Profilaktyka patologii społecznej (dr. A. Sander)

W1

Profilaktyka

• Wywodzi się od prewencja wprowadzonego do literatury przez Jana Bosko.

• Początkowo do dziecka nie podchodzono zbyt „delikatnie” , bardzo wcześnie traktowano je jak ludzi dorosłych.

Św. Jan Bosko zaczął zastępować kary cielesne i formy przymusu ideą poszanowania, wolności i godności dziecka.

Profilaktyka ma 7 możliwych definicji w zależności od literatury:

1. Profilaktyka jest to rodzaj zachowań, który polega na zapobieganiu nadużywania substancji odurzających. Nadużywanie jest to taki model patologicznego używania, który trwa co najmniej miesiąc i przynosi negatywne skutki w życiu społecznym, rodzinnym, zawodowym osoby odurzającej się.

2. Profilaktyka jest to rodzaj zachowań, zapobiegających regularnemu nadużywaniu substancji psychoaktywnych niezależnie od tego czy towarzyszą temu negatywne skutki w rożnych objawach życia. Niezależnie od tego czy są negatywne skutki widoczne to regularne zażywanie prowadzi do negatywnych skutków zdrowotnych.

3. Profilaktyka to zachowania polegające na zapobieganiu używania substancji psychoaktywnych niezależnie czy używanie to ma charakter regularny czy okazyjny:

• Zakłada się ze wszystkie środki psychoaktywne przyjmowane w okresie dojrzewania stanowią zagrożenie dla prawidłowego rozwoju

• Eksperymentowanie ze środkami psychoaktywnymi stanowi potencjalne niebezpieczeństwo przejścia w fazę używania regularnego.

4. Profilaktyka to działania zmierzające do opóźnienia wieku w którym dochodzi do inicjacji (np. alkohol):

• Badania empiryczne, mówią ze im wcześniej rozpoczyna się kontakt ze środkami psychoaktywnymi tym bardziej zwiększa się ryzyko uzależnienia. Krąg rozpowszechniania się tych substancji oraz siła przyjmowania zwiększa także prawdopodobieństwo zagrożenia innymi patologiami.

• Opóźnienie wieku innowacji stanowi zmniejszenie ryzyka innych zagrożeń.

5. Profilaktyka stanowi działania ukierunkowane na zapobieganie używania określonych rodzajów środków odurzających:

• Uważa się, że człowiek który zażywa jednego środka załatwia korzystanie kolejnych środków.

• Podejmowane zachowania zapobiegające powinny dotyczyć substancji znajdujących się na początku łańcucha.

6. Profilaktyka to redukcja dostępności i zapotrzebowania.

W2

Ujęcie 6. nie jest jednolite. W ramach tego ujęcia mamy 3 stanowiska:

1. O'Gormau- profilaktyka stanowi kombinacje przepisów i strategii, zmierzających do eliminacji bądź redukcji potencjalnych czynników predysponujących do powstania uzależnienia. W tym ujęciu przepisy mają charakter reguł prawnych, które ograniczają dostęp do środków odurzających, a strategie to programy bądź konkretne działania, które zorganizowane są wokół 3 czynników:

-środowisko odurzające

-środowisko w którym dany środek jest używany

-osoby, jednostki, które danego środka używają

2. Gold Steward- traktuje profilaktykę jako proces prowadzący zarówno jako do redukcji dostępności jak i zapotrzebowania przez koncentracje na 3 elementach:

• -środowisko odurzające (redukcja dostępności, podaż, reklama, cena, etykiety).

• -koszty (szczególna podatność na problemy związane z odurzywaniem się, wiedza i postawy, które wyznaczają używanie przez środowisko odurzające się. Celem tych działań jest udzielanie pomocy w rozwijaniu i zachowaniu poczucia kompetencji tzn. poprawa percepcji, wzrostu odpowiedzialności, umiejętności podejmowania decyzji, umiejętności komunikacyjne, samodyscyplina).

