higieniczne chorego,
c) przygotowanie pola operacyjnego (zgodnie ze standardem obowiązującym na
oddziale):
Skóra głowy:
W ośrodkach neurochirurgicznych stosuje się różne rozwiązania:
▪ ścięcie włosów na całej głowie, na krótko - maszynką na oddziale,
golenie do gładkiej skóry odbywa się dopiero na bloku operacyjnym -
tylko w obszarze, gdzie przewidziana jest kraniotomia (z odpowiednim
marginesem),
▪ dokładne wygolenie włosów na całej głowie,
▪ wycięcie włosów i ogolenie skóry tylko w miejscu planowanej
kraniotomii. Resztę włosów zabezpiecza się elastyczną siatką.
Włosy należy golić w kierunku ich wzrastania, uważając, aby nie ranić skóry.
Osoba wykonująca golenie obserwuje, czy skóra chorego nie jest podrażniona, czy nie ma wykwitów. W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów na skórze - informuje lekarza.
d) przygotowanie przewodu pokarmowego:
■ chorzy otrzymują posiłek stały do ok. godz. 16, a płyny do godziny 20 po
południu dnia poprzedzającego,
■ można wykonać enemę przeczyszczającą lub podać środki
przeczyszczające.
Wyjątek do wykonania enemy stanowią chorzy z rozpoznaniem krwawieniem podpajęczynówkowym z pękniętego tętniaka śródczaszkowego, guzem w tylnej jamie czaszki oraz zaznaczonymi objawami wzrostu ciśnienia śródczaszkowego.
e) podanie środka nasennego lub uspokajającego,
f) kontrola parametrów życiowych chorego,
g) profilaktyka przeciwzakrzepowa:
- chorzy z wywiadem zakrzepowym, w podeszłym wieku, z żylakami kończyn
dolnych, powinni mieć bandażowane kończyny lub zakładane elastyczne
pończochy na czas operacji, oraz po niej, aż do momentu opuszczenia łóżka.
- w okresie pooperacyjnym włączanie do leczenia preparatów zmniejszających
krzepliwość krwi.
h) cewnikowanie pęcherza moczowego,
i) podanie premedykacji,
j) często na zlecenie lekarza: podanie antybiotyku (profilaktyka jednej dawki) oraz w określonych przypadkach dodatkowo innych leków (np. mannitol i sterydy przed operacją tętniaka śródczaszkowego).
k) transport pacjenta na salę operacyjną z kompletną dokumentacją.
7. Opisz przygotowanie chorego do zabiegu neurochirurgicznego w trybie
planowym.
Przygotowanie dalsze:
a) badania laboratoryjne krwi:
morfologia, oznaczenie grupy i czynnika Rh, zamówienie preparatów krwi z próbą krzyżową, badania biochemiczne: stężenie elektrolitów, BUN (azot mocznika) i kreatynina, poziom glukozy, układ krzepnięcia, OB, WR, antygeny HBs, HCV, HIV, badanie ogólne moczu.
Inne badania krwi wykonuje się w sytuacjach podejrzenia o współistniejącą
chorobę.
b) RTG przeglądowe klatki piersiowej, EKG,
c) zważenie chorego,
d) przygotowanie psychiczne chorego do operacji:
▪ rozmowa z lekarzem, który będzie operował,
▪ rozmowa z anestezjologiem, który będzie znieczulał podczas operacji.
▪ rozmowa z psychologiem klinicznym,
▪ dostęp do kapelana,
▪ rozmowa z zespołem pielęgniarskim.
8. Objawy tętniaka i najczęstsze umiejscowienia.
Tętniaki tętnic mózgowych
Tętniak (łac. aneurysma - poszerzenie):
- nieprawidłowe miejscowe poszerzenie ściany naczynia krwionośnego (tętnicy) spowodowane jej defektem, chorobą lub urazem
Podział
workowate (saccular)
wrzecionowate (fusiforme)
Lokalizacja tętniaków
w 85% dotyczą przedniej części koła tętniczego Willisa
w 15% są zlokalizowane w obrębie tylnej części koła Willisa (tzw. układ kręgowo-podstawny)
Procentowy udział poszczególnych tętnic:
- 35% wszystkich tętniaków powstaje na tętnicy łączącej przedniej
- 30% wszystkich tętniaków powstaje na tętnicy szyjnej wewnętrznej
- 20% wszystkich tętniaków powstaje na tętnicy mózgu środkowej
Objawy - SAH
Nagły silny ból głowy
Nudności i wymioty
Objawy ogniskowe
Zaburzenia przytomnośći
Wybroczyny w ciele szklistym
Płyn mózgowo - rdzeniowy krwisty
bóle głowy
- charakter okresowy
- występują rano i stopniowo narastają, a w zaawansowanym stadium choroby stają się bólem ciągłym.
