WYKŁAD 10

Konflikty

Typy konfliktów:

• Konflikt o sumie zerowej

• Konflikt o sumie niezerowej

Źródła konfliktu

• Niewłaściwa komunikacja (różnice kulturowe, indywidualne)

• Różnice w zakresie wartości, przekonań, norm społecznych

• Rywalizacja o zasoby (władzę, ziemię, jedzenie, kobiety)

Fazy sytuacji konfliktowej:

• Pierwotny pojedynczy przedmiot sporu

• Naruszenie równowagi stosunków

• Ujawnienie się innych spornych kwestii dotąd ukrywanych

• Druga strona precyzuje swoje argumenty

• Druga strona postrzegana jest jako z natury zła

• Wysuwane są osobiste zarzuty wobec drugiej strony

• konflikt uniezależnia się od początkowego przedmiotu sporu i eskaluje

Konflikt grupowy (Katz 1965, Le Vine i in.1972)

Teoria rzeczywistego konfliktu grupowego - konflikty gdy grupy rzeczywiście musza rywalizować o władzę lub inne zasoby wobec ich braku

• Powoduje wzrost etnocentryzmu

• Wzrost spójności grupy

• Postrzega się grupę obcą jako homogeniczną

• Wzrost wrogości wobec członków grupy obcej

• Dehumanizacja członków grupy obcej

• Akty agresji

Teoria względnego niezaspokojenia

• Grupa wszczyna konflikt jeśli zdaje sobie sprawę z niezaspokojenia własnych potrzeb - brak względny („inni mają lepiej”)

• Ważne są spostrzegane krzywdy - konflikt to konsekwencja porównań grupowych

Feirabend i Feirabend (1972) największa liczba zamieszek w krajach, w których mieszkańcy żyją w złych warunkach ale znają standard życia w lepszych warunkach (syndrom francuskiego przedmieścia)

Teoria wymiany społecznej Homansa

• Grupa zauważa rozbieżność między wkładem i zyskami własnymi w porównaniu z wkładem i zyskami grupy obcej

• Wyjście 1 - obniżyć własny wkład i zwiększyć własne zyski lub zwiększyć wkład innej grupy i zmniejszyć jej zyski

• Wyjście 2 - zmienić sposób spostrzegania sytuacji (ta grupa musi być uprzywilejowana, bo są lepsi, my jesteśmy gorsi i było tak od wieków, więc niech tak pozostanie)

Deutsch

stwierdził, że jest 5 stylów, które ludzie generalnie wykorzystują w sytuacjach konfliktów z innymi osobami.

Te style to:

• Kompromis

• Kooperacja

• Walka

• Unikanie

• Łagodzenie

Konflikty interpersonalne - badania polskie

Adaptacja skali amerykańskiej do pomiaru stylów radzenia sobie w konflikcie - badania E. Czwartosz (1997) za Tossi 1990

WALKA

KOOPERACJA

KOMPROMIS

UNIKANIE

ŁAGODZENIE

Odstraszanie - ocena wartości zachowań

• Zastraszanie jest skuteczne gdy grupa nie ma możliwości uniknięcia spełnienia groźby (Rogers 1983)

• Jeśli grupa wie, że obcy zaatakuje tak czy siak, lub na pewno nie zaatakuje, mimo, że grozi to zastraszanie nie jest skuteczne

Kiedy straszak działa?

• Gdy grupa wie jaki straszak zastosować

• Gdy ma środki by ten straszak zrealizować

• Gdy przekona drugą stronę, że straszak będzie zastosowany

Np.:Groźba Rosji, że odetnie gaz Ukrainie

Strategie negocjacyjne

(Pruitt i Rubin) - model podwójnej dbałości

Ustępstwa

• Taktyka „coś za coś” - seria ustępstw

• Tej strategii sprzyjają: presja czasu, pozytywne relacje między stronami, nastawienie na długoterminową współpracę (Smith, Pruitt i Carnevalle 1982)

• Niekorzystna wtedy gdy konflikt dotyczy ważnych potrzeb podstawowych: życia, bezpieczeństwa, honoru

Walka

• Groźby, stawianie skrajnych żądań, deklarowanie niewzruszonego stanowiska, stwarzanie presji czasu, zakrzykiwanie

• Grozi agresją (zasada „wet za wet”)

• Gdy obie strony mają wyrównany arsenał środków to rzadko z nich korzystają, bo obawa odwetu

• Częściej stosowana gdy grupy postrzegają się jako wrogie (częściej stosowana wobec grupy obcej niż członków własnej), skuteczna gdy konflikt o sumie zerowej

Rozwiązanie konfliktu

• 1 krok - zrozumienie celów, wartości i potrzeb drugiej strony - intensywna komunikacja (Pruitt i Rubin 1986)

• Wymagane zaufanie

Cele: poszerzanie zasobów, obniżanie kosztów ustępstw, zadośćuczynienie drugiej stronie za ustępstwa, wymiana korzyści (ustępstwa w sprawach mniej ważnych), nowe drogi (Pruitt 1991)

Mediacja

Rozwiązanie konfliktu z udziałem tzw. „trzeciej strony”

Jej zadania to:

Przygotowanie gruntu (określenie reguł spotkania, zebranie niezbędnych informacji)

Porady Mortona Deutscha

1. Oddziel interesy i stanowiska

2. Oddziel ludzi i problem

3. Unikaj etnocentryzmu (faworyzacji grupy własnej)

4. Szanuj siebie i innych

5. Odróżniaj typy konfliktów

6. Bądź świadom konsekwencji stosowania przemocy i innych sposób okazywania złości

7. Stawiaj czoła konfliktom - nie unikaj ich

8. Staraj się zrozumieć interes własny i cudzy by móc znaleźć „trzecią drogę”

9. Szukaj takiego rozwiązania, które będzie korzystne dla obu stron ale realistyczne

10. Słuchaj uważnie i mów jasno

11. Bądź uważny na złudzenie i skrzywienia w myśleniu

12. Zdiagnozuj swój styl radzenia sobie w konflikcie i trenuj swoje umiejętności

---