ANALIZA WSKAŹNIKOWA NA PODSTAWIE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

Narzędziem poznania sytuacji finansowej przedsiębiorstwa jest analiza finansowa jego sprawozdania finansowego, czyli bilansu, rachunku zysków i strat itd. Sprawozdanie finansowe, zgodnie z teorią rachunkowości, jest „wiernym obrazem” sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Z różnych jednak powodów zawartość sprawozdania nie wystarcza i konieczna okazuje się jego dalsza „obróbka” właśnie za pomocą analizy finansowej. Zasadniczą jej częścią, słusznie uważaną za najważniejszą, jest analiza wskaźnikowa. Analiza wskaźnikowa dostarcza najważniejszych informacji o sytuacji finansowej. Cieszy się ona popularnością wśród praktyków finansów i ekonomii, gdyż ma wiele zastosowań. 

Analiza wskaźnikowa jest szybką i efektywną metodą uzyskiwania wglądu w operacje gospodarcze i funkcjonowanie firmy. Sposób podejścia do tego narzędzia powinien być wyważony i uzupełniony innymi technikami analitycznymi. Analiza wskaźnikowa nie jest wolna od pewnych ograniczeń. Najpoważniejszym z nich jest fakt, że bazuje wyłącznie na przeszłości firmy. Jednak wraz z analizą otoczenia może ona służyć do przewidywania warunków działania przedsiębiorstwa w przyszłości.

Analiza wskaźnikowa (Ratio Analysis) obejmuje następujące etapy badań:

• wybór dziedziny działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, która ma być przedmiotem oceny,

• dobór wskaźników i współczynników ekonomicznych reprezentatywnych dla badanej dziedziny,

• weryfikację wskaźników i współczynników,

• skorygowanie sposobu mierzenia wskaźnika i współczynnika lub ustalenie dodatkowych wskaźników i współczynników, pozwalających uzyskać dokładny i obiektywny obraz analizowanych zjawisk,

• obliczenie wskaźnika i/lub współczynnika na podstawie zweryfikowanych mierników oraz postawienie diagnozy i sformułowanie decyzji.

Wskaźniki finansowe konstruowane i klasyfikowane mogą być w różny sposób. Na świecie jak i w naszym kraju najszersze zastosowane zyskała poniżej przedstawiona klasyfikacja:

• wskaźniki płynności finansowej,

• wskaźniki zadłużenia i obsługi długu,

• wskaźniki rentowności (zyskowności),

• wskaźniki operacyjności (sprawności działania)

W analizie wskaźnikowej największą rolę odgrywa analiza porównawcza oraz analiza trendu.

Analiza porównawcza polega na wyliczeniu wskaźników na podstawie sprawozdań finansowych (lub innych danych, jeżeli są one powszechnie dostępne) i porównywaniu ich z wartością wskaźników uzyskiwanych przez inne podmioty w tej samej branży lub porównywanie ze średnimi branżowymi.

Analiza trendu natomiast polega na porównywaniu wartości wskaźników uzyskiwanych w kolejnych okresach przez badany podmiot. Analiza taka dokonywana jest zarówno w okresach obejmujących kilka lub kilkanaście lat, jak również w układzie horyzontalnym obejmującym następujące po sobie lata.

Analiza wskaźnikowa pozwala nam w szybki i efektywny sposób uzyskać wgląd w funkcjonowanie firmy.

Podział grup wskaźników wygląda następująco:

A. WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

A 1. Wskaźnik płynności bieżącej:

WPB =

gdzie:

AB - aktywa bieżące,

ZB - zobowiązania bieżące.

Wskaźnik ten informuje o tym, ile razy bieżące aktywa pokrywają zobowiązania

bieżące. Bezpieczny poziom tego wskaźnika powinien kształtować się na poziomie od

1,5 do 2.

A 2. Wskaźnik płynności szybkiej:

WPS =

gdzie:

AB - aktywa bieżące,

ZAP - zapasy,

ZB - zobowiązania bieżące.

Wskaźnik ten nazywany mocnym testem, określa, ile razy aktywa bieżące o

najwyższej płynności pokrywają zobowiązania bieżące. Najbardziej wskazany

przedział tego wskaźnika powinien wynosić od 1,2 do 1,5. Warto zauważyć, że zbyt

wysokie wartości każdego ze wspomnianych wyżej wskaźników świadczą o złej

strukturze finansowania działalności. W szczególności może to oznaczać nadmiar środków pieniężnych na rachunku bankowym lub ( i ) niepokojąco wysoki poziom należności. Z kolei ich zbyt niski poziom może stanowić sygnał zbliżających się kłopotów finansowych, uniemożliwiając tym samym spłatę bieżących zobowiązań. Niekiedy, np. w przypadku wysokiej inflacji, uzasadniony może być niższy poziom wspomnianych wskaźników. Firmy, w których występuje znaczna różnica między obydwoma wskaźnikami, charakteryzują się zbyt wysokim poziomem zapasów (zamrożone środki obrotowe). W niektórych branżach wysoki poziom zapasów może być koniecznością spowodowaną jej specyfiką.

B. WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA I OBSŁUGI DŁUGU

B 1. Wskaźnik zadłużenia aktywów:

WZA =
x 100%

gdzie:

ZO - zobowiązania ogółem,

AKT - aktywa.

Wskaźnik zadłużenia aktywów (zadłużenia ogółem) określa udział wszystkich

zobowiązań (kapitałów obcych) w finansowaniu majątku firmy. Zwykle za dobry

poziom wskaźnika uważa się wartości od 55do 65%, co oznacza, że w przeciętne

przedsięwzięcie firma powinna zaangażować przynajmniej 35% kapitału własnego.