Wymioty
- nie związane z posiłkami
tarcza zastoinowa
- rezultat wzmożonego ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego w przestrzeniach podpajęczynówkowych pęczków wzrokowych
zwolnienie czynności serca
- bradykardia jest późnym i alarmującym objawem ciasnoty wewnątrzczaszkowej-zaburzenia przytomności
9. Wymień rodzaje leczenia chirurgicznego tętniaków i krótko
scharakteryzuj.
Leczenie
operacyjne
- klipsowanie
- obłożenie
- trapping
operacje śródnaczyniowe
- embolizacja odszczepialną sprężyną
- embolizacja klejem tkankowym
- embolizacja laserem
- stenty
Klipsowanie tętniaka
Embolizacja
Jest to proces polegający na wprowadzeniu materiału zatorowego w obręb tętniaka lub naczyniaka co powoduje jego „wyłączenie” z krążenia co zabezpiecza przed kolejnym wylewem
10. Kierunki obserwacji pielęgniarskiej pacjenta po angiografii mózgowej.
Obserwowanie objawów przy podawaniu kontrastu: bóle głowy, zawroty głowy, uderzenie gorąca, szum w uszach, błyski przed oczami
Opatrunek uciskowy
Pozostanie w łóżku przez jedną dobę
Obserwacja okolicy wkłucia, opatrunku,
Obserwacja parametrów życiowych: temp, RR, HR, oddech
Podawanie większej ilości płynów doustanie lub dozylnie ok. 3 l w celu wypłukania kontrastu
11. omów przygotowanie pacjenta do badania MRI.
MRI / Jądrowy rezonans magnetyczny:
• Badanie to polega na umieszczeniu pacjenta w komorze aparatu, w stałym polu magnetycznym o wysokiej energii. Badanie to jest całkowicie nieinwazyjne.
PACJENT NIE WYMAGA SZCZEGÓLNEGO PRZYGOTOWANIA.
Po badaniu
Nie ma skutków ubocznych po badaniu rezonansem magnetycznym. Jakość zdjęć jest sprawdzana od razu i jeżeli zachodzi potrzeba dodatkowe zdjęcia wykonywane są od razu.
Przygotowanie do badania
Pacjent powinien upewnić się u swojego lekarza, czy nie ma żadnych metalowych klipsów lub innych przedmiotów wewnątrz ciała. Powinien też upewnić się, czy nie ma klaustrofobii (czy nie boi się przebywać w zamkniętych, małych przestrzeniach). Jeżeli jest to konieczne przed badaniem można podać łagodne środki uspakajające, aby zmniejszyć uczucie strachu. Przed badaniem można przyjmować normalne posiłki. O ile lekarz nie zaleci inaczej, pacjent powinien kontynuować przyjmowanie zapisanych leków.
12. Postępowanie pielęgniarskie pacjenta po urazie czaszkowo - mózgowym.
Kierunki prowadzenia obserwacji pacjenta po urazie czaszkowo- mózgowym.
Obserwacja
• obserwacja chorego powinna być prowadzona zarówno za pośrednictwem aparatury medycznej jak i bez niej,
• częstość pomiarów zależy od zleceń lekarskich oraz od aktualnie obserwowanego stanu pacjenta. Pacjent I jego najbliżsi zostają pouczeni, jakie zmiany w jego stanie zdrowia będą wskazywały konieczność natychmiastowej kontroli i ewentualnej pomocy lekarskiej.
