• MAKROEKONOMIA

 

1.Pdst.probl. Makroekonom.Makroekonomia traktuje o ogólnym zarysie gospodarki a nie o jej szczegółach. -INFLACJA-to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w jakimś okresie czasu. HIPERINFLACJA-to zjawisko polegające na utrzymywaniu się wysokiej stopy inflacji w dłuższym okresie czasu. CZYSTA INFLACJA- jest przypadkiem szczególnym, który pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie. STOPA INFLACJI-jest to procentowy przyrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku.

-BEZROBOCIE-jest to liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednocześnie nie mających zatrudnienia. STOPA BEZROBOCIA-jest to odsetek siły roboczej pozostającej bez pracy. SIŁA ROBOCZA-jest to liczba ludzi pracujących lub poszukujących pracy. Nie obejmuje ona, zatem wszystkich tych, począwszy od bogatych do bezdomnych narkomanów, którzy nie pracują ani nie poszukują pracy.

-PRODUKCJA I WZROST.Realny narodowy produkt brutto jest miarą całkowitego dochodu gospodarki narodowej.Świadczy on o ilości dóbr i usług, na których zakup może pozwolić sobie gospodarka jako całość. PNB jest blisko związany z kategorią produkcji globalnej gospodarki. Przyrost realnego PNB określa się mianem wzrostu gospodarczego.

2.RUCH OKRĘŻNY DOCHODU.

Wydatki na dobra i usługi

 

Dobra i usługi

 

Gosp.domowe Przedsiębior.

 

Usługi czynników produkcji

 

Dochody czynników

Produkcji

 

Rysunek przedstawia ruch okrężny między gospodarstwami domowymi i przedsiębiorstwami. Krąg wewnętrzny symbolizuje transfery zasobów rzeczowych między dwiema grupami podmiotów, natomiast krąg zewnętrzny odzwierciedla odpowiadające im przepływy pieniężne. Gospodarstwa domowe dostarczają usługi czynników wytwórczych przedsiębiorstwom, które wykorzystują te czynniki w produkcji dóbr i usług dla gospodarstw domowych. Przedsiębiorstwa wypłacają gospodarstwom domowym dochody czynników produkcji, gospodarstwa z kolei zapewniają wpływy przedsiębiorstwom, wydając swoje dochody na dobra i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa.

3.SPOSOBY MIERZENIA PKB.

PKB-jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. PKB mierzy wartość produkcji wytworzonej w gospodarce kraju. Przedsiębiorstwa nabywają usługi świadczone przez czynnik praca od gospodarstw domowych, ale jednocześnie kupują surowce i maszyny od innych przedsiębiorstw. Jeżeli włączymy do PKB wartość produkcji samochodów nie ma już potrzeby doń wliczania wartości stali sprzedanej producentom samochodów, ponieważ jest już ona częścią wartości samochodu. Aby uniknąć podwójnego liczenia, wprowadzamy pojęcie wartości dodanej. WARTOŚĆ DODANA -jest to przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji. Wartość dodaną oblicza się odejmując od wartości dóbr wyprodukowanych w przedsiębiorstwie sumy kosztów rzeczowych czynników wytwórczych zużytych do produkcji tych dóbr. Z pojęciem wartości dodanej jest ściśle związane rozróżnienie między dobrami finalnymi i pośrednimi. DOBRA FINALNE-to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika.Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez przedsiębiorstwa domowe albo dobra kapitałowe(inwestycyjne)-np. maszyny nabywane przez przedsiębiorstwa.

DOBRA POŚREDNIE-to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane.

Zgodnie z tym rozróżnieniem lody są dobrem finalnym, natomiast stal to dobro pośrednie, które jest wykorzystywane jako składnik procesu produkcji w innych przedsiębiorstwach. Uznając dobra kapitałowe za dobra finalne przyjmujemy, iż nie zużywają się one całkowicie w jednym cyklu wytwórczym. PKB w cenach rynkowych jest miarą produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi. PKB w cenach czynników wytwórczych jest miarą produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich. PKB wyrażony w cenach rynkowych jest, więc wyższy od PKB w cenach czynników wytwórczych o wielkość podatków pośrednich (pomniejszoną o sumę ewentualnych subsydiów do dóbr i usług.). PKB w cenach rynkowych=C+I+G wyższa stopa podatków pośrednich powoduje wzrost cen dóbr i usług. Chociaż wartość produkcji w cenach rynkowych ciągle wzrasta nie zmieniają się fizyczne rozmiary produkcji. W związku z tym bardziej sensowne jest mierzenie PKB w cenach czynników produkcji. Tak, więc jeśli odejmiemy podatki pośrednie Te otrzymamy: PKB w cenach czynników prod.Y =C+I+G-Te Przedstawiony miernik jest niezależny od wielkości podatków pośrednich. Tak, więc dochody gospodarstw domowych wcenach czynników wytwórczych z ostają powiększone o płatności transferowe B i pomniejszone o podatki bezpośrednie Td. W rezultacie otrzymujemy rozporządzalne dochody osobiste, które informują nas ile gospodarstwa mogą przeznaczyć na wydatki i ozczędności. Wynoszą one, zatem Y+B-Td. Natomiast suma, której gospodarstwa nie wykorzystają na konsumpcję nazyamy oszczędnościami i wynoszą one S=(Y+B-Td)-C.

4.ZALETY I WADY MIERZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSP. PRZY POMOCY PNB. PNB jest to PKB skorygowany o dochody netto z własności za granicą. Realny PNB na 1 mieszkańca jest to całkowity PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju. Jest on bardzo wiarygodnym wskaźnikiem ilości dóbr i usług przypadającej na jednego mieszkańca. Nominalny PNB jest miarą produkcji w cenach bieżących . Realny PNB mierzy produkcję w cenach stałych. Realny PNB jest to zatem nominalny PNB skorygowany o wpływ zmian ogólnego poziomu cen będących wynikiem inflacji. Wskaźnik ogólnego poziomu cen stosowany do wprowadzania korekty z tytułu inflacji jest określany mianem deflatora i liczymy go ze wzoru ( nominalny PNB/realny PNB)*100 PNB (per capita ) na jedną osobę jest tylko wielkością przeciętną . Ilość dóbr i usług dostępna dla konkretnych ludzi zależy ponadto od sposobu podziału wytworzonego dochodu. Realny i realny PNB na jednego mieszkańca są tylko bardzo przybliżonymi i niedoskonałymi miernikami poziomu dobrobytu kraju i poszczególnych jednostek. PNB nie uwzględnia działalności o charakterze nierynkowym , dóbr uciążliwych dla życia (efektów ubocznych ) takich jak zanieczyszczenia oraz działalności nierynkowej tworzącej wartość jak np. prace w gospodarstwie domowym . Nie uwzględnia on także produkcji i usług nie rejestrowanych w celu uniknięcia podatków . Wreszcie pomija wartość czasu wolnego . Wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto (DEN ) jest właśnie próbą oszacowania tych zjawisk i włączenia ich do PNB tak aby stał się on bardziej adekwatnym miernikiem poziomu dobrobytu w danym kraju . Ponieważ systematyczne dokonywanie pomiarów wszystkich tych rodzajów działalności jest kosztowne a czasem niemożliwe w praktyce PNB pozostaje najczęściej stosowanym miernikiem sytuacji gospodarczej kraju.

5ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY INWESTYCJAMI I OSZCZĘDN. W RACH. DOCH. NAROD.Inwestycje- są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa . Oszczędności - to ta część dochodu która nie zostanie wykorzystana na konsumpcję(zakup dóbr i usług) Przyjmijmy że Y to PKB, który jest tożsamy z wartością dochodów gospodarstw domowych . Jeśli C oznaczymy wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych a przez S oszczędności to wówczas na mocy definicji zgodnie z którą oszczędności to nie skonsumowana część dochodu, otrzymamy: S=Y-C oraz Y=C+S Ponieważ Y czyli PKB można oznaczyć jako sumę wydatków końcowych na konsumpcję i wydatków końcowych na inwestycje Y=C+I to Y=C+S=C+I w związku z powyższym S=I oszczędności równe są inwestycjom Szczególnym rodzajem inwestycji jest inwestycja w kapitał obrotowy , natomiast kapitałem obrotowym są zapasy. Zapasy- to dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży. Ponieważ nie zużywają się one całkowicie w produkcji ani nie zostają sprzedane w bieżącym okresie są uznawane za dobra kapitałowe. Powiększanie zapasów jest więc równoznaczne z inwestycjami w kapitałobrotowy. Kiedy zapasy obniżają się wtedy traktujemy je jako inwestycje ujemne lub inaczej dezinwestycje.

6. RACHUNEK DOCHODU NARODOWEGO Z UWZGLĘDNIENIEM PAŃSTWA I ZAGRANICY Wiemy że Y=(C+S-B+Td) z drugiej strony S=(Y+B-Td)-C Porównując te dwie definicje Y otrzymujemy C+S-B+Td=Y=C+I+G-Te Ponieważ równania te są tożsamościami można powiedzieć że: *S+Td+Te=I+G+B gdzie G-wydatki państwa , B- płatności transferowe, oraz** S-I=G+B-Td-TeLewa strona równania*symbolizuje łączne odpływy z ruchu okreżnego płatności . Pieniądze zostaja wycofane z ruchu okrężnego w postaci oszczędności gospodarstw domowych i podatków płaconych państwu . Prawa strona równania *pokazuje dopływy do obiegu . Wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw i wydatki na dobra i uslugi oraz na wypłaty transferowe wprowadzają pieniądze z powrotem do obiegu . Całkowite odpływy muszą być równe całkowitym dopływom. Równanie **ilustruje podobne zależności Odpływy netto muszą być równe dopływom netto z tym że odpływy to nadwyżka finansowa sektora prywatnego a dopływy netto to deficyt finansowy państwa .W sektorze prywatnym jako całości może istnieć nadwyżka gdy w budżecie państwa występuje deficyt i odwrotnie. Do rachunku dochodu narodowego wchodzi jeszcze zagranica z którą dokonujemy jeszcze transakcji. Eksportem X nazywamy dobra które zostały wytworzone w kraju a następnie sprzedane zagranicę. Import Z to dobra które są produkowane za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki krajowej . W związki z istnieniem w gospodarce otwartej handlu zagranicznego możemy formułę obliczania PKB w nast. Sposób Y=C+I+G+X-Z-Te=C+I+G+NX-Te Import jest odpływem natomiast eksport dopływem do obiegu . Łącząc ze sobą równania otrzymujemy S+(Td+Te-B)+Z=I+G+X orazS-I=(G+B-Te-Td)+NX Nadwyżka sektora prywatnego to S-I to odpływ z ruchu okrężnego natomiast dopływ to deficyt budżetu państwa G+B-Te-Td albo eksport netto NX tj. nadwyżka wpływów z eksportu nad wydatkami na import.

7.RÓŻNICA MIĘDZY PKB A PNB.PNB jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji . PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą. Zgodnie z tą definicją jeśli w wielkiej Brytanii suma napływu dochodów majątkowych z zagranicy wynosi 2 mld. Odpływy dochodów majątkowych należnych cudzoziemcom 1 mld to PNB Wielkiej Brytanii który jest miarą dochodów uzyskiwanych przez obywateli brytyjskich jest wyższy od PKB kraju mierzącego wartość dóbr i usług wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii o 1mld.

8.RÓŻNICA MIĘDZY PNB A DNAmortyzacja -to miara szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia. Amortyzacja jest kosztem ekonomicznym ponieważ dotyczy zasobów zużywanych w procesie produkcji. Zgodnie z powyższym odejmując od PNB amortyzację otrzymujemy PNN albo inaczej DN. Dochód Narodowy to produkt netto wytworzony w gospodarce . Oblicza się go przez odjęcie amortyzacji od PNB w cenach czynników produkcji. Dochód Narodowy to ilość pieniędzy jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi po odłożeniu odpowiedniej sumy na sfinansowanie amortyzacji i utrzymania istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie.

9.PNB w ujęciu realnym i nominalnymPNB w ujęciu nominalnym mierzy się w cenach bieżących tj. w istniejących w czasie gdy osiągane były dochody składające się na PNB. Realny PNB inaczej w cenach stałych koryguje nominalny PNB o skutki inflacji i wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie określanym jako okres bazowy lub podstawowy. Deflator PNB jest to stosunek nominalnego PNB do realnego PNB wyrażony w postaci wskaźnika, (czyli mnożymy go przez 100). Jeżeli od tradycyjnego PNB odjęlibyśmy wartość produktów zwiększających uciążliwość życia i dodalibyśmy wartość dochodów nie rejestrowanych i nie przechodzących przez rynek otrzymalibyśmy zmodyfikowany PNB który byłby bardziej precyzyjnym miernikiem produkcji dóbr i usług w gospodarce.

10.SKŁADNIKI POPYTU GLOBALNEGO. W warunkach braku państwa i wymiany z zagranicą występują dwa źródła popytu na dobra -popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych i popyt innwestycyjny przedsiębiorstw. Oznaczając przez AD popyt globalny , przez C popyt konsumpcyjny oraz przez I popyt inwestycyjny otrzymujemy AD=C+I

Popyt konsumpcyjny

Gospodarstwa domowe nabywają różne dobra i usługi. W praktyce te zakupy konsumpcyjne sięgają około 90% rozporządzalnych dochodów osobistych. Rozporządzalne dochody osobiste to dochody jakie gospodarstwa domowe otrzymują od przedsiębiorstw , powiększone o wypłaty transferowe i zmniejszone o podatki bezpośrednie płacone państwu. Są to inaczej dochody jakie gospodarstwa domowe mogą

wykorzystać na wydatki i oszczędności. Funkcja konsumpcji obrazuje nam wielkość zamierzonej konsumpcji globalnej przy każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych. Punkt przecięcia z osią Y to punkt autonomicznego popytu konsumpcyjnego który oznacza popyt niezależny od wielkości dochodu. Kąt nachylenia funkcji to krańcowa skłonność do konsumpcji .Krańcowa skłonność do konsumpcji to część każdej dodatkowej złotówki dochodu rozporządzalnego którą gosp. dom. Pragną przeznaczyć na konsumpcję.

Wydatki inwestycyjne to zamierzone planowane przez przedsiębiorstwa powiększenie zasobów kapitału trwałego oraz stanu zapasów. Popyt inwestycyjny przedsiębiorstw zależy głównie od ich przewidywań co do tempa wzrostu popytu na ich produkty. Popyt globalny jest to suma którą przeds. I gosp. dom. Planują wydać na dobra i usługi przy różnej wysokości dochodu. Wykr. Funkcji popytu glob.

 

popyt globalny AD=C+I

 

C

 

40

I

 

8

0 40 80

dochód

Ponieważ zakładamy że popyt inwest.jest stały konsumpcja jest jedyną częścią popytu która rośnie wraz ze wzrostem dochodu dodanie stałego popytu inwest.do jej funkcji pozwala wykreślić funkcję popytu glob. AD .

