Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie kosztowych aspektów formułowania strategii konkurencyjnych przedsiębiorstw. W pracy tej zaprezentowano kosztowe aspekty formułowania strategii konkurencyjnych przedsiębiorstw. Referat jest poświęcony problemowi funkcjonowania controllingu logistycznego w małych i średnich przedsiębiorstwach.

Dziś jednym z podstawowych czynników wpływających na osiągane przez przedsiębiorstwa przychody jest logistyka. Rosnąca konkurencja sprawiła, iż przedsiębiorstwa muszą większą wagę przywiązywać do procesów związanych z logistyką. Zauważamy to w rozwoju i ewolucji logistyki w kierunku zintegrowanego zarządzania. Integracja wszystkich funkcji przedsiębiorstwa i procesów logistycznych, daje nowe możliwości przedsiębiorcom. Umożliwia im nowe rozwiązania problemów.

Efektywne i sprawne zarządzanie logistyczne jest zasadniczą częścią strategicznego zarządzania firmą. W ujęciu najbardziej ogólnym pojęciem efektywności zajmuje się prakseologia. Przyjmuje się w niej, że efektywność jest jedną z właściwości systemu sprawnego działania (np. przedsiębiorstwa) jako całości, bądź wybranych elementów jego struktury wewnętrznej oraz otoczenia systemu. Właściwość tę definiuje się za pomocą zbioru ocen (orzeczeń) przypisywanych systemowi przez porównanie przewidywanych bądź uzyskanych wyników działania z innymi cechami traktowanymi jako układ odniesienia (weryfikacyjny, sprawdzający poprawność wyników).

Działania w sferze logistyki podporządkowane są strategii logistycznej, która jest jedną ze strategii funkcjonalnych przedsiębiorstwa. Logistyka może być elementem lub nawet podstawą strategii konkurencyjnej firmy. Relacje między logistyką a strategiami przedsiębiorstwa odgrywają istotną rolę w zarządzaniu strategicznym i mają bardzo duży wpływ na rozwój i wdrażanie nowych strategii konkurencyjnych.

Strategie logistyczne przedsiębiorstw

Strategia logistyczna może być albo sposobem konkurowania lub istotnym elementem sposobu konkurowania, albo operacyjnym rozwinięciem przyjętego sposobu zdobywania przewagi konkurencyjnej. Strategie logistyczne mogą być analizowane w kontekście modelu branży M.E. Portera. Wówczas w strategii niskiego kosztu logistyka może być wykorzystywana na następujące sposoby:

• obniżka kosztów logistycznych jest w danym okresie podstawowym sposobem utrzymania pozycji najtańszego producenta;

• pozycja niskiego kosztu jest uzyskiwana poprzez działania polegającego na kombinacji strategii logistycznej i innej strategii funkcjonalnej przedsiębiorstwa;

• logistyka stanowi istotę strategii niskiego kosztu w długim okresie.

Obserwacja stosowanych w praktyce strategii logistycznych pozwala na odczytanie ich generalnej idei. Polega ona na jednoczesnym realizowaniu - choćby częściowo za pomocą tych samych sposobów - dwóch celów:

• zwiększenia konkurencyjności;

• poprawy wykorzystania zasobów.

• służą temu następujące strategie logistyczne:

• zarządzanie łańcuchami dostaw;

• kooperacja;

• skracanie cykli;

• zmniejszanie lub eliminacja zapasów;

• logistyka różnicowania sposobu konkurowania.

Zarządzanie łańcuchami dostaw nawiązuje do strategii integracji dla ułatwienia przepływu surowców i towarów przez firmą. Oryginalność nowej koncepcji polega na włączeniu dostawców i odbiorców do zarządzania przepływami. Obywa się to poprzez alianse strategiczne, różne formy partnerstwa, koncepcje wyboru kluczowych dostawców oraz odbiorców, itp. Niezależnie od formy współpracy pociąga to za sobą integrację systemów logistycznych przedsiębiorstw oraz integrację ich procesów logistycznych, poszukiwanie sposobów zwiększania zaufania i zaangażowania w relacjach „dostawca - odbiorca”, powiązanie systemów informatycznych, itd.