Elementy obserwacji:
A. Tętno i Ciśnienie tętnicze krwi (RR):
- wzrost RR połączony ze stopniowym zwalnianiem tętna jest jednym z podstawowych objawów narastania ciasnoty śródczaszkowej (często w wyniku krwiaka mózgu),
- przejściowy wzrost RR i tętna występuje często po urazie „jaki wyraz reakcji stresowej w wyniku okoliczności urazu, bólu, a często strachu przed pobytem w szpitalu i leczeniem,
- spadek RR połączony z przyspieszeniem, słabo wyczuwalnym, nieregularnym tętnem świadczy o narastającym wstrząsie (często hipowolemicznym wskutek utraty dużej ilości krwi po urazie).
B. Temperatura ciała:
• wzrost temperatury może sygnalizować stan zapalny (np. zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych, zakażenie rany) lub uszkodzenie pni mózgu, w którym znajduje się ośrodek temperatury,
• spadek temperatury może wystąpić jako wyraz bardzo ciężkiego i rozległego uszkodzenia mózgu.
C. Częstość oddechów:
• zwolnienie oddechu często bywa pierwszym sygnałem ucisku pnia mózgu przy patologiach tylnej jamy czaszki,
• przyspieszenie oddechu uszkodzenie pnia mózgu, gorączka, wstrząs.
D. Stan świadomości i zachowanie:
Biorąc pod uwago stopień kontaktu chorego z otoczeniem. można wyróżnić:
- senność chory jest senny, można go jednak dobudzić, nawiązać z nim kontakt słowny, ale pozostawiony sam sobie — zasypia,
- półśpiączka nie ma kontaktu słownego, silne potrząsanie lub ukłucie szpilką powoduje otwieranie oczu,
- qłęboka śpiączka chory reaguje tylko na silne bodźce bólowe wykonując nieskoordynowane ruchy odruchy rogówkowe osłabione lub zniesione, może wystąpić sztywność odmóżdżeniowa lub hipotonia mięśniowa, pojawiają się zaburzenia oddechowe, naczynio-ruchowe, termiczne. stopniowo dochodzi do zniesienia reakcji na wszelkie bodźce bólowe, źrenice są sztywne, szerokie,
Do oceny stanu świadomości służy skala Glasgow, która zawiera pomiar trzech parametrów: otwierania oczu, reakcji ruchowej, reakcji słownej. Stan świadomości chorego można określić w skali od 15 do 3 punktów. Jakakolwiek zmiana w kontakcie z chorym lub w jego zachowaniu (np. nadmierna senność, spowolnienie, splątanie, trudności w mówieniu lub pobudzenie, agresja, nielogiczne ruchy) powinny być zaobserwowane i zasygnalizowane lekarzowi.
E. Wygląd źrenic:
anizokoria — nierówność źrenic
poszerzona źrenica świadczy o krwiaku mózgu (lub innym ucisku) po tej stronie, stopniowo źrenica staje się sztywna, bez reakcji na światło.
Patologczne wycieki:
- płynotok nosowy powstaje w wyniku złamania podstawy przedniego dołu czaszki lub zatok czołowych. Może wystąpić bezpośrednio po urazie lub 2-3 tygodnie po. Płyn jest bezbarwny, bez zapachu, można go odróżnić od kataru badając poziom glukozy / 45-50 mg % /. Pacjent może nie odczuwać przy tym żadnych dolegliwości lub tylko lekki ból głowy, czuje jedynie wilgotność w nosie lub obserwuje rano na poduszce ślad po wyciekającym płynie. Wilgotność zwiększa się przy wstawaniu i pochylaniu głowy do przodu, przy ucisku żył szyjnych. Najniebezpieczniejszym powikłaniem, będącym niekiedy pierwszym skutkiem płynotoku, jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- płynotok uszny najczęściej ustępuje do siedmiu dni po urazie
F. Objawy neurologiczne:
- napad drgawek może być uogólniany (grand mal) z utratą świadomości, drgawkami toniczno-klinicznymi i niepamięcią lub napad częściowy (petit mai) typu Jacksona, obejmujący jedną połowę twarzy, i (lub) kończynę górną po stronie uszkodzenia mózgu. Objawom sygnalizującym (lub niekiedy jedynym) mogą być szybkie delikatne ruchy palców (pocieranie o siebie) lub mruganie oczami,
- może również wystąpić napad typu absence czyli wyłączenie, nieświadomość,
- porażenie jednostronne objawem ogniskowego uszkodzenia mózgu może być osłabienie siły jednej (górnej) lub obu kończyn po stronie przeciwległej do uszkodzenia, połączone z zaburzeniami czucia na tej kończynie, dochodzące do porażenia.