• -środowisko, miejsce, kontekst w którym występuje używanie. Wskazane są instytucje np. szkoła, systemy społeczne, grupy społeczne i związane z nimi normy i zasady moralne. Środowisko powinno ujmować różne czynniki, np. prawne, ekonomiczne (związane z poziomem bezrobocia- szeroko rozumiane; i status materialny rodziny- wąsko), rodzinne- dysfunkcyjność rodziny, kulturowe, polityczne, geograficzne, religijne, etniczne.

1. Inicjowanie do aktywności całego społeczeństwa, które wspierałoby zdrowie i dobre samopoczucie.

2. Wykrywanie nielegalnego odurzania się i wyciąganie konsekwencji prawnych i społecznych.

3. Wspieranie abstynencji jako społeczno akceptowalnego wzorca.

4. Opóźnianie wieku inicjacji alkoholowej i tytoniowej.

5. Zapobieganie rozwijaniu problemów związanych z używaniem prawnie dozwolonych środków odurzających np. tytoni.

3. Floyd- traktowanie profilaktyki jako procesu ciągłego, który ma dostarczać jednostkom, grupom, organizacjom społecznym sposobność do wzbogacania wiedzy bądź świadomości osobistej, grupowej, rozwijania umiejętności wykorzystywania osobistych potencjałów, twórcze wykorzystanie pomocy z zewnątrz w celu nabywania zdolności do skutecznego radzenia sobie z problemami życiowymi. Dzięki temu jednostka jest w stanie skutecznie zapobiegać czynnikom skłaniającym do sięgnięcia po substancje psychoaktywne.

7. Zapobieganie jako koncentracja na kontekście społecznym. Jako ważny element działań wskazuje się przejście z poziomu wyjaśnień indywidualnych na poziom uwarunkowań społecznych. Poprzez koncentracje na jednostce traci się uwarunkowania społeczne a to właśnie one rozwinęły problemy, prowadzące do uzależnienia.

I założenie- profilaktyka powinna dotyczyć jednostki w kontekście większego środowiska, w którym ta jednostka żyje

II założenie- należy koncentrować się na jednostkach dysfunkcyjnych. Powinno to Stanowic zadanie dla całego społeczeństwa. Odpowiedzialność także powinna dotyczyć całego społeczeństwa.

III założenie- głównym mechanizmem inicjatyw instytucji powinny być obowiązkowe normy i przepisy społeczne.

IV założenie- punktem startu działań profilaktycznych powinny być rzetelne badania społeczne, ekonomiczne, polityczne, dotyczące prawidłowości, skutków uzależnień.

W tym ujęciu wyróżnia się takie zjawisko jak SPOŁECZNA PRESJA DO PICIA, ujmowana w 3 zakresach:

-I ogólna presja- reklama, normy społeczne, poziom stresu społeczeństwa, który spowodowany jest rynkiem pracy, bezrobociem lub innymi czynnikami, wynikającymi z życia społecznego.

-II- dostępność (liczba punktów sprzedaży, lokalizacja, godziny sprzedaży, wysokość cen, integracja picia z innymi dział. społ.)

-III- inne przepisy sprzyjające konsumpcji- społeczne przyzwolenie na spożywanie alkoholu w ramach zawartych transakcji, strukturalizacja miejsc pracy, która pozwala na zwiększanie spożycia.

Ważne jest nie tylko ujmowanie tego zjawiska, ale społeczne wsparcie dla umiarkowanego picia i abstynencji. Wyróżniane są 3 grupy czynników:

1. Poziom indywidualnych kompetencji- wiedza o problemach związanych z alkoholem i alkoholizowaniu się, umiejętność podejmowania decyzji, umiejętność porozumiewania się z otoczeniem, umiejętność rozwiązywania problemów, rozwijanie własnych potencjałów, wzbogacanie samooceny.

2. Klimat społeczny- rozwijanie sieci wsparcia, rozwijanie świadomości, odpowiedzialności instytucji i organizacji społecznych, potrzeba tworzenia koalicji, których celem jest rozwiązywanie problemów, integracja różnorodnych wysiłków społecznych, dbanie o permanentny wzrost znaczenia akcji społecznych.