Kooperacja i procesy integracyjne prowadzą niekiedy do zmiany ośrodka kierującego przepływem. Stosowanie strategii zarządzania łańcuchem dostaw prowadzi do ulepszenia obsługi rynku i redukcji kosztów logistycznych. Uczestnicy kooperacji mogą podzielić się korzyściami, a cały układ „dostawca - odbiorca” staje się bardziej konkurencyjny. Ta tendencja wiąże się oczywiście z ograniczaniem liczby dostawców. Stanowi to przewrót w stosunku do tradycyjnych reguł utrzymywania dużej liczby dostawców i pobudzania konkurencji między nimi.

Zarządzanie łańcuchami dostaw zakłada, że korzyści przypisane do tej pory integracji pionowej w zakresie logistyki mogą być uzyskiwane poprzez koordynację operacji niezależnych firm. Problem integracji pionowej schodzi niejako na drugi plan - staje się zagadnieniem taktycznym. Sprawą zasadniczą - o wymiarze strategicznym - jest budowa powiązań kooperacyjnych, przynoszących korzyści obu stronom.

Strategia skracania cykli zdaje się wynikać z przekonania, że najważniejszym rodzajem konkurencji jest dziś wyścig z czasem. Chodzi tu przy tym o skracanie trzech rodzajów cykli:

• cyklu przyjścia i realizacji zamówienia;

• cyklu od przyjścia surowca do dostawy gotowego produktu;

• cyklu wprowadzenia gotowego produktu na rynek.

Strategia skracania cykli narzuca wiele rozwiązać w sferze wykorzystania zasobów. Ich rozplanowanie powinno umożliwiać przepływ bez składowania. Nadto - chociaż nie wynika to w sposób oczywisty - wiąże się ona ze sposobem konkurowania. Kariera koncepcji skracania cykli wynika z rosnącej roli rozwiązać, w których przyjęty w firmie sposób konkurowania wymaga od systemu logistycznego utrzymania stałej, szerokiej oferty towarowej o dużej dostępności dla klientów, przy jednoczesnym wyeliminowaniu wszystkich form zapasów.

Idea różnicowania strategii konkurencyjnych (wg produktów lub rynków) za pomocą strategii logistycznych jest stosunkowo młoda i wiąże się z dostrzeżeniem wielu niewykorzystanych szans w logistycznej obsłudze rynku oraz jednocześnie z dostrzeżonymi w tym zakresie zaniedbaniami. Jej wyrazem jest organizowanie działalności firm za pomocą logistycznej strategii konkurowania na rynku. Nawiązuje ona do reguł zróżnicowanej dystrybucji i racjonalizacji. Logistyka jest tu więc zasadniczą częścią strategii przedsiębiorstwa, a w szczególności strategii produktu. Podkreśla się, że produkt to nie tylko rzecz o określonych cechach, lecz także zespół związanych z nim usług.

Charakterystyka kosztów logistyki

Zagadnienia kosztów logistyki należą do najtrudniejszych i najbardziej złożonych problemów współczesnej logistyki. Problemem jest nawet samo ich zdefiniowanie, rozgraniczenie i wyodrębnienie. W literaturze pojęcie kosztów logistyki występuje w różnych aspektach. Autorzy wskazują na różne źródła kosztów i ich rodzaje. Mają odmienne poglądy na definiowanie, interpretację i sposoby identyfikowania ich struktury. Trudno jest znaleźć kompleksowe opracowanie wiedzy o kosztach logistyki.

Jednym z tych, którzy podjęli się rozwinięcia zagadnienia kosztów logistyki jest M. Kufel, który odnosi te koszty do kosztów przepływu materiałów w przedsiębiorstwie. Rozpatruje je wszechstronnie, choć nie nazywa ich kosztami logistyki. Definiuje je w następujący sposób „Koszty logistyki są szczegółową kategorią kosztów, oznaczającą pieniężne odzwierciedlenie zużycia substancji majątkowej przedsiębiorstwa, wywołanego planowaniem, realizacją kontrolą poza technologicznych procesów przemieszczeń w czasie i przestrzeni wszystkich form materiałów.”

H.Ch. Pfohl podaje, że teoria kosztów zbudowana na podstawie teorii produkcji, zajmuje się określeniem zależności między usługą logistyczną a kosztami logistyki w funkcji kosztów. W praktyce rachunku kosztów i wyników trzeba znaleźć zadowalający kompromis między praktyczną metodą określania funkcji kosztów i dokładnością jej odwzorowania, aby sprostać tym samym złożoności logistycznej funkcji kosztów. Kompromis ten opiera się na przedstawieniu kosztów i zysków jako logicznej orientacji rachunku kosztów i wyników.

