Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym


Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym
projekt z 28 maja 2004 r.

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. W celu zapewnienia sprawnej i efektywnej realizacji zadania państwa, polegającego na podejmowaniu medycznych działań ratowniczych wobec każdej osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, tworzy się system Państwowe Ratownictwo Medyczne.

Art. 2. 1. System Państwowe Ratownictwo Medyczne, zwany dalej "systemem", działający w ramach systemu ochrony zdrowia, obejmuje strukturę organizacyjną oraz zespół przedsięwzięć mających na celu realizację zadania określonego w art. 1.
2. System może być wykorzystywany w stanach nadzwyczajnych.
3. Ustawa określa zasady organizacji i funkcjonowania systemu, a w szczególności:
1) organy administracji publicznej właściwe w zakresie wykonywania zadań systemu oraz ich zadania w tym zakresie;
2) jednostki systemu i jednostki współpracujące z systemem, ich zadania oraz zasady współdziałania;
3) zasady finansowania systemu.

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) nagłym zagrożeniu życia lub zdrowia - należy przez to rozumieć stan osoby prowadzący do szybkiego pogarszania się zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być zagrożenie utraty życia lub trwałe uszkodzenie ciała;
2) miejscu zdarzenia - należy przez to rozumieć miejsce, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące stan nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, i obszar, na który rozciągają się jego skutki;
3) pierwszej pomocy - należy przez to rozumieć zespół czynności podejmowanych przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego w celu ratowania osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;
4) kwalifikowanej pierwszej pomocy - rozumie się przez to działania mające na celu ratowanie życia lub zdrowia w stanach nagłego zagrożenia, wykonywane przez ratownika do chwili podjęcia medycznych działań ratowniczych;
5) medycznych działaniach ratowniczych - należy przez to rozumieć działania, w tym udzielanie świadczeń zdrowotnych, podejmowane przez jednostkę systemu, służące ratowaniu osoby w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;
6) kierującym medycznymi działaniami ratowniczymi - należy przez to rozumieć osobę oddziałującą na podległe jednostki systemu zgodnie z przyjętymi procedurami, o których mowa w ustawie, w celu wykonania medycznych działań ratowniczych;
7) lekarzu ratunkowym - należy przez to rozumieć lekarza udzielającego świadczeń zdrowotnych w jednostce systemu;
8) pielęgniarce ratunkowej - należy przez to rozumieć pielęgniarkę udzielającą świadczeń zdrowotnych w jednostce systemu;
9) ratowniku medycznym - należy przez to rozumieć osobę, która posiada kwalifikacje, o których mowa w art. 26 ust. 2;
10) ratowniku - należy przez to rozumieć osobę, która ukończyła kurs, o którym mowa w art. 28 ust. 2;
11) dyspozytorze medycznym - należy przez to rozumieć osobę, o której mowa w art. 16 ust. 5;
12) jednostce systemu - należy przez to rozumieć jednostkę podejmującą medyczne działania ratownicze, o której mowa w art. 18 ust. 1;
13) oddziale ratunkowym - należy przez to rozumieć komórkę organizacyjną szpitala udzielającą świadczeń zdrowotnych przez 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu, przyjmującą pacjentów i podejmującą medyczne działania ratownicze oraz wykonującą zadania, o których mowa w art. 18 ust. 2, w szczególności szpitalny oddział ratunkowy lub oddział pomocy doraźnej;
14) zespole ratownictwa medycznego - należy przez to rozumieć zespół złożony z osób, w tym uprawnionych do udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu ratownictwa medycznego, wyposażony w środek transportu, podejmujący medyczne działania ratownicze w warunkach przedszpitalnych;
15) dysponencie zespołu - należy przez to rozumieć zakład opieki zdrowotnej, w szczególności pogotowie ratunkowe lub szpital;
16) świadczeniu zdrowotnym przedszpitalnym - należy przez to rozumieć świadczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o zakładach opieki zdrowotnej udzielane w ramach medycznych działań ratowniczych podejmowanych przez zespół ratownictwa medycznego;

17) działaniach ratowniczych - należy przez to rozumieć działania ratownicze w rozumieniu przepisów o ochronie przeciwpożarowej;
18) aglomeracji miejskiej - należy przez to rozumieć miasto na prawach powiatu położone w granicach administracyjnych powiatu oraz miasto stołeczne Warszawa.

Art. 4. W systemie wykonywane są zadania polegające w szczególności na:
1) przyjęciu wezwania pomocy w sytuacji nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;
2) niezwłocznym przybyciu na miejsce zdarzenia zespołu ratownictwa medycznego;
3) niezwłocznym podjęciu na miejscu zdarzenia medycznych działań ratowniczych;
4) zapewnieniu niezwłocznego transportu i przyjęcia pacjenta do najbliższego zakładu opieki zdrowotnej, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie;
5) koordynacji współdziałania jednostek systemu i jednostek współpracujących z systemem.

Art. 5. Kierujący medycznymi działaniami ratowniczymi, a także osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy lub świadczeń zdrowotnych związanych z medycznymi działaniami ratowniczymi, może poświęcić dobra osobiste innej osoby, inne niż życie lub zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia osoby będącej w stanie nagłego zagrożenia.

Art. 6. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez osoby uprawnione do podejmowania medycznych działań ratowniczych przy wykonywaniu tych działań ponosi dysponent zespołu.

Art. 7. Osoba podejmująca medyczne działania ratownicze oraz osoba udzielająca pierwszej pomocy i kwalifikowanej pierwszej pomocy korzystają z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych.