3. Brak zapotrzebowania- satysfakcjonująca praca zawodowa, dobre warunki mieszkaniowe, prawidłowa opieka lekarska, dostępność działań alternatywnych, wsparcie rodzin przeżywających trudności.

W3

-Prof. Gaś

Profilaktyka to proces wspierających zdrowie. Dzieje się tak na dwóch torach:

1. Poprzez udzielanie ludziom pomocy niezbędnej w konfrontacji ze stresującymi warunkami życia.

2. Umożliwiania jednostkom osiągniecie subiektywnie satysfakcjonującego oraz społecznie akceptowalnego życia.

Dwa nurty działań zapobiegawczych:

1. Celowy i konstruktywny proces ukierunkowany na promowanie rozwoju jednostek. Celem jest zapewnienie jednostkom możliwości realizacji potencjałów. Dzięki temu osoby te mogą dokonywać wyborów prozdrowotnych.

2. Przeciwdziałanie czynnikom destruktywnym. Ryzyko utraty zdrowia i poczucia bezpieczeństwa. Stresujące życie zawodowe, rodzinne, izolacja rodzinna, trudności finansowe, nieadekwatne warunki mieszkaniowe, zła opieka lekarska.

Działania profilaktyczne kierujemy tak na jednostkę jak i na środowisko. System społeczny w ramach które powstają sieci wsparcia warunkują zdrowy rozwój jednostki. Dlatego tez powinno się umieszczać działania profilaktyczne w środowisku lokalnym aby właściwie dobrać środki.

Działania profilaktyczne- 3 elementy:

1. Rozwijanie kompetencji osobistych- przez co umożliwiamy realizacje własnych potencjałów człowieka, oraz stwarzamy osobie warunki do radzenia sobie z trudnościami życiowymi.

2. Udzielanie specjalistycznej pomocy psychologicznej- środowisko powinno być nasycone różnymi formami pomocy psychologicznej oraz doradztwa.

3. Działalność konstrukcyjna i ogólno edukacyjna- jej celem jest eliminacja środowiskowych i społecznych zagrożeń dla grupy społecznej lub konkretnej jednostki.

WHO- zdrowie to nie tylko brak choroby. Jest to całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny.

Celów praktyki jest 10:

1. Rozpowszechnianie prawidłowych i rzetelnych informacji o danym zjawisku, którego dotyczy profilaktyka.

2. Kształtowanie świadomych wzorców konsumpcyjnych.

3. Kształtowanie umiejętności intrapersonalnych (samoocena, samoświadomość, stosunek ja<-> ja, samodyscyplina)

4. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych (umiejętności empatyczne, współpracy, komunikowania się, rozwiązywania problemów, rozwiązywania konfliktów).

5. Rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji (umiejętność wskazania właściwych stylów życia).

6. Rozwijanie związków z grupa społeczna oraz poczucia odpowiedzialności za tą grupę do której ona należy (relacje z rodzina, z grupa rówieśnicza, społecznością lokalną).

7. Rozwijanie dojrzałej odpowiedzialności, jako właściwego wzorca do naśladowania (styl życia, postawy w stosunku do subkultur, podejmowanie decyzji).

8. Rozwijanie takiego środowiska rodzinnego, społecznego, pracy które umożliwiłoby podnoszenie jakości życia wszystkich jego członków.

9. Kształtowanie reguł prawnych i publicznych w taki sposób aby były one zgodne z ludzkimi potrzebami oraz wspierały pozytywne style życia.

10. Umożliwienie wczesnego rozpoznania i diagnozowania zagrożeń oraz rozwijanie strategii profilaktycznych opartych na czynnikach etiologicznych (wczesna diagnoza).

W4

Rozumienie terminu profilaktyka w pedagogice. Profilaktyka jest to niedopuszczanie do występowania zachowań dewiacyjnych jednostek i grup społecznych. Wyróżnia się 2 podejścia:

1. Profilaktyka opiekuńcza- rozumiana jest jako zapobieganie różnym sytuacjom które mogą spowodować wyłamanie się z danego systemu.