B. Szałek koszty logistyki identyfikuje jako:

• koszty bezpośrednie (transport, magazyny, zapasy, łączność) i pośrednie,

• koszty stałe i zmienne,

• koszty zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji,

• koszty materialne i niematerialne,

• koszty opracowania logistycznego oraz przedsięwzięć zlecanych przez logistykę,

• koszty ściśle logistyczne

Z kolei Cz. Skowronek podaje, że koszty logistyki to wyrażone w pieniądzu zużycie pracy żywej, środków i przedmiotów pracy, wydatki finansowe oraz inne ujemne skutki zdarzeń nadzwyczajnych, które są powodowane przepływem dóbr materiałowych (surowców, materiałów, wyrobów, towarów) w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami, także utrzymanie zapasów.

Podsumowując, można stwierdzić, iż przedstawione definicje zmierzają do ujęcia kosztów logistyki jako finansowo określonego nakładu niezbędnego do realizacji zadań logistycznych. W celu identyfikacji tych kosztów należy wskazać źródła ich powstawania w fazach produkcyjnych:

• pozyskiwania materiałów i innych produktów od dostawców,

• transportu zewnętrznego i wewnątrzzakładowego,

• planowania produkcji określającego intensywność przepływu materiałów przez fazę produkcji,

• magazynowania półproduktów, wyrobów, materiałów i odpadów technologicznych,

• przekazywania wyrobów gotowych odbiorcom.

Z badań i analiz wynika, że globalne koszty logistyczne przedsiębiorstw stanowią 10—35% przychodów ze sprzedaży uzyskiwanych przez przedsiębiorstwa i są tą grupą kosztów, w ramach której obecnie istnieją największe rezerwy dla działań oszczędnościowych.

W związku z tym waga problematyki związanej z kosztami logistyki dla realizacji podstawowego celu przedsiębiorstwa, jakim jest maksymalizacji długoterminowego zysku, staje się elementem niezwykle istotnym.

Punktem wyjścia do polityki racjonalizacji i obniżki kosztów logistycznych jest zrozumienie ich kompleksowego charakteru oraz unikanie optymalizacji kosztów poszczególnych podsystemów bez sprawdzenia ich wpływu na inne obszary funkcjonowania łańcucha logistycznego. Takie działania są niezbędne do stworzenia sprawnego łańcucha logistycznego. Aby czynności te były możliwe do wykonania, należy szczegółowo rozpoznać koszty procesów logistycznych oraz zdefiniować czynniki, które mogą mieć wpływ na wielkość poszczególnych kosztów i ich powstawanie w określonych punktach łańcucha logistycznego.

Teoretycznie realne koszty powstające w obrębie logistyki można zaliczyć do:

• kosztów zdeterminowanych przez procesy logistyczne,

• kosztów losowych (probabilistycznych),

• kosztów hipotetycznych

Koszty zdeterminowane przez procesy logistyczne stanowią główny ciężar w strukturze kosztów logistycznych. Należy je rozumieć jako wyrażone w pieniądzu nakłady finansowe, osobowe i rzeczowe, spowodowane realizację konkretnych procesów gospodarczych, takich jak zakupy materiałowe, transport, magazynowanie czy tez dystrybucja wyrobów gotowych. Do kosztów zdeterminowanych przez procesy logistyczne należy także zaliczyć nakłady niezbędne do utrzymania standardów obsługi klienta oraz odpowiedniej jakości wyrobów.

Koszty losowe wynikają z nadzwyczajnych strat oraz ubytków majątku, jakie występują przy normalnej działalności logistycznej. Mogą one wynikać z nieodpowiedniej jakości zarówno samych procesów logistycznych, jak i wyrobów gotowych. Częściej jednak koszty losowe są efektem czynników niezależnych od przedsiębiorstwa, np. dekoniunktury gospodarczej, warunków klimatycznych czy uregulowań prawnych.

Koszty hipotetyczne są związane z kategorią kosztów utraconych korzyści. Wyrażają one przychód, jaki nie został osiągnięty z powodu „utraconych" transakcji gospodarczych. Identyfikacja kosztów hipotetycznych jest niezwykle trudna, gdyż dotyczą one domniemanej kwoty przychodu, której nie osiągnęło przedsiębiorstwo. Koszty hipotetyczne są zwykle przyczyną niewłaściwego zaopatrzenia przedsiębiorstwa w surowce, na które wystąpiło zapotrzebowanie, lub też mogą one wynikać z niezgodnej z umową czy ogólnymi zasadami obsługi klientów.