Rozdział 2

Zadania administracji publicznej w zakresie organizacji i funkcjonowania systemu

Art. 8. Organami administracji publicznej właściwymi w zakresie organizacji i funkcjonowania systemu są:
1) minister właściwy do spraw zdrowia;
2) wojewoda;
3) marszałek województwa;
4) starosta lub prezydent miasta.

Art. 9. 1. Do zadań ministra właściwego do spraw zdrowia w zakresie organizacji i funkcjonowania systemu należy w szczególności:
1) sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem systemu oraz jego monitorowanie;
2) finansowanie działalności lotniczego pogotowia ratunkowego w zakresie medycznych działań ratowniczych, z uwzględnieniem art. 32;
3) finansowanie działalności Lekarza Dyżurnego Kraju;
4) opiniowanie wniosków podmiotów ubiegających się o prowadzenie kursów w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy dla ratowników oraz podawanie do publicznej wiadomości na stronach internetowych urzędu ministra właściwego do spraw zdrowia listy podmiotów, które uzyskały pozytywną opinię;
5) prowadzenie nadzoru nad kształceniem, o którym mowa w pkt 4;
6) inicjowanie programów badawczych i prac naukowych z zakresu medycyny ratunkowej i ratownictwa medycznego;
7) wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie pogłębiania wiedzy o medycynie ratunkowej i ratownictwie medycznym;
8) współpraca z organami właściwymi w zakresie ratownictwa medycznego innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi;
9) udział w finansowaniu kosztów inwestycyjnych związanych z systemem, w ramach posiadanych środków, na podstawie odrębnych przepisów.

2. Minister właściwy do spraw zdrowia na podstawie upoważnienia Prezesa Rady Ministrów organizuje, koordynuje i zapewnia finansowanie pomocy medycznej i transportu sanitarnego na rzecz obywateli polskich przebywających poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia ma prawo żądania od wojewodów, marszałków województw, prezydentów miast i starostów niezbędnych informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu odpowiednio na obszarze województwa, miasta lub powiatu.

4. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, tryb i zakres działania Lekarza Dyżurnego Kraju.

Art. 10. 1. Do zadań wojewody w zakresie organizacji i funkcjonowania systemu należy w szczególności:
1) sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem systemu, na terenie województwa;
2) wydawanie rozporządzeń określających dla województwa:
a) szczegółowe zasady współdziałania jednostek systemu, jednostek współpracujących z systemem,
b) zasady koordynacji systemu powiadamiania ratunkowego, ze szczególnym uwzględnieniem zasad współpracy centrów powiadamiania ratunkowego lub innych stanowisk dyspozytorskich służb ratowniczych, z uwzględnieniem art. 24 ust. 6,
c) podmioty, którym może być przyznane prawo do korzystania z numerów alarmowych, o których mowa w art. 24 ust. 2,
3) uzgadnianie i zatwierdzanie rocznych powiatowych planów zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych;
4) przygotowywanie i aktualizacja przynajmniej raz w roku wojewódzkiego planu zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych;
5) przesyłanie ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, na jego żądanie, informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu na obszarze województwa;
6) monitorowanie zagrożeń dla życia lub zdrowia na obszarze województwa;
7) wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie pogłębiania wiedzy o ratownictwie medycznym.

2. Zadania określone w ust. 1 pkt 2 i 6 wojewoda realizuje w porozumieniu z właściwymi miejscowo: marszałkiem województwa, starostami lub prezydentami miast oraz z dyrektorem oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia.

3. Wojewoda ma prawo żądania od starostów i prezydentów miast niezbędnych informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu na obszarze powiatu lub miasta.

4. Plan, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, jest:
1) przygotowywany na rok następny do 30 września roku poprzedniego;
2) jawny i podlega udostępnieniu na zasadach określonych w przepisach o dostępie do informacji publicznej.

Art. 11. 1. Do zadań starosty w zakresie wykonywania zadań systemu należy w szczególności:
1) zarządzanie systemem na obszarze powiatu;
2) organizacja systemu powiadamiania ratunkowego, o którym mowa w art. 14, na obszarze powiatu;
3) finansowanie wydatków pozapłacowych, o których mowa w art. 33 ust. 1, w centrach powiadamiania ratunkowego, ujętych w planach, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 4;
4) przygotowywanie i aktualizacja w terminach wskazanych przez wojewodę powiatowego planu zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych oraz przedstawianie go wojewodzie;
5) współdziałanie z organami gmin leżących na obszarze powiatu i starostami powiatów sąsiadujących w celu zawarcia porozumień mających na celu zapewnienie sprawnego i efektywnego podejmowania medycznych działań ratowniczych;
6) przesyłanie ministrowi właściwemu do spraw zdrowia lub wojewodzie informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu na obszarze powiatu, odpowiednio na żądanie ministra właściwego do spraw zdrowia lub wojewody;
7) rozpoznawanie i monitorowanie zagrożeń dla życia lub zdrowia na obszarze powiatu;
8) monitorowanie, analiza i okresowa ocena działań ratowniczych na obszarze powiatu;
9) wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie pogłębiania wiedzy o ratownictwie medycznym.

2. Starosta wykonuje zadania określone w ust. 1 jako zadania z zakresu administracji rządowej.

3. Marszałek wykonuje zadanie określone w art. 13 ust. 2 jako zadanie z zakresu administracji rządowej.

Art. 12. W przypadku wystąpienia nagłego zagrożenia życia lub zdrowia o skali przekraczającej możliwości organizacyjne starosty, a w szczególności zdarzenia grożącego utratą zdrowia lub życia dużych grup ludności, wojewoda koordynuje funkcjonowanie systemu na obszarze województwa przy pomocy wojewódzkiego wydziału reagowania kryzysowego oraz lekarza dyżurnego województwa. W szczególności wojewoda w celu podjęcia, przeprowadzenia i zapewnienia kierowania medycznymi działaniami ratowniczymi, wydaje polecenia starostom.