13. Elementy obserwacji chorego nieprzytomnego.
NIEPRZYTOMNOŚĆ -stan zaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego, polegający na wyłączeniu kory mózgowej.
Dzielimy go na:
*przedsenność (lekkie przyćmienie świadomości)
*senność (niepełna orientacja w otoczeniu)
*sopor (stan półśpiączkowy)
*śpiączka (głębokie zaburzenie świadomości, chory nie reaguje na żadne bodźce.
ELMENTY OBSERWACJI:
RR i HR(wzrost RR ze stopniowym zwalnianiem HR, jest jednym z podstawowych objawów narastania ciasnoty śródczaszkowej
*przejściowy wzrost RR i HR występuje często po urazie jako wyraz reakcji stresowej w wyniku okoliczności urazu, bólu, a często strachu przed pobytem w szpitalu i leczeniem
*spadek RR połączony z przyspieszeniem słabo wyczuwalnym , nieregularnym tętnem świadczy o narastającym wstarzasie
Temperatura. Ciała-
* wzrost temperatury może sygnalizować stan zapalny np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub uszkodzenie pni mózgu w których znajduje się ośrodek temperatury
*spadek temperatury może występować jako wyraz bardzo ciężkiego i rozległego uszkodznia mózgu
Częstość oddechów
* zwolnienie oddechu często bywa pierwszym sygnałem ucisku pnia mozgu przy patologia tylnej jamy czaszki
* przyspieszenie oddech, uszkodzenie pnia mózgu, gorączka, wstrząs
St.swiadomosci i zachowanie
Biorąć pod uwage stopień kontaktu chorego z otoczeniem, można wyróżnić:
*senność, śpiączkę i półśpiączkę - do oceny służy Skala Glasgow
14. Omów problemy pielęgnacyjne chorego nieprzytomnego.
ODLEŻYNY
-równe podłoże ( najlepiej materac przeciwodleżynowy)
-czysta, sucha, równo ułożona pościel
-regularne zmiany pozycji ciała ( najdłużej może być utrzymana pozycja na brzuchu)
-przy każdej zmianie pozycji kontrola skóry (szybkie wychwycenie uszkodzeń naskórka)
-unikanie zbyt długiego przebywania w wózku inwalidzkim (nie dłużej niż 2-3h bez przerwy)
-unikanie oparzeń (zakaz używania butelek z gorącą wodą, termoforów, poduszki elektrycznej i.t.p.)
-dbałość o skórę (unikanie skaleczeń i uderzeń porażonymi kończynami)
-właściwa dieta wysokobiałkowa
-okresowa kontrola morfologii krwi, stężenia białek i elektrolitów
-w razie powstania odleżyny niezwłoczny kontakt z lekarzem
POWIKŁANIA UROLOGICZNE
-utrzymanie narządów moczowo-płciowych w czystości
-kontrola drożności cewnika, regularna wymiana, odpowiedni kaliber
-podaż płynów ( ok. 3 litrów dzienie)
-okresowe badanie moczu
-codzienna pionizacja lub pozycja siedząca zmniejszająca zastój moczu
DYSREFLEKSJA AUTONOMICZNA
Zaburzenia funkcji układu nerwowego autonomicznego objawiające się:
- wzrostem ciśnienia krwi
bólami głowy
dreszcze
pocenie się
ogólne złe samopoczucie
Czynnikiem wywołującym te epizody jest najczęściej wypełnienie pęcherza, zaparcia, kamienie kałowe.
