CZĘŚĆ V.        NAWOŻENIE I UPRAWA GLEBY

A.      Podstawowe zasady

Wybierając sposób utrzymania i nawożenia ziemi należy rozważyć kilka czynników. Są one związane ze sposobem nawożenia jak również ze środkami ostrożności, które będziesz podejmował podczas składowania nawozu.

Skala stosowanych metod nawożenia sięga od nawożenia wykonywanego z samolotów (wykorzystywanych do nawożenia lasów lub dużych przestrzeni upraw), poprzez nawożenie z wykorzystaniem ciągnika, do nawożenia przy wykorzystaniu tylko siły fizycznej człowieka. Ograniczenia w stosowaniu tych metod wynikają z postanowień przepisów państw członkowskich Unii Europejskiej, które regulują kiedy, gdzie i jak można stosować nawóz, zwłaszcza jeżeli twoje gospodarstwo jest blisko zabudowy mieszkalnej lub szkoły.

Podczas magazynowania nawozów należy wziąć pod uwagę, że wiele z nich ma właściwości podsycania pożaru.  Oznacza to, że sam nawóz niekoniecznie jest materiałem łatwopalnym, ale jego obecność może zwiększać intensywność spalania różnego rodzaju materiałów jeżeli podczas pożaru zetkną się z nim i powiększa łatwopalność materiałów znajdujących się w jego sąsiedztwie. Niektóre nawozy stają się niestabilne w ekstremalnych temperaturach. Powinieneś o tym pamiętać.

Wiele nawozów zawiera amoniak lub sole amonowe. Nawozy te mają zdolność oddziaływania toksycznego i mogą powodować ostre uszkodzenie skóry i oczu.

Nawet nawozy naturalne takie jak gnojowica są zdolne do gromadzenia biotoksyn i mikroorganizmów powodujących infekcje. Przepisy i wskazania dotyczące użycia gnojowicy koncentrują się przede wszystkim na zabezpieczeniu produktu „gotowego do spożycia”, który powinien być wolny od zanieczyszczeń przez mikroorganizmy i toksyny zawarte w gnojowicy (zob .rozdz. 5.2). Ale jeżeli ty lub twoi pracownicy zajmujecie się tymi produktami podczas zbiorów i pakowania, wtedy także i ty możesz być zagrożony.

W następnych rozdziałach zostaną przedstawione informacje opracowane przez Międzynarodową Organizację Pracy, które pozwolą Tobie być bardziej świadomym zagrożeń związanych z nawożeniem i utrzymaniem gleby.

B. Wytyczne obowiązujące w Wielkiej Brytanii dotyczące zarządzania nawozami naturalnymi w gospodarstwie rolnym w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności

Nawozy, zarówno stałe jak i płynne, wprowadzane do ziemi przeznaczonej na uprawy dostarczają roślinom składników odżywczych i poprawiają urodzajność gleby. Każdego roku w Wielkiej Brytanii jest rozprowadzanych około 90 milionów ton nawozów naturalnych,  na obszarze około 4 milionów hektarów. Nawozy naturalne mogą zawierać mikroorganizmy chorobotwórcze (np. E.coli O157, Salmonella, Listeria, Campylobacter, Cryptosporidium and Giardia), które mogą powodować choroby rozprzestrzeniające się drogą pokarmową. Liczba mikroorganizmów w nawozie naturalnym jest uwarunkowana przez wiek, pasze oraz sposób utrzymania zwierząt, jak również zależy od pory roku i regionu.

Sposób zarządzania i gospodarowania nawozami naturalnymi, a szczególnie czas składowania obornika lub gnojowicy, są znaczącymi czynnikami wpływającymi na przeżycie drobnoustrojów. Metoda i termin aplikacji nawozu do gleby mogą mieć wpływ na  długość czasu przeżycia czynników chorobotwórczych w ziemi oraz na prawdopodobieństwo ich przejścia do żywności. W celu zmniejszenia narażenia na choroby rozprzestrzeniające się drogą pokarmową, wynikającego ze stosowania w gospodarstwie nawozów naturalnych, potrzebna jest należyta staranność w uprawach, zbiorach i składowaniu produktów przeznaczonych do spożycia.

Jaka produkcja stwarza największe ryzyko?

Mikrobiologiczne zanieczyszczenie produktów roślinnych, dla których prawdopodobieństwo gotowania przed jedzeniem jest małe, stanowi zagrożenie dla zdrowia człowieka. Takimi produktami są: sałaty, owoce i niektóre warzywa -  powszechnie uważane za produkty gotowe do spożycia. Rośliny o krótkim okresie wzrostu takie jak sałata, truskawka są szczególnie podatne na zanieczyszczenia mikrobiologiczne. Do 10 % obszarów obsadzanych tego rodzaju roślinami jest nawożonych obornikiem lub gnojowicą bezpośrednio przed sadzeniem.

Mycie produktów bezpośrednio po zbiorze będzie znacząco zmniejszać zagrożenie chorobami przenoszonymi drogą pokarmową. Jednakże, nie wszystkie produkty są poddawane myciu tak, że inne środki ostrożności muszą być zastosowane

Źródła zanieczyszczeń mikrobiologicznych

Zanieczyszczenie produktów przez nawóz naturalny może występować na skutek:

• ·            Nawożenia pola przed siewem.

• ·            Nawożenia pola podczas wzrostu roślin.

• ·            Wycieku z obornika składowanego na polu.

• ·            Wycieku z płyty gnojowej albo przelewu ze zbiornika na gnojowicę.

• ·            Przeniesienia przez zanieczyszczone narzędzia i  środki transportu.

• ·            Przeniesienia zanieczyszczenia przez wiatr lub przeniesienia w postaci aerozolu.

• ·            Zanieczyszczenia gruntu lub  wody nawadniającej przez inwentarz lub gnojowicę.

• ·            Kontaktu z inwentarzem mającym dostęp do upraw.

Co niszczy drobnoustroje chorobotwórcze?

Drobnoustroje chorobotwórcze mogą zostać zniszczone albo w samym nawozie albo po jego wprowadzeniu do gleby. Podstawowe czynniki, które prowadzą do redukcji liczby patogenów to:

• ·            Temperatura -  ogólnie, im wyższa temperatura tym większy poziom redukcji drobnoustrojów, w temperaturze ponad 55 ^oC  niszczenie drobnoustrojów jest szczególnie efektywne. Mróz także przyczynia się do zmniejszenia ich liczby.

• ·            Promieniowanie słoneczne - ekspozycja na słońce, w tym szczególnie na promieniowanie ultrafioletowe, znacząco przyczynia się do zniszczenia drobnoustrojów.

• ·            pH - drobnoustroje utrzymują się przy życiu najlepiej w środowisku o neutralnym pH. Niski poziom pH (środowisko kwasowe) albo wysoki pH (środowisko zasadowe) przyspiesza tempo redukcji ich liczby.