Art. 13. 1. Zadanie określone w art. 11 ust. 1 pkt 1 starosta wykonuje przy pomocy systemu powiadamiania ratunkowego oraz powiatowego centrum zarządzania kryzysowego.
2. System powiadamiania ratunkowego obejmujący obszar więcej niż jednego powiatu może organizować właściwy marszałek, lub starostowie, na podstawie porozumienia między właściwymi powiatami, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. W powiecie, objętym zasięgiem działania systemu powiadamiania ratunkowego z innego powiatu, nie tworzy się odrębnego centrum powiadamiania ratunkowego.
4. Organizacja systemu powiadamiania ratunkowego, o którym mowa w ust. 2, wymaga dla swej ważności zatwierdzenia przez właściwego wojewodę.
5. Obszar działania systemu powiadamiania ratunkowego nie może wykraczać poza granice województwa, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 4.

Art. 14. 1. System powiadamiania ratunkowego tworzą:
1) centrum powiadamiania ratunkowego, które jest zintegrowanym stanowiskiem dyspozytorskim służb ratowniczych, w szczególności pogotowia ratunkowego i Państwowej Straży Pożarnej;
2) stanowiska dyspozytorskie służb ratowniczych, w szczególności pogotowia ratunkowego, Państwowej Straży Pożarnej i Policji;
3) Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności w Warszawie oraz wojewódzkie wydziały reagowania kryzysowego.

2. Do zadań systemu powiadamiania ratunkowego należy w szczególności:
1) przyjmowanie powiadomień o stanach nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, ustalanie priorytetów i niezwłoczne dysponowanie zespołów ratownictwa medycznego, z uwzględnieniem ust. 4;
2) przekazywanie niezbędnych informacji osobom udzielającym pierwszej pomocy, w szczególności przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia;
3) przekazywanie kierującemu działaniami ratowniczymi niezbędnych informacji ułatwiających podejmowanie rozstrzygnięć na miejscu zdarzenia;
4) przekazywanie niezbędnych informacji o stanach zagrożenia życia lub zdrowia innym jednostkom wykonującym zadania w zakresie ratownictwa;
5) koordynacja medycznych działań ratowniczych podejmowanych przez poszczególne jednostki systemu;
6) monitorowanie i analiza działań ratowniczych.

3. Zadania określone w ust. 2 pkt 1 - 5 realizują dyspozytorzy medyczni.

4. W razie konieczności użycia dodatkowych jednostek systemu, rozlokowanych poza obszarem działania systemu powiadamiania ratunkowego, dyspozytor medyczny tego systemu zwraca się do dyspozytora medycznego działającego na sąsiednim obszarze o wydanie dyspozycji wyjazdu albo wylotu na miejsce zdarzenia zespołu ratownictwa medycznego.

5. W sytuacji, o której mowa w ust. 4, dyspozytor medyczny wydaje dyspozycję wyjazdu albo wylotu na miejsce zdarzenia. Dyspozytor medyczny może odmówić wydania dyspozycji, o której mowa w ust. 4, wyłącznie w sytuacji, gdy zespół ratownictwa medycznego nie ma możliwości wykonania w danej chwili określonego zadania.

6. Wydanie dyspozycji wyjazdu albo wylotu zespołu ratownictwa medycznego w przypadku określonym w ust. 4 nie rodzi roszczeń finansowych między dysponentami zespołów.

Art. 15. 1. Centrum powiadamiania ratunkowego i stanowiska dyspozytorskie pogotowia ratunkowego działają z zachowaniem procedur pozwalających na sprawną realizację zadań określonych w art. 14 ust. 2, zgodnie z regulaminem, uwzględniającym w szczególności:
1) procedury przyjęcia zgłoszenia o zdarzeniu;
2) priorytety realizacji zgłoszeń;
3) procedury kierowania zespołów ratownictwa medycznego i współdziałania z innymi służbami ratowniczymi;
4) procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych;
5) system ewidencjonowania i monitorowania zgłoszeń;
6) zasady organizacji pracy dyspozytora medycznego i lekarza koordynatora medycznego;
7) zasady bieżącego nadzoru nad funkcjonowaniem centrum powiadamiania ratunkowego lub dyspozytorni pogotowia w zakresie: określania priorytetów realizacji zgłoszeń, procedur kierowania zespołów ratownictwa medycznego i współdziałania z innymi służbami ratowniczymi oraz procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych sprawowanego przez lekarza koordynatora.

2. Regulamin:
1) centrum powiadamiania ratunkowego ustala starosta w uzgodnieniu z powiatowym komendantem Państwowej Straży Pożarnej i właściwymi dysponentami zespołów ratownictwa medycznego;
2) stanowiska dyspozytorskiego pogotowia ratunkowego ustala kierownik właściwego zakładu opieki zdrowotnej, przy spełnieniu wymagań określonych ustawą o zakładach opieki zdrowotnej.
3. Regulamin, o którym mowa w ust. 1, zatwierdza wojewoda w porozumieniu z marszałkiem województwa.

Art. 16. 1. W każdym centrum powiadamiania ratunkowego lub w każdej dyspozytorni pogotowia ratunkowego stały dyżur pełni nie mniej niż dwóch dyspozytorów medycznych.