2. Profilaktyka społeczno-wychowawcza- rozumiane są instytucje kulturalno-oświatowe. Zapobieganie powstawania pewnych negatywnych stanów.

Ryszard Wroczyński- profilaktyka to szczególny typ działalności związany z neutralizowaniem wpływów czynników powodujących potencjalne zagrożenia. Wymienia:

- czynniki o podłożu organicznym (cechy jednostki)

- czynniki wynikające z stosunków społecznych

Działania profilaktyczne mogą przyjąć dwa kierunki:

1. Hamujący- dążący do wyeliminowania aktywności jednostki w tych dziedzinach, które stanowią zagrożenie

2. Pobudzające- inicjowanie aktywności jednostki w takim kierunku który jest społecznie akceptowalny

Pytka- każda odmiana profilaktyki niezależnie od tego w jakim zakresie będzie ujmowana, stanowi system działań zmieniających. Utrwalających stanu pożądanego albo działania zmierzające do niedopuszczenia negatywnych stanów.

Zadaniem profilaktyki formułowanym na gruncie nauk pedagogicznych jest zabezpieczenie rozwoju jednostki przed takimi zdarzeniami, które niesie ze sobą system bodźców uniemożliwiających pozytywną adaptacje społeczna. Jest to traktowane jako działanie celowościowe, aby tak formułowane zadania można było realizować:

1. Czynności badawczo-poznawcze- dostrzeganie u dzieci niekorzystnych zmian rozwojowych, dostrzeganie zachowań, które nie mieszczą się w normie społecznej, obserwacja kontaktów dziecka ze środowiskiem

2. Czynności wychowawcze- Wyróżniamy:

Postępowanie powstrzymujące- oznacza eliminowanie impulsów, które skłoniłyby jednostkę do czynu szkodliwego społecznie, naruszających normy.

Postępowanie eliminujące- usuwa stany rzeczy prowadzące do powstawania impulsów skłaniających do podjęcia czynu szkodliwego społecznie. To postępowanie jest w literaturze w 2 wersjach: -jako profilaktyka objawowa, zabezpieczenie przed dalszym pojawianiem się zjawiska; -profilaktyka uprzedzająca (przeciwdziałanie zjawiskom, które jeszcze nie wystąpiły, ale można się ich spodziewać).

Kryterium

Ze względu na ocenę stanu rzeczy (oceniany jako szkodliwy społecznie):

1. Postępowanie powstrzymujące

2. Postępowanie eliminująco-objawowe

3. Postępowanie eliminująco-uprzedzające

Ad. a) Polega ono na w miarę szybkim powstrzymaniu nieletniego przed popełnieniem czynu szkodliwego społecznie, to powstrzymywanie dzieje się przez blokowanie impulsu do takiego działania.

1. Fizyczne niedopuszczenie do takiego działania.

2. Wpływanie na zmianę decyzji przez zagrożenie represją lub wywołaniem strachu. Łączy się ono z odpowiednim oddziaływaniem na osobowość wychowanka i otoczenie nieletniego. Tworzymy takie sytuacje w których towarzyszy możliwość legalnego, akceptowalnego społecznie zaspokojenia potrzeb. Tych potrzeb, które stanowią źródło danego czynu.

Ad. b) Polega na działaniach które maja eliminować określoną dyspozycję. Takie, które powodują podejmowanie nieakceptowanych społecznie czynów.

Ad. c) Polega nie tylko na wykorzenianiu uzależnionych uwarunkowań osobowościowych ale i związanych z otoczeniem bądź tkwiących w określonych sytuacjach. Usunięcie destrukcyjnych wpływów z życia jednostki.

Ujęcie profilaktyki, kryterium zasięg.

1. Mezoprofilaktyka- związana jest z kompleksowo prowadzoną polityka społeczna wobec dzieci i młodzieży. Jest również związaną z określoną bazą ekonomiczną, którą w danym zakresie polityka społeczna dysponuje. Związana z pełnosprawnym funkcjonowaniem rodzin. Jest również związaną z pełnosprawnymi instytucjami. Jest również związaną z stwarzaniem młodzieży alternatywnych sposobów stylu życia.