Struktura kosztów logistyki

Punktem wyjścia do podejmowania decyzji niezbędnych do zarządzania kosztami logistyki jest poznanie ich struktury. Niezbędna jest znajomość czynników kształtujących wielkość i udział kosztów logistyki w strukturze ogólnych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Analiza struktury kosztów dokonywana jest w przedsiębiorstwach na zasadach przyjętych w rachunkowości. Należy jednak pamiętać, aby dostosować liczbę i rodzaj kryteriów rozróżniania kosztów logistyki do charakteru prowadzonej działalności, potrzeb decyzyjnych kadry zarządzającej i mechanizmu ewidencji kosztów.

Jako podstawowe kryteria podziału kosztów logistycznych można przedstawić:

• kryterium rodzaju kosztów,

• kryterium faz przepływu i miejsc powstawania kosztów,

• kryterium procesów logistycznych,

• kryterium zmienności kosztów względem wielkości przepływów materiałowych lub utrzymywanych zapasów

Kryterium rodzajowe odpowiada typowemu ujęciu rodzajów kosztów, które stosuje się w ewidencji księgowej. Można zatem wyodrębnić następujące rodzaje kosztów:

• amortyzacja środków trwałych zaangażowanych w realizację procesów logistycznych (środków transportu, budynków magazynowych, urządzeń transportujących itp.),

• zużycie materiałów i energii,

• koszty wynagrodzeń i świadczeń na rzecz pracowników odpowiedzialnych za wykonywanie zadań logistycznych,

• koszty usług realizowanych przez obce podmioty gospodarcze (koszty przewozów, prac załadunkowych, remontów itp.),

• podatki i opłaty (np. podatki od nieruchomości lub środków transportu),

• pozostałe koszty rodzajowe.

Układ rodzajowy stwarza możliwości kontroli kosztów zużycia czynników produkcji poniesionych na wykonanie zadań logistycznych, porównania wielkości uzyskanych z planowanymi oraz badania struktury kosztów. Niemniej jednak dokładne ustalenie tych kosztów w całej strukturze procesów logistycznych jest niezwykle trudne i wymaga wdrożenia oraz prowadzenia dodatkowej ewidencji. Gromadzenie informacji o kosztach logistycznych w przekroju rodzajów jest rozwiązaniem drogim i wymaga zwykle zatrudniania dodatkowych służb księgowych.

Zgodnie z kryterium faz przepływu i miejsc powstawania kosztów wyróżnia się koszty logistyczne poniesione w tych działach przedsiębiorstwa, które są odpowiedzialne za przepływ strumieni materiałowych, towarowych i informacyjnych. Są to w szczególności działy zaopatrzenia (w tym magazyny materiałów i półproduktów, transport wewnątrzzakładowy i pozazakładowy), działy sterowania produkcją i transportu wewnętrznego oraz działy sprzedaży (w tym magazyny wyrobów gotowych, transport wewnątrzzakładowy i pozazakładowy). Podział kosztów logistyki według faz przepływu obejmuje zatem cztery następujące kategorie kosztów:

• koszty fazy zaopatrzenia,

• koszty fazy produkcji,

• koszty fazy dystrybucji,

• koszty fazy składowania i recyklingu odpadów.

Rozwiązania ewidencyjne stosowane w przedsiębiorstwach utrudniają analizę kosztów powstających w poszczególnych fazach przepływu. Przykładowo - ewidencja kosztów zakupu obejmuje tylko koszty czynności poprzedzające przyjęcie zakupionych materiałów do pierwszego miejsca składowania w zakładzie. Dalsza obserwacja kosztów procesu zaopatrzenia jest niemożliwa, gdyż nie obejmuje ona: płac i narzutów na płace personelu magazynu, kosztów utrzymania komórek zaopatrzenia oraz odbioru dostaw, opłat telekomunikacyjnych, analiz, prób jakości itp. Podobnie ewidencjonowane koszty sprzedaży obejmują koszty po przekazaniu wyrobów z magazynów własnych bezpośrednio do wysyłki oraz koszty związane z zapewnieniem sprzedaży produktów. Nie uwzględnia się jednak kosztów wynagrodzeń i narzutów na wynagrodzenia stałego personelu magazynów, kosztów utrzymania komórek sprzedaży, marketingu, opłat telekomunikacyjnych, analiz, badań rynkowych, prób jakości itp.