2. Kolejne stanowiska dyspozytorów medycznych tworzy się, o ile jest to niezbędne dla realizacji zadań określonych w art. 14 ust. 2.

3. W centrum powiadamiania ratunkowego lub w dyspozytorni pogotowia ratunkowego obsługujących populację nie mniejszą niż 300.000 mieszkańców zadania stały dyżur pełni lekarz koordynator medyczny. W centrum powiadamiania ratunkowego lub w dyspozytorni pogotowia ratunkowego obsługujących populację mniejszą niż 300.000 mieszkańców stały dyżur może pełnić lekarz koordynator medyczny. Lekarz koordynator medyczny posiada co najmniej 5 - letni staż pracy w zespołach ratownictwa medycznego.

4. Do zadań lekarza koordynatora medycznego należy w szczególności sprawowanie nadzoru nad:
1) realizacją zadań przez dyspozytorów medycznych oraz przez zespoły ratownictwa medycznego;
2) określaniem priorytetów realizacji zgłoszeń;
3) procedurami kierowania zespołów ratownictwa medycznego i współdziałania z innymi służbami ratowniczymi;
4) procedurami postępowania w sytuacjach kryzysowych.

5. Dyspozytorem medycznym, z zastrzeżeniem art. 40, może być osoba posiadająca co najmniej średnie wykształcenie w zawodzie pielęgniarki, położnej lub ratownika medycznego, która odbyła przeszkolenie w miejscu pracy, według programu uwzględniającego w szczególności:
1) zasady zbierania wywiadu medycznego;
2) określanie priorytetów realizacji wezwań;
3) udzielanie wskazówek dotyczących postępowania w ramach pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia;
4) zasady współpracy służb ratowniczych;
5) zasady postępowania dyspozytorskiego w sytuacjach katastrof;
6) techniki opanowywania stresu.

6. Odbycie przeszkolenia, o którym mowa w ust. 5, jest dokumentowane poprzez umieszczenie stosownej adnotacji w aktach osobowych pracownika oraz poprzez wydanie zaświadczenia o jego ukończeniu.

Art. 17. 1. Wojewódzki i powiatowy plany zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych stanowią dokumenty określające założenia dotyczące organizacji i infrastruktury systemu.

2. Powiatowy i wojewódzki plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych obejmują w szczególności:
1) charakterystykę potencjalnych zagrożeń dla życia lub zdrowia występujących na danym obszarze;
2) rozmieszczenie w terenie zespołów ratownictwa medycznego, oddziałów ratunkowych oraz centrów powiadamiania ratunkowego i dyspozytorni pogotowia ratunkowego.

3. Powiatowe i wojewódzkie plany zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych, tworzy się uwzględniając strukturę i rodzaj zagrożeń na danym obszarze, strukturę geograficzną danego obszaru oraz strukturę demograficzną populacji, jak również rodzaj i strukturę posiadanego potencjału ratowniczego na danym obszarze i optymalny model systemu dla danego obszaru.

Rozdział 3

Zasady działania systemu

Art. 18. 1. Jednostkami systemu są:
1) oddziały ratunkowe,
2) zespoły ratownictwa medycznego, które realizują medyczne działania ratownicze w ramach systemu.

2. W oddziałach ratunkowych udziela się świadczeń zdrowotnych w ramach medycznych działań ratowniczych, polegających w szczególności na:
1) wstępnej diagnostyce i podjęciu leczenia w zakresie niezbędnym do stabilizacji funkcji życiowych osób znajdujących się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;
2) zapewnieniu transportu na terenie zakładu opieki zdrowotnej do oddziału docelowego lub w celu wykonania badań wraz z ciągłym monitorowaniem podstawowych czynności życiowych;
3) udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w zakresie określonym w pkt 1, poszkodowanym w stanach wyjątkowych i katastrofach;
4) obserwacji pacjentów wraz z monitorowaniem funkcji życiowych, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, w warunkach zapewniających poszanowanie godności pacjenta, w wydzielonym do tego celu pomieszczeniu;
5) dokonaniu zabezpieczenia medycznego pacjentów oraz organizowaniu transportu do innych zakładów opieki zdrowotnej w razie konieczności leczenia specjalistycznego.

3. Oddział ratunkowy musi posiadać środki łączności przewodowej oraz bezprzewodowej umożliwiające utrzymanie stałej łączności z systemem powiadamiania ratunkowego i z zespołami ratownictwa medycznego oraz zapewniać ich stałą obsługę.

4. Szczegółowe zadania oddziału ratunkowego oraz porządek procesu udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym wskazanie osób odpowiedzialnych za opiekę nad pacjentem na poszczególnych etapach postępowania, ustala kierownik zakładu.

5. Jednostki systemu stosują odpowiednie do postawionych zadań medyczne procedury ratownicze oraz posiadają wyposażenie pozwalające na realizację tych zadań.

6. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zadania zespołów ratownictwa medycznego, uwzględniając wiedzę i praktykę w zakresie zarządzania i systemów informacyjnych w ochronie zdrowia,

Art. 19. 1. Jednostkami współpracującymi z systemem są:
1) Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe;
2) Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe;
3) Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe;
4) Polski Czerwony Krzyż;
5) lotnicze grupy poszukiwawczo - ratownicze podległe Ministrowi Obrony Narodowej;
6) jednostki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego i Policja - na zasadach określonych w przepisach o ochronie przeciwpożarowej dotyczących krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz w przepisach o Policji;
7) pododdziały Sił Zbrojnych - na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

2. Współpraca jednostek, o których mowa w ust. 1 pkt 1 - 4, z jednostkami systemu odbywa się na zasadach określonych w umowach lub porozumieniach zawartych między: organem administracji publicznej, o którym mowa w art. 8, organizacją społeczną lub stowarzyszeniem oraz dysponentem lub dysponentami jednostek systemu.