Zbyt wysoki poziom wskaźnika świadczy o podwyższonym ryzyku finansowym,

spowodowanym bardzo prawdopodobną możliwością utraty zdolności do spłaty

zadłużenia. Zbyt niski poziom wskaźnika może wskazywać na zbyt mały udział

kapitałów obcych w finansowaniu działalności firmy.

B 2. Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego :

WZKW =
x 100%

gdzie:

ZO - zobowiązania ogółem,

KW - kapitał własny.

Wskaźnik ten informuje o stosunku poziomu zobowiązań (kapitałów obcych) do

kapitału własnego firmy. Jego pożądany poziom zależy od tego jakie granice

zadłużenia aktywów uznamy za dopuszczalne. Jeśli będą one należeć do przedziału <55 - 65%>, to pożądany poziom zadłużenia kapitału własnego powinien wynosić od 122 - 186%.

B 3. Wskaźnik zadłużenia długoterminowego:

WZD =
x 100%

gdzie:

ZOD - zobowiązania długoterminowe,

KW - kapitał własny.

Określa on relacje między zobowiązaniami długoterminowymi, które muszą być

uregulowane w okresie dłuższym niż jeden rok, do kapitału własnego. Zwykle za

pożądaną wartość składnika uznaje się jego wartość do 50 - 100%.

B 4. Wskaźnik pokrycia obsługi długu I:

WPODI =

gdzie:

ZB - zysk brutto,

ODS - odsetki,

RATK - rata kredytu.

Powyższy wskaźnik określa stosunek wielkości zysku przed potrąceniem kosztów

odsetek oraz podatku dochodowego do poziomu obciążeń wynikających z obsługi

zadłużenia. Zadowalający poziom wskaźnika znajduje się w przedziale <1,3 - 2,5>, a

wzrost jego wartości jest równoznaczny ze zmniejszeniem się ryzyka związanego z

udzieleniem firmie kredytu.

C. WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI (ZYSKOWNOŚCI)

C 1. Wskaźnik rentowności brutto:

WRB =
x 100%

gdzie:

ZB - zysk brutto,

SN - sprzedaż netto.

Wskaźnik ten informuje o wartości zysku brutto (przed opodatkowaniem),

przypadającego na każdą złotówkę sprzedanych produktów i towarów.

C 2. Wskaźnik rentowności netto:

WRN =
x 100%

gdzie:

ZN - zysk netto,

SN - sprzedaż netto.

Wskaźnik ten informuje z kolei o wartości zysku netto (po opodatkowaniu),

przypadającego na każdą złotówkę sprzedanych produktów i towarów. Minimalny

poziom tego wskaźnika powinien wynosić 5%, a pożądany 15%.

C 3. Wskaźnik rentowności kapitału własnego:

WRKW =
x 100%

gdzie:

ZN - zysk netto,

KW - kapitał własny.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego pozwala ocenić rentowność

zaangażowanego kapitału własnego. Wysokie wartości tego wskaźnika, wskazują na

korzystną sytuację finansową firmy, szczególnie z punktu widzenia akcjonariusza firmy. Wysokość wskaźnika na poziomie 15% uważa się za dobry.

D. WSKAŹNIKI OPERACYJNOŚCI (SPRAWNOŚCI DZIAŁANIA)

D 1. Wskaźnik rotacji należności:

WROTNA =

gdzie:

SN - sprzedaż netto,

NAL - przeciętny stan należności.

Wskaźnik rotacji należności określa ile razy w ciągu badanego okresu odtwarza stan

swych należności. Pożądane są więc wszelkie działania zmierzające do podniesienia poziomu tego wskaźnika.

D 2. Wskaźnik cyklu należności:

WCYKNA =

gdzie:

NAL - przeciętny stan należności w badanym okresie,

OKRES - okres w dniach,

SN - sprzedaż netto.

Za pomocą wskaźnika cyklu należności można określić długość okresu (w dniach)

ściągania należności. Zbyt wysoki poziom tego wskaźnika może świadczyć o

nieskutecznym ściąganiu należności, co w rezultacie może prowadzić do bankructwa. Nie sposób jednak prawidłowo zinterpretować wartości omawianego wskaźnika bez znajomości specyfiki branży.

D 3. Wskaźnik rotacji zobowiązań:

WROTZO =

KUP - koszty wytworzenia wyrobów gotowych,

ZAPO- zapasy początkowe,

ZAPB - zapasy bieżące,

AMORT - amortyzacja.

Wskaźnik rotacji określa, ile razy w ciągu badanego okresu przedsiębiorstwo odtwarza stan swych zobowiązań.

D 4. Wskaźnik cyklu zobowiązań:

WCYKZO =

gdzie:

ZOB - przeciętny stan zobowiązań w badanym okresie,

KUP - koszty wytworzenia wyrobów gotowych,

ZAPO- zapasy początkowe,

ZAPB - zapasy bieżące,

AMORT - amortyzacja.

Wskaźnik cyklu zobowiązań określa średni czas regulowania zobowiązań. Im wyższa

wartość wskaźnika tym korzystniejsza sytuacja firmy, ponieważ finansuje się ona za

pomocą kapitału wierzycieli. Pożądaną sytuacją byłby wyższy poziom wskaźnika

rotacji zobowiązań niż rotacji należności.

SPIS LITERATURY:

1. Duraj J., Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa, 1993;

2. Gajdka J.,Walińska E., Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa, 1998;

SPIS WITRYN INTERNETOWYCH:

1. www.biznesplan.waw.pl

J. Duraj, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1993, s.16.

J. . Gajdka, E. Walińska, Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s. 303.

http://www.biznesplan.waw.pl/5322.html

---