Ważnym i powszechnie stosowanym kryterium klasyfikacji kosztów logistycznych jest ich podział ze względu na rodzaje procesów logistycznych. Zgodnie z tym kryterium wyróżnia się:

• koszty fizycznego przemieszczania dóbr rzeczowych w procesach logistycznych,

• koszty utrzymania zapasów,

• koszty strumieni informacyjnych.

W omawianej klasyfikacji kosztów uwzględnia się przede wszystkim koszty infrastruktury logistycznej. Realizacja procesów logistycznych wymaga, bowiem posiadania określonego zaplecza w postaci budynków, środków transportu, maszyn i urządzeń oraz zintegrowanych systemów informatycznych. Koszty eksploatacji i utrzymania infrastruktury logistycznej stanowią poważne obciążenie dla wielu przedsiębiorstw i należą do kategorii kosztów względnie stałych, niezależnych od rozmiarów działalności logistycznej.

Według kryterium zmienności koszty logistyczne dzieli się na koszty stałe oraz koszty zmienne. Stałe koszty logistyczne nie zależą od wielkości przepływów materiałowych, towarowych i informacyjnych. Zalicza się do nich w szczególności: koszty amortyzacji hal magazynowych i wyposażenia magazynów (np. suwnic, wózków widłowych, taśm transportujących, urządzeń pomiarowych), koszty amortyzacji środków transportu, czynsze za dzierżawę pomieszczeń magazynowych, zużycie energii elektrycznej (koszt względnie stały), wynagrodzenia z narzutami, (jeżeli ustalane są w systemie czasowym), koszty usług telekomunikacyjnych, podatki od nieruchomości i inne opłaty lokalne. Przy intensywnej i szerokiej działalności gospodarczej koszty stałe procesów logistycznych mają ograniczony udział w strukturze kosztów całkowitych przedsiębiorstwa. Jako zmienne koszty logistyki przyjmuje się te koszty, które zależą od aktywności rynkowej przedsiębiorstwa i skali działalności logistycznej. Im bardziej intensywna jest działalność logistyczna przedsiębiorstwa, tym relatywnie większe są zmienne koszty logistyki. Zalicza się do nich zwłaszcza koszty zużycia materiałów pomocniczych (np. wody, paliwa, oleju, chłodziwa) oraz wynagrodzenia z narzutami (jeżeli ustalane są w systemie akordowym).

Identyfikacja niektórych kosztów logistycznych jest jednak utrudniona, ponieważ nie jest łatwe określenie ich wartości (np. koszty związania kapitału w procesie magazynowania). W przypadku innych „kosztów" pojawiają się wątpliwości, czy w ogóle w danym przypadku chodzi o koszty. Powstaje wątpliwość, czy powinno się wykazywać jako koszty logistyki także ekonomiczne i rynkowe konsekwencje niesprawności, których dokładne ustalenie jest zadaniem niezwykle trudnym. W celu zwiększenia przydatności informacji o kosztach logistyki powinno się wykazywać tę kategorię kosztów na podstawie dokładnej analizy i kwalifikacji, z uwzględnieniem konkretnych sytuacji i przesłanek decyzyjnych oraz funkcji i potencjałów charakteryzujących dany obszar działalności.

Miejsce kosztów logistyki w systemie rachunkowości przedsiębiorstwa

Problematyka kosztów logistyki należy do najtrudniejszych i najbardziej złożonych zagadnień. Wynika to z ich rozbudowanej i rozmytej struktury i trudności z identyfikacją. Możliwe do zastosowania identyfikacji kosztów logistyki systemy są bardzo złożone i pozostają w silnych uwarunkowaniach i wzajemnych zależnościach, co utrudnia ich szacowanie według kryteriów analitycznych. Tradycyjnie w rachunkach kosztów grupuje się koszty w szerokie i zagregowane kategorie, a koszty związane z logistyką ujmują w ramach innych działów. Utrudnia to, a wręcz uniemożliwia zidentyfikowanie rzeczywistych kosztów logistyki.

K. Ficoń zauważył, że koszty logistyki są jednym z głównych kryteriów oceny efektywności stosowanych technologii logistycznych i w hierarchii ważności ustępują tylko nadrzędnym standardom obsługi klienta (por. rys.1). Minimalizacji kosztów logistyki jest podstawowym wymogiem operacyjnym realizowanym w przedsiębiorstwach rynkowych. Aby minimalizować wielkości ponoszonych kosztów logistyki, należy precyzyjnie określić formułę, która może być dokładnie badana i analizowana za pomocą ścisłych metod rachunku ekonomicznego.