3. Jednostki biorące udział w działaniach ratowniczych w transporcie morskim, lotniczym oraz górnictwie podlegają odrębnym przepisom.

4. Rozporządzenia, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uwzględniają sposób włączania do działań ratowniczych jednostek, o których mowa w ust. 1, oraz zasady współpracy z jednostkami systemu, o których mowa w ust. 1 pkt 1 - 4 i 6.

Art. 20. Rozporządzenia, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, muszą uwzględniać konieczność:
1) zachowania spójności i ciągłości procedur ratowniczych;
2) zachowania podległości w ramach systemu;
3) koordynacji medycznych działań ratowniczych, podejmowanych wspólnie z innymi jednostkami systemu, z uwzględnieniem zasad współpracy z systemem powiadamiania ratunkowego;
4) przestrzegania zasady dyspozycyjności.

Art. 21. Minister właściwy do spraw zdrowia i właściwy wojewoda podejmują działania organizacyjne zmierzające do zapewnienia następujących parametrów czasu przybycia na miejsce zdarzenia dla zespołu ratownictwa medycznego od chwili przyjęcia zgłoszenia przez dyspozytora medycznego centrum powiadamiania ratunkowego:
1) mediana czasu dojazdu - w skali każdego miesiąca - jest nie większa niż 8 minut w aglomeracji miejskiej i 15 minut poza aglomeracją miejską;
2) trzeci kwartyl czasu dojazdu - w skali każdego miesiąca - jest nie większy niż 12 minut w aglomeracji miejskiej i 20 minut poza aglomeracją miejską;
3) maksymalny czas dojazdu nie może być dłuższy niż 20 minut w aglomeracji miejskiej i 30 minut poza aglomeracją miejską;
przy czym przyjmuje się, że 0,5% przypadków o najdłuższych czasach dojazdu w skali każdego miesiąca nie bierze udziału w naliczaniu parametrów określonych w pkt 1-3, z dodatkowym zastrzeżeniem, że przypadki te nie podlegają kumulacji pomiędzy miesiącami.

Art. 22. 1. Medycznymi działaniami ratowniczymi kieruje wskazany przez dysponenta zespołu członek zespołu ratownictwa medycznego, przybyłego jako pierwszy na miejsce zdarzenia.
2. Podczas zdarzeń, w których prowadzone są także działania w zakresie gaszenia pożarów, ratownictwa chemicznego, ekologicznego lub technicznego, kierowanie jest prowadzone przez kierującego działaniem ratowniczym w rozumieniu przepisów o ochronie przeciwpożarowej i krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym.
3. W sytuacjach, o których mowa w ust. 2, wskazany przez dysponenta zespołu członek zespołu ratownictwa medycznego koordynuje medyczne działania ratownicze i wspomaga kierującego działaniem ratowniczym.

Art. 23. 1. Jednostki systemu, dyspozytornie pogotowia ratunkowego oraz centra powiadamiania ratunkowego, w zakresie realizacji zadań systemu obowiązane są prowadzić dokumentację medyczną na zasadach określonych w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm.1)).

Art. 24. 1.Informacje o zdarzeniach wymagających podjęcia działań ratowniczych są przyjmowane przez centra powiadamiania ratunkowego, dyspozytornie pogotowia ratunkowego, stanowiska kierowania Państwowej Straży Pożarnej oraz Policji.

2. Powiadamianie o zdarzeniach, o których mowa w ust. 1, odbywa się przy użyciu bezpłatnych numerów alarmowych: jednolitego europejskiego numeru alarmowego 112 oraz innych krajowych numerów alarmowych.

3. Do realizacji zadań systemu w zakresie powiadamiania i łączności wykorzystuje się w szczególności publiczne sieci telekomunikacyjne.

4. Operatorzy świadczący usługi telekomunikacyjne w publicznej sieci telefonicznej udostępniają użytkownikom urządzeń końcowych, łącznie z publicznymi aparatami telefonicznymi, możliwość bezpłatnego inicjowania połączeń z numerami alarmowymi, bez konieczności użycia dodatkowych przedmiotów, nośników i kodów inicjujących połączenie.

5. Operator publicznej sieci telefonicznej jest obowiązany zapewnić:
1) centrum powiadamiania ratunkowego, dyspozytorni pogotowia ratunkowego, stanowisku kierowania Państwowej Straży Pożarnej, stanowisku kierowania Policji - bezpłatne połączenia z określonym zakończeniem sieci tego operatora używanym do realizacji zadań systemu przez jednostkę systemu, oraz przez jednostki współpracujące z systemem, o których mowa w art. 19 ust. 1 pkt 1-4;
2) jednostkom, o których mowa w pkt 1 - bezpłatne połączenia z określonego zakończenia sieci tego operatora, używanego przez jednostki do realizacji zadań systemu, do właściwego terytorialnie centrum powiadamiania ratunkowego, dyspozytorni pogotowia ratunkowego, stanowisk kierowania Państwowej Straży Pożarnej oraz Policji.

6. Szczegółowe zasady współpracy podmiotów wymienionych w ust. 1 w zakresie przyjmowania powiadomień oraz ich wzajemnego przekazywania określa wojewoda w uzgodnieniu z Komendantem Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej, Komendantem Wojewódzkim Policji, marszałkiem województwa w przepisach wydanych na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 2.