• ·            Schnięcie - ilość drobnoustrojów ulega zmniejszeniu podczas wysychania nawozu i gleby

• ·            Czas - drobnoustroje chorobotwórcze ulegają zniszczeniu z upływem czasu. Szybkość ich redukcji zależy od warunków środowiskowych. W szczególnych warunkach mogą utrzymać się przy życiu przez kilka miesięcy

FAZA 1 - MINIMALIZOWANIE ZAGROŻENIA PRZED ZASIEWAMI

Drobnoustroje chorobotwórcze takie jak coli E. O157 mogą utrzymać się przy życiu w ziemi przez kilka miesięcy od momentu nawożenia gleby lub pobytu zwierząt na pastwisku. Mogą także być obecne brudnej wodzie,  na obszarach spływu wody z obejścia oraz w odciekach ze składowanego obornika.

Wybór lokalizacji

Możesz zmniejszyć zagrożenie skażeniem mikrobiologicznym plonów przez rozważny wybór

obszarów zasiewu. Tam, gdzie to możliwe:

• ·          Unikaj zasiewu roślin na polach, które w ostatnim czasie zostały nawiezione obornikiem lub były używane jako pastwiska. To może być trudne w tych gospodarstwach w których podstawą systemu uprawy jest zasilanie gleby w składniki odżywcze poprzez stosowanie nawozów naturalnych. Zastanów się jednak nad możliwością rotacyjnego nawożenia pól i stosuj obornik przed zasiewem roślin o niskim ryzyku  skażenia mikrobiologicznego takich jak zboża.

• ·          Zmniejsz ryzyko skażenia drogą powietrzną przez wybór pól nie położonych blisko miejsc chowu zwierząt.

• ·          Unikaj obszarów na które mogą spływać zanieczyszczone wody z obejścia lub wycieki ze miejsc składowanego obornika.

Stosowanie „świeżego” obornika

Nie powinieneś stosować na pola wykorzystywane do produkcji żywności przeznaczonej do bezpośredniego spożycia „świeżego” obornika, tzn. takiego, dla którego okres czasu pomiędzy składowaniem a zastosowaniem jest krótszy od 6 miesięcy.

Pamiętaj, że odchody wydalane przez zwierzęta na pastwisku są również traktowane jako potencjalne źródło drobnoustrojów chorobotwórczych.

Powinieneś zrobić co najmniej 4 miesięczną przerwę pomiędzy przebywaniem zwierząt na pastwisku a zbiorem produktów przeznaczonych do bezpośredniego spożycia.

Stosowanie “przerobionego” obornika

Składowanie porcji gnoju lub gnojowicy przez co najmniej 3 miesiące (tzn. bez dodawania świeżych odchodów przez ten okres czasu) lub „aktywny” jego przerób, jest skuteczną metodą eliminacji drobnoustrojów chorobotwórczych.

Przerabianie na kompost jest szczególnie skuteczną metodą redukcji patogenów w stałym nawozie. Przerzucaj składowany nawóz regularnie (co najmniej dwa razy), albo przy pomocy ładowacza czołowego lub lepiej przy użyciu specjalnego obracacza kompostu.  To powinno spowodować somoogrzewanie się kompostu przez pewien czas (np. do temperatury powyżej 55^oC w ciągu 3 dni), co skutecznie eliminuje drobnoustroje.

Inne formy „aktywnego” przerabiania nawozu, które szczególnie dotyczą gnojowicy i mogą znacząco zmniejszyć ilość drobnoustrojów chorobotwórczych, to:

• ·            fermentacja beztlenowa (zwykle w temperaturze 30-35 ^oC, utrzymana przez 12 dni dla gnojowicy świńskiej lub 20 dni dla gnojowicy bydlęcej lub kurzej),

• ·            wapnowanie (dodanie wapna niegaszonego lub gaszonego w celu podniesienia pH do wartości 12, przez co najmniej 2 godziny).

NIE powinieneś nawozić składowanym lub przerobionym nawozem ziemi pod uprawę roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia jeżeli czas pomiędzy nawożeniem a zbiorem nie wynosi co najmniej 2 miesiące.

Nawożenie

W celu najlepszego wykorzystania substancji odżywczych zawartych w nawozie i zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza i wody powinieneś kierować się wskazówkami zawartymi w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej.

Projekt i lokalizacja miejsc składowania obornika powinien zapewnić, że zagrożenie skażenia wody jest minimalne.

Rozprowadzaj nawozy równomiernie, mając na uwadze troskę o środowisko. Omijaj strefy nie przeznaczone do nawożenia (np. obok strumieni lub wykopów). To pomniejszy ryzyko spływu zanieczyszczeń i pośredniego zanieczyszczenia pobliskich roślin. Zapisuj szczegółowe informacje o zawożeniu, datę rodzaj i dawkę.

Chociaż drobnoustroje chorobotwórcze giną pod wpływem światła słonecznego, powinieneś nawóz przykryć ziemią tak szybko, jak to jest wykonalne, ponieważ zmniejszy to możliwość bezpośredniego zanieczyszczenia roślin, a także zmniejszy emisję odoru i amoniaku.

W podsumowaniu:

• ·            Powinieneś rozważnie wybierać miejsca składowania obornika tak, aby zminimalizować ryzyko pośredniego skażenia przez spływ zanieczyszczeń po powierzchni gleby.

• ·            Nie powinieneś zawozić ziemi  „świeżym” obornikiem lub gnojowicą w okresie 6 miesięcy przed zbiorem.

• ·            Nie powinieneś stosować „przerobionego” obornika w okresie 2 miesięcy przed zbiorem

• ·             Powinieneś  zapewnić co najmniej 4-ro miesięczny okres czasu pomiędzy przebywaniem zwierząt na polu a zbiorem.

FAZA 2 -  Zmniejszanie zagrożenia po zapoczątkowaniu uprawy i podczas sezonu wegetacyjnego

Nawożenie

Podczas sezonu wegetacyjnego obornik nie powinien mieć bezpośredniego kontaktu z produktami przeznaczonymi do bezpośredniego spożycia.

Podczas sezonu wegetacyjnego nie stosuj nawożenia obornikiem lub gnojowicą upraw, których plony przeznaczone są do bezpośredniego spożycia.

Unikaj rozpylania gnojowicy na sąsiednie pola, jeżeli jej przenoszenie stanowiłoby możliwe źródło zanieczyszczeń zbiorów. Rozpylana gnojowica jest potencjalnym źródłem zanieczyszczeń przenoszonych przez wiatr. Do nawożenia gnojowicą stosuj urządzenia nisko zawieszone nad ziemią i nie rozpylaj gnojowicy podczas wietrznych dni.

Kiedy pracujesz w polu na którym rosną produkty przeznaczone do bezpośredniego spożycia, zwróć szczególna uwagę na czystość używanego sprzętu. Podczas dojazdu na pole nie przejeżdżaj przez miejsca zabrudzone obornikiem lub ściekami.

Nawadnianie i woda w gospodarstwie

Woda wykorzystywana na fermie stanowi potencjalne źródło przenoszenia zanieczyszczeń mikrobiologicznych. Jest bardzo ważne, aby z obszarów składowania odchodów zwierzęcych zanieczyszczenia nie powodowały skażenia strumieni lub innych źródeł wody służącej do nawadniania.