11.PRODUKCJA W PUNKCIE RÓWNOWAGI. Przy stałych cenach i płacach równowaga krótkookresowa na rynku dóbr istnieje wtedy kiedy popyt glob. Lub inaczej planowane globalne wydatki dokładnie zrównają się z faktycznie wytworzoną produkcją. Wykres produkcji w punkcie równowagi.

Zamierzone wydatki

45

E AD=

C+I

80 C

40 B

 

 

0

40 80

produkcja, dochód

 

Linia 45⁰ jest zbiorem punktów których wartość na osi X jest równa wartości na osi Y Punkt przecięcia krzywej AD i linii 45⁰ (punkt E ).jest jedynym punktem w którym popyt globalny AD jest równy dochodowi . Stąd też punkt E jest punktem równowagi w którym planowane wydatki są równe faktycznej produkcji i faktycznemu dochodowi.

12.PROCESY DOSTOS> PROW> DO OSIĄG. RÓWNOWAGI W GOSP.Jeśli produkcja w gosp. Jest niższa od poziomu równowagi , popyt globalny zatem przewyższa produkcję. Jeśli przeds. Dysponują zapasami wyrobów gotowych, to mogą czerpiąc z nich zwiększyć swoją sprzedaż ponad rozmiary bieżącej produkcji . Należy jednak zauważyć że jest to nie planowane zmniejszenie zapasów , planowane zmiany zapasów są już wliczone do globalnego popytu inwestycyjnego .I .Jeśli przedsiębiorstwa nie mogą zaspokoić globalnego popytu przez nie planowane zmniejszenie zapasów , muszą część klientów odprawić z kwitkiem. Obie reakcje są sygnałem skłaniającym do zwiększenia produkcji. Dzieje się tak zawsze wtedy gdy produkcja jest niższa od poziomu równowagi. Gdy natomiast produkcja przewyższa popyt globalny tzn. przedsiębiorstwa nie są w stanie sprzedać całej swojej produkcji i w sposób nie planowany zwiększają swoje zapasy wówczas otrzymują sygnały do zmniejszenia produkcji. Tak więc gdy produkcja jest niższa od popytu globalnego przeds. powinny zwiększyć produkcję natomiast gdy jest wyższa powinny tą produkcję ograniczyć.

13.RÓWNOWAGA PRODUKCJI PRZY UWZGL.ZALEŻNOŚCI MIĘDZY OSZCZ. I INWEST.W punkcie równowagi dochód jest równy sumie planowanych inwestycji i planowanej konsumpcji. Stąd oczywiście planowane inwestycje są równe dochodowi na poziomie równowagi pomniejszonemu o planowaną konsumpcję. I=Y-C. Skoro S=Y-C otrzymujemy I=S Zrównania wynika ż w punkciw równowagi dochód osiąga poziom przy którym gosp. dom. Planują zaoszczędzić dokładnie tyle ile przedsiębiorstwa zamierzają zainwestować. Więc jeśli funkcja konsumpcji ma postać C=8+0,7Y to funkcja oszczędności musi przybrać postać S=-8+0,3Y.Jeśli dochód przekracza poziom równowagi to gosp. zamierzają zaoszczędzić więcej niż przeds. chcą zainwestować. Oznacza to że następuje nieplanowany wzrost zapasów i przedsięb. Zaczynają ograniczać wielkość produkcji. I odwrotnie gdy produkcja jest niższa od poziomu równowagi planowane inwstycje przekraczają oszczędności . przeds. dokonują nie planowanego zmniejszenia zapasów i zwiększają produkcję

oszczędności

inwestycje

 

 

S=-8+0,3Y

40

E

I

o

dochód produkcji

Zależność między funkcją konsumpcji a oszczędności.

 

oszczędności

SA

 

0 SA”

 

dochód

 

 

 

konsumpcja CC”

CC

 

 

 

 

 

 

0 dochód

 

Gospodarstwa domowe postanawiają zaoszczędzić mniej i jednocześnie skonsumować więcej przy każdym poziomie dochodu. Krzywa oszczędności przesuwa się w dół z S.A. do S.A.” a wykres funkcji konsumpcji przesuwa się w górę z CC do CC”. . 14.PRZYCZYNY I SKUTKI SPADKU POPYTU GLOB.Zmiany wydatków autonomicznych prowadzą do równoległych przesunięć krzywej AD. Popyt inwestycyjny zależy od bieżących oczekiwań przeds. dotyczących przyszłego popytu na ich produkcję . Nie sposób jednak określic dokładnie przyszłego popytu Keynes dowodził że popyt inwestycyjny reaguje na bieżący pesymizm lub optymizm w ocenie przyszłości i nazwał to zjawisko naturalnym instynktem inwestorów . Przy spadku popytu inwestycyjnego przedsiębiorstwa ograniczają produkcje . Gosp. dom uzyskującr teraz niższe dochody ograniczają swój popyt konsumpcyjny . Przedsiębiorstwa dokonują dalszych cięć rozmiarów produkcji

Popyt glob.

45 AD

 

E AD”

 

E”

 

 

 

Dochód, produkcja

. Gdy popyt inwestycyjny spada krzywa AD przesuwa się z AD do AD” . Punkt równowagi przesuwa się także z E do E” . Produkcja zapewniająca równowagę obniża się . Długość okresu dochodzenia gospodarki do nowego punktu równowagi zależy od dokładności przewidywania przez przedsiębiorstwa przebiegu tego procesu . Jeśli w kolejnych okresach dostosowuja one poziom produkcji mechanicznie do rozmiarów popytu w poprzednich okresach to proces może trwać długo. Niektóre przeds. zauważają że produkują za dużo i przez to zwiększają swoje zapasy . Spodziewając się dalszego spadku popytu ograniczają swją produkcję znacznie szybciej.

15.DZIAŁANIE MNOŻNIKA I JEGO WPŁYW NA ZMIANĘ PRODUKCJI PRZY ZMIANIE W POPYCIE GLOBALNYM. Mnożnikiem nazywamy stosunek zmiany produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych. Mnożnik informuje jak zmieni się produkcja w wyniku zmiany popytu autonomicznego . Mnożnik jest >1 ponieważ każda zmiana autonomicznego popytu inwestycyjnego uruchamia dalsze zmiany popytu konsumpcyjnego. Mnożnik=1/1-MPC

Krańcowa skłonność do konsumpcji określa jaka część dodatkowej jednostki dochodu jest wydawana na konsumpcję . Stąd też MPC jest liczbą dodatnią zawartą od 0 do 1 . Im większa jest MPC niższa jest wartość wyrażenia 1-MPC a im mniejszy mianownik tym większy iloraz. Tak więc im wyższa MPC tym wyższa wartość mnożnika.

16.PARADOKS ZAPOBIEGLIWOŚCI. Zmiana rozmiarów oszczędności jakie gospodarstwa domowe pragną poczynić przy każdym poziomie dochodu prowadzi do zmiany wielkości dochodu zapewniającej równowagę .Nie następuje natomiast zmiana oszczędności w punkcie równowagi; nadal muszą się one równać planowanym inwestycjom . Zjawisko to określa się mianem paradoksu zapobiegliwości. Przesunięcie wykresów funkcji oszczędności i konsumpcji.

 

Popyt glob.