7. Operator publicznej sieci telefonicznej jest obowiązany do bezpłatnego zapewnienia na rzecz centrum powiadamiania ratunkowego lub dyspozytorni pogotowia ratunkowego: identyfikacji linii wywołującej i lokalizacji zakończenia sieci operatora, z którego zostało zainicjowane połączenie alarmowe oraz do bezpłatnego udostępnienia danych osobowych abonenta obejmujących jego imię i nazwisko lub nazwę oraz adres i numer telefonu.

Art. 25. W przypadku powstania nagłego zagrożenia życia lub zdrowia na terenach zamkniętych w rozumieniu przepisów Prawa geodezyjnego i kartograficznego, prowadzenie medycznych działań ratowniczych przez jednostkę systemu jest dopuszczalne po uprzednim uzyskaniu zgody osoby upoważnionej.

Art. 26. 1. Medyczne działania ratownicze w jednostkach systemu podejmują:
1) lekarz ratunkowy;
2) pielęgniarka ratunkowa;
3) ratownik medyczny.

2. Ratownikiem medycznym jest osoba, która:
1) ukończyła średnią szkołę medyczną i posiada dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego "ratownik medyczny" lub;
2) ukończyła studia wyższe i uzyskała tytuł zawodowy licencjata w zakresie ratownictwa medycznego lub;
3) posiada dyplom wydany w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny z dyplomem uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdzającym tytuł zawodowy ratownika medycznego lub;
4) posiada kwalifikacje do wykonywania zawodu ratownika medycznego nabyte w państwie członkowskim Unii Europejskiej innym niż Rzeczypospolita Polska uznane w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z ustawą z dnia 26 kwietnia 2001 r. o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych ( Dz. U. Nr 87, poz. 954, z 2002 r. Nr 71, poz. 655 oraz z 2003 r. Nr 190, poz. 1864).

3. Wykonywanie zawodu ratownika medycznego polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych służących ratowaniu osoby w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.

4. Ratownik medyczny może wykonywać samodzielnie lub pod nadzorem lekarza czynności wynikające z programu kształcenia.

5. Szczegółowy zakres świadczeń zdrowotnych, które mogą być wykonywane przez ratownika medycznego samodzielnie oraz listę leków, które może podać ratownik medyczny bez zlecenia lekarza określa załącznik nr 1 do ustawy, z zastrzeżeniem ust. 6 i 7.

6. Kierownik zakładu opieki zdrowotnej powierza ratownikowi medycznemu wykonywanie wszystkich lub niektórych czynności, o których mowa w ust. 5, uwzględniając indywidualną ocenę wiedzy i umiejętności zawodowych ratownika medycznego.

7. Ratownik medyczny może wykonywać czynności, o których mowa w ust. 5, tylko w jednostkach systemu z zastrzeżeniem ust. 8.

8. Ratownik medyczny może samodzielnie wykonywać zadania z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy poza jednostkami systemu.

9. Ratownik medyczny wykonując czynności, o których mowa w ust. 5, stosuje standardy medycznych procedur ratowniczych.

10. Standardy medycznych procedur ratowniczych, o których mowa w ust. 9, obowiązujące dla obszaru województwa, określa właściwy konsultant wojewódzki w dziedzinie medycyny ratunkowej, uwzględniając aktualny stan wiedzy medycznej, w uzgodnieniu z konsultantem krajowym do spraw medycyny ratunkowej.

Art. 27. 1. Jednostki systemu Ratownictwa Medycznego używają oznaczenia systemu.
2. Oznaczenie systemu może być używane wyłącznie do oznaczenia osób wykonujących medyczne działania ratownicze oraz jednostek systemu, centrów powiadamiania ratunkowego i dyspozytorni pogotowia ratunkowego.
3. Wzór graficzny oznaczenia, o którym mowa w ust. 1, stanowi załącznik nr 2 do ustawy.
4. Członkowie zespołów ratownictwa medycznego używają odzieży ochronnej w kolorze czerwonym z elementami odblaskowymi, oznaczeniem systemu, w tym także umożliwiającym identyfikację wykonywanego zawodu oraz z oznaczeniem dysponenta zespołu.

Art. 28. 1. W jednostkach, o których mowa w art. 19 ust. 1, kwalifikowanej pierwszej pomocy mogą udzielać ratownicy.

2. Ratownikiem jest osoba, która ukończyła kurs w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy.

3. Kursy z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy mogą być prowadzone przez podmioty, które realizują ramowy program kursu kwalifikowanej pierwszej pomocy i spełniają standardy kształcenia określone przez ministra właściwego do spraw zdrowia.

4. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:
1) ramowy program kursu z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy, uwzględniając w szczególności zakres wiedzy i umiejętności praktycznych niezbędnych do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy;
2) standardy kształcenia, jakie muszą spełniać podmioty prowadzące kursy z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz sposób przeprowadzania i odbywania kursów, mając na względzie zapewnienie właściwego poziomu kształcenia;
3) tryb powoływania komisji egzaminacyjnej, składania egzaminu końcowego oraz wzór zaświadczenia o ukończeniu kursu, z uwzględnieniem obiektywnych warunków weryfikacji wiedzy praktycznej i teoretycznej zdobytej podczas kursu.

5. Ratownik może wykonywać czynności wynikające z ramowego programu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy, polegające w szczególności na:
1) zachowaniu lub przywróceniu czynności oddechowej, w tym z podaniem tlenu oraz użyciem worka samorozprężalnego;
2) wykonaniu zewnętrznego masażu serca;
3) zastosowaniu defibrylatora automatycznego w przypadku nagłego zatrzymania krążenia;
4) tamowaniu krwotoków zewnętrznych i opatrywaniu ran;
5) unieruchamianiu kończyn i kręgosłupa w przypadku podejrzenia złamania lub zwichnięć;
6) ochronie przed przegrzaniem lub wychłodzeniem;
7) wsparciu psychicznym poszkodowanych lub zagrożonych ludzi;
8) opiece nad poszkodowanymi.