2. Mikroprofilaktyka- działania na poziomie mikrospołecznym, na poziomie ról społecznych ofiarowanych młodemu człowiekowi, atrakcyjność ról społecznych. Oddziaływanie na poziomie postaw, kształtowanie składników postaw i sposobów ich integracji. Oddziaływanie na poziomie potrzeb związane są z 3 poziomami kontroli:

1. Poziom kontroli społecznej- zespół czynności podejmowanych przez instytucje wychowawcze, opiekuńcze, środowiska lokalne. Te czynności powinny być skierowane do osób z trudnościami adaptacyjnymi.

2. Psychologicznej- kształtowanie odpowiednich postaw sprzyjających samokontroli. Kontrola wewnętrzną która może polegać na uodpornieniu na pokusy.

3. Nemofizjologicznej (??)- związaną ze zdrowiem somatycznym i psychologicznym jednostki. Polega na wczesnym wyszukiwaniu i leczeniu zaburzeń.

Profilaktyka kreatywna- ten model powinien spełniać funkcję profilaktyki uprzedzającej i jednocześnie powstrzymującej. Zakłada potrzebę koncentrowania się na skali mikrospołecznej (w centrum jednostka), oraz na skali makrospołecznej (struktury społeczne i odpowiednia kooperacja instytucjonalna). Zakłada się potrzebę stymulowania sposobów myślenia, odczuwania i działania w skali masowej w taki sposób, aby szansa pojawienia się odchyleń o charakterze destruktywnym były minimalne.

W5

Kierunki doskonalenie istniejących form opieki i wychowania oraz zapobiegania zjawiskom negatywnym.

1. Dokonywanie trafnych diagnoz poprzez rzetelne poznanie środowiska. Później można podjąć działania interwencyjne które będą uzgodnione z osobami zainteresowanymi (rodzice, opiekunowie prawni, dzieci).

2. Profilowanie placówek pod kątem zaburzeń adaptacyjnych oraz rozwijanie sieci poradni i instytucji które zajmą się udzieleniem natychmiastowej pomocy (jest to równie istotne jak diagnoza). Rozwijanie sieci placówek pomocowych.

3. Stosowanie różnorodnych środków pedagogicznych (środki normalne, odbywać się to ma w środowisku naturalnym dziecka. Ostatecznością jest odwoływanie się do metod specjalnych. Ważne jest zapewnienie ciągłej i wszechstronnej opieki w miejscu zamieszkania dziecka.

4. Weryfikowanie programów oddziaływania indywidualnego oraz dokonywanie pomiarów efektywności podjętych działań wobec samego dziecka i jego rodziny. Celem jest doskonalenie form opieki instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej.

Podstawy prawne dotyczące profilaktyki (tak jakby to komuś do szczęścia było potrzebne).

Rozporządzenie MENiS z dnia 31.01.2002r (zmienia rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół)

1. Cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz uwzględnieniem programu wychowawczego szkoły i profilaktyki. Dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz do potrzeb danego środowiska w których mowa w odpowiednich przepisach.

2. Program wychowawczy szkoły i program profilaktyczny o którym mowa w ustępie….. 1 pkt, 1 cos tam cos tam po zasięgnięciu opinii rady rodziców i SU.

Uchwała o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19,08,1994r.

Art. 1 Ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej a także instytucje do tego powołane.

Art. 2 Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na promocji zdrowia psychicznego, zapewnieniu osobom zaburzonym psychicznie wszechstronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy, niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym.

Art. 4 punkt 1 Działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia psychicznego są podejmowane przede wszystkim wobec dzieci i młodzieży, osób starszych i osób znajdujących się w sytuacji stwarzających zagrożenie dla zdrowia psychicznego.

Ustawa z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Rozdział 1, art. 2.1. mówi o zadaniach w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi które wykonuje się poprzez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, a w szczególności stwarzanie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspokojenie motywuje do powstrzymania się od spożycia alkoholu.

Rozdział 1, art. 4.1. Działalność profilaktyczna i rozwiązywanie problemów alkoholowych należy do zadań własnych gminy. Te zadania obejmują prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży.