HIPOTONIA ORTOSTATYCZNA
zaburzenia przytomności
bladość
senność
Stopniowa adaptacja do pozycji pionowej wymaga czasu i systematyczności
PRZYKURCZE STAWOWE
regularne ćwiczenia bierne porażonych kończyn
regularna pionizacja chorego ze szczególnym uwzględnienie pozycji na brzuchu (zmniejszenie przykurczu zgięciowego)
- unikanie utrzymywania długotrwałej pozycji siedzącej
OBRZĘKI KOŃCZYN DOLNYCH
pończochy lub opaska elastyczna podczas siedzenia
układanie stóp na podwyższeniu podczas leżenia ( unikać przeprostu w stawach kolanowych )
ZAPOBIEGANIE ZŁAMANIOM
niedopuszczenie do rozwoju spastyczności
unikanie forsownych ćwiczeń redresyjnych
częsta pionizacja w miarę możliwości czynna
kontrola poziomu wapnia i fosforu, odpowiednia dieta
- unikanie urazów kończyn
WYPRÓŻNIENIA
wlewy doodbytnicze-OSTATECZNOŚĆ!
odpowiednia dieta
zwiększona podaż płynów
aktywność ruchowa
środki przeczyszczające (doustne i doodbytnicze)
- usuwanie kamieni kałowych
15. Działania edukacyjne pielęgniarki po operacji przepukliny jądra
miażdżystego w odcinku krzyżowo - lędźwiowym.
Charakterystyka chorego
Odcinek lędźwiowo- krzyżowy- osoby w wieku 45-64 lat szczególnie wśród mężczyzn. Przewlekłe bóle o charakterze przeciążeniowym, dotyczące zarówno mięśni, więzadeł jak i stawów międzykręgowych.
Czynnikami ryzyka są:
- przepracowanie, przemęczeniem,
- dźwiganie ciężarów
- długotrwałym stanie
- praca w pochylonej pozycji
- sytuacje stresowe
• Objawy niepokojące- nawracający ból okolicy lędźwiowej ze wzmożonym napięciem mięśni przykręgosłupowych, zaburzenia czucia w okolicy pośladka, bocznej części uda, przyśrodkowej części goleni i stopy. Mogą wystąpić niedowład, zaniki mięśnia czworogłowego uda. Bóle i zaburzenia czucia rozprzestrzeniają się wzdłuż nerwu kulszowego, piszczelowego sięgając okolicy palca piątego. Czasami pojawiają się zaburzenia czynności pęcherza moczowego i funkcji seksualnych
Działania promujące zdrowie:
Pielęgniarka powinna poinformować o konieczności:
• Oszczędnego trybu żyda
• Co najmniej przez 6 miesięcy zakaz podnoszenia ciężarów
• Schylanie się tylko przy zgiętych nogach
• Wstawanie z łóżka z pozycji bocznej przy zgiętych nogach
• Wykonywaniu ćwiczeniń gimnastyczne wg. wskazówek rehabilitanta
• Po operacji dyskopatii szyjnej- leżąc w pozycji na wznak nie odkładać poduszek pod szyję
• Normalizacji wagi ciała
• Eliminacji używek.
Jak Stać, by chronić kręgosłup przed przeciążeniem.
• Aby ulżyć plecom w pozycji stojącej należy stać w lekkim rozkroku na szerokość bioder.
• Jedna noga powinna być nieznacznie wysunięta do przodu lub ustawiona nieco wyżej np. na niskim stołku.
• Co pewien czas ciężar ciała należy przenosić z jednej nogi na drugą.
• Jednocześnie można napiąć mięśnie brzucha i grzbietu, następnie rozciągnąć kręgosłup przez tzw. „rośnięcie w górę” wykonując głębokie oddechy
Jak Chronić kręgosłup wykonując różnne prace domowe i czynności życia codziennego w pozycji stojącej.
• Wykonywana praca, jej miejsce, warsztat i każde narzędzie powinny być dostosowane do wymogów kręgosłupa, a nie odwrotnie.
• czynność nie może wymuszać pozycji dała.
• Jeśli praca w pozycji stojącej jest wykonywana przy blacie, to powinien on być umieszczony na wysokości talii lub, gdy czynności wymagają większego wysiłku, na wysokości bioder. Należy ugiąć lekko nogi w kolanach, pochylić wyprostowany tułów przez wysunięcie bioder do przodu. Jeżeli postawa ta okaże się zbyt forsowna dla mięśni nóg, co pewien czas je prostujemy i rozluźniamy.
• Kij do szczotki, rura odkurzacza powinny mieć długi trzonek, który pozwoli wykonywa czynności z wyprostowanym tułowiem.
• Podczas zakładania spodni należy usiąść lub lekko oprzeć się o ścianę.
• Podczas prasowania lub zmywania naczyń jedną nogę należy ustawić na podnóżku co stabilizuje ustawienie bioder i co jakiś czas zmienić nogę.