Utrzymuj inwentarz z dala od upraw

Tak dalece jak to możliwe powinieneś uniemożliwić zwierzętom dostęp do upraw. Tam gdzie to konieczne sprawdź ogrodzenia i żywopłoty, czy dostatecznie zabezpieczają pola przed dostępem zwierząt. Jeżeli pomiędzy twoimi polami biegną ścieżki ogólnie dostępne, wymagaj aby przechodzący nimi ludzie trzymali psy na uwięzi.

W podsumowaniu:

• ·            Nie nawoź pól z których zbiory służą do bezpośredniego spożycia podczas okresu wegetacyjnego

• ·            Składuj obornik i gnojowicę w odpowiedniej odległości od obszarów uprawowych

• ·            Unikaj skażenia rosnących roślin np. poprzez zanieczyszczenia niesione z wiatrem wywołane nawożeniem gnojowicą lub spływem zanieczyszczeń z sąsiednich pól

• ·            Zadbaj o to, aby źródła wody używanej w gospodarstwie nie były zanieczyszczane drobnoustrojami chorobotwórczymi

• ·            Zadbaj o to, aby wszystkie narzędzia uprawowe (włączając środki transportu) były czyste

• ·            Utrzymuj zwierzęta gospodarskie z dala od obszarów uprawowych

FAZA 3 -  Zmniejszanie zagrożenia po zbiorach

Przedstawione niżej wskazówki powinny być czytane w połączeniu z innymi informacjami dotyczącymi tzw. dobrej higieny pracownika oraz zasad pakowania i przechowywania.

 

Zbiory

Zapewnij, aby wszystkie maszyny i sprzęt używany do zbiorów były czyste. Podczas jazdy maszynami na pole i spowrotem nie przejeżdżaj przez obszary zabrudzone obornikiem i gnojowicą.

 

Podczas zbioru produktów przeznaczonych do bezpośredniego spożycia upewnij się, że pojemniki i opakowania są czyste. Szczególną uwagę zwróć na czystość opakowań, jeżeli produkty są pakowane do nich na polu i nie będą dalej płukane. Zapewnij, aby wszystkie zwierzęta i ptaki nie miały dostępu do magazynu produktów i miejsc ich składowania.

 

Płukanie

Podstawowe zagrożenie skażeniem produktu po zbiorach wiąże się z możliwym zanieczyszczeniem wody używanej do płukania lub transportu. Do płukania produktu i jego transportu  używaj tylko wody zdatnej do picia.

 

W posumowaniu:

• ·            Zapewnij aby sprzęt  do zbiorów (w tym  środki transportu) był czysty.

• ·            Do płukania produktów i ich przemieszczania w strumieniu wody stosuj tylko wodę zdatną do picia

• ·            Utrzymuj zwierzęta z dala od miejsc pakowania i magazynowania produktów.

• ·            Zapewnij aby pracownicy przestrzegali zasad higieny.

 

FAZA 4 -   Ogólne zasady zarządzania

 

Prowadź zapisy dotyczące nawożenia notując dla każdego pola takie szczegóły jak datę nawożenia, wielkość dawki, rodzaj  (pochodzenie) nawozu naturalnego i  sposób przygotowania (składowania nawozu) przed zastosowaniem.

 

Zawsze postępuj zgodnie z Dobrą Praktyką Rolniczą i informacjami zawartymi w odpowiednim Kodeksie Dobrych Praktyk Rolniczych.

 

Dalsze informacje na temat higieny pracy oraz sposobów postępowania zmniejszających zagrożenia skażeniem mikrobiologicznym możesz otrzymać z innych źródeł, m. innymi od Konsorcjum Producentów Żywności Nieprzetworzonej (ang. the Fresh Produce Consortium).

 

W podsumowaniu:

• ·            Uwzględnij w ocenie i kontroli zagrożenia mikrobiologicznego na fermie proces przetwarzania, składowania i użycia obornika lub gnojowicy.

• ·            Zapisuj szczegóły dotyczące nawożenia każdego pola.

• ·            Prowadź czynności związane z nawożeniem kierując się informacjami zawartymi w Kodeksie Dobrych Praktyk Rolniczych.

 

 

C. Bezpieczne przechowywanie i stosowanie bezwodnego amoniaku

 

Bezwodny amoniak stosowany jest jako nawóz azotowy (82-0-0). Powstaje z amoniaku gazowego poprzez jego skroplenie pod wysokim ciśnieniem. Kiedy zostanie wprowadzony do gleby, szybko powraca do stanu gazowego i rozpuszcza się w wodzie zawartej w ziemi. Bezwodny amoniak jest bardzo niebezpieczny jeżeli nie obchodzi się z nim właściwie. Wieloletnie statystyki wypadków w rolnictwie podają przypadki ciężkich uszkodzeń organizmu i śmierci rolników podczas stosowania tego rodzaju nawozu.

 

Niebezpieczeństwo: Kontakt z bezwodnym amoniakiem może spowodować odmrożenia. Kontakt z amoniakiem gazowym o wysokim stężeniu (2000-3000 ppm) może spowodować dotkliwe poparzenia w bardzo krótkim czasie. Gazowy amoniak szybko reaguje z wodą zawartą w skórze, oczach i układzie oddechowym. Rozpuszczony w wodzie w odpowiedniej ilości jest bardzo żrący i może spowodować poważne uszkodzenia tych tkanek. Szczególnie wrażliwe są gałki oczne, które zawierają 80% wody. Mała ilość bezwodnego amoniaku w gałkach ocznych jest niezmiernie bolesna i może spowodować ślepotę. Wdychanie większych ilości może spowodować obrzęk płuc, który może prowadzić do śmierci przez uduszenie.

Amoniak jest rozpoznawany węchem przez większość ludzi w stężeniu poniżej 25 cząstek na milion (ppm), stężenie do jest dopuszczalne przy narażeniu na oddziaływanie amoniaku w ciągu 8 godzin. Krótkie narażenie na oddziaływanie amoniaku o tym stężeniu nie może być przyczyną obawy o zdrowie, ale powinno być sygnałem ostrzegawczym sygnalizującym możliwość wystąpienia problemów. W wyższych stężeniach (na przykład 400 ppm) amoniak ma ostry zapach, który drażni nos, gardło i oczy. Większość ludzi nie może wytrzymać tego zapachu i ucieka z obszaru  występowania amoniaku bez wystąpienia u nich trwałych skutków jego oddziaływania. Bezwodny amoniak jest palny ale nie jest traktowany jako źródło ognia, ponieważ jest trudny do zapalenia w powietrzu. ^*

 

Ryzyko narażenia: Amoniak jest gazem bezbarwnym, ale kiedy przechowywany w zbiorniku w formie ciekłej gwałtownie wylewa się w dużej ilości, wygląda jak gęsta mgła. Niebezpieczna koncentracja amoniaku w powietrzu zwykle występuje w przypadku przebicia lub nieszczelności zbiornika, węża albo łącznika. Mniejsza koncentracja może wystąpić na przykład przy uszkodzeniu pojedynczej rurki aplikatora.

 

Bezpieczeństwo urządzeń: Jest prawdopodobne, że w każdym kraju członkowskim UE, występuje obowiązek zgłoszenia w odpowiednich urzędach i przeprowadzenia badań zbiorników na bezwodny amoniak, przed ich dopuszczeniem do użytkowania. Urządzenia takie jak zbiorniki, cysterny, instalacje, węże, sprzęgi, łączówki oraz  maszyny do wprowadzania bezwodnego amoniaku do gleby muszą spełniać wymagane standardy.

 

Urządzenia do przechowywania, transportu i wydawania amoniaku powinny być oznakowane odpowiednimi znakami bezpieczeństwa.  Bezwodny amoniak jest sklasyfikowany przez wspólnotę międzynarodową jako „materiał niebezpieczny” i jego transport w  UE podlega przepisom dotyczącym transportu materiałów niebezpiecznych.  Jego użycie powinno być starannie dozorowane.

 

Nigdy nie napełniaj zbiornika z amoniakiem powyżej 85 % jego pojemności i nigdy nie dopuszczaj do sytuacji w której przelewanie amoniaku nie jest nadzorowane. Zawsze zredukuj ciśnienie w instalacji przed rozłączeniem węży albo odpowiednich części. Kiedy urządzenia nie są nadzorowane, zawsze zamknij zawory i rozłącz węże.

 

Nigdy nie dodawaj dodatków chemicznych do bezwodnego amoniaku w zbiorniku. Mieszanie substancji chemicznych może spowodować niebezpieczną reakcję chemiczną skutkującą wypadkiem  Bezwodny amoniak jest nie tylko bardzo żrący w stosunku do żywych tkanek ale również powoduje korozję mosiądzu, miedzi, cynku i wielu różnych stopów metali. Zbiorniki i wyposażenie do bezwodnego amoniaku nie może być użyte do przechowywania i dystrybucji innych gazów sprężonych dopóki odpowiednia instytucja nie zbada i oznakuje ich do tego celu.

 

Bezpieczne wykorzystywanie

Jeżeli zamierzasz przewozić bezwodny amoniak, skontaktuj się z lokalnym urzędem państwowym odpowiedzialnym za drogi i środki transportu w celu otrzymania miejscowych szczegółowych przepisów według których będziesz postępował.

• ·            Zawsze używaj okulary ochronne (gogle) i gumowe rękawice, gdy pracujesz z bezwodnym amoniakiem.

• ·            Instrukcja naprawy sprzętu może zakładać wykonanie odpowiednich czynności przy narażeniu człowieka na amoniak o znanym stężeniu  Przy tych naprawach odpowiedniej ochrony może dostarczyć maska gazowa. Używaj maski gazowej uznanego typu, zaopatrzonej w filtry odpowiednie dla amoniaku. Zalecane jest używanie maski zakrywającej całą twarz, ale może być równie noszona półmaska wraz z goglami. Nie podejmuj napraw, jeżeli przewidywane stężenie amoniaku może przekroczyć 250 ppm (części na milion). Przy takich stężeniach maska gazowa nie zapewni dostatecznej ochrony. W takim przypadku skontaktuj się z dostawcą naprawianego sprzętu.

• ·            Dla celów udzielenia pierwszej pomocy musi być dostępna świeża czysta woda. Jeden pojemnik o pojemności nie mniejszej niż 20 l powinien znajdować się na aplikatorze amoniaku, inny mniejszy - na ciągniku. Pracownik powinien nosić w kieszeni koszuli małą plastikową butelkę z wodą przeznaczoną do natychmiastowego przepłukania oczu jeżeli wystąpi wypadek.

• ·            Nie można używać soczewek kontaktowych podczas pracy z amoniakiem.  Stanowią one pułapkę dla amoniaku i mogą być przyczyną ślepoty.

• ·            Pracuj „pod wiatr”. Staraj się, aby twarz i ciało nie było popryskane. Skoncentruj się na wykonywanych czynnościach.  Dzieci, gapie i zwierzęta domowe powinni być utrzymywani na odpowiedni dystans.

• ·            Wyposażenie powinno być regularnie sprawdzane i utrzymywane w dobrym stanie.

• ·            Należy ściśle stosować się do instrukcji fabrycznych.

• ·            Nie używaj bezwodnego amoniaku w pomieszczeniach.

• ·            „Trzymaj pod ręką” numer telefoniczny służący do wzywania pomocy  i miej jakiś sposób szybkiego jej wezwania.

• ·            Nigdy nie próbuj regulować lub naprawiać maszyny na polu bez określenia kierunku wiatru i pozostawania po tej stronie maszyny, na którą wieje wiatr.

 

Dotyczy nagłego wypadku: Bądź wyczulony na zapach amoniaku. Zapach może ostrzec ciebie przed wyciekiem. Gdy zapach jest przenikliwy przyjmij, że wyciek albo rozszczelnienie jest poważne. W takim wypadku nigdy nie próbuj opanować sytuacji sam. Natychmiast przenieś się „pod wiatr”, załóż maskę gazową, jeżeli jest pod ręką. Natychmiast skontaktuj się z dostawcą sprzętu  i Policją.

 

Pierwsza pomoc:  W przypadku podejrzenia, że ekspozycja na amoniak może spowodować ujemne skutki zdrowotne natychmiast skorzystaj z pomocy medycznej i poinformuj lekarza, że byłeś wystawiony na działanie amoniaku.

 

Oczy: Woda jest jedynym skutecznym środkiem leczniczym używanym w ramach pierwszej pomocy. Musisz rozpocząć przemywanie oczu natychmiast. Sekundy decydują o tym, czy zachowasz wzrok. Noś zawsze ze sobą mała plastikową butelkę z wodą i użyj ją zanim dotrzesz do większych pojemników z wodą, będących na wyposażeniu twojego sprzętu. Twoje oczy muszą być otwarte i całkowicie przemywane czystą wodą.  Płucz zarówno gałki oczne jak i wewnętrzne części powiek. Wykonuj tą czynność przez co najmniej 20 minut. Dopiero potem wezwij pomoc lub natychmiast udaj się do lekarza. Kontynuuj płukanie oczu w drodze do lekarza.

 

Skóra: Amoniak będzie spalał twoją skórę tak długo jak długo będzie na niej pozostawał. Zmywaj go ze skóry przez co najmniej 20 minut. Odzież może zostać przymrożona do skóry. Rozmroź odzież przy pomocy wody przed próbą rozebrania się. Nie nakładaj balsamu lub maści na miejsca spalone amoniakiem. Natychmiast poszukaj pomocy medycznej.

 

Układ oddechowy: Przenieś natychmiast poszkodowanego do miejsca wolnego od amoniaku. Okryj go w celu uniknięcia wychłodzenia organizmu i przetransportuj do szpitala tak szybko jak jest to możliwe. Jeżeli poszkodowany przestanie oddychać rozpocznij sztuczne oddychanie i dostarcz tlen. Obserwuj czy występują symptomy szoku pourazowego i zapewnij poszkodowanemu odpoczynek. Jego aktywność może pogorszyć problemy z oddychaniem.

Więcej informacji znajdziesz na stronie internetowej:

http://www.labour.gov.sk.ca/safety/pamphlets/anhydrous/caution.htm

D. Bezpieczne magazynowanie i stosowanie saletry amonowej

Poniżej przedstawione informacje zostały opracowane na podstawie broszury wydanej w Wielkiej Brytanii przez Komitet ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa (The Health and Safety Executive), a ich celem jest przedstawienie zagadnień związanych z bezpiecznym składowaniem i wykorzystaniem dużych ilości saletry amonowej, takich, jakie się mogą znaleźć w gospodarstwie rolnym. Pełny tekst tej broszury dostępny jest na stronie internetowej:

 http://www.hse.gov.uk/pubns/indg230.pdf

Saletra amonowa ma główne zastosowanie jako nawóz sztuczny, dostarczany na rynek w postaci granulatu lub ziarenek. Związek ten ulega stopieniu w temperaturze 170^oC i rozkłada się w temperaturze powyżej 210^oC.  Saletra amonowa nie jest łatwopalna, ale jako utleniacz podsyca palenie się innych materiałów, nawet bez dostępu powietrza.

 

Saletra amonowa nie wybucha pod wpływem wstrząsów i tarcia przy normalnych pracach przeładunkowych itp., ale może detonować pod wpływem ciepła pod zamknięciem albo na skutek gwałtownego wstrząsu. Na przykład podczas pożaru mogą powstać skupiska stopionej saletry i jeżeli stopiona masa zostanie zamknięta (w kanałach, rurach, instalacjach lub urządzeniach) to może eksplodować, szczególnie jeżeli została zanieczyszczona.

 

Podczas pożaru wszystkie rodzaje saletry amonowej mogą stopić się i rozłożyć uwalniając toksyczne opary (głównie tlenki azotu) w kolorze żółtym albo brązowym. Większość rodzajów omawianego typu nawozu nie rozkłada się dalej po ugaszeniu pożaru. Istnieją jednak takie rodzaje saletry amonowej, które po ugaszeniu źródła pożaru kontynuują samopodtrzymujący się  rozkład wydzielając obfite opary toksyczne.

 

Zagrożenie pożarem albo wybuchem ulega zwiększeniu, jeżeli saletra amonowa jest zmieszana z łatwopalnymi lub specyficznymi substancjami takimi jak sproszkowany metal, metale alkaiczne, mocznik, chrom, sole miedzi, albo substancjami zawierającymi węgiel, siarkę, azotyny, zasady, kwasy, chlorany oraz substancjami redukującymi.

 

Nawozy, które zawierają 28% albo mniej azotu. Nawozy mieszane stanowią główną część tej grupy. Nawozy azotowe są zwykle mieszaniną saletry amonowej z wapieniem albo podobnym wypełniaczem. Ten rodzaj nawozów rzadko stwarza zagrożenie eksplozją.

 

Saletra amonowa i nawozy wytwarzane na bazie saletry amonowej, które zawierają więcej niż 28 % azotu, stwarzają zagrożenie wybuchem jeżeli, rozpatrując łącznie, zostaną:

• ·            Ogrzane (np. podczas pożaru).

• ·            Zanieczyszczone.

• ·            Zamknięte (np. w kanałach lub w zamkniętych częściach urządzeń).

 

W celu ograniczenia zagrożenia wybuchem istotne jest podjęcie środków zapobiegawczych uwzględniających możliwość wystąpienia każdej z wymienionych sytuacji. W Wielkiej Brytanii w Ustawie Nawozowej z 1991 roku, w załączniku podane są wymagania, jakie muszą spełniać nawozy na bazie saletry amonowej o zawartości większej niż 29 % azotu, przeznaczone do sprzedaży i zastosowania na terenie tego kraju. Muszą one być pakowane i spełniać szczegółowe kryteria jakościowe, zmniejszające zagrożenia wynikające zawartości zanieczyszczeń, a przez to  zagrożenie wybuchem.  Podobne regulacje będą obowiązywać we wszystkich państwach Unii Europejskiej.^*

 

Magazynowanie: Saletra amonowa powinna być składowana w budynkach parterowych wykonanych z materiałów niepalnych takich jak beton, cegła, stal, w  pomieszczeniach dobrze wentylowanych. Przed zmagazynowaniem saletry amonowej pomieszczenia magazynowe należy posprzątać i wyczyścić.

 

Nie mniej jednak, jeżeli pomieszczenia magazynowe znajdują się blisko gęsto zaludnionego terenu, bezpieczniej byłoby zmagazynować saletrę amonowa poza nimi , na obszarze na którym nie występują łatwopalne materiały i potencjalne źródła zanieczyszczenia. Wybór takiego miejsca magazynowania eliminuje lub zmniejsza zagrożenie od, na przykład, pożaru wywołanego usterką instalacji elektrycznej. Z drugiej strony, jeżeli nawóz magazynowany jest na wolnym powietrzu, zachodzi konieczność jego zabezpieczenia przed szkodliwym oddziaływaniem światła słonecznego i wody(np. przykrywając go plandeka lub owijając folią termokurczliwą i zapewniając odpływ wody z obszaru magazynowania.

 

Unikaj składowania saletry amonowej w pobliżu studzienek ściekowych, kanałów lub dziur w ziemi, w których stopiona podczas pożaru mogłaby zostać uwięziona. Jeżeli nie można uniknąć takiego usytuowania składowiska -  osłoń studzienki itp. w taki sposób, aby stopiona saletra amonowa nie mogła się do nich przedostać. Składuj saletrę amonową  możliwie daleko od takich potencjalnych źródeł ognia i eksplozji jak magazyny oleju napędowego, rurociągi gazowy, składy drewna i odpadków drewnianych, magazyny łatwopalnych płynów i materiałów.

 

Podpalenie albo wadliwy sprzęt elektryczny są głównymi przyczynami pożarów w magazynach, zapobiegnij nieupoważnionemu dostępowi do magazynu.  Prowadź regularne kontrole i zadbaj o właściwe utrzymanie sprzętu i instalacji elektrycznej. Szkody wywołane przez gryzonie można ograniczyć wprowadzając w życie plan zwalczania szkodników.

 

Pryzmy: „Samozamknięcie się” saletry amonowej zgromadzonej w dużych pryzmach może powiększyć ryzyko detonacji całej pryzmy podczas pożaru, dlatego ogranicza się masę składowanej saletry do 300 ton. Składuj saletrę amonową o stosunkowo małej masie właściwej (np. dla czystej saletry wynosi ona poniżej 900 kg/m3 - porównaj informacje zawarte na etykiecie) w pryzmach o wysokości ok.2 metrów i szerokości 3 m, przy czym te ograniczenia mogą być podwyższone dla składowisk specjalnie przeznaczonych do przechowywania saletry amonowej.

 

Aby powstrzymać oddziaływanie ognia lub innego źródła ciepła na zmagazynowaną saletrę amonową oraz w celu umożliwienia dostępu do stosu w sytuacjach krytycznych, pozostaw 1 metrowy odstęp pomiędzy stosami, stosami a ścianami, dachem, oświetleniem elektrycznym lub gorącymi rurami. Sprawdź wysokość dojścia oraz położenie przewodów i wyposażenia elektrycznego w odniesieniu do wyposażenia służącego do podnoszenia ciężarów.

 

Nie dopuść aby saletra amonowa, włączając w to możliwość jej stopienia podczas pożaru, mogła zetknąć się z takimi materiałami jak: płyny łatwopalne, sproszkowane metale, kwasy, chlorany, azotany, cynk, miedź i jej sole, oleje, tłuszcze, butle gazowe i substancje chemiczne o nieznanych właściwościach. Nie składuj saletry amonowej z wymienionymi materiałami w tym samym budynku.

Kiedy nie możesz uniknąć sytuacji magazynowania mocznika oraz nawozów zawierających saletrę amonową w tym samym budynku, przechowuj je w taki sposób, aby w żadnym wypadku nie mogły one zmieszać się z sobą. Możesz to osiągnąć przez przechowywanie tych materiałów w osobnych kwaterach zaopatrzonych w ściany działowe rozciągające się co najmniej 1 m poza obszarem składowania każdego materiału.

Nie składuj saletry amonowej o zawartości azotu ponad 28% na tej samej pryzmie, co inne produkty.

Zapewnij na fermie odpowiednią, co najmniej 5 metrową, przerwę ogniową pomiędzy saletrą amonową a sianem, słomą, ziarnem, składnikami paszy i innymi łatwopalnymi materiałami lub rozdziel  je zaporą  z materiału obojętnego  o szerokości 1,5 m.

Ogólne środki ostrożności: Dla łatwego transportu i wygody podczas magazynowania zaopatruj się w 50 kg worki nawozu ułożonego na paletach. Aby zapobiec rozsypywaniu upewnij się, czy worki podczas napełniania zostały właściwie zamknięte i czy są wykonane z materiału nieprzepuszczającego wodę lub olej oraz czy są wystarczająco mocne, by nie ulec uszkodzeniu podczas normalnych czynności związanych z transportem i przeładunkiem. Z tych powodów worki papierowe są nieodpowiednie. Jest zalecane, aby 50 kg worki posiadały mikrowentylację w celu uniknięcia nadymania się, co mogłoby prowadzić do utraty stabilności worków ułożony jeden na drugim.

W wypadku stosowania palet drewnianych sprawdź, czy nie są one uszkodzone lub znacznie zabrudzone. Nie gromadź nieużywanych palet wewnątrz magazynu nawozowego lub przy jego ścianach z powodu powiększenia ryzyka ognia oddziaływującego na saletrę amonową. Jeżeli stwierdzisz, że musisz trzymać nieużywane palety w magazynie nawozowym, oddziel ich składowisko od worków z nawozem poprzez odpowiednią przerwę ogniową albo podział.

 

Zakaż palenia w wszystkich miejscach magazynowania i wywieś tabliczki z napisem PALENIE ZABRONIONE.

 

Utrzymuj środki transportu, wózki widłowe i szufle mechaniczne w czystości i w dobrym stanie, aby zapobiec możliwości kontaktu saletry amonowej z paliwem, olejem lub smarem. Zaleca się, aby wózki widłowe i inne pojazdy były wyposażone w gaśnice o odpowiedniej pojemności do ugaszenia pożaru pojazdu. Nie zostawiaj ich w magazynie z włączonym silnikiem bez nadzoru lub po pracy chyba, że na obszarze oddzielonym od saletry amonowej przez odpowiednią przerwę ogniową, najlepiej specjalnie wydzielonym i oznaczonym.

 

Gospodarowanie: Niezbędna środki ostrożności.

• ·            Przechowuj napełnione worki w stertach w taki sposób, aby nie zsuwały się samoczynnie.

• ·            Rozsypany nawóz natychmiast sprzątnij.

• ·            Nie stosuj do czyszczenia podłóg  takich materiałów organicznych jak np. trociny.

• ·            Włóż uszkodzone worki do innych worków, które będą zapobiegać dalszemu rozsypywaniu się nawozu.

• ·            Bezzwłocznie i bezpiecznie pozbądź się zanieczyszczonego produktu. Małe ilości saletry amonowej mogą zostać rozprowadzone cienką warstwą na otwartym terenie lub wypłukane wodą, która nie może trafić do kanału i studzienki ściekowej.

• ·            Nie dopuszczaj aby palety, liny, plandeki i inny sprzęt zostały nasycone saletrą amonową.

• ·            Utrzymuj w czystości ściany i podłogę magazynu oraz jego wyposażenie.

• ·            Zadbaj o taki przebieg instalacji i osprzętu elektrycznego, aby nie było możliwości zetknięcia się jej ze składowanym materiałem.

• ·            Unikaj sprzętu którego budowa ułatwia osadzanie się saletry amonowej w zagłębieniach. Jeżeli to nie jest możliwe, usuwaj regularnie osadzony materiał.

• ·            Zapewnij, aby w trakcie wykonywania jakichkolwiek prac w magazynie nawozowym podczas których wytwarzany jest ogień, jak np. przy spawaniu lub cięciu - worki z saletrą amonową zostały usunięte z zagrożonego obszaru, a zanieczyszczone elementy umyte w celu usunięcia saletry amonowej. Pamiętaj, ze niezależnie od ryzyka eksplozji występuje zagrożenie toksycznymi gazami.

 

Ochrona przeciwpożarowa: Poinformuj lokalną straż pożarną o fakcie magazynowania saletry amonowej i uzgodnij z nią sposób wczesnego ostrzegania o powstaniu pożaru, zapewnij odpowiedni dostęp do miejsca składowania oraz zapewnij odpowiedni zapas wody lub możliwość dostępu do wody podczas gaszenia pożaru. Uwaga: Jeżeli w danym miejscu jest składowanych 25 ton i więcej materiałów niebezpiecznych, odpowiednie przepisy obowiązujące w Wielkiej Brytanii od 1990 roku wymagają od osoby odpowiedzialnej za składowanie poinformowanie o tym straży pożarnej i spełnienie wydanych przez nią poleceń. Podobne przepisy obowiązują prawdopodobnie we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej.

 

Pracownicy w gospodarstwie powinni być szkoleni teoretycznie i praktycznie w gaszeniu pożaru. Szkolenie powinno dotyczyć użycia podręcznego sprzętu gaśniczego we wczesnym etapie rozwoju ognia. Tam gdzie trzeba gasić ogień w obecności saletry amonowej, odpowiednie są przenośne gaśnice wodne lub węże rozwijane z bębnów. Aby pracownicy mogli przyczynić się do ugaszenia pożaru powinni przejść specjalistyczne szkolenie tak, aby zdawali sobie sprawę z zagrożenia wynikającego z wdychania oparów rozkładającej się saletry amonowej i umieli go uniknąć.

 

Skutki wchłonięcia tych oparów mogą zostać pomniejszone,  jeżeli umieścimy osobę która je wdychała, lub zachodzi podejrzenie, że je wdychała - w bezpiecznym miejscu, przykrytą ciepłym okryciem, nalepiej w pozycji leżącej. Osoba ta wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.

Produkty masowe: Wszystkie nawozy na bazie saletry amonowej zawierające wagowo więcej niż 28% azotu , sprzedawane w Wielkiej Brytanii jako produkt końcowy, muszą być opakowane. Jednakże, nawozy te jako produkty masowe można by zgromadzić, np. w obejściu, gdzie mogłyby ulec zmieszaniu z innymi składnikami. Jest to główne zagrożenie produktów nieopakowanych, które mogą zostać bardziej zanieczyszczone niż produkty opakowane. Dlatego jest istotne, aby pomniejszyć ryzyko zanieczyszczenia nawozu, szczególnie materiałami łatwopalnymi albo innymi, stwarzającymi  określone zagrożenie. Stąd konieczne jest przedstawienie informacji dodatkowych.

Składuj duże ilości saletry amonowej wewnątrz tylko takiego budynku, który spełnia wymagania opisane przy omawianiu składowania produktu w workach albo składuj ją w silosach wykonanych z materiałów trudno palnych takich jak włókno szklane lub wzmocnione tworzywo sztuczne. Umieszczaj takie silosy co najmniej w odległości 10 metrów od materiałów łatwopalnych. Z powodu korozyjnego oddziaływania saletry amonowej unikaj w konstrukcjach galwanizowanych pokryć złączy i dźwigarów.

Gdy tylko to możliwe, wykorzystuj określony budynek tylko do składowania saletry amonowej i składników używanych w nawozach na bazie saletry amonowej. Kiedy budynek ten nie będzie dalej wykorzystywany do składowania saletry amonowej, przed wprowadzeniem innych produktów, całkowicie  opróżnij go z dotychczas składowanego materiału.

Budynek może zostać podzielony na wnęki magazynowe o dogodnych wymiarach i kształtach, wykonane z materiału niepalnego, najlepiej  betonu. Aby zapobiec wzajemnemu zanieczyszczaniu się składowanych materiałów:

• ·            jednoznacznie oznacz wnęki magazynowe w celu wskazania ich przeznaczenia,

• ·            nie składuj innych produktów w tej samej wnęce,

• ·            czyść regularnie wnęki,

• ·            kontroluj wnęki, z punktu widzenia zanieczyszczeń, przed dodaniem nowego ładunku,

• ·            czyść wyposażenie służące do przeładunku przed i po wykorzystaniu, gdy jest ono używane do  prac z innymi materiałami.

Najlepiej, aby nawozy były składowane i wyprowadzane z budynku przy użyciu przenośnika. Wyposażenie stosowane do przeładunku saletry amonowej, takie jak przenośniki taśmowe, powinno być wykonane z materiału trudno zapalnego i trudno palnego. Utrzymuj wyposażenie w dobrym stanie, aby uniknąć potencjalnych źródeł ciepła i zanieczyszczeń.

Tam gdzie jest używana koparka do napełniania przenośnika lub inna mobilna maszyna, maszyny te powinny być garażowane w budynku z nawozami, w wyraźnie oznaczonym i wyznaczonym miejscu oddzielonym od obszaru magazynowania przerwą ogniową - za wyjątkiem sytuacji przeglądów i napraw. Tam gdzie stosowanie przenośników nie jest z różnych względów wskazane i zachodzi potrzeba wprowadzenia do magazynu środków transportu, ważne jest aby były one sprawdzone pod kątem  wycieków oleju i paliwa oraz szczelności skrzyni ładunkowej, tak aby saletra amonowa nie uległa zanieczyszczeniu. Dobre utrzymanie środków transportu jest rzeczą podstawową przy zapobieganiu zanieczyszczeniom saletry amonowej.

Aby pomniejszyć ryzyko zanieczyszczenia, staraj się utrzymywać wrota magazynu zawsze zamknięte tak długo jak to możliwe oraz umożliw dostęp do magazynu tylko osobom upoważnionym.

Utrzymuj przejścia obok obszaru magazynowania w stanie czystym i usuwaj rozsypany materiał do obszaru składowania tak szybko jak to tylko możliwe. Nie dopuść aby nawóz przywarł do podłoża w przejściach lub wnękach magazynowych, gdzie mógłby ulec zanieczyszczeniu rozlanym olejem itp.

Rozkład saletry amonowej może wystąpić w przypadku umieszczenia grzejników zbyt blisko składowanego materiału lub jeżeli pozwolisz na gromadzenie się warstwy pyłu na rurach z gorącą parą lub innych urządzeniach grzejących.  Nie używaj grzejników elektrycznych w magazynach saletry amonowej.

W nie ogrzewanych budynkach magazynowych pokryj saletrę amonową wodoszczelną  płachtą, aby zmniejszyć wchłanianie wilgoci, która mogłaby powodować zbrylanie materiału i zwiększenie jego podatności na wybuch, w przypadku zaistnienia pożaru.

Upewnij się, że osprzęt oświetleniowy jest solidny, wykonany z materiału trudno zapalnego i jest tak zbudowany i umieszczony, że pył z saletry amonowej nie może przeniknąć do jego wnętrza.  Umieść główne wyłączniki elektryczne, bezpieczniki, itp. na zewnątrz obszaru składowanie, by pomniejszyć ryzyko ognia.  Nie umieszczaj lokalnych wyłączników światła w miejscach, gdzie mogły by one zapoczątkować pożar w magazynie lub stykać się z przechowywaną saletrą amonową.

Następujące nazwy są stosowane do opisu różnych typów nawozów na bazie saletry amonowej. Typ nawozu może zostać określony na podstawie informacji zawartych na etykiecie lub na karcie informacyjnej dołączonej do produktu:

• ·            Klasyczna saletra amonowa - nawóz zawiera saletrę amonową i może zawierać wypełniacze takie jak wapień, węglan wapnia, węglan magnezu, siarczan wapnia, siarczan magnezu albo kizeryt.

• ·            Nawóz wieloskładnikowy - zawiera saletrę amonową zmieszaną z węglanem potasowym i / albo fosforanem. Nazywany niekiedy nawozem NPK.

• ·            Nawóz EWG - nawóz spełniający wymagania jakościowe, paczkowany i etykietowany zgodnie z  wymaganiami Prawa Nawozowego z 1991 roku (fertiliser Regulations 1991).

• ·            Jakość EWG -klasyczna saletra amonowa -  nawóz spełniający pewne jakościowe specyfikacje (oparte na wymaganiach zawartych w Załączniku 1 do Dyrektywy 80/876/ECC) Prawa Nawozowego z 1991 roku. Określenie "nawóz EWG" odróżnia go ze względu na jego właściwości mniej eksplozyjne od nawozu klasycznego. Konsekwencją jest możliwość zgromadzenia większej ilości tego nawozu niż wynika to z regulacji prawnych dotyczących klasycznej saletry amonowej.

• ·            Wypalacze cygar -  są nawozami bazującymi na saletrze amonowej, które podczas pożaru mogą podtrzymywać rozpad nawet po ugaszeniu ognia. Są to nawozy zawierające od  5% do 25% azotu pochodzącego z saletry amonowej,  do 20% fosforanu (jako P₂O₅) i chlorku (którego mogą zawierać tylko niewielki procent). Nawóz o takim składzie niekoniecznie musi mieć własności nawozu typu "wypalacza cygar". Obecnie w Wielkiej Brytanii nie produkuje się tego typu nawozów, ale powinieneś upewnić się u dostawcy, czy oferowany tobie nawóz nie ma opisanych powyżej właściwości.

E. Bezpieczne przechowywanie i stosowanie nawozów bazujących na moczniku

Poniższe informacje stanowią część bardziej szczegółowego opisu i zostały opracowane na podstawie danych zawartych na stronie internetowej:

http://www.extension.umn.edu/distribution/cropsystems/DC0636.html

 

W ostatnim dziesięcioleciu nawozy mocznikowe  prawie zupełnie zastąpiły nawozy oparte na saletrze amonowej.  Mocznik jest ciałem krystalicznym w kolorze białym zawierającym 46% azotu i mającym szerokie zastosowanie w rolnictwie jako dodatek do paszy i nawóz. Obecnie większość oferowanego do sprzedaży nawozu mocznikowego ma postać granulatu.

 

Korzyści ze stosowania nawozów mocznikowych

·            Mocznik może być stosowany jako nawóz stały lub płynny lub, do pewnych upraw, w postaci rozpylonej jako zasilanie dolistne.

·            Stosowanie mocznika nie powoduje zagrożenia eksplozją, lub zagrożenie to jest małe.

·            Z uwagi na wysoką zawartość czystego azotu (46%), koszty związane z przeładunkiem, transportem i magazynowaniem nawozu, w odniesieniu do czystego azotu, są relatywnie mniejsze niż dla innych  nawozów.

·            Podczas produkcji mocznika występuje niewielkie skażenie środowiska.

·            Nawozy mocznikowe zastosowane we właściwy sposób przynoszą lepsze efekty w porównaniu rezultatami z nawożenia innymi nawozami azotowymi.

 

Magazynowanie mocznika.  Mocznik nie jest ani łatwopalny ani wybuchowy. Może być przechowywany bezpiecznie bez utraty jakości w zwykły sposób. Do jego transportu nie powinno się stosować przenośników ślimakowych, aby nie zmienić struktury jego granul, które są delikatne i ścieralne i mogą zostać rozbite. Dlatego zalecane jest stosowanie przenośników taśmowych.

 

Nie mniej jednak, mocznik nie powinien być magazynowany razem z saletra amonową. Materiały te, kiedy się ze sobą zetkną, szybko pochłaniają wodę z powietrza, jeżeli jego wilgotność względna wynosi powyżej 18 %. Poniższa tabela pokazuje wilgotność względną powietrza, przy której mocznik i saletra potasowa pochłaniają wilgoć z powietrza.

 

Tabela 6. Krytyczna wilgotność względna powietrza dla mocznika, saletry amonowej i obu tych związków w kontakcie ze sobą

Rodzaj nawozu	Wilgotność względna powietrza, %
Mocznik	75.2
Saletra amonowa	59.4
Mocznik + saletra amonowa	18.1

 

 

F.  Utrzymanie sprzętu: Aplikatory nawozu

 

Poniższe informacje zostały opracowane na podstawie danych zawartych na amerykańskiej stronie internetowej o adresie:

http://www.ipm.iastate.edu/ipm/icm/2002/2-18-2002/fertapplicators.html

Sprzęt do zadawania nawozów płynnych:  Najważniejsze znaczenie przy utrzymaniu w dobrym stanie technicznym  urządzenia do aplikacji płynnego nawozu ma stosunkowo duża jego wydajność. Przykładowo, nawiezienie pola płynnym nawozem azotowym w ilości 150 lb/acre (170kg/ha) przy użyciu roztworu powoduje potrzebę wydatkowania cieczy w ilości 50 gal/acre (560 l/ha), co dla pola o powierzchni 40 akrów (16 ha)  wymaga przepompowania 2 tysięcy galonów (9 tysięcy litrów) płynnego nawozu.^*  Starszego typu pompy odśrodkowe lub wirnikowe nie są dostatecznie dobre aby zapewnić  wysoką wydajność. Wydajność pompy mniejsza niż 40 galonów (180 litrów) na minutę i półcalowy (ok.2,5 cm) wąż dostarczający roztwór do aplikatora są prawdopodobnie nieodpowiednie dla większych opryskiwaczy. Sprawdź dokładnie pompę, nie zważając na jej wydajność, ponieważ zawiesina substancji tworzących płynny nawóz może przyspieszyć  zużycie pompy i jej zniszczenie.

Przyjrzyj się opryskiwaczowi, zwracając uwagę na węże i rurki. Powinny one być czyste, niezatkane, nieposkręcane i niecieknące. Zwróć uwagę na szczelność  zaworów zwrotnych, intensywne używanych, by uniknąć szybkiego pogorszenia ich stanu. I nie zapominaj, że opryskiwacz powinien być płukany i czyszczony na końcu każdego dnia.

Rozsiewacze nawozów granulowanych: Tarcze rozsiewające mogą  być różne dla różnych modeli, ale lista kontrolna czynności wykonywanych w celu równomiernego wysiewania nawozów sztucznych na ogół  zawiera: sprawdzenie wielkości otworów dozujących, pozycji rozdzielacza (między tarczami rozsiewającymi), położenia otworów dozujących względem tarcz rozsiewających, oraz prędkości tarczy rozsiewającej.  Przy rozsiewaczach pneumatycznych sprawdź przepływ nawozu przez każdy każdą rurkę rozprowadzającą  i właściwe nastawienie położenia  klapek i deflektorów na wyjściu z rurek.

Sprzęt do nawożenia bezwodnym amoniakiem: Właściwości bezwodnego amoniaku (płyn o wysokim ciśnieniu przechodzący w mieszaninę płynu i gazu podczas wędrówki do wylotu aplikatora) stawiają na pierwszym miejscu potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa.

Sprawdź  położenie aplikatorów (ostrzy) aby upewnić się, że mogą one właściwie zagłębić się w glebę i rozprowadzić bezwodny amoniak równomiernie i pamiętaj,  aby przeprowadzić próbę na polu, dostosowując  nacisk sprężyny do bieżących warunków takich jak rodzaj gleby, jej wilgotność i ubicie.

Upewnij się , że węże i rury są czyste i wolne od zapchań, skrętów i wycieków. Naukowcy z Uniwersytetu Stanowego w Iowa zalecają łączenie węży z sąsiednich uchwytów aplikatora do różnych obszarów wokół pierścienia rury rozgałęźnej, w celu  polepszenia rozprowadzania nawozu po drugiej stronie pasa aplikatorów. Równocześnie długość każdego węża od  rury rozgałęźnej do każdego ostrza wtryskującego powinna być równa.

---