W6

Poziomy profilaktyki, cele, strategie i zadania.

Profilaktyka- działania służące zapobieganiu powstawania patologii społecznych.

Działania profilaktyczne realizujemy na poziomach. Zainicjował to w 1964 Caplau (trójstopniowość działań profilaktycznych):

1. Profilaktyka pierwotna- eliminacja wszelkich szkodliwych czynników, które mogłyby wywołać zaburzenia psychiczne. Celem jest obniżenie zachorowalności.

2. Profilaktyka wtórna- objęcie wczesną interwencją pacjentów u których pojawiały się już pierwsze objawy zaburzeń. Celem jest powstrzymanie rozwoju zaburzeń i przywrócenie zdrowia.

3. Profilaktyka trzeciego stopnia- działania rehabilitacyjne wobec pacjentów po leczeniu psychiatrycznym. Celem jest usuwanie skutków przebytej choroby oraz zapobieganie jej nawrotowi.

Współczesne ujęcia profilaktyki: (charakter formalny podziału)

1. Pierwszorzędowa- niskiego ryzyka- adresatem powinna być grupa niskiego ryzyka. Są to działania które z jednej strony maja na celu promocje zdrowia i przedłużenie życia jednostki, a także zapobieganie pojawienia się problemów związanych z zachorowaniem i dysfunkcjami. Kładzie się nacisk na rozwój różnorodnych umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Ważne jest dostarczanie rzetelnych informacji dostosowanych do możliwości odbiorców. Wliczają się tu także takie zadania które mają doprowadzić do zredukowania konsumpcji środków uzależniających (np. tłumaczenie jako rodzaj przekazu wiedzy, podwyższenie cen na określone towary, utrudnianie dostępu do środków uzależniających, odpowiednie ustawodawstwo).

Cele działań:

-rozwijanie poczucia własnej wartości i samozaufania.

-kształtowanie i wspieranie zdolności do tworzenia prawidłowych kontaktów z innymi ludźmi.

-rozwijanie zdolności do delektowania się życiem i umiejętności cieszenia się z przeżywania jakości tego życia.

Zadania:

1. Wzmacnianie osobowości dzieci i młodzieży.

2. Podejmowanie działań, które służą promocji zdrowia.

Szczegółowe cele profilaktyki pierwszorzędowej:

1. Zmiana norm społecznych towarzyszących piciu alkoholu i używaniu środków odurzających.

2. Edukacja specyficznych środowisk oraz jednostek w zakresie ryzyka związanego z używaniem środków odurzających.

3. Redukcja zagrożenia związanego z używaniem i uzależnieniami w grupach wąskiego ryzyka- rozpoznawanie czynników ryzyka (dziedzicznych i środowiskowych).

Świadomość istnienia czynników ryzyka, umożliwia modyfikacje własnego stylu życia. Ograniczanie wpływu czynników ryzyka.

Główne czynniki ryzyka: dziedziczność, wiek, wzorce konsumpcji, niehigieniczny tryb życia, praktyki religijne lub ich brak, przeżycia traumatyczne.

4. Redukowanie używania środków psychoaktywnych w sytuacjach wysokiego ryzyka.

5. Opóźnienie wieku inicjacji alkoholowej i narkotycznej.

6. Propagowanie postawy abstynenckiej oraz trzeźwego stylu życia.

7. Oddziaływanie na świadomość społeczną (uświadomienie że tak alkohol jak i papierosy to substancje psychoaktywne)

Strategie służące do realizacji celów:

1. Dostosowanie programów do wieku odbiorców.

2. Opracowywanie i rozpowszechnianie specjalnych konspektów edukacyjnych dla wybranych grup (szkoły, nauczyciele, rodzice) oparte na zasadach edukacji zdrowotnej lub promocji zdrowia oraz prowadzić do zmian w zakresie wiedzy, postaw, prezentowanych zachowań.