• Zaleca się noszenie obuwia miękkiego na niewielkich obcasach gumy lub innego miękkiego tworzywa
Jak Bezpiecznie dla kręgosłupa podnosić, przenosić lub pchać przedmioty.
Osobom po zabiegu operacyjnym przeciwwskazane jest podnoszenie jakichkolwiek ciężarów. w wyjątkowych przypadkach pacjenci mogą podnieść 2-5 kg.
Aby podnieść przedmiot należy stanąć w lekkim rozkroku nad przedmiotem, nogi zagiąć tak, żeby kąt w kolanach wynosił 900. W czasie podnoszenia plecy muszą być wyprostowane z zachowaniem naturalnych krzywizn, stawy biodrowe zgięte tak, aby obiema rękami sięgnąć po przedmiot
• Dla stabilizacji kręgosłupa napinamy mięśnie tułowia i po krótkiej koncentracji wyprostowanymi ramionami podnosimy przedmiot prostując jednocześnie kolana, biodra i plecy. W trakcie podnoszenia ciężarów należy unikać jednoczesnego wykonywania ruchów obrotowych.
• Przedmiot o dużej masie należy nosić blisko ciała.
• Ciężar powinien być rozłożony systematycznie po obu stronach ciała.
• Ciężar lepiej nosić w plecaku bib torbach Ż paskiem.
• Podczas pchania przedmiotu plecy powinny być wyprostowane z zachowaniem naturalnych krzywizn kręgosłupa, tułów lekko pochylony do przodu, dłonie na wysokości barków oparte o pchany przedmiot, jedna noga wysunięta do przodu. Można też pchać, prostymi plecami stojąc tyłem do przedmiotu z ugiętymi kolanami, ramionami na całej długości przylegającymi do przedmiotu.
• Podczas schylania się należy przykucnąć, plecy muszą zachować fizjologiczne wygięcie kręgosłupa, nogi należy ustawić w lekkim wykroku a rękę oprzeć na odzie przedniej nogi
Jak utrzymać Właściwą dla kręgosłupa Pozycję Siedzącą.
• Aby odciążyć kręgosłup w pozycji siedzącej należy oprzeć plecy, kolana umieścić nieco wyżej niż biodra oraz tułów podeprzeć ramionami, utrzymać fizjologiczne krzywizny kręgosłupa.
• Ważnym elementem właściwej pozycji siedzącej jest częsta zmiana pozycji, tak zwane siedzenie dynamiczne, np. balansowanie wyprostowanym tułowiem wokół swojego pionu w pozycji z lekko rozstawionymi nogami lub wstanie i robienie przez chwilę czegoś innego.
• Wysokość stołu lub biurka1 przy którym pracujemy powinna być taka, aby nie pochylać się zbytnio do przodu. Przedramiona powinny być ugięte pod kątem prostym i tworzyć linię poziomą na blacie
• Siedzisko krzesła powinno mieć lekko uniesioną przednią krawędź i wysokość dostosowaną do wzrostu siedzącego, a więc nieco poniżej kolan osoby stojącej.
• Stopy powinny być oparte o lekkie podwyższenie lub podnóżek w celu odciążenia mięśni nóg, linia kolan nieco powyżej linii bioder.
• Oparcie powinno odpowiadać krzywiznom kręgosłupa, przede wszystkim powinno podpierać odcinek lędźwiowy kręgosłupa.
• W czasie dłuższej pracy siedzącej należy zmieniać pozycję, przeciągać się i rozciągać mięśnie. Przykładem takiej zmiany może być siad na krześle przodem do oparcia.
• Siedząc w fotelu samochodowym pośladki należy przysunąć jak najbliżej oparcia. Na wysokości odcinka lędźwiowego fotel powinien mieć podparcie. Jeżeli go nie ma należy to miejsce wypełnić niewielką poduszką lub wałkiem. Kark powinien byc podparty przez zagłówek.
• Przy dłuższej jeździe samochodem należy pamiętać o przerwach w podróży nie tylko ze względu na bezpieczeństwo, ale także po to, by dac wypocząć naszemu kręgosłupowi.
• Wstawanie i siadanie powinno odbywać sią powoli. Najpierw należy dostawić nogi do krzesła, stopy postawić rownolegle do siebie lub lekko na zewnątrz, następnie pochylić tułów do przodu, a dłonie położyć na udach. Ramiona wspomagają ruch do góry przy wstawaniu i ruch na dół przy siadaniu. W czasie pochylania się na pięcie mięśni wzrasta i prawie mimowolnie następuje
Jak powinna wyglądać pozycja leżąca, aby kręgosłup ODPOCZYWAŁ
• Właściwe ułożenie kręgosłupa warunkuje prawidłowe podłoże, które nie powinno być zbyt twarde ani zbyt miękkie, ale takie by mogło się dostosowac do krzywizn ciała. Zbyt elastyczny materac nierównomiernie ugina się pod ciężarem ciała, powodując zniekształcenie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Leżąc na piezach lub na boku głowa powinna spoczywają na małej poduszce lub wałku pod karkiem, wypełniając przestrzeń w okolicy szyjnej.
• Wstawanie z pozycji leżącej powinno odbywać się powoli. Błędem jest nagle zrywanie się z łóżka prosto do przodu.
• Rozpoczynając wstawanie z pozycji leżącej należy położyć się na brzegu łóżka na piecach. Najpierw zgiąć kolana I biodra, napiąć mięśnie brzucha, odwrócić jednocześnie barki I miednicę na bok zachowując wyprostowane plecy, następnie oprzeć się na łokciu ręki znajdującej się na materacu I dłoni ręki drugiej. Przez wyprostowanie obu rąk przejść do siadu, jednocześnie opuszczając nogi.
• Po czym należy podeprzeć się oburącz obok tułowia i wstać przez pochylenie tułowia do przodu prostując nogi w kolanach i stawach biodrowych Przy omawianiu prawidłowej pozycji leżącej ważne jest poinformowanie pacjenta o pozycjach odciążających kręgosłup. Zaliczamy do nich;
- czytanie książki czy nauka bez konieczności pisania może odbywać się w pozycji na brzuchu bez nadmiernego unoszenia górnej części tułowia, bez pogłębiania lordozy lędźwiowej i szyjnej. Pod brzuch należy podłożyć zwinięty mc, aby unieść nieco lędźwie, czoło trzymać równolegle do podłoża, ręce położyć pod brodę, a stopy zgiąć grzbietowo. Pozycja ta daje kręgosłupowi dużo większy komfort niż pozycja siedząca
- W okresie remisji choroby i osobom po leczeniu operacyjnym przepukliny jądra miażdżystego zaleca się spacery na świeżym powietrzu po płaskim terenie, marsz, bieganie w sportowym obuwiu, wydłużanie trasy do powstania uczucia zmęczenia, pływanie kraulem i na piecach gdyż podczas pływania uzyskuje się optymalne odciążenie krążków międzykręgowych.
- Aktywność fizyczna jest istotnym środkiem utrzymującym sprawność i wydolność organizmu, wzmacnia aparat mięśniowy i więzadłowy, zmniejsza również ryzyko wystąpienia otyłości, która zaburza prawidłowe funkcjonowanie składu kostno - mięśniowo— stawowego.
Przed podjęciem ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha, obręczy biodrowej i mięśni przykręgosłupowych pacjent powinien skonsultować się z lekarzem. Są one przeciwwskazane przed upływem minimalnego czasu rekonwalescencji, więc;
• po operacyjnym usunięciu krążka międzykręgowego przed spływem 12 tygodni,
• po odessaniu krążka międzykręgowego minimum do 6 tygodni,
• po rozpuszczeniu krążka międzykręgowego przed upływem 4 tygodni od iniekcji.
• Istnieje również grupa dyscyplin sportowych, których nie powinni uprawiać. Są to; piłka nożna, hokej, siatkówka, piłka ręczna, podnoszenie ciężarów (Kobiety powinny unikać chodzenia na wysokich obcasach gdyż powoduje to podobnie jak otyłość, przesunięcie środka ciężkości do przodu i w konsekwencji doprowadza do hiperlordozy i nadmiernego obciążenia krążków lędźwiowych oraz chrząstek stawowych. Nie zaleca się również noszeniu ciężkich jesionek i kożuchów, ubrania powinny być lekkie, ciepłe i przewiewne