Koszty logistyki stanowią podstawowy miernik ilościowy sprawności i nowoczesności procesów logistycznych i dlatego tak ważna jest ich precyzyjna identyfikacja i szczegółowa specyfikacja zgodnie z aktualnymi potrzebami. Mają duży wpływ na ogólny rezultat działalności gospodarczej przedsiębiorstwa i kształtowanie końcowego wyniku finansowego decydującego o poziomie rentowności przedsiębiorstwa.

Rysunek 1.

Ranga kosztów logistyki w działalności gospodarczej

Źródło: Ficoń K., Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie, Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia, 2001, s. 351.

Rachunek kosztów w przedsiębiorstwie, jako szerszy obejmuje nieco węższy rachunek kosztów logistyki. Jest to jedyny rachunek problemowy, zorientowany rynkowo, obejmujący również koszty obsługi klienta. Koszty logistyki, podobnie jak koszty innych procesów, obejmują wiele bardzo różnych, wzajemnie powiązanych ze sobą składników ponoszonych nakładów:

finansowych rzeczowych czasowych osobowych

Bez rachunku kosztów przystosowanego do potrzeb logistycznych zidentyfikowanie efektywności procesów logistycznych jest niezwykle trudne.

O randze kosztów logistyki w działalności przedsiębiorstwa decyduje fakt, że rachunek tych kosztów jest podstawą podejmowania istotnych decyzji gospodarczych. Wymierne wielkości kosztów wyrażone z reguły w postaci finansowej stanowią analityczny materiał do wypracowania krótkoterminowych operacyjnych lub taktycznych decyzji, jak i dalekosiężnych decyzji strategicznych. Koszty logistyki z reguły odnoszone są bezpośrednio do efektywności wewnętrznych procesów logistycznych realizowanych w przedsiębiorstwie. Udział kosztów logistyki w strukturze ogólnych kosztów przedsiębiorstwa jest znaczący i kształtuje się w zależności od branży. Z tego też powodu ważna jest ich precyzyjna identyfikacja w strukturze ogólnych kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Jest to bardzo złożone zagadnienie, tym niemniej oczywiste jest, że zbyt wysokie koszty logistyki znacząco obniżają zysk przedsiębiorstwa i winny być regularnie obserwowane.

Podsumowanie

Logistyka odgrywała i odgrywa istotną rolę w strategiach konkurencyjnych opartych na przywództwie w zakresie kosztów, różnicowania, a w tym różnicowania w zakresie obsługi logistycznej, skracania cykli czasowych i wykorzystania umiejętności firmy.

Zorientowana na zarządzanie integracja wszystkich funkcji i procesów logistycznych nabiera znaczenia, ponieważ warunkuje nie tylko efektywną reorganizacją oraz modernizacją przedsiębiorstw, lecz także otwiera nowe możliwości rozwiązywania problemów i wykorzystania potencjalnych efektów w działalności operacyjnej i strategicznej.

W celu uzyskania znaczących oszczędności zarząd przedsiębiorstwa powinien dokonywać porównań kosztów rzeczywistych z kosztami założonymi lub realizacją budżetu. Istnieje możliwość uzyskania lepszych wyników wynikających z procesu podejmowania decyzji. Zarząd, bowiem musi dokonać wyboru między takimi alternatywami, jak: wynajem dodatkowego transportu, lub powiększenie własnej bazy transportowej, wzrost dostaw lub towarów, rozszerzenie lub konsolidacja magazynów, automatyzowanie systemu przetwarzania zamówień i informacji. Zmniejszanie bądź zwiększanie zakresu terytorialnego, sprzedawców, produktów lub odbiorców wymaga znajomości bieżącej wydajności istniejących segmentów oraz potencjalnej zmiany zysków i korzyści wspomnianych wcześniej alternatyw. W tym celu potrzebna jest baza danych zdolna do sumowania danych, w taki sposób żeby otrzymać informację dotyczącą takich segmentów, jak: odbiorcy, sprzedawcy, produkty, terytorium, kanały dystrybucji. System powinien przechowywać dane według stałych i zmiennych komponentów w taki sposób, aby rozwijać wzrastające zyski i koszty, które odnoszą się do alternatywnych strategii.

10

---