3. Identyfikacja grup wysokiego ryzyka. Służy opracowywaniu specyficznych programów dla grup.

4. Reforma marketingu i reklamy substancji dozwolonych prawnie.

5. Zwiększenie kontroli w zakresie dostępności środków odurzających.

6. Analiza i ocena programów profilaktyki pierwszorzędowej.

7. Prowadzenie badań w zakresie uzależnień.

2. Profilaktyka drugorzędowa- podwyższonego ryzyka-( wczesna interwencja)- ujawnianie osób najbardziej zagrożonych występowaniem zaburzeń oraz pomaganie im w redukcji tego zagrożenia wiec zapobieganie ich powstawaniu. Dotyczy pracy z grupy ryzyka- osoby które miały już kontakt ze środkami psychoaktywnymi ale także tymi które uważa się za zagrożone.

Cele szczegółowe:

1. Edukacja specyficznych populacji i jednostek, traktowanych jako grupy wysokiego ryzyka.

2. Redukcja problemów uzależnieniowych u osób odurzających się eksperymentalnie lub okazjonalnie.

3. Redukowanie używania środków odurzających w sytuacjach wysokiego ryzyka.

4. Redukowanie zjawiska piętnowania osób odurzajacych się i propagowanie traktowania uzależnienia jako choroby.

Zadania:

1. Przełamywanie zaprzeczenia.

2. Wykorzystywanie rutynowych badan lekarskich o próby identyfikacji czy w konkretnym przypadku istnieje problem używania środków odurzających.

Strategie służące do realizacji celów:

1. Identyfikacja osób w celu objecie ich wczesna interwencją lub specyficzna terapią.

2. Identyfikacja grup wysokiego ryzyka w celu promowania właściwej edukacji i interwencji.

3. Organizowanie lokalnych, dostosowanych do odbiorców, programów edukacyjnych i interwencyjnych

4. Organizowanie treningów dla profesjonalistów (lekarzy, pielęgniarek, psychologów, pedagogów, pracowników socjalnych).

5. Badanie i ocena podejść edukacyjnych i wczesnej interwencji.

6. Edukacja społeczeństwa w celu uwrażliwienia na wczesne oznaki zagrożenia uzależnieniami, oraz informowanie o dostępnych formach pomocy.

3. Profilaktyka trzeciorzędowa- wysokiego ryzyka- interwencja po wystąpieniu dysfunkcji.

• przeciwdziałanie pogłębianiu się choroby.

• umożliwienie osobie objętej terapią i rehabilitacją, powrót do społeczeństwa i prowadzenie w nim satysfakcjonującego i wolnego od patologii życia.

• Terapia i zapobieganie ponownemu popadaniu w nałóg.

Cele ogólne:

1. Zatrzymanie rozwoju uzależnienia.

2. Redukcja niebezpieczeństwa powrotu do uzależnienia.

3. Usprawnienie form pomocy dla uzależnionych i ich rodzin.

4. Poprawa jakości życia rodzin z osobą uzależnioną.

5. Redukcja problemów społecznych i zdrowotnych związanych z uzależnieniem (samobójstwa, zabójstwa, przestępczość, przemoc w rodzinie, płodowy zespół alkoholowy).

Strategie służące do realizacji celów:

1. Dostępność skutecznych programów rehabilitacyjno-terapeutycznych dla uzależnionych i ich rodzin.

2. Duża różnorodność programów dla osób uzależnionych.

3. Dostosowywanie programów rehabilitacyjno-terapeutycznych do specyficznych potrzeb: płeć, wiek, poziom intelektualny i kulturowy, sytuacja rodzinna i zawodowa.

4. Badanie i ocena skuteczności poszczególnych programów rehabilitacyjno-terapeutycznych opartych na wyniku jakie uzyskają poszczególni pac jęci i specyficzne populacje.

5. Edukacja pacjentów i ich rodzin celem ułatwienia im zrozumienia istoty uzależnienia i jego konsekwencji.

Zadania:

1. Rozpoznawanie syndromu zaprzeczenia jako postawy do podjęcia leczenia i powrotu do zdrowia.

2. Bezpośrednia interwencja.

3. Usuwanie zahamowań przed leczeniem.

4. Zaspokajanie specyficznych potrzeb osób leczących się.

---