Art. 29. 1. Minister właściwy do spraw zdrowia sprawuje nadzór nad kształceniem, o którym mowa w art. 28 ust. 3.


2. W ramach nadzoru, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw zdrowia może: 1) żądać od podmiotów prowadzących kursy udostępniania dokumentacji kształcenia;
2) przeprowadzać kontrole podmiotów prowadzących kursy i wydawać zalecenia pokontrolne;
3) ogłaszać na stronie internetowej ministerstwa obsługującego ministra właściwego do spraw zdrowia informacje o wynikach przeprowadzonych kontroli, o których mowa w pkt 2, w szczególności w zakresie standardów kształcenia oraz sposobu przeprowadzania i odbywania kursów.

Rozdział 4

Zasady finansowania systemu

Art. 30. 1. Świadczenia zdrowotne przedszpitalne, udzielane w ramach medycznych działań ratowniczych, są finansowane z budżetu państwa z części pozostającej w dyspozycji właściwego wojewody, na podstawie umów zawieranych z dysponentami jednostek (zespołów ratownictwa medycznego), z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

2. Świadczenia zespołów ratownictwa medycznego finansowane są w formie zryczałtowanej stawki gotowości dobowej.

3. Świadczenia zdrowotne przedszpitalne udzielane przez lotnicze grupy poszukiwawczo-ratownicze są finansowane z budżetu państwa z części pozostającej w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej.

4. Świadczenia zdrowotne inne niż określone w ust. 1 i 3, są finansowane:
1) dla osób objętych powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym na zasadach określonych w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym;
2) dla osób nieobjętych powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym - na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

5. Podstawę do planowania środków w budżecie państwa na świadczenia zdrowotne przedszpitalne stanowią:
1) wojewódzkie plany zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych, w części określającej liczbę i lokalizację zespołów ratownictwa medycznego,
2) krajowy plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych w stosunku do świadczeń zdrowotnych przedszpitalnych udzielanych przez jednostki lotniczego pogotowia ratunkowego.

6. Wojewodowie zawierają umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych przedszpitalnych z dysponentami jednostek systemu (zespołów ratownictwa medycznego), które spełniają wymagania, o których mowa w ustawie i w przepisach odrębnych. Umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych przedszpitalnych nie zawiera się z lotniczymi grupami poszukiwawczo-ratowniczymi.

7. Umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych przedszpitalnych, o których mowa w ust. 5, powinny określać w szczególności:
1) rodzaj i zakres udzielanych świadczeń,
2) zasady rozliczeń z dysponentami jednostek,
3) maksymalną kwotę zobowiązania budżetu państwa wobec dysponenta jednostki,
4) zasady kontroli jakości, zasadności i dostępności świadczeń oraz realizacji umów,
5) zasady rozpatrywania kwestii spornych, zażaleń, przeprowadzania i udokumentowania postępowania kontrolnego oraz wydawania wniosków pokontrolnych.

8. Wojewoda może, na podstawie porozumienia, powierzyć oddziałowi wojewódzkiemu Narodowemu Funduszu Zdrowia przeprowadzenie postępowania mającego na celu zawarcie umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych przedszpitalnych.

9. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:
1) górny i dolny limit zryczałtowanej stawki dobowej w zależności od rodzaju zespołu ratownictwa medycznego, uwzględniając koszty eksploatacyjne środka transportu, wynagrodzenie personelu, koszty amortyzacji środka transportu i wyrobów medycznych,
2) algorytm określenia zryczałtowanej stawki dobowej, uwzględniając gęstość zaludnienia na obszarze działania zespołu ratownictwa medycznego, ilość świadczeń zdrowotnych udzielanych w ramach podejmowanych przez zespół ratownictwa medycznego medycznych działań ratowniczych w poprzednim roku budżetowym oraz średnią odległość pokonywaną przez zespół ratownictwa medycznego w ramach jednego wyjazdu albo lotu w poprzednim roku budżetowym.

Art. 31. 1. Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, dla którego minister właściwy do spraw zdrowia jest organem, który utworzył zakład, jest finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia, w zakresie świadczeń zdrowotnych przedszpitalnych, udzielanych w ramach medycznych działań ratowniczych, z wyłączeniem transportu między zakładami opieki zdrowotnej.

2. Transport realizowany przez jednostki Lotniczego Pogotowia Ratunkowego na zlecenie zakładów opieki zdrowotnej finansowany jest w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

3. Finansowanie, o którym mowa w ust. 1, odbywa się na podstawie umowy między ministrem właściwym do spraw zdrowia a lotniczym pogotowiem ratunkowym.

4. Do umowy, o której mowa w ust. 3, nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych.

Art. 32. 1. Minister właściwy do spraw zdrowia, inni właściwi ministrowie oraz jednostki samorządu terytorialnego zapewniają finansowanie nakładów inwestycyjnych pozwalających na utworzenie i modernizację:
1) zespołów ratownictwa medycznego - w liczbie właściwej dla spełnienia wymagań określonych w art. 22 oraz zespołów Lotniczego Pogotowia Ratunkowego poprzez udział w finansowaniu zakupów i modernizacji środków transportu oraz ich niezbędnego wyposażenia;
2) oddziałów ratunkowych - w celu zapewnienia sprawnej realizacji zadań określonych w art. 18 ust. 2, poprzez udział w finansowaniu wyposażenia w wyroby medyczne;
3) systemu powiadamiania ratunkowego w części pozwalającej na wykonywanie zadań określonych w art. 14 ust. 2, poprzez udział w finansowaniu wyposażenia w sprzęt komputerowy i środki łączności.

2. Finansowanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 - 3, dokonywane jest także na podstawie programów wieloletnich dotyczących rozwoju ratownictwa medycznego ustanawianych przez Radę Ministrów na zasadach określonych w przepisach o finansach publicznych, dotyczących rozwoju ratownictwa medycznego, w formie dotacji celowej z budżetu państwa na rzecz właściwego dysponenta zespołu, szpitala lub jednostki samorządu terytorialnego.

Art. 33. 1. Wydatki pozapłacowe związane z funkcjonowaniem centrów powiadamiania ratunkowego w zakresie kosztów eksploatacji pomieszczeń oraz sprzętu są finansowane ze środków planowanych w budżetach wojewodów, które są przekazywane odpowiednim jednostkom samorządu terytorialnego.

2. Koszty osobowe związane z funkcjonowaniem systemu powiadamiania ratunkowego ponoszą podmioty, których dyspozytorzy medyczni wykonują zadania w systemie.

Art. 34. Koszty prowadzenia kursów kwalifikowanej pierwszej pomocy, o których mowa w art. 28 ust. 3, ponoszą podmioty, o których mowa w art. 19.

Rozdział 5

Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe, dostosowujące i końcowe

Art. 35. W ustawie z dnia 18 lipca 1950 r. o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia (Dz. U. Nr 36, poz. 332) w art. 1 w ust. 1 po wyrazie "położnych" dodaje się wyrazy ", ratowników medycznych".

Art. 36. W ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 oraz z 2003 r. Nr 52, poz. 452) w art. 14:
a) w ust. 1 w pkt 5 wyrazy "ratownictwo medyczne" zastępuje się wyrazami "kwalifikowana pierwsza pomoc" oraz kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 6 w brzmieniu: "6) współpracę z systemem Państwowe Ratownictwo Medyczne.",
b)w ust. 2 w pkt 8 po wyrazie "organizacji" dodaje się wyrazy "centrów powiadamiania ratunkowego i".

Art. 37. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm.2)) art. 28 otrzymuje brzmienie:
"Art. 28. 1. Świadczenia zdrowotne w razie wypadku, urazu, porodu, nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia powodujących zagrożenia życia są udzielane w szczególności przez jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne.
2. Pogotowie ratunkowe może udzielać świadczeń zdrowotnych, o których mowa w ust. 1, w szczególności w ramach systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne.".

Art. 38. Ilekroć w obowiązujących przepisach jest mowa o kursie pierwszej pomocy, należy przez to rozumieć szkolenie z zakresu podejmowania czynności, o których mowa w art. 3 pkt 3.

Art. 39. 1. Centra powiadamiania ratunkowego utworzone przed dniem wejścia w życie ustawy, z dniem wejścia w życie ustawy stają się centrami powiadamiania ratunkowego w rozumieniu ustawy.

2. Zadanie określone w art. 10 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy wojewoda wykonuje w terminie 30 dni od rozstrzygnięcia konkursu ofert na realizację świadczeń ratownictwa medycznego w ramach systemu.

3. W przypadku przedłużenia okresu obowiązywania umów na realizację świadczeń ratownictwa medycznego w ramach systemu z roku 2004 na rok 2005, zadanie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 lit. a, wojewoda wykonuje do dnia 31 stycznia 2005.

4. Plan, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 4, na rok 2005 jest przygotowywany w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Art. 40. Osoby zatrudnione na stanowisku dyspozytora medycznego w dniu wejścia w życie ustawy:
1) zachowują prawo do dalszego zatrudnienia na tym stanowisku,
2) są zobowiązane do odbycia przeszkolenia, o którym mowa w art. 16 ust. 5, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Art. 41. Członkowie zespołów ratownictwa medycznego używają dotychczas posiadanej odzieży ochronnej niespełniającej wymagań określonych w art. 27 ust. 4, nie dłużej niż do 31 grudnia 2006 lub do czasu jej wymiany na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Art. 42. Z dniem wejścia w życie ustawy tracą moc:
1) ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 113, poz. 1207, Nr 154, poz. 1801, z 2002 r. Nr 241, poz. 2073 oraz z 2003 r. Nr 45, poz. 391 i Nr 124, poz. 1152);
2) ustawa z dnia 6 grudnia 2002 r. o świadczeniu usług ratownictwa medycznego (Dz. U. Nr 241, poz. 2073, sprostowanie Dz. U. z 2003 r. Nr 99, poz. 920).

Art. 43. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2005 r.

Załącznik nr 1

Załącznik nr 1 do projektu ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym

Świadczenia zdrowotne, które mogą być wykonywane przez ratownika medycznego samodzielnie oraz lista leków, które ratownik medyczny może podać bez zlecenia lekarza:

  1. Ocena stanu pacjenta w celu ustalenia postępowania.

  2. Układanie pacjenta w pozycji właściwej dla rodzaju schorzenia lub odniesionych obrażeń.

  3. Prowadzenie podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krążeniowo - oddechowej u dorosłych i dzieci.

  4. Bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych.

  5. Przyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych z zastosowaniem w szczególności:

  • Podawanie tlenu.

  • Wspomaganie oddechu lub prowadzenie wentylacji zastępczej z użyciem: