Ból w medycynie

• ból jest najczęstszym powodem zgłoszenia się do lekarza ( często jedynym)

• wiele zespołów bólowych nadal jest nieznanej etiologii

• niekiedy dopiero po latach ujawnia się przyczyna bólu

• brak efektu terapii, zrozumienia lekarza jest przyczyną poszukiwania metod alternatywnych, bądź niekonwencjonalnych

Historia badań nad bólem

• Hipokrates, Galen, Avicenna - prezentowali filozoficzne podejście do bólu

• 1846r Erich H.Weber publikuje pierwsze dzieło o bólu

• największe osiągnięcia - ostatnie 20-lat

• powstaje anestezjologia, algologia

def. bólu

„Jest to subiektywne, nieprzyjemne doznanie zmysłowe i emocjonalne spowodowane uszkodzeniem tkanek, zagrożeniem uszkodzenia lub odnoszące się do takiego uszkodzenia”

Komisja Taksonoii Bólu IASP

Ból jest :

- rodzajem czucia (komponenet I)

- na który jest wielokierunkowa reakcja ( komponenet II)

diagnostyka.. ból str 2

Komponenet I - informacyjna część drogi czuciowej

( czucie nocyceptywne)

Składa się z:

• recepcji bodźca bólowego

• droga dordzeniowa ( do rogu tylnego)

• róg tylny- wzgórze

• wzgórze - kora zakrętu zaśrodkowego

W rogu tylnym znajduje się drugi neuron czuciowy. Stąd wychodzą dwa rodzaje dróg:

- droga rdzeniowo-wzgórzowa ( jądra boczne wzgórza)

- wielosynaptyczny układ wstępujący doprowadzający impulsy do jąder przyśrodkowych wzgórza, układy siatkowatego pnia mózgu.( wzgórze III neuron)

- do ośrodków korowych zakrętu zaśrodkowego, zakrętu obręczy, węchomózgowia i wyspy. Tam ból jest rozpoznawany i lokalizowany oraz nadaje się mu wymiar szkodliwości, cierpienia.

• Przerwanie połączenia miedzy jednymi a drugimi daje tzw asymbolię bólu.!!!

Blokowanie na poziomie III- go neuronu jest możliwe:

- odwrócenie uwagi i koncentracja jej na silniejszym bodźcu.

- psychoterapia

- stymulacja obwodowa ?

- akupunktura ?

Najłatwiej wyłączać czucie nocyceptywne na poziomie

- receptora (analgeza miejscowa, fizykoterapia, kinezyterapia)

- drogi dośrodkowej ( ostrzyknięcia, fizykoterapia, kinezyterapia)

- rogu tylnego rdzenia (farmakoterapia ,fizykoterapia)

diagnostyka... ból str 3

Komponenet II - reakcja organizmu na doznane odczucie.

Jest ona złożona i zależna od wielu czynników

• reakcja ruchowa

• reakcja psychiczna

• reakcja autonomiczna

Reakcja ruchowa

- ucieczka od bodźca bólowego/obrona przed jego dalszym działaniem ( przykład: badanie nieprzytomnego, eksperyment na zwierzętach, ludziach)

- obrona mięśniowa (niezależna od woli) - trwały skurcz mięśni nad ogniskiem bólu ( twardy brzuch nad stanem zapalnym w jamie brzusznej, dyskopatia- skrzywienie funkcjonalne, mastektomia.)

- zachowania bólowe (gesty, grymasy zaciskanie zębów, rąk itp).Związana jest z psychiczną reakcją na ból i tolerancją bólu.

Reakcja psychiczna

- jest wybitnie indywidualna, związana z cechami osobniczymi, stanem układu nerwowego. Od tej reakcji zależy tolerancja na ból( może być zmienna, inna każdego dnia).

- stosunkowo łatwo można ją modulować

- jest ściśle związana z depresją. 80%chorych z bólem przewlekłym ma depresję. Implikacje na sposób leczenia.

- głównym objawem reakcji psychicznej jest lęk .Lękowi może towarzyszyć pobudzenie ruchowe, lub zahamowanie ruchowe.

Reakcja wegetatywna

-pocenie się

- rozszerzenie źrenic

diagnostyka , ból str4

- parcie na mocz

- ból żołądka

- brak snu

Komponent II trudno zwalczać farmakologicznie.

Szerokie pole działania metod alternatywnych, szamaństwa itp.

Mechanizmy bólu

- mechanizm obwodowy

• receptorowy ( ból pochodzący z układu mięśniowego, skóry ,

tk podskórnej, stawów itp ). Jest to ból pourazowy, zapalny, naczyniowy)

- mechanizm neurogenny

• z podrażnienia nerwów

• z uszkodzenia nerwów

Uszkodzenie nerwu powoduje ból neuropatyczny, deaferentacyjny, kauzalgiczny. Szczególnie jest dokuczliwy jeżeli nerw zawiera włókna wegetatywne. Jest to ból wyłącznie patologiczny

- mechanizm ośrodkowy

• z pierwotnym udziałem ośrodków mózgowych w generowaniu bólu

Przykład:

-ból w aurze padaczki

- ból poudarowy

- ból w guzach mózgu

- ból psychogenny w psychozach, depresji itp

Kliniczne cechy bólu

• lokalizacja

• natężenie

• jakość

• czas trwania

• co wpływa na ból

diagnostyka.. ból str 5

Klasyfikacja bólu - podziały

• Ból ośrodkowy

a. organiczne (np. ból w przebiegu udaru, wzgórzowy)

b. psychogenne ( uogólniony, zlokalizowany - somatyzacja bólu)

• Pamiętaj! Każdy rodzaj bólu może maskować depresję.

c. ból w depresji.

Depresja i ból są zjawiskami dotyczącymi sfery emocjonalnej, za którą odpowiedzialny jest układ limbiczny. Depresja towarzyszy bólowi przewlekłemu prawie w każdym przypadku.

Przykłady najczęstszch somatyzacji:

- fibromialgia

- zespoły szyjno -barkowe

- zespoły lędźwiowo-krzyżowe

- bóle seca

- bóle żołądka

W 1960 r Paoli i wsp opublikowali pierwsze doniesienie o skuteczności leczenie zespołów bólowych przy pomocy leków antydepresyjnych.

!!! Pamietać mależy że leczenie antydepresyjne jest efektywne dopiero po 10-14 dniach, ale efekt przeciwbólowy zwykle występuje wcześniej.

• Nerwobóle - neuralgie, rwy ( Oppenheim)

Są to bóle występujące w zakresie unerwienia czuciowego, często bez uchwytnej przyczyny.

Jest to ból napadowy, w zakresie unerwienia danego nerwu, z możliwością promieniowania poza obszar unerwienia i bez żadnych objawów uszkodzenia.

Przykład: Neuralgia nerwu trójdzielnego

Diagnostyka ból str 6

• Ból neuropatyczny

Termin ten używany jest dla każdego bólu niereceptorowego.

Def. „jest to ból wywołany uszkodzeniem, lub zaburzeniem czynnosci układu nerwowego”

Obraz kliniczny:

- objawy uszkodzenia nerwu (ubytek czucia, zmienione czucie

- znana przyczyna uszkodzenia

Inny podział kliniczy:

• Ból receptorowy

• Ból neurogenny

-neuropatyzny

-nerwobóle

• Ból ośrodkowy

- uszkodzenie II i III neuronu

- ból psychogenny

Bóle mieszane: ból korzeniowy, ból nowotworowy itp

• Bół korzeniowy

Korzeń tylny ( czuciowy) wchodzi do rogu tylnego, a korzeń przedni wychodzi z rogu przedniego. Oba łączą się i tworzą nerw rdzeniowy.

Ból związany z patologią korzenia tylnego wiąże się z procesami zachodzącymi w kanale kręgowym.

Cechy bólu korzeniowego:

a.ostry

b.napadowy

c.promieniujący wzdłuż korzenia

d. obecność objawów rozciągowych

diagnostyka .. ból str 7

Bóle korzeniowe są z reguły objawowe, pojawiają się w chorobach toczących się w kanale kręgowym lub jego sąsiedztwie. Mają charakter nerwobólu albo bólu neuropatycznego.

Przyczyny:

- gruźlica, nowowtwory zewnątrz i wewnątrzrdzeniowe, dyskopatia, półpasiec.

• Bół mięśniowy

Odczuwamy je:

- w chorobach wirusowych

- w zatruciach

- w zapaleniu mięśni

- po pracy fizycznej

Bół mięśniowy jest bólem receptorowym. Czasem jednak mięśnie mogą uciskać nerwy powodując ból neurogenny, a niekiedy neuropatyczny.

Obecnie wiadomo, że ból w mięśniach mogą wyzwalać bodźce mechaniczne oraz chemiczne, w tym zapalne. Działają one na receptory swoiste i nieswoiste rozmieszczone w mięśniu i tk.łącznej

Wyzwala to kaskadę biochemiczną co klinicznie daje skurcz mięśnia, wtórne niedokrwienie i gromadzenie się w mięśniu kwasu mlekowego - znanej substancji bólotwórczej.

Badania ostatnio opublikowane donoszą, że częściej niż to się

rozpoznaje w urazowym uszkodzeniu mięśni dochodzi do rozerwania miofibrylli -

Bóle objawowe mięśni - pamiętać należy o bólu mięśniowym w chorobie wieńcowej, prodromalnym zawale mięśnia sercowego, chorobie niedokrwiennej żylnej itp.

ł

Diagnostyka... ból str 8

Bóle pierwotnie mięśniowe ( samoistne)

Wyróżnia się 3 klinicznie odrębne postacie:

• Fibromialgia

• Ból mięśniowo-powięziowy ( fasciomialgia)

• Zespół przewlekłego zmęczenia

Fibromialgia

Pierwsze doniesienia:

- 1880 Beard bóle tego typu przypisywał neurastenii

- 1904 Gowers użył nazwy” fibrositis” po odkryciu nacieków zapalnych w tkance łącznej takich chorych.

Kolegium Reumatologiczne ustaliło 3 kryteria rozpoznania:

1. uogólniony ból obustronny w mięśniach trwający dłużej niż 3 miesiące

2. tkliwość przynajmniej 10/18 tender points

3. jeden z poniższych objawów:zaburzenia snu, zmęczenie, sztywność poranna, bóle i zawroty głowy, stany podgorączkowe.

Chorują głównie kobiety, etiologia nieznana. Aż 90% pacjentów z fibromialgią cierpi na migrenę

Ból dotyczy obu stron ciała, górnej jego części, szczególnie okolicy

obręczy barkowej.

Fasciomialgia

Choroba ma ostry początek .Zwykle związany z urazem, wysiłkiem, stresem. Głównie chorują kobiety (60-90%).Stosunkowo często mylona z neuralgią.

Ból spowodowany fasciomialgią może być tak silny, że uniemożliwia jakiekolwiek ruchy .Napięty mięsień niekiedy drażni, lub uciska

na przebiegający w sąsiedztwie nerw i dochodzi do konfliktu mięśniowo-nerwowego. Mamy wówczas tzw. bóle z uwięzgnięcia i ucisku

diagnostyka .. ból str 9

Najcześciej dotyczy to 1 mięśnia. Który wyróżnia się bolesnością punktową w jednym lub kilku punktach spustowych ( trigger points).Opisano szereg takich zespołów.

Np. Asymetryczny ból przypominający rwę kulszową może spowodować fasciomialgia mięśnia gruszkowatego, która często występuje po upadku na pośladki. Nerw klasycznie przebiega tuż pod tym mięśniem, a w25% przypadków przeszywa ten mięsień - jest to zespół mięśnia gruszkowatego.

W fasciomialgii etiologia jest niejednoznaczna - zwykle podkreślany jest związek z urazem ( także psychicznym).

Kliniczne zespoły fasciomialgii

A. bez konfliktu nerwowo-mięśniowego.

• mm. żwacze ( zespół Costena, zespół skroniowo-żuchwowy)- ból miejscowy, lub promieniujący wzdłuż żuchwy, szczękościsk, brak zmian radiologicznych.

• m.kapturowy i m.szyi - ból w okolicy łopatki, bóle potyliczne, barku, obojczyka. Często po nocnym niewygodnym ułożeniu we śnie, może dać kręcz czynnościowy

• m. mostkowo- obojczykowo-sutkowy. Częsta przyczyna kręczu szyi. Przyczyn powstania może być wiele.

• dźwigacz łopatki

• mm.pochyłych

• w okolicy lędźwiowo krzyżowej - jako: bóle krzyża, lumbago, Charakterystyczne: ból i punkty spustowe raczej w krótkich mięśniach grzbietu.

Leczenie fasciomialgii:

• dobry efekt po leczeniu farmakologicznym ( ostrzyknięcia, leki p/zapalne, p/bólowe, miorelaksanty + antydepresanty)

• dobry efekt fizjoterapii ( ! ćw relaksacyjne)

diagnostyka... ból str 10

Fasciomialgia z konfliktem nerwowo-mięśniowym (dochodzi do bloku przewodzenia z ucisku)

Objawy kliniczne:

• +/- w badaniu elektrofizjologicznym

• wyraźny zespół bólowy

• bez objawów ubytkowych

Przykłady:

• Zespół mięśnia półkolcowego głowy

Ucisk na nerw podpotyliczny

Objawy zbliżone do:

- napięciowych bólów głowy

- szyjnopochodnych bólów głowy

- następstw urazu biczowego

• Zespół górnego wlotu do klatki piersiowej

( zespół m. pochyłego przedniego)

Objawy:

- bólu szyjno-barkowego

(przy ruchu głową ból promieniuje wzdłuż nerwu łokciowego, tętno może zanikać)

• Zespół m. gruszkowatego

Objawy:

- rwy kulszowej samoistnej

Leczenie: jest bardziej uporczywe, duża tendencja do nawrotów

farmakologiczne: p/zapalne, p/bólowe

fizjoterapia ( fizykoterapia, kinezyterapia, neuromobilizacje

Zespół przewlekłego zmęczenia

- dominujący objaw to zmęczenie

- ból +/-

Muszą być spełnione kryteria

Kryteria główne:

diagnostyka ... ból str 11

a. zmęczenie trwające dłużej niż 6 m-cy, nie ustępujące po wypoczynku

b.brak innej przyczyny tego zmęczenia

Kryteria dodatkowe ( 4 z nich)

a.bóle mięśni

b.bóle gardła

c. bóle stawów

d.bóle głowy

e.tkliwość węzłów chłonnych

f.złe samopoczucie

g.zaburzenia snu

h.zaburzenia pamieci

i stany podgoraczkowe

Wątpliwości:

• zakażenie wirusowe

• reakcja immunologiczna

• reakcja hormonalna

Diagnostyka różnicowa - bóle w obrębie głowy

A. Bardzo silne bóle głowy

• krwawienie śródmózgowe, podpajęczynówkowe

- nagłe zachorowanie

- szybkie pogarszanie się stanu klinicznego ( obj.neurologiczne)

- zaburzenia świadomości

- zagrożenie życia

• neuralgia nerwu trójdzielnego „F”

- charakter napadowy ( kilka sek. do 2 min.)

- typowe unerwienie n. trójdzielnego

- kauzalgiczny charakter bólu

- brak dolegliwosci między napadami

- brak uchwytnych przyczyn

B. Umiarkowane bóle głowy

• neurastenia pourazowa „F”

• stany po urazie biczowym kręgosłupa „F”

• guz śródczaszkowy

• stany po leczeniu onkologicznym nowotw. twarzy „F”

• napięciowe bóle głowy „F”

• szyjnopochodne bóle głowy „F”

• migrena

• ból klasterowy

• zespół Costena „F'

• zmiany zwyrodnieniowe w stawie skr-żuchw. ”F”

• stan po półpaścu „F”

• bóle gałki ocznej

• ból ucha środkowego

• ból zębów

• ból zatok bocznych nosa ( sitowie bez objawów) „f”

!!!! Wszystkie wątpliwości muszą być zdiagnozowane i wyjaśnione

diagnostyka... ból str 13

!!!!Wszystkie guzy, nawet łagodne są przeciwwskazaniem do większości procedur fizjoterapeutycznych

!!!! Fizjoterapeuta nie może dopuścić do przetrzymania pacjenta, jest to zaniechanie diagnostyki we wczesnym okresie objawów

!!!! Pacjent i jego rodzina często wymuszają terapię

Diagnostyka różnicowa - bóle w obrębie szyi

Podana symptomatologia nie musi być kompletna dla rozpoznania!

• karotydynia -

- ból jednostronny,

- boczna powierzchnia wzdłuż tętnicy szyjnej

- bolesność uciskowa tętnicy szyjnej

• Zespół Barre-Lieou „f'

- ból jednostronny karku

- szum uszny

- zawroty głowy

- zmiany zwyrodnieniowe na poziomie C1-C3

- w wywiadzie uraz kręg szyj.

• Spondyloza szyjna „F”

- ból asymetryczny, obustronny karku

- ból promieniujący do potylicy, barku

- radiologiczne nasilone zmiany zwyrodnieniowe

- ograniczenie ruchomości kręgosłupa szyjnego

- ból głowy

- przemijające zaburzenia krążenia mózgowego

- objawy mielopatii szyjnej rdzeniowej

- objawy korzeniowe ( dyskopatia)

• Fibromialgia ( objawy szyjne są częścią całości „f”)

• Fasciomialgia „F”

- zespół mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego

- zespół mięśni pochyłych szyi

• Nowotwory, pakiety węzłów chłonnych

• Bóle po leczeniu onkologicznym „F”

• Schorzenia reumatologiczne: „F”

- zzsk

- reumatoidalne zapalenie stawów

- inne

objawy:

• długi okres seronegatywny, bez jednoznacznych zmian radiologicznych

• również inne objawy stawowe (inne stawy)

• ból rozlany, nasilający się nocą

• ograniczenie ruchomoś igł rotacji i pochylenia

• zmiany kostne z nadżerkami i podwichnięciami w stawach szczytowo- potylicznych

• dodatnie odczyny laboratoryjne

• Bół po urazie biczowym „F”

- ból karku z promieniowaniem lub bez

- współtowarzyszą :

* nudności,

* zawroty głowy

* upośledzenie koncentracji uwagi

* męczliwość

* zaburzenia snu

- długi czas trwania

Bóle w górnej części tułowia

1 . Guz Pancoasta

Zespół bólowy w raku szczytu płuca.

Lokalizacja bólu

• faza początkowa:łopatka, bark.Typowe są bóle nocne

• faza zaawansowana : rwa barkowo-ramienna

• towarzyszy objaw Hornera po tej samej stronie

2. Bóle stenokardialne ( wiencowe)

Zespół bólowy w przebiegu granicznego zwężenia w naczyniach wieńcowych.

Lokalizacja bólu

• typowe: za mostkiem

• nietypowe: bark, wcięcie nadobojczykowe, łopatka, ramię

• ból samoistny, lub prowokowany stresem, wysiłkiem itp

3. Guzy śródpiersia

Bóle zbliżone do stenokardialnych

4. Bóle piersi

Zespoły bólowe jednoznacznie lokalizowane w samej piersi. Przy zmianach w ogonie Spensa promieniowanie na bark.

5. Bóle kręgosłupa w odcinku piersiowym

Przyczyny:

• choroby reumatoidalne: ZZSK, RZS, ŁZS „F”

Lokalizacja bólu: głównie szczyt kifozy, w dowolnym odcinku, cały odcinek.

Charakterystyczne dla zzsk usztywnienie ( zwłaszcza poranne), ograniczenie ruchów żeber, długotrwały przebieg bez jednoznacznej diagnozy.

• Osteoporoza „F”

Zespół bólowy w rzucie szczytu kifozy jest jednym z wczesnych objawów osteoporozy.

W zaawansowanej osteoporozie: garb kifotyczny (!), neuralgia międzyżebrowa(!)

Diagnostyka ..ból str 16

• dyskopatia piersiowa „F”

Lokalizacja bólu: zgodna z miejscem zmiany—typowy wskaźnik neuralgia nerwu międzyżebrowego

Przyczyny: wypuklina krążka międzyżebrowego, guz wewnątrz kanału kręgowego.

Diagnostyka: badanie neurologiczne, rtg, MRI

• zmiany zwyrodnieniowe (spondyloza) „F”

Lokalizacja: ból miejscowy ,remitujący charakter bólu, nasilający się po wstaniu i zmeczeniu całodziennym.

Diagnostyka: wielokierunkowa. Rozpoznanie po wykluczeniu innych przyczyn bólu.

Uwaga!!! Stwierdzone zmiany zwyrodnieniowe, czy dyskopatia nie muszą być przyczyną dolegliwości.

• guzy przerzutowe do kręgów piersiowych

Przyczyny: z płuc, z piersi, z gruczołu krokowego

Uwaga!!!

We wstępnej fazie rtg może nie wykazać zmiany tylko scyntygrafia kości.

Najbardziej niebezpieczne po podaniu chemioterapii. Zniszczenie komórek rakowych daje osłabienie kości. Wymaga zabezpieczenia ortotycznego, lub pacjent leży.

• bóle w przebiegu skoliozy „F”

Typowy ból po 35 rż u osób z idiopatycznym skrzywieniem bocznym kręgosłupa leczonym zachowawczo, operacyjnie

Uwaga!!! Skrzywienie może być wtórne. Konieczna diagnostyka: rtg, MRI

• choroba Scheuermanna ( aktywna, przebyta) „F”

• choroba młodocianych

• w okresie wczesnym pobolewania w szczycie kifozy

• w okresie zaawansowanym deformacja hyperkifotyczna

• rozstrzyga rtg

diagnostyka ... bol str 17

5. Bakteryjne zapalenie kręgosłupa

• stosunkowo rzadka przyczyna bólu

• przyczyną jest zakażenie grużlicą, gronkowcem, rzeżączką

• przyczyna wielu błędów!!

6. Choroby płuc

• rzadka przyczyna bólów

• bóle dają nowotwory złośliwe płuc naciekające ścianę klatki piersiowej, opłucną

• konieczna diagnostyka ( rtg, MRI, TK). Duży stopień pomyłek!

7. Nowotwory

Nowotwory złośliwe płuc długo nie dają żadnych objawów. Zaawansowane mogą naciekać opłucną, ścianę klatki piersiowej. To może dawać silne bóle maskujące

8 . Nerwoból międzyżebrowy `f'

• typowy ból korzeniowy

• objaw wieloznaczny ( wiele etiologii)

• może być jednostronny, dwustronny

• charakter opasujący, ściskający, utrudnia oddychanie, nasila się przy oddychaniu, kaszlu

• pojedynczy nie daje zaburzeń czucia ( nakładanie się stref unerwienia)

• wymaga szerokiej diagnostyki

9.. Półpasiec `f'

Etiologia: wirusowe, zapalenie nerwu

Myląca jest długa faza inkubacji w czasie której są bóle typu nerwobólu.

Długotrwały zespól bólowy po półpaścu.( Ból neuropatyczny)

10. Złamanie żebra

Etiologia urazowa, osteoporotyczna

11. Zespół bólowy po torakotomii

Bóle w kończynie górnej

1. Rwa barkowo- ramienna „F”

• początek ostry, rzadziej powolne narastanie bólu

• charakter rwący, nasila się przy ruchach

• promieniowanie od karku, barku wzdłuż kończyny

• mogą być objawy ograniczenia ruchu w stawach

• może łagodnieć, lub nasilać się nocą

• wymusza ułożenie odbarczające ( opuszczenie kończyny nasila ból)

• chorują osoby w wieku średnim i starszym

• przyczyny: przeciążenie, uraz

• jako rwa objawowa w konsekwencji dyskopatii szyjnej, lub innego zespołu uciskowego

2. Zespół Pancoasta

• ból promieniuje wzdłuż ramienia

• opis wyże

• mylony z rwą barkowo- ramienną

3. Zespół bólowy korzeniowy- pourazowy (uszkodzenie splotu ramiennego) „F”

• nie wszyscy uznają odrębność tego zespołu

• przyczyną ma być uraz dotyczący zarówno korzeni ( pni, splotu)) czuciowych jak i ruchowych

• dominującym objawem jest ból ( może być jedynym)

• w silnych urazach towarzyszą mu zaburzenia czucia

• oraz niedowłady/porażenia

• wyróżnia się dwa typy uszkodzenia

a. typ górny C5,C6,C7 ból promieniuje do barku, łopatki, wzdłuż ramienia, zniesiony jest odruch z m. trójgłowego, zaniki mm. naramiennego, łopatki, trójgłowego

b. typ dolny C7,C8,Th1 ból w ramieniu, przedramieniu, ubytki czucia po stronie łokciowej przedramienia i na ręce, ręka szponiasta

Diag kg 2

4. Zespół górnego otworu klatki piersiowej „f'

• ucisk splotu ramiennego przez mięśnie pochyłe, głównie przedni, żebro szyjne

• wraz ze splotem uciśnięta jest tętnica podobojczykowa

• ból i mrowienie w zakresie uciśniętych korzeni

• przy ruchach głowa zanikanie tętna lub szmer nad tętnicą podobojczykową

• mylony z rwą barkowo-ramienną

5. Zespół Parsonage-Turner „f”

• silny ból w barku z promieniowaniem do ramienia

• szybko rozwijają się porażenia ( m. naramienny,m. zębaty przedni)

• zaniki mięśniowe

• nagłe wystąpienie

• etiologia nieznana ( alergiczno- zapalna)

• wymaga natychmiastowego leczenia sterydami

6. Zespół bolesnego barku „F”

• uszkodzenie struktur okołostawowych ( ścięgna, pochewki stawowe, kaletki maziowe)

• ból samoistny barku lub/i promieniujący do łokcia

• znaczne nasilenie bólu przy ruchach

• szybko występuje ograniczenie ruchu odwodzenia (bark zamrożony), rotacji wew.

• bolesność palpacyjna ok stawu

• zaniki mięśniowe ( nie zawsze)

• niewielki obrzęk ( nie zawsze)

• zajęcie stożka rotatorów wew. barku ( nie zawsze)

7. Bóle stawu barkowego w wyniku rozciągnięcia struktur okołostawowych „F”

• w niedowładach wiotkich ( uszkodzenie obwodowego neuronu)

• w niedowładzie połowiczym ( w fazie obniżonego napięcia mięśniowego

• po błędach pielegniarskich

• może dojść do wtórnego przykurczu

diag kg 3

8. Bóle wieńcowe

• po przeciążeniu wysiłkiem, lub bez przyczyny

• ból obejmuje lewy bark, promieniuje do łokcia lewego

• silny, zwykle daje też sensacje w klatce piersiowej!!!

9. Zespół łokcia tenisisty „F”

• zmiany przeciążeniowo-zapalne w miejscu nadkłykcia bocznego kości ramiennej

• bolesność miejscowa

• obrzęk

• promieniowanie bólu do barku i do 4-5 palca

10. Zespół łokcia golfisty „F”

• zmiany przeciążeniowo- zapalne w miejscu nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej

• jak wyżej bolesność i obrzęk

• promieniowanie bólu do kciuka i palca 2

11. Bóle stawów dużych ( barkowego, łokciowego itd) „F”

w przebiegu schorzeń reumatoidalnych

• jeden staw, lub jeden z kilku zajętych stawów

• objawy ogólne tak/nie

• może dojść do zerwania ścięgien!!!

• przykurcz stawu łokciowego

12. Odruchowa dystrofia wspólczulna (zespół Sudecka, algodystrofia ) „F”

• występuje po urazie( niekiedy odległym) kończyn w okolicy większych stawów

• częściej w kończynie górnej

• ból jest objawem dominującym ( przeczulica, alodynia,)

• ograniczenie ruchów, zaniki, przykurcze

• mogą być drżenia drobrofaliste

• obrzęk, zaczerwienienie/zasinienie, wzmożona potliwość, ucieplenie/ochłodzenie

• osteoporoza plamista

• może wstąpić po udarze mózgu, zawale m.sercowego a także bez uchwytnej przyczyny

diag kg 4

13. Zmiany zwyrodnieniowe stawów drobnych rąk

( osteoarthrosis deformans) „F”

• jest manifestacją choroby zwyrodnieniowej stawów w zakresie stawów międzypaliczkowych rąk czy stóp

• jest to choroba przyczepów mięśniowych z towarzyszącym zapaleniem kaletek maziowych czy innych elemnetów stawu

• manifestuje się w okresie okołomenopauzalnym i później

• istotną rolę odgrywa predyspozycja rodzinna

• dotyczy głównie stawów m-paliczkowych dalszych ( guzki Heberdena)

• w dalszej kolejności stawów m-paliczkowych bliższych ( guzki Bucharda)

• finalnie doprowadza do podwichnięć w stawach

• ręce pozostają chwytne

14. Zespół cieśni nadgarstka „F”

• występuje u ok 6% populacji

• dominuje ból ręki, palców (2-3palce), głównie nocny

• jest wynikiem ucisku w kanale utworzonym przez więzadło poprzeczne nadgarstka na ścięgna zginaczy oraz nerw pośrodkowy

• chorują kobiety (gł), u 50% jest on obustronny

• zaniki mm.kłębu

• badanie usg i badanie elektrofizjologiczne decyduje o rozpoznaniu

15. Nerwoból łokciowy „F”

• dość częsty

• ból umiejscowiony jest w łokciu, lub na ręce po stronie łokciowej ( IV i V palec). Promieniowanie może być wsteczne i obejmować całą kończynę.

• parestezje w zakresie palca IV i V

• zaniki mięśniowe w obrębie kłębika

• przyczyną jest zwykle uraz w okolicy łokcia ( czeste uszkodzenia dają neuropatię)

• mylony z łokciem tenisisty, dyskopatią C7-8

Bóle środkowej i dolnej części tułowia

1. bóle opasujące (dolna część klatki piersiowej, górna lędźwiowa)

a. faza wstępna półpaśca

b. bóle zejściowe po półpaścu

c. procesy wewnątrzrdzeniowe, lub wewnątrzkanałowe

- guzy

- dyskopatia ( często pourazowa)

- złamania kręgów,

- nasilone zmiany zwyrodnieniowe

Charakterystyczne jest prowokowanie bólu ruchem zginania na boki.

po stronie prawej: bóle związane z wątrobą - rozciąganie torebki wątroby, pęcherzyka żółciowego

po stronie lewej : maska zawału mięśnia sercowego.

Postępowania : konieczna diagnostyka: MRI, ekg, usg

Fizjoterapia: po wykluczeniu patologii wymagającej innego postępowania

2. ból w okolicy mostka

Ból wieńcowy!!!! Bezwzględnie do wyjaśnienia przez lekarza

Zespół Tietza - ból w miejscu przejścia żebra kostnego w chrzestne. Miejscowy ból, palpacyjny i niewielki obrzęk

Rozpoznanie stawia się po wykluczeniu spraw sercowych. Leczenie lekami niesteroidowe przeciwzapalne.

Fizjoterapia : sollux, laser

3. Zmiany zwyrodnieniowe w stawie obojczykowo-mostkowym

- po przebytym urazie

- po nadmiernym obciążeniu

- element choroby zwyrodnieniowej stawów

Postępowanie: unieruchomienie - rzadko

Fizjoterapia - zabiegi jak w chorobie stawów z uwazględnieniem lokalizacji

4. Bóle łuków żebrowych

- kamica pęcherzyka żółciowego -strona prawa

- bóle wątroby- strona prawa

- bóle dwunastnicy -strona lewa

- maska zawału -strona lewa

- bóle trzustki -strona lewa

ale także:

- nieprawidłowa, nadmierna ruchomość żebra X lub XI może to być po urazie klatki piersiowej

- leczenie trudne, czasem się operuje.

5. Zespół Mondora jest to zakrzepowe zapalenie żył piersiowych.

Objawy tępe bóle zlokalizowane powierzchownie na ścianie klatki piersiowej. Widoczne - żylakowo poszerzone żyły

6. Zespół bólowy ściany brzucha - lokalizowany w mięśniu prostym brzucha.

Ból spowodowany jest najcześciej uszkodzeniem galęzi skórnej szóstego nerwu międzyżebrowego. Przechodzi ona przez powięź mięśnia prostego brzucha. Po przeciążeniu np cwiczeniami na siłowni może dawać zespół bólowy.

Ale także: mogą to być objawy rzutowanego bólu z jamy brzusznej, czy wręcz objawy otrzewnowe np wyrostka robaczkowego.

Inna przyczyna to przepuklina kresy białej.

Konieczna wizyta u lekarza, badanie OB i leukocytozy.

7. Bóle w podbrzuszu

- centralnie: pęcherz ( objawy dyzuryczne)

żylaki odbytu ( objawy przy oddawaniu stolca)

macica ( bóle związane z cyklem miesiączkowym)

- bocznie : przydatki - jajniki, jajowody, ciąża pozamaciczna

przepuklina pachwinowa

staw biodrowy ( diagnoza przez badanie stawu biodrowego).

---