45 AD”

AD

E”

 

E

 

 

 

0

dochód produkcja

 

Gosp. dom. Postanawiają zaoszczędzić mniej i jednocześnie skonsumować więcej. Krzywa oszczędności przesuwa się z S.A. do S.A.” a krzywa konsumpcji z C do C” .Przesunięcie krzywej C powoduje zmianę położenia z AD do AD” produkcja równowagi wzrasta . Mimo to gosp. dom. Chcą zaoszczędzić mniej i przy każdym poziomie dochodu oszczędności zapewniające równowagę wynosza tyle samo . Dochód wzrasta dla utrzymania równości zamierzonych oszczędności i zamierzonych inwestycji.

17.POJĘCIE POLITYKI FISKALNEJ IJEJ NAJWAŻNIEJSZE ASPEKTY. Polityka fiskalna inaczej budżetowa to decyzje państwa dotyczące wydatków i podatków. Wyróżniamy trzy jej aspekty: polityka stabilizacyjna, deficyt budżetowy, dług publiczny.

Polityka stabilizacyjna obejmuje działania państwa zmierzające do utrzymania wielkości produkcji na poziomie zbliżonym do pełnego wykorzystania czynników wytwórczych. ( pełne zatrudnienie ). Deficyt budżetowy można określić jako nadwyżkę wydatków państwa nad jego dochodami. Państwo finansuje zwykle swój deficyt przez sprzedaż obligacji zapożyczając się u społeczeństwa. Państwo zobowiązuje się do ich odkupienia w przyszłości oraz zapłacenia określonej kwoty odsetek. Rezultatem pożyczek jest wzrost zadłużenia państwa wobec społeczeństwa.

Dług publiczny (narodowy ) jest to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych.

18.BUDŻET PAŃSTWA A GLOBALNY POPYT - PODATKI NETTO I FUNKCJA KONSUMPCJI. Dochód rozporządzalny YD jest to dochód narodowy Y pomniejszony o podatki netto NT . Ponieważ stopa podatkowa netto jest równa t to zależność między dochodem rozporządzalnym a dochodem narodowym opiszemy: YD=Y-NT=Y-tY=Y(1-t) Wykres funkcji konsumpcji a podatki netto.

konsumpcja

CC

CC”

C=0,7y

 

 

 

 

 

0

Dochód narodowy Y

Przy braku podatków dochód narodowy Y i dochody rozporządzalne YD są jednakowe. Funkcja konsumpcji CC wskazuje ile pragną konsumować gosp. przy różnym poziomie dochodu narodowego. Podatki netto wpływają na zależność konsumpcji od dochodu narodowego tak , że zmniejszają kąt nachylenia krzywej konsumpcji, obniża się ona z CC do CC”.

19.BUDŻET PAŃSTWA A GLOBALNY POPYT - WPŁYW WYDATKÓW PAŃSTWOWYCH NA POZIOM PRODUKCJI ZAPEWNIAJĄCEJ RÓWNOWAGĘ.

 

Popyt glob.

AD=C+I+G

AD

C

 

 

 

G

I

 

Dochód, produkcja

 

 

Poczatkowo równowaga istnieje w punkcie E .W pewnym momencie wydatki państwa rosną . Linia AD przesuwa się w górę do AD” . Nowy punkt równowagi ustala się w E” a produkcja zapewniająca równowagę wzrasta. Gdyby zamiast wzrostu G nastąpił równy mu przyrost popytu inwestycyjnego I, wówczas wpływ tej zmiany na wielkość produkcji równoważącą rynek byłby dokładnie taki sam.Wzrost G wywołuje wzrost poziomu produktu społecznego odpowiadającego warunkom równowagi o wielkość równą iloczynowi mnożnika i przyrostu G. To z kolei wskazuje że w czasie gdy równowaga następuje na niskim poziomie produkcji, zwiększenie wydatków państwa na dobra i usługi wywoła wzrost łącznego popytu i proaukcji zapewniających równowagę.

20.POŁĄCZONY EFEKT WYŻSZYCH WYDATKÓW I PODATKÓW -MNOŻNIK ZRÓWNOWAŻONEGO BUDŻETU.

 

Popyt glob

AD

AD”

 

E”

E

 

 

 

 

Dochód produkcja

 

Poczynając od punktu równowagi E wydatki państwa rosną i powodują przesunięcie krzywej AD w górę , a stopa podatkowa wzrasta sprawiając że nowa krzywa AD” przebiega bardziej płasko. Punkt równowagi przesuwa się z E do E” gdzie AD” przecina się z krzywą 45⁰ Produkcja zapewniająca równowagę zwiększa się więc.

Mnożnik zrównoważonego budżetu to mechanizm polegający na tym że wzrost wydatków państwa któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków powoduje zwiększenie produkcji. Wzrost wydatków państwa powoduje zwiększenie globalnego popytu natomiast wzrost stopy podatkowej netto nie zmniejsza łącznego popytu. Ostatecznie działania rządu pobudzaja łączny popyt powodując wzrost produkcji . To z kolei prowadzi do wzrostu popytu konsumpcyjnego i wpływów podatkowych netto.

21.DEFICYT BUDŻETOWY - WPŁYW PAŃSTWA NA UKSZTAŁTOWANIE SIĘ JEGO ROZMIARÓW POPRZEZ POLITYKĘ FISKALNĄ. Budżetem państwa nazywamy zapis planu wydatków i sposobów ich finansowania: określonej osoby, przedsiębiorstwa lub państwa. Budżet państwa opisuje jakie dobra i usługi państwo chce kupić w nadchodzącym roku, jakich chce dokonać płatności transferowych i jak chce za to zapłacić. Zwykle rząd planuje sfinansowanie większości wydatków podatkami od ludności. Gdy wydatki przekrocza wielkość wpływów podatkowych występuje deficyt budżetowy. Gdy natomiast przewyższają występuje nadwyżka budżetowa.

deficyt budżetowy państwa=G-NT

Wzrost wydatków państwa na dobra i usługi prowadzi do zwiększenia produkcji zapewniającej równowagę. Przy danej stopie podatkowej wpływy podatkowe wzrastają . Mimo to powiększa się deficyt budżetowy ( lub zmniejsza aię nadwyżka budżetu )Przy danym poziomie wydatków państwa G wzrost stopy podatkowej powoduje zmniejszenie zarówno produkcji w punkcie równowagi jak i deficytu budżetowego.

22.DEFICYT A CHARAKTER POLITYKI FISKALNEJ. Deficyt sam w sobie nie jest dobrą miarą charakteru polityki fiskalnej. Deficyt może się zmieniać z powodów które maja niewiele wspólnego z polityką fiskalną. Nawet wtedy kiedy wydatki państwa i stopa podatkowa zostają nie zmienione przy spadku popytu inwestycyjnego obniży się DN . To z kolei spowoduje zmniejszenie wpływów podatkowych netto i wzrost deficytu budżetowego.Państwo ma mniejsze wpływy podatkowe i musi finansować wyższe płatności transferowe np. z tytułu zasiłków dla bezrobotnych. Jednym ze sposobów wykorzystania deficytu budżetowego jako wskaźnika charakteru polityki fiskalnej jest obliczenie budżetu odpowiadającego stanowi pełnego zatrudnienia. Wskaźnik budżetu pełnego zatrudnienia pokazuje czy budżet wykazywałby deficyt czy nadwyżkę gdyby dochód znajdował się na poziomie pełnego wykorzystania czynników wytwórczych (zatrudnienia ). Jest to znacznie lepszy wskaźnik charakteru polityki fiskalnej niż faktyczna nadwyżka lub deficyt. Druga przyczyna wskazująca na to że faktyczny deficyt nie jest najlepszym wskaźnikiem charakteru polityki fiskalnej wynika z konieczności rozróżniania nominalnej i realnej stopy procentowej. W sytuacji gdy występuje duża inflacja i w związku z tym stopy procentowe (nominalna i realna ) mogą znacznie od siebie odbiegać bardziej zasadne byłoby uwzględnienie po stronie wydatków państwa jako elementu bezpośrednio wpływającego na rozmiary deficytu tylko iloczynu realnej stopy procentowej i pozostającego do spłacenia długu narodowego. W praktyce natomiast publikowane są dane dotyczące deficytu traktujące całość nominalnych płatności odsetek od długu publicznego.

23.AUTOMATYCZNE STABILIZATORY KONIUNKTURY I DYSREKCJONALNA POLITYKA FISKALNA. Automatyczny stabilizator jest to taki mechanizm w gospodarce który zmniejsza podatność PNB na wstrząsy. Wstrząsami nazywamy tu takie zdarzenia jak np. wzrost cen ropy, czy wojna. Wstrząsy mogą zmienić autonomiczne składniki popytu i przesunąć krzywą popytu globalnego. Ważnymi automatycznymi stabilizatorami są : podatek dochodowy , podatek od wartości dodanej (vat) zasiłek dla bezrobotnych. Zawsze gdy spadają produkcja i dochód Rząd wypłaca wyższe zasiłki dla bezrobotnych, a dochody państwa z podatku dochodowego i vat zmniejszają się. Nikt nie musi decydować o uruchomieniu automatycznych stabilizatorów , działają automatycznie. Rząd może jadnak podjąć decyzję o uruchomieniu dysrekcjonalnej polityki fiskalnej. Polityka ta poprzez wpływ na poziom wydatków lub poziom stopy podatkowej stabilizuje popyt globalny i przybliża gospodarkę do stanu pełnego zatrudnienia. Jeżeli rząd uzna że elementy globalnego popytu osiągnęły nienormalnie niski poziom może obniżyć podatki lub zwiększyć wydatki bądź jedno i drugie. W odwrotnej sytuacji gdy inne składniki są duże rząd albo podnosi podatki albo zmniejsza wydatki.

24.DEFICYT BUDŻETOWY -DŁUG PUBLICZNY I JEGO FINANSOWANIE. Dług publiczny wzrasta w wyniku deficytu budżetowego. Ponieważ dług ten w większości zaciąga się u obywateli własnego kraju mogą się z nim wiązać mniejsze kłopoty dla gospodarki niż się powszechnie uważa. Dług publiczny może być jednak ciężarem dla gospodarki jeśli rząd nie chce bądź nie może podnieść podatków, aby sfinansować wypłatę rosnących odsetek od coraz większego długu publicznego. Deficyt nie zawsze jest czymś złym. Zwłaszcza w okresie recesji każda próba zmniejszenia deficytu może jeszcze bardziej oddalić gospodarkę od stanu pełnego zatrudnienia. Szczególnie wysoki deficyt grozi jednak wciągnięciem gospodarki w błędne koło nowych pożyczek, zwiększonej obsługi zadłużenia i jeszcze większych pożyczek. Tak więc dług publiczny jest to całkowite pozostające do spłaty zadłużenie państwa.

25.GOSPODARKA OTWARTA - EKSPORT, IMPORT, BILANS HANDLOWY. Eksport X tj. wytworzone w kraju dobra przeznaczone na sprzedaż za granicę. Z czyli import to dobra wyprodukowane za granicą i nabywane przez podmioty krajowe. Bilans handlowy to wartość eksportu netto. Gdy eksport jest większy od importu występuje nadwyżka handlowa. Gdy import przewyższa eksport gospodarka wykazuje deficyt handlowy. Tak więc gdy gospodarka kraju ma deficyt handlowy w obrotach z zagranicą kraj jako całość musi wyprzedać część swoich aktywów zagranicy aby spłacić deficyt. Skoro do naszej gospodarki włączyliśmy jeszcze eksport i import to musimy warunek równowagi na rynku dóbr rozszerzyć następująco: Y=C+I+G+X-Z. Wykres eksport import bilans handlowy.

 

export import

 

50

dochód

nadwyżka handlowa

 

 

 

250 X-Z

dochód

deficyt handlowy

Krzywa popytu na eksport jest krzywą przebiegającą poziomo ponieważ jest wielkością niezależną od dochodu krajowego. Przy każdej wielkości dochodu narodowego różnica między popytem na eksport a popytem na import stanowi popyt na eksport netto. Przy niskim poziomie dochodu popyt na eksport netto jest dodatni. Występuje wówczas nadwyżka handlowa w wymianie z zagranicą. Gdy poziom dochodu jest wysoki pojawia się deficyt handlowy i eksport netto jest ujemny. Podnosząc popyt na import i nie wpływając na wzrost popytu na eksport wzrost dochodu zawsze wywołuje zmniejszenie nadwyżki handlowej lub wzrost deficytu handlowego.

26.WYJAŚNIJ JAK ZMIENIA SIĘ DOCHÓD ZAPEWNIAJĄCY RÓWNOWAGĘ W GOSPODARCE OTWARTEJ

 

popyt glob.

 

 

 

150 E

100

 

 

300 dochód

Przy niskim dochodzie popyt na eksport netto jest dodatni. Globalny popyt w gospodarce otwartej C+I+G+X-Z przewyższa wówczas C+I+G. Wraz ze wzrostem dochodu popyt na import zwiększa się a planowane rozmiary eksportu netto spadają. Krzywa popytu globalnego AD przecina linię C+I+ G Przy pewnym dochodzie . Powyżej tego dochodu popyt na eksport netto jest ujemny i krzywa popytu globalnego przebiega poniżej linii C+I+G. Równowaga występuje tam gdzie popyt globalny zrównuje się z dochodem i produkcją krajową . (punkt E ) Tylko w tym punkcie zrównują się ze sobą planowane wydatki oraz faktyczny dochód i produkcja.

27.MNOŻNIK W GOSPODARCE OTWARTEJ. Każda dodatkowa złotówka dochodu narodowego wywołuje wzrost popytu konsumpcyjnego na produkty krajowe nie o wartość MPC”tzn. Krańcowej skłonności do konsumpcji dóbr niezależnie od źródła ich pochodzenia , ale tylko o MPC”-MPI . Tym samym mnożnik przybiera postać 1/1-(MPC”-MPI)=1/1-MPC”+MPI. Wzrost wartości MPI spowoduje jeszcze większy spadek wartości mnożnika.

28.ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA. Pieniądz jestto pewien powszechnie używany i akceptowany towar za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub wywiązujemy się ze zobowiązań ( np. spłata długu ). Inaczej mówiąc jest to ogólny środek wymiany. Pieniądz ponadto spełnia jeszcze trzy podstawowe funkcje : jest jednostką rozrachunkową, środkiem przechowywania wartości (środkiem tezauryzacji ) oraz miernikiem odroczonych płatności. Jednostka rozrachunkowa jest to jednostka , w której sa wyrażone ceny i są prowadzone rozliczenia. Jednostkami rozrachunkowymi bywają na ogół jednostki w których dokonuje się równocześnie pomiaru pieniądza jako środka wymiany. Np. we Francji będą to franki francuskie a w Polsce złotówki . Pieniądz jest środkiem przechowywania wartości (tezauryzacji ) ponieważ można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości. Nikt nie zaakceptowałby pieniądza dziś gdyby miał się okazać bezwartościowy jutro. Nie oznacza to że jest to jedyny i najlepszy środek przechowywania wartości. I wreszcie jest jeszcze pieniądz służący jako środek regulowania odroczonych płatności. Początkowo wszystkie transakcje były organizowane za pomocą gotówki .W miarę rozwoju coraz częstszą praktyką stały się transakcje kredytowe. To znaczy że w momencie odbioru towaru kupcy zobowiązywali się do uregulowania zobowiązania w późniejszym określonym okresie. W momencie kiedy odbiorca regulował swoje zobowiązanie pojawia się pieniądz realny pełniący funkcję środka płatniczego.

29.ZŁOTNICY I POCZĄTKI SYSTEMU BANKOWEGO. W dawnych czasach ludzie używali jako pieniądza sztabek złota. Pragnąc znaleźć bezpieczne miejsce na przechowywanie owych sztabek zaczęli składać je do depozytu u złotników którzy wykonywali przedmioty ze złota i dysponowali specjalnymi skarbcami do ich przechowywania a następnie odbierali je gdy chcieli spłacić zobowiązanie.Z biegiem czasu ludzie odkryli że zamiast przekazywać złoto z miejsca w miejsce. Mogą równie dobrze wręczyć sprzedawcy dokument w którym zostają przeniesione prawa własności do złota przechowywanego przez złotnika. Dokument był czymś w rodzaju dzisiejszego czeku. Sumę przechowywaną u złotnika nazwano wkładem (depozytem ). Zasoby pieniądza zaczęto wówczas traktować jako sumę złota trzymanego w domu i wkładów u złotnika. Wynalezienie depozytu znacznie usprawniło system płatności. Złotnicy zorientowawszy się że mają w skarbcach wielkie ilości bezużytecznie leżącego złota zaczęli udzielać pożyczek . ( ponieważ ludzie częściej wymieniali tytuły własności do złota niż pojawiali się u złotnika w celu wycofania swego złota ze skarbca.). Pożyczki te początkowo były niewielkie a z czasem stawały się coraz większe ale równocześnie ze wzrostem wielkości kredytów rosły wielkości odsetek które musieli spłacać dłużnicy wraz ze zwrotem kredytów. Chociaż złotnik miał chwilowo mniej złota niż złożono u niego w depozycie było mało prawdopodobne że wszyscy właściciele wkładów jednocześnie zażądają zwrotu zdeponowanego złota. Pojawiło się też coś w rodzaju dzisiejszego kredytu w rachunku bieżącym czyli przekroczenia stanu konta (depozytu ) w banku ( skarbcu ). Dla złotnika nie było różnicy między dwoma rodzajami kredytu. Wyjściowy stan depozytów zmniejsza się wskutek udzielonych kredytów.Tym samym złotnik nie jest w stanie zwrócić wszystkich depozytów jednocześnie. Ale jako bankier nie bierze takiej sytuacji pod uwagę ponieważ równałoby się to bankructwu. Rezerwy jest to ilość złota pozwalająca dokonać natychmiastowych wypłat na żądanie właścicieli wkładów. Stopa rezerw jest to stosunek rezerw do wkładów. Im niższa jest stopa rezerw tym więcej kredytów jest udzielone, osiągnięte są większe zyski w postaci odsetek, ale jednocześnie podejmowane jest większe ryzyko niewypłacalności, gdyby właściciele wkładów tego zażądali. Średniowieczni złotnicy zapoczątkowali współcześnie panujący system bankowy. Jest on oczywiście znacznie udoskonalony ale opiera się na pewnych wywodzących się ze średniowiecza regułach i zasadach.

30.MECHANIZM KREACJI PIENIĄDZA PRZEZ BANKI KOMERCYJNE. Banki komercyjne są to pośrednicy którym państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady , w których ciężar mogą być wystawiane czeki. Współczesne banki dokonują kreacji pieniądza przez stwarzanie możliwości przekraczania stanu konta i tworzenie wkładów na żądanie o wartości przewyższającej poziom rezerw gotówkowych zgromadzonych w skarbcach banków. Istota tych operacji sprowadza się do tego że bank otwiera niektórym swoim klientom nowe konta lub dokonuje nowego zapisu podwyższającego stan konta już istniejącego przy czym zmianom tym nie towarzyszy żaden dopływ gotówki do banku.Te rachunki bankowe to pieniądz ponieważ ich posiadacze mogą wypisywać w ich ciężar czeki i wykorzystywać je jako środek płatniczy. Zakładamy że do banku A wpłacono gotówkę w wysokości 1000zł (stopa rezerw obowiązkowych w bankach utrzymuje się na poziomie 20% ) Przedsiębiorca zaciąga kredyt w banku A w wysokości 1000zł. Otrzymuje 800zł ponieważ reszta zostaje w banku jako rezerwa. Przedsiębiorca zakupił u producenta maszyny . Producent całą kwotę otrzymaną od przedsiębiorcy wpłaca do banku B. Bank B ma poziom rezerw obowiązkowych również 20% . A więc może udzielić kredytu w wysokości 640zł. Ponieważ reszta zostaje w banku jako rezerwa obowiązkowa. I tak będą funkcjonować wszystkie banki komercyjne.

31.RÓŻNICE W MOZLIWOŚCIACH KREACJI PIENIĄDZA PRZEZ POJEDYNCZY BANK A SYSTEM BANKOWY. Można odnieść wrażenie że pojedynczy bank działając w odosobnieniu jest w stanie wykreować mnóstwo dodatkowych pieniędzy. Jest to jednak nic w porównaniu z ilością pieniądza jaką może stworzyć cały system bankowy, jeżeli banki współdziałają ze sobą. Pojedynczy bank podwyższając poziom wkładów traci w efekcie większą część swych zasobów gotówki jako że kredytobiorcy wystawiają czeki w ciężar swych nowych wkładów. Ta sama gotówka zostanie wprawdzie ponownie ulokowana w systemie bankowym ujmowanym jako całość , jednak do naszego przykładowego banku dopłynie z powrotem tylko niewielka jej część. Przypuśćmy teraz że wszystkie pozostałe banki zwiększały stan swoich wkładów i rozszerzały działalność kredytową w każdym przypadku kiedy następował dopływ do nich dodatkowej gotówki. Zakładając że później cała gotówka jest z powrotem lokowana w bankach , system bankowy jako całość nie traci gotówki w miarę rozszerzania działalności depozytowej.

32.BAZA MONETARNA I MNOŻNIK KREACJI PIENIĄDZA. Baza monetarna lub inaczej zasób pieniądza wielkiej mocy jest to łączna ilość banknotów i bilonu znajdujących się w obiegu pozabankowym i będących w posiadaniu systemu bankowego. Mnożnik kreacji pieniądza obrazuje wielkość zmiany zasobu pieniądza wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę. Można więc zapisać : podaż pieniądza =mnożnik kreacji pieniądza*baza monetarna. Wysokość mnożnika kreacji pieniądza zależy od planowanej przez banki stopy rezerw gotówkowych, oraz od planowanego stosunku gotówki w obiegu pozabankowym do całkowitej wartości wkładów w bankach. Im niższa jest zamierzona stopa rezerw gotówkowych tym większą sumę wkładów stworzą banki na podstawie danych rezerw i tym większa będzie podaż pieniądza. Podobnie im niższy planowany przez sektor pozabankowy stosunek gotówki w obiegu do wkładów tego sektora w bankach tym większa będzie podaż pieniądza dla danej ilości pieniądza wielkiej mocy wyemitowanego przez bank centralny. Ponieważ większa relatywnie część bazy monetarnej znajduje się w tym przypadku na rachunkach bankowych banki są w stanie dokonać kreacji większej liczby depozytów. Przyjmijmy że banki chcą utrzymać rezerwy gotówki R równe określonej części Cb ich wkładów D oraz że sektor pozabankowy chce utrzymywać w obiegu gotówkę C której suma jest równa pewnej części Cp posiadanych przezeń wkładów w bankach D. Tak więc : R=Cb*D oraz C=Cp*D Ponieważ baza monetarna H czyli zasoby pieniądza wielkiej mocy, jest równa sumie gotówki w obiegu i gotówki zgromadzonej w bankach otrzymujemy: H=C+D=(Cb+Cp)*D

Podaż pieniądza M1 jest równa sumie gotówki w obiegu oraz wk ładów na żądanie w bankach. W związku z tym : M1=C+D=(Cb+Cp)*D

Porównując równania otrzymujemy:

M1=(Cp+1/Cb+Cp)*H gdzie:

Cb- zamierzona stopa rezerw gotówkowych banków

Cp -zamierzona stopa gotówka/wkłady a vista sektora pozabankowego,

(Cp+1/Cp+Cb) -wartość mnożnika

H- baza monetarna

33.CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE PODAŻ PIENIĄDZA .Podaż pieniądza to suma gotówki w obiegu poza systemem bankowym oraz wkładów w bankach komercyjnych i w towarzystwach budowlanych. Podaż pieniadza jest częściowo zobowiązaniem banku centralnego a częściowo zobowiązaniem banków. Trzy najważniejsze narzędzia którymi bank centralny może wpływać na podaż pieniądza to : stopa rezerw obowiązkowych, stopa dyskontowa, operacje otwartego rynku.

Stopa rezerw obowiązkowych jest to minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów jaką banki komercyjne muszą utrzymywać na mocy decyzji banku centralnego. Jeżeli stosowany jest wymóg rezerw obowiązkowych to banki komercyjne mogą utrzymywać większe od minimalnych rezerwy jednak nie mogą zejść poniżej tego ściśle określonego poziomu. Jeżeli ich zasób gotówki spadnie poniżej tego poziomu to muszą natychmiast pożyczyć brakującą ilość od banku centralnego.

Stopa dyskontowa jest to stopa procentowa stosowana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Bezpieczne zatem jest utrzymywanie pewnej nadwyżki rezerw gotówkowych która zabezpieczałaby przed ryzykiem raptownego wycofywania wkładów . Ustalając zatem stopę dyskontową na karnym poziomie wyższym od przeciętnego poziomu stóp procentowych, bank centralny może skłonić banki komercyjne do utrzymywania dodatkowej rezerwy gotówki.

Operacje otwartego rynku występują wtedy , kiedy bank centralny zmienia wielkość bazy monetarnej kupując lub sprzedając papiery wartościowe na otwartym rynku. Zmiana bazy monetarnej pozwala na powiększenie lub zmniejszenie działalności kredytowej banków komercyjnych poprzez zmniejszenie lub zwiększenie podaży pieniądza czyli zakup lub sprzedaż papierów wartościowych przez państwo na otwartym rynku.

 

 

 

MARKETING

DYSTRYBUCJA

Obejmuje wszelkie decyzje i czynności związane z zaopatrywaniem w wytworzone produkty finalnego nabywcy(konsumenta, użytkownika) Zadaniem dystrybucji jest rozmieszczenie produktów na rynku w sposób umożliwiający nabywcom nabycie produktów w dogodnych warunkach , odpowiadającym im miejscu i czasie oraz po możliwej do zaakceptowania cenie . Realizacja tych zamierzeń wymaga od dystrybutorów podjęcia wielu działań o charakterze koordynacyjnym i organizacyjnym. Działania koordynacyjne umożliwiają zawarcie transakcji kupna sprzedaży. Obejmują one:

-zbieranie i przekazywanie informacji rynkowych;

-promocję produktów i firm;

-poszukiwanie ofert

-nawiązywanie kontaktów handlowych

-negocjowanie warunków umów i ich zawieranie

-przenoszenie tytułów i praw własności produktów

Działania organizacyjne wiążą się z realizacją transakcji kupna sprzedaży. Obejmują one:

-transport

-magazynowanie

-przerób handlowy(sortowanie, paczkowanie)

-przekształcenie asortymentu produkcyjnego w handlowy

-sprzedaż produktów pośrednikom i ostatecznym nabywcom

Czynności te realizują fizyczny przepływ towarów , od wytwórcy do nabywcy i składają się na fizyczną dystrybucję produktów. (logistykę marketingową).

LOGISTYKA MARKETINGOWA

(logistyka dystrybucji inaczej fizyczna dystrybucja) Obejmuje wszystkie czynności związane z przemieszczeniem i dostarczeniem wytworzonych produktów do miejsc ich użytkowania lub konsumpcji. Są to czynności związane z zamawianiem produktów ich transportem , magazynowaniem , sortowaniem i sprzedażą. Celem logistyki marketingowej jest dostarczenie odpowiedniego produktu do właściwego miejsca ,w wymaganej ilości , właściwym czasie i po możliwie najniższych kosztach. Wymaga to organizacji przepływu produktów eliminującej opóźnienia bądź spiętrzenia dostaw, zbędne zapasy zwroty i inne nieprawidłowości zwiększające koszty dystrybucji. Logistyka marketingowa to inaczej system kształtowania , kontroli, procesu fizycznego przepływu towarów zmierzający do osiągnięcia najkorzystniejszych relacji między poziomem świadczonych usług a całością ponoszonych w związku z tym kosztów. Całkowite koszty fizycznej dystrybucji można wykazać za pomocą wzoru:

KD=KS+KT+KMs+KMz+KU gdzie:

KD - całkowity koszt fizycznej dystrybucji

KS - koszty sterowania fizyczną dystrybucją

KT - koszty transportu(łącznie z kosztami opakowań i ubezpieczeń)

KMs - stałe koszty utrzymania magazynów

KMz - zmienne koszty przechowywania zapasów

KU - korzyści utracone z braku bądź opóźnienia dostaw,wadliwej ich jakości

W logistyce marketingowej najbardziej istotną sprawa jest ustalenie właściwych proporcji między kosztami transportu i magazynowania w powiązaniach producent hurtownik lub hurtownik detalista. Problem polega na wyznaczeniu takiej wielkości jednorazowej partii dostaw która zabezpieczając realizację pożądanej wielkości sprzedaży pozwoli na minimalizację łącznego jednostkowego kosztu magazynowania i transportu. Wyznacza ją wzór: D²=2SK/C gdzie:D - optymalna partia zakupu

S - wielkość planowanej sprzedaży

K - koszt zakupu jednej partii zakupu

C - koszt magazynowania przypadający na jednostkę zapasów

Ta formuła ustalania optymalnej partii znajduje zastosowanie gdy: sprzedaż jest pełna i równomierna, -terminy dostaw są znane i mogą być dokonywane z określoną częstotliwością

-koszty zakupu i magazynowania są znane i nie zależą od partii i jej wielkości oraz stanu zapasów

-nie występują ograniczenia powierzchni magazynowj;

Ustalenie optymalnej partii dostaw pozwala

1.wyznaczyć wielkość optymalnego zapasu;Z=D/2+R gdzie:

Z - zapas optymalny

D - optymalna partia dostaw

R - rezerwa(zapas bezpieczeństwa)

2.Ustalić ilość dostaw w roku

N=S/D gdzie:

N - optymalna ilość zamówień w roku

S - wielkość sprzedaży w roku

D - optymalna partia zakupu

KANAŁY DYSTRYBUCJI

(wg. Def. Akcentującej jego podmiotową strukturę) to struktura komórek organizacyjnych firmy oraz zewnętrznych instytucji uczestniczących w sprzedaży produktu na rynku lubsieć osób i organizacji wzajemnie powiązanych w procesie udostępniania produktów lub usług do użytku lub konsumpcji.

Kanał dystrybucji (wg. Def. Podkreślającej jego aspekt przedmiotowy) to zespół kolejnych ogniw (instytucji lub osób) za pośrednictwem których dokonuje się przepływu jednego lub większej ilości strumieni (informacji należności prawa własności towaru fizycznego przepływu towaru promocji i ryzyka) związanych z działalnością marketingową lub jest to łańcuch firm i osób które przejmują prawo własności lub pomagają w przekazywaniu prawa własności do dóbr i usług w ich drodze od producenta do ich finalnego odbiorcy. Kanały dystrybucji możemy sklasyfikować w następujących kryteriów:

1.liczba pośredników

-k. bezpośrednie

-k. pośrednie

2.liczba szczebli pośrednich

-k. krótkie

-k. długie

3.liczba pośredników

-k. wąskie

-k. szerokie

4.rodzaje przepływających strumieni

-k. transakcyjne

-k. rzeczowe

5.znaczenie kanału dla producenta

-k. podstawowe

-k. pomocnicze

6.charakter powiązań między uczestnikami kanału

-k. konwencjonalne

-k. zintegrowane

a)kontraktowe

b)korporacyjne

c)administrowane

 

 

CENA

KIERUNKI POLITYKI CEN.

Wyróżnia się 4 podstawowe kierunki polityki cen:

1.polityka niskich cen(dyskontowa) przynosi wiele korzyści z punktu widzenia wykorzystania ekonomii skali oraz możliwości działania na pojemnym dużym rynku zbytu. Zakłada planowanie i utrzymywanie cen na poziomie akceptowanym przez szeroką rzeszę nabywców. kosztem eliminacji dodatkowych usług i innych elementów podważających produkt.

2.polityka wysokich cen, minimalizuje wpływ konkurencji a niewrażliwi na ceny konsumenci stają się szczególnie interesującym obiektem dla przedsiębiorstw. Stosowana jest w odniesieniu do towarów wysokiej jakości , luksusowych i ekskluzywnych gdyż wysokie ceny rekompensują wysokie koszty produkcji i dystrybucji. Jej uzupełnieniem jest stosowanie wysokich standardów wyposażenia sieci sprzedaży , fachowego i wszechstronnego doradztwa, wykorzystywanie tylko dobranych pośredników i nie stosowanie wyprzedaży.

3. polityka przenikania polega na wejściu na rynek z produktem o niskiej cenie i stymulowaniu wysokiego popytu poprzez intensywną promocję. Niska cena zniechęca konkurentów więc wzbudza popyt zwiększając pojemność rynku przedsiębiorstwa a jednocześnie pozwala na stopniowe podnoszenie ceny. Wzrost ceny akceptowany jest przez nabywców pod warunkiem stosowania wysokiej promocji. Wzrost ilości produkowanych i sprzedanych produktów prowadzi do obniżenia jednostkowych kosztów produkcji i wzrostu dochodów rekompensujących straty ponoszone w początkowej sprzedaży produktów.

4.polityka zgarniania polega na wprowadzaniu na rynek produktów nowych lub unowocześnionych o wysokich cenach nastawionych na nabywców otwartych na nowości i skłonnych zapłacić wysoką cenę. Nabywcy ci stają się wzorem dla innych przyczyniają się do rozszerzenia ich kręgu a tym samym do zwiększania pojemności rynku co pozwala na stopniowe obniżanie ceny prowadzące do wzrostu popytu podtrzymywanego min przez intensywną promocję

Cena w momencie wprowadzania produktu na rynek

niska wysoka

p. dyskontowa	p. zagarniania	Cena w okresie dojrzałości rynku
p. przenikania	p. wysokich cen

Przedsiębiorstwo może dokonać wyboru polityki cenowej orientując się na :

• -         ceny konkurentów

• -         - szacowaną elastyczność cenową popytu na produkt

• -         -koszt produkcji i dystrybucji swojego produktu

TECHNIKI WYZNACZANIA CEN

Techniki wyznaczania cen zorientowane na koszty

„koszt-plus”

CENA=(całk. Koszt stały+złożona kwota zysku)/ilość wyprodukowanych jednostek

Według marży

CENA=koszt produktu/(1-marża(%)/100)

Według ceny celowej

CENA=(koszt inwestycji*planowana stopa zwrotu)/planowana ilość produkcji +średni koszt wytworzenia

„progu rentowności”

BEP(ilość)=całk. Koszt stały/(cena- jednostkowy koszt zmienny)

BEP(wartość)=(całk. Koszt stały/1-jednostkowy koszt zmienny)/cena

BEP(zysk)=całk. Koszt stały+złożona suma zysku/cena-jednostkowy koszt zmienny

Techniki wyznaczania cen zorientowane na popyt

„popyt-minus”

maX. koszt prod =cena*((100-marża(%))/100)

„Łańcucha marżowego”

max. Cena sprz. Prod. Detaliście= cena finalna *((100-marża detaliczna)/100)

max. Cena sprz. Prod. Hurtownikowi=cena sprz. Detaliście*((100-marża hurtowa)/100)

max. Koszt produktu=cena sprz. Hurtownikowi*((100-zysk producenta(%))/100)

 

SEGMENTACJA RYNKU

To podział rynku wg określonego kryterium na jednorodne grupy konsumentów które wyznaczają dla przedsiębiorstwa obszar działania i stanowią punkt odniesienia przy formułowaniu programu tego działania.

1.Kryteria geograficzne(miejsce zamieszkania, itp.)

2.Kryteria demograficzne (wiek, płeć , rasa itp.)

3.Kryteria ekonomiczne(zawód, dochód, majątek itp.)

4.kryteria społeczne(klasa społeczna grupa odniesienia styl życia itp. )

5.kryteria behawioralne (okazja do zakupu poszukiwanie okazji, korzyści, lojalność wobec produktu, intensywność użytkowania itp. )

Cztery pierwsze kryteria na podstawie obiektywnych cech potencjalnego nabywcy pozwalają odpowiedzieć na pytanie: kto kupuje produkt? Kryteria behawioralne zwracają uwagę na przyczyny dokonywania zakupu, dzięki czemu pozwalają określić dlaczego nabywcy kupują dany produkt. Każdy segment rynku powinien odznaczać się czterema następującymi cechami:

-umożliwiać uzyskanie niezbędnych informacji o poszczególnych cechach konsumentów odróżniających ich od całego rynku

-być na tyle rozległy aby uzasadniać stosowanie indywidualnej strategii marketingowej

-być dostępny przez umozliwienie efektywnego stosowania instrumentów marketingu w tym głównie związanych z dystrybucją i aktywizacją sprzedaży

-odzwierciedlać prawdopodobieństwo pozytywnej reakcji konsumentów na odpowiednio przygotowaną strukturę marketingu mix.

Strategie towarzyszące segmentacji

-marketing masowy zmierza do oferowania jednego produktu dla całego rynku lub większej jego części

-marketing selektywny polega na stosowaniu odmiennej mieszanki marketingowej dla róznych obszarów rynku.

-marketing mix polega na skierowaniu aktywności na jeden lub kilka bardzo małych fragmentów rynku

-marketing zindywidualizowany polega na traktowaniu przez przedsiębiorstwo każdego odbiorcy jako oddzielnego